Nieuw akkoord
over kernwapens
Alliantie Bosnië en Kroatië
Joegoslavië merkt effect van sancties
Onenigheid over evacuatie Mellery
Buitenland
Pas op! Aardappelen!
Amnesty: Nepal blijft
mensenrechten schenden
Belgische pers smult weer eens van moordzaak
Weinberger beschuldigd
in Iran-contra-affaire
WOENSDAG 17 JUN11992
Shamir en Rabin: coalitie mogelijk
Jeruzalem* De Israëlische premier Yitzhak Shamir en de leider
van de oppositionele Arbeid, Yitzhak Rabin, sluiten samenwer
king niet uit als de parlementsverkiezingen hen volgende week
dinsdag geen meerderheid opleveren. Volgens opiniepeilingen
gaan Arbeid en Likud vrijwel gelijk op, met een kleine voor
sprong voor Rabin. Geen van de beide partijen zou echter op 23
juni op een meerderheid afstevenen.
'Geen geheim dossier over Maxwell'
londen De Britse geheime dienst heeft nooit een dossier gehad
over de zakelijke beslommeringen van de overleden mediamag
naat Robert Maxwell. Dat heeft de Britse premier John Major
gisteren verklaard. De krant Financial Times, die daarvan maan
dag melding maakte, baseerde zijn verhaal op uitspraken van
een voormalige werknemer van de geheime dienst. Maxwells
meest besproken wapenfeit betreft Jhet lichter maken van de
pensioenkassen van zijn bedrijven met naar schatting 1,5 mil
jard gulden.
Mobutu houdt voet bij stuk
Kinshasa Zaïrese soldaten hebben gisteren een protestmars van
zo'n honderd mensen uiteengejaagd die demonstreerden tegen
de verklaring van president Mobutu dat hij de premier van het
land wil blijven benoemen. De demonstranten probeerden het
Volkspaleis te bereiken waar afgevaardigden van het Zairese
parlement zich voorbereiden op het aanstellen van een over
gangsregering. Bij de actie van het leger vielen geen gewonden.
Franse senaat akkoord met 'Maastricht'
parus De Franse senaat heeft vanmorgen met 192 tegen 117
stemmen grondwetswijzigingen goedgekeurd die de weg vrijma
ken voor een referendum over het Verdrag van Maastricht. De
conservatieve RPR stemde met de communisten tegen, maar de
regerende socialisten en de centrum-rechtse UDF zorgden voor
een meerderheid. Het wetsontwerp gaat nu terug voor een twee
de behandeling naar de Nationale Assemblee.
Drastische vermindering arsenaal VS en Rusland
De Verenigde Staten en Rusland zijn het gisteren eens
geworden over een drastische vermindering van hun
voorraden strategische wapens. Beide landen zullen de
komende tien jaar tweederde van hun kernwapens ver
nietigen. Dat is ruwweg een halvering van het maximum
dat is toegestaan onder het vorig jaar getekende Start
verdrag.
WASHINGTON HENK DAM
CORRESPONDENT
en vergaande ont
wapeningsovereenkomst werd
bereikt tijdens een gesprek dat
president Bush gisteren in het
Witte Huis had met zijn Russi
sche ambtgenoot Jeltsin. De
Russische president kwam
maandag in de VS aan voor een
bezoek dat tot eind deze week
zal duren.
Het akkoord gaat verder dan
zelfs optimisten hadden durven
voorspellen, en heeft vooral be
trekking op de meest dodelijke
kernwapens, de strategische ra
ketten voor de lange afstand.
„De nucleaire nachtmerrie ver
dwijnt hiermee meer en meer
voor ons, onze kinderen en on
ze kleinkinderen", aldus Bush.
De VS en Rusland beschikken
samen nu nog over 21.000 kern
koppen. Het vorig jaar geteken
de Start-akkoord had de ko
mende jaren dat aantal moeten
terugbrengen tot 8500 kernkop
pen voor de VS, en 7500 voor
Rusland. Begin dit jaar stelde
Bush voor dat aantal verder te
rug te brengen tot 4700 kern
koppen.
Nu is overeengekomen het
aantal kernkoppen per land te
verminderen tot zo'n 3000.
Bush zei gisteren bovendien dat
ook is overeengekomen dat alle
op land gestationeerde strategi
sche kernwapens met meervou
dige kernkoppen worden ver
nietigd. Dat houdt onder meer
in dat Jeltsin akkoord is gegaan
met de vernietiging van de tien
koppige SS-18 raketten, de rug-
gegraad van de Russische kern
macht. Tot dusver wilden de
Russen daar niet van horen.
Omgekeerd is Bush volgens
Jeltsin akkoord met de vernieti
ging van meer dan de helft van
Amerika's krachtige Trident-ra-
ketten, die op onderzeeboten
zijn gestationeerd. Deze raket
ten zijn de kern van Amerika's
nucleaire macht en hun vernie
tiging was tot voor kort voor de
Amerikanen onbespreekbaar.
Het is de bedoeling dat de
twee landen hun ontwape
ningsplannen uiterlijk in 2003
ten uitvoer hebben gebracht.
Maar als Amerika is staat is om
de Russen te helpen bij de ver
nietiging van hun raketten, dan
kunnen de verminderingen ook
al in het jaar 2000 worden vol
tooid, aldus Jeltsin.
Begin 'Operatie Aftocht'
Havel geeft
moed niet op
President Havel van Tsjecho-
Slowakije geeft de moed niet
op. Nog voor het einde van deze
week kan een principe-akkoord
over de vorming van een fede
rale regering worden gesloten,
zo zei hij gisteren in Praag.
De Tsjechische formateur
Klaus en de Slowaakse leider
Meciar hervatten vandaag hun
onderhandelingen. Klaus zet in
op het behoud van de federatie
en voortzetting van zijn econo
mische hervormingen; Meciar
wil een veel losser staatsver
band en aanpassing van het
voor Slowakije ingrijpende sa-
neringsbeleid.
Havel ontleent zijn optimis
me aan een vier uur durend ge
sprek met Meciar, afgelopen
maandag. Meciar wil dat Slowa
kije onafhankelijk wordt en wei
gert daarom steun aan de her
benoeming van de Tsjech Havel
als federaal president. Havel en
Meciar wilden gisteren niet zeg
gen of ze nader tot elkaar zijn
gekomen. Eerder had Meciar
nog geweigerd met de president
te praten.
BELGRADO MARCUS TANNER
the independent
De Bosnische president Alija Izetbegovic
heeft gisteren bekendgemaakt dat Bosnië
een verbond heeft gesloten met Kroatië.
VN-functionarissen vrezen dat die ontwik
keling het onlangs overeengekomen staakt-
het-vuren en plannen om het vliegveld van
Sarajevo voor humanitaire hulp te openen,
zou kunnen torpederen.
De bevestiging van het bestaan van het
pact, dat deze week via de Kroatische pers
uitlekte, kwam nadat was gebleken dat Bos
nië niet hoefde te rekenen op buitenlandse
militaire interventie om een einde te maken
aan het al twee maanden durende Servi
sche beleg van Sarajevo.
Tot nu toe was er altijd nog hoop dat
moslims, Serviërs en Kroaten in Bosnië sa
men konden werken. Maar door de be
kendmaking van gisteren worden de be
sprekingen afgebroken en de bruggen die
waren geslagen naar de Serviërs, verbrand.
Ondertussen betekent de Kroatische ver
overing van Mostar, de hoofdstad van Her-
cegovina, een behoorlijke terugslag voor de
Servische strijdkrachten.
In de belegerde, door Servische bombar
dementen deels vernietigde hoofdstad, zei
Izetbegovic dat een „alliantie tussen Kroatië
en Bosnië geen gevaar betekent voor de
Bosnische Serviërs. Het grootste gevaar
voor Serviërs is niet Kroatië, maar Servische
extremisten". Hij zei dat Bosnië steun zou
zoeken op de islamitische conferentie, die
Istanbul bijeenkomt.
Izetbegovic verwierp de deelname aan
een volgende ronde in de door de EG ge
steunde vredesbeprekingen in Lissabon.
„Wij onderhandelen niet met oorlogsmis
dadigers en terroristen, omdat dit niet het
zelfde land is als drie maanden geleden",
zei hij. „Er is teveel bloed gevloeid."
De gammele wapenstilstand rondom Sa
rajevo heeft overigens ook de tweede dag
overleefd, waarop VN-functionarissen on
middellijk zeiden dat aan 'einde van de
week' een vredesmacht van 1.100 VN-sol
daten klaar kon zijn om het vliegveld van
Sarajevo over te nemen. Maar door de
voortgaande bombardementen en beschie
tingen door sluipschutters raakten gisteren
in Sarajevo twee journalisten gewond.
brest* Franse boeren voeren al enkele dagen actie tegen het landbouwbeleid van de EG. Voor dit echtpaar
betekende dat een hindemisloop over een met aardappelen bedekt wegdek in Brest. foto afp
Zuid-Holland weigert met geld te helpen
BELGRADO Rtr
De sancties van de Verenigde
Naties beginnen duidelijk voel
baar te worden in de wankelen
de economie van het nieuwe,
uit DServië en Montenegro be
staande, Joegoslavië. De
stroomkosten schieten omhoog,
automobilisten kunnen niet
verder en de keukens van de
snelbuffetten in Belgrado wor
den met sluiting bedreigd.
De strenge handels- en
oliesancties, die de Verenigde
Naties aan Servië en Monte
negro hebben opgelegd vanwe
ge hun rol in de strijd in Bosnië-
Hercegovina, maken het leven
moeilijk. De regering keurde
gisteren een verhoging van de
elektriciteitsprijs met 79,8 pro
cent goed, terwijl de treinkaart
jes 105 procent duurder wor
den, zo meldde het in Belgrado
gevestigde persbureau Tanjug.
Volgens de laatste officiële cij
fers heeft de maandelijkse infla
tie in Servië een recordhoogte
bereikt van 80,8 procent.
MELLERY/LEIDEN
VERVOLG VAN VOORPAGINA
Ondanks de alarmerende aan
wijzingen dat de kinderen van
Mellery worden bedreigd door
kanker, is de Waalse regering
voorlopig nog niet van plan het
dorp te ontruimen. Volgens de
Waalse minister Lutgen (milieu)
is nu aanvullend onderzoek no
dig. Ook twijfelt de regering nog
steeds over het afgraven van de
voormalige stortplaats, waar
ook de Nederlandse ex-trans
porteur Simon Kemp regelma
tig zijn vrachten afleverde. De
Amsterdamse hoogeleraar mi
lieukunde, Lucas Reijnders,
vindt echter dat de bewoners
moeten worden geëvacueerd.
Gijzelaars met
vertraging vrij
BAYRUT AP-GPD
De Duitse gijzelaars Heinrich
Strübig en Thomas Kemptner
zijn vanmorgen in Bayrut over
gedragen aan de Libanese pre
mier Rashid Solh. Dat heeft de
woordvoerder van Solh, Hikmat
Abu Zeid, gezegd. Het tweetal
zag er redelijk goed uit en zal in
de loop van de dag naar Kreta
worden gebracht, waar familie
leden wachten.
Gisteren maakten de ontvoer
ders bekend dat ze Strübig en
Kemptner binnen 48 zoudei\
overdragen. Korte tijd later
meldde een Iraans
nieuwsagentschap dat de twee
in vrijheid waren gesteld. Vol
gens het officiële Syrische
nieuwsagentschap waren de
Duitsers overgedragen aan een
gemeenschappelijke Libanees-
Syrische commissie. Waarom'ze
pas vanmorgen aan de VN zijn
overgedragen is niet duidelijk.
Minister Lutgen maakte giste
ren officieel de uitslag bekend
van medisch onderzoek. Daar
uit blijkt dat met name de ge
zondeheid van kinderen ten op
zichte van eerdere onderzoeken
ernstig achteruit was gegaan.
Plaatselijke huisartsen waren al
eerder ingelicht, maar kregen
een zwijgplicht opgelegd. Afge
lopen weekeinde doorbraken zij
die plicht en brachten de resul
taten naar buiten.
Aanvankelijk werden de stof
fen tolueen en benzeen, die via
de lucht uit de belt opwellen, als
de grote boosdoeners gezien.
Door het aanleggen van een uit
gebreid buizenstelsel worden de
gassen sinds twee jaar opgevan
gen en verbrand. Uit metingen
blijkt echter dat deze stoffen bij
na niet meer in de lucht voorko
men. Het was dus een raadsel
waardoor de gezondheid van
mensen in Mellery toch slechter
werd.
Volgens een ambtenaar, zo
schijft het Belgische dagblad De
Morgen, heeft de overheid in de
belt onlangs een reservoir ont
dekt van 25.000 ton afval dat is
vermengd met de kankerver
wekkende stof analine. Chemici
kwamen deze stof op het spoor
na onderzoek van aarde en wa
ter uit de tuinen van Mellery.
Hoogst waarschijnlijk is de
aniline afkomstig van twee Bel
gische chemische fabrieken.
Een daarvan is Sopar uit Zelza-
te, ook bekend in Nederland
vanwege de processen die di
verse milieugroeperingen tegen
het bedrijf hebben aangespan
nen. De stof zat in cementen
blokken die door chemische re
acties in de stortplaats zijn gaan
lekken.
De Zuidhollandse gedepu
teerde Van der" Vlist (milieu)
zegt er niets voor te voelen om
op basis van de laatste berich
ten financiële steun te geven
om de Belgische problemen op
te lossen. Tegen de provincie
Zuid-Holland is vorig jaar door
het actiecomité van de inwo
ners uit Mellery bij de Belgische
rechtbank een proces aange
spannen. Het actiecomité eist
schadevergoeding.
den haag anp
Ondanks de veranderingen die
onlangs in de Nepalese grond
wet zijn aangebracht is er geen
of nauwelijks verandering geko
men in de wetten en juridische
procedures die in het verleden
leidden tot willekeurige arresta
ties, martelingen, verdwijningen
en executies. Dat staat in een
rapport van de mensenrechten
organisatie Amnesty Internatio
nal dat vandaag in Londen ver
scheen.
Amnesty erkent dat er in
Nepal op het gebied van de
mensenrechten veel is verbe
terd nadat in 1990 een meerpar-
tijenstelsel werd ingevoerd.
Maar daarnaast vinden onder
de huidige regering nog steeds
schendingen van de mensen
rechten en „verdwijningen"
plaats en wordt er nog gemar
teld, aldus het rapport.
BRUSSEL «HANS DE BRUUN
CORRESPONDENT
België heeft weer eens een affaire. Dit
maal draait het om Alain van der Biest.
Deze Waalse socialistische ex-minister
zou volgens overigens dubieuze bron
nen betrokken zijn geweest bij de
moord op de Luikse socialistenleider
André Cools, begin 1991.
Bewijzen ontbreken, maar dat is voor
de meeste Belgische media geen aanlei
ding tot terughoudendheid. Sinds de
Bende van Nijvel leven zij zich graag uit
in complottheorieën, waarbij steevast
zakenlui of politici zijn betrokken. Wie
ooit met een verdachte heeft gespro
ken, is dan al gauw zelf verdacht.
Ditmaal blijken de twee hoofdver
dachten in deze zaak de privé-secretaris
en de chauffeur van Van der Biest. En
dan is de band met de baas zelf gauw
gelegd. Meteen zien sommige kranten
in de moord op Cools dus een politieke
afrekening. Een geheimzinnige getuige
beweert zelfs dat Van der Biest per
soonlijk opdracht tot de moord zou
hebben gegeven.
Van den Biest zegt dat hij onschuldig
is, slachtoffer van een complot. Hij
heeft een aanklacht wegens smaad in
gediend, maar doet er verder het zwij
gen toe. De Luikse justitie, die in de
zaak Cools op dood spoor zat, is ineens
weer actief.
Aridré Cools werd voor de huisdeur
van zijn vriendin gedood. Harde gege
vens die naar daders zouden kunnen
leiden ontbreken, maar deze week heeft
de Vlaamse krant De Morgen nieuwe
'feiten' gepubliceerd. Privé-detective
André Rogge, die zelf een crimineel ver
leden heeft, onthulde aan De Morgen
dat een geheimzinnige informant hem
heeft verteld dat de twee medewerkers
van Van der Biest de moord pleegden.
Van der Biest die binnen het socialis
tische kamp een politieke rivaal van Cb-
ols was zou daar op zijn minst van
hebben geweten.
De secretaris, Richard Taxquet, zit
momenteel in een politiecel in Neuf-
chateau. Hij wordt verdacht van de
diefstal van zeker 27 miljoen gulden
aan waardepapieren, enkele jaren gele
den op de luchthaven van Brussel.
Taxquet was tot voor kort niet verdacht
in deze zaak. Dat was wel het geval met
Van der Biests chauffeur, Pino di
Mauro.
Die was geen onbekende in de Luikse
onderwereld en heeft waarschijnlijk
Taxquet erbij gelapt. Maar Van der
Biest steekt voor zijn ex-medewerker de
hand in het vuur: „Op het moment dat
Cools werd vermoord, zat ik met
Taxquet aan de telefoon".
De kranten hier nemen daarmee
geen genoegen. Taxquet, een ex-rijks
wachter, was een vertrouweling van
Van der Biest. En André Cools zou be
lastende dossiers over Taxquet hebben
gevonden. Dossiers waardoor Van der
Biest in problemen had kunnen komen.
Volgens de privé-detective die De Mor
gen inlichtte, wist Van der Biest daar
ook alles van.
Volgens de informant van de detecti
ve, een Italiaanse maffia-figuur en
hoe toevallig een aangetrouwd fami
lielid van Taxquet, zou de moord op
Cools op het kantoor van Van der Biest
zijn beraamd. De vraag waar de Luikse
onderzoeksrechter Ancia nu voor staat,
is of deze informant 'X' wel te vertrou
wen is. Gisteren zijn rechercheurs naar
Italië afgereisd om de man te spreken.
Hij zou enkele dagen geleden België
spoorslags hebben verlaten. Werd de
grond hem te heet onder de voeten?
Intussen staat de misdaadpers op
scherp. De moord op Cools is een van
de vele onopgeloste zware misdrijven in
België van de laatste tien jaar. Het ont
breekt er nog maar aan dat verband
wordt gelegd met extreem-rechts en de
Bende van Nijvel. Want dat is in België
de laatste jaren bijna een automatisme
geworden.
Vijf- tot tienvoudige prijsver
hogingen, rantsoenering van
benzine, een run op winkels
voor voedsel en grootscheeps
verlies van banen tonen het ver
nietigend effect aan van de
sancties. Op het platteland zijn
weinig auto's op de weg, met
uitzondering van die welke bij
benzinestations in de rij staan.
„Bepaalde sectoren van de
economie zullen voledig tot stil
stand komen en de gehele eco
nomie zal wezenlijk achteruit
gaan", zei Bozo Jovanovic, de
Joegoslavische minister voor
buitenlandse econmische be
trekkingen. Volgens persbureu
Ticker staan veel bedrijven op
het punt te sluiten. De automo
bielfabriek Zastava-Yuogo in
Kragujevac heeft 18.000 werk
nemers met verplicht verlof ge
stuurd, terwijl 12.000 auto's op
onderdelen uit het buitenland
wachten.
„De complete vernietiging
van het gehele industriële
raamwerk van Joegoslavië
dreigt als de blokkade lang gaat
duren", meende Radovan Ko-
vacevic, die verbonden is aan
het instituut voor Buitenlandse
Handel i:
De sfeer in winkels en waren
huizen is er een van wanhoop.
De grootste warenhuisketen van
Joegoslavië, Robne Kuce Belgra
do, moet weldra personeel gaan
ontslaan. „Wat moet ik met
twee kinderen? Ik heb nooit
voor iets anders geleerd dan
voor verkoopster, en aan wie
moeten wij nu verkopen?"
vroeg Mirjana, terwijl ze om
zich heen keek in een grote su
permarkt die maar drie klanten
had.
Met een gemiddeld maand
loon van 50.000 dinar (ongeveer
60 gulden) kan maar een be
perkt aantal mensen het zich
veroorloven meer te kopen dan
voedsel. „Het is een dodelijk
spel om het naakte voortbe
staan", zei een oudere vrouw
die een kar vol met voedsel
voortduwde. „Ik heb mijn pen
sioen yan 40.000 dinar in maar
twee dagen uitgegeven aan
voedsel, maar hoe weet ik of er
morgen nog eten tè koop is?"
Economen zeggen overigens
dat voedselproduktie geen di
rect probleem hoeft te zijn van
wege de rijke landbouw in Ser-
WASHINGTON
CORRESPONDENT
De Amerikaanse oud-minister
van defensie Caspar Weinberger
is gjsteren in staat van beschul
diging gesteld omdat hij op de
hoogte was van de Iran-contra-
affaire maar dat voor het Con
gres heeft verzwegen. Weinber
ger is de hoogste voormalige re
geringsfunctionaris die in deze
Het ironische is dat juist
Weinberger een van de weinige
hoge functionarissen in de rege-
ring-Reagan was die zich vanaf
het begin verzette tegen het
idee om wapens aan Iran te ver
kopen in ruil voor gijzelaars, en
de winst vervolgens door te slui
zen naar de Nicaraguaanse con
tra's. De advocaat van Weinber
ger, Robert Bennett, sprak daar
om gisteren van een „morele en
juridische schande".
Waar het om draait zijn uit
spraken die Weinberger deed,
toen hij in 1987 door het Con
gres over de Iran-affaire werd
gehoord. Bij die verhoren stond
hij onder ede. Weinberger ver
klaarde indertijd dat hij niets af
wist van een zending van Ame
rikaanse Hawk-raketten die in
1985 via Israël naar Iran werden
gestuurd. Hij zei tijdens dezelf
de hoorzittingen dat hij ook
niets wist van Saudische steun
voor de contra's.
Maar uit nu gevonden per
soonlijke aantekeningen van
Weinberger blijkt dat de ex-be
windsman destijds wel degelijk
op de hoogte was van de gehei
me wapenzendingen en dat hij
ook afwist van de Saudische
steun. De achterliggende vraag
bij dit alles is, of Weinberger
deel uitmaakte van een groot
scheepse „cover up" van het
Witte Huis, die de bedoeling
had president Reagan te be
schermen, die altijd heeft volge
houden niets van de Iran-Con
tra-affaire te hebben afgeweten.
soweto Ondanks 'Operatie Aftocht', die met
massale acties de regering De Klerk ten val moet
brengen, zijn vandaag de meeste zwarte werkne
mers gewoon naar hun werk gegaan. De treinen
van de zwarte miljoenenstad Soweto naar Johan
nesburg zaten volgens een mededeling van de
spoorwegen 'vol als normaal' en ook de binnen
stad vertoonde het beeld van een normale werk
dag.
Gisteren, de eerste dag van de actie, bleven de
zwarte werknemers wel massaal weg van hun
werk. De treinen in alle grote industriecentra van
het land waren in sommige gevallen vrijwel leeg.
ANC-leider Mandela (op foto rechts) had zijn aan
hangers in Soweto, bij de herdenking van de scho
lierenopstand uit 1976, opgeroepen zich bij de ac
ties gedisciplineerd te gedragen en geen geweld te
gebruiken. foto afp
