Holland Karton in 'kistenfabriek9
Stand van Zaken
het Ambacht
Nieuwe opleidingen automatisering
'Zuinige douchekop stukje
concurrentievervalsing'
WOENSDAG 17 JUN11992
21
ZAKELIJK
Onder deze titel verschijnt elke
week op deze pagina een over
zicht van kort zakelijk nieuws
uit de regio's Leiden, Alphen
en de Duin- en Bollenstreek.
Stuur uw berichten voor deze
rubriek naar het Leidsch Dag
blad, Postbus 54, 2300 AB Lei
den, t.a.v. 'Zakelijk'.
'We hebben vorig jaar openlijk gezegd dat er zwaar weer op komst was
Verhuizing
LISSE Het nieuwe kantoor
van Accoutantsbureau LTB en
CNB-makelaardij BV aan de
Grachtweg in Lisse werd vorige
week officieel geopend door lo
co-burgemeester J. Meulemans.
Het 'open huis' werd bezocht
door ruim 500 belangstellen
den. Het pand was begin mei al
in gebruik genomen. LTB was
voorheen in het Hillegomse
Bloembollencentrum gevestigd,
CNB had een kantoor aan de
Tulpenstraat in Lisse.
Kondor Wessels
LEIDEN De Raad van Be
stuur van Kondor Wessels
Groep N.V. wordt per 1 januari
1993 uitgebreid met H.J. Haze-
winkel R.A. Hij zal zich bij de
bouwer voornamelijk met fi
nanciën en economie gaan be
zighouden. Hazewinkel is nu
nog verbonden aan de maat
schap Moret Ernst Young re
gisteraccountants.
Krauthammer
NOORDW1JK Krauthammer
international, een instituut dat
trainingen voor het bedrijfsle
ven verzorgt, is verhuisd. De
Noordwijkse burgemeester J.
van der Sluijs opende afgelopen
vrijdag het nieuwe pand aan het
Noordwijkse Bonnikeplein. Te
vens vond vrijdag de jaarlijks
door Krauthammer georgani
seerde 'Business Meeting'
plaats. Thema was dit jaar
'Ruimtevaart en Human
Resourses', waarover ruimte
vaartjournalist Piet Smolders
een inleiding hield.
Met de sluiting van Steijn Pallets, onderdeel van papier
gigant KNP, verdwijnen per 1 juli zo'n 70 arbeidsplaatsen
uit Voorschoten. Zusterbedrijf Holland Karton uit Zoeter-
woude neemt de vrijgekomen produktieruimte aan de
Industrieweg in beslag. Want karton heeft de toekomst;
voor het milieu-onvriendelijker verpakkingsmateriaal
hout (pallets en kisten) is geen plaats meer. Het verhaal
over de teloorgang van een aloud familiebedrijf dat de
cennia lang in Voorschoten een vrij anonieme, maar for
se werkgever was.
VOORSCHOTEN MIEP DE C
'De kistenfabriek', zo zou Steijn
in de volksmond tientallen ja
ren hardnekkig worden ge
noemd. De meeste Voorschote
naren wisten niets méér van het
achter de Dobbeweg verscholen
liggende bedrijf dan dat er hou
ten kistjes en pallets werden ge
produceerd en er ooit een
spraakmakende fik woedde. In
het familiebedrijf, waar maar
liefst vijf broers de scepter
zwaaiden, werd gewoonweg
hard gewerkt. Tijd om aan de
weg te timmeren was er niet.
Ongewild kwam Steijn de
laatste paar jaar wél ineens in
de publiciteit. Aanvankelijk nog
in positieve zin toen de vijf
broers vol trots poseerden voor
de imponerende, zes hectaren
omvattende nieuwbouw. Hoe
smadelijk was kort daarop
vorig jaar het bericht dat pa
piergigant KNP de 'kistenfa
briek' overnam. De richting vut
afstevenende broers Steijn ver
dwenen daarbij uit beeld. Maar
nog was er weinig aan de hand:
de meeste werkgelegenheid kon
worden behouden.
Dat werd begin dit jaar an
ders, toen de berichten de we
reld in kwamen dat de Voor-
schotense vestiging per 1 juli
moest worden gesloten. Er is
geen vraag meer naar de aldaar
vervaardigde houten pallets en
kisten; de tuinbouw werkt de
laatste jaren met emballages
van karton en/of plastic.
Van de 70 werknemers in
Voorschoten moeten er 50 el
ders emplooi zien te vinden. De
klap komt volgens bedrijfsleider
J.H. Kuipers niet echt hard meer
aan. „We hebben vorig jaar sep
tember openlijk gezegd dat er
zwaar weer op komst was. Ge
volg daarvan was dat nogal wat
werknemers zelf al op zoek gin
gen naar een andere baan. En
voor degepen die nog niets heb
ben gevonden, zijn we hard be
zig." We? „Ja, het bedrijf spant
zich behoorlijk in om straks alle
werknemers onder dak te hel
pen. Dat ziet het als een plicht".
Wat cijfers. Van de 89 perso
neelsleden die Steijn eind vorig
jaar telde, konden er 26 naar
zusterbedrijf Holland Karton
overstappen. Via de bemidde
ling van het bedrijf wisten enke
le tientallen elders in de regio
werk te bemachtigen. Momen
teel wordt nog voor 28 man
naarstig gezocht. Kuipers: „We
gaan met ze mee naar bedrij
ven, knippen advertenties uit de
kranten, vragen relaties - en in
tussen zijn we hier nog even
aan 't produceren, dus echt weg
hoeven ze nog niet. Wat we als
bedrijf doen voor
gaat heel ver, vind ik. De
verpakkingsmaterialen echt
heel snel gegaan. In een jaar tijd
gestapt, dat als voordeel heeft
dat het net als oud papier her
gebruikt wordt."
De Roos: „Het is ook niet he
lemaal terecht om te stellen dat
Steijn zich op slechts één afne
mer heeft gefixeerd. De tuin
bouw is nu eenmaal coöperatief
georganiseerd. Daar hebben de
gebroeders Steijn part noch
deel aan."
De Roos en Kuipers zeggen
op zich niets tegen de strengere
milieuwetgeving te hebben.
„Maar de abrupte invoering van
zoiets geeft wel een enorme
druk op de ketel. Je hebt geen
tijd om mensen te herscholen,
bouwen. Zo'n
sr politiek ge-
met die wet,
aan het einde
hebben de pro-
rustig af I
leuk mei
wij
Er is geen vraag meer naar houten pallets en kisten; de tuinbouw bijvoorbeeld werkt de laatste jaren met emballages van karton en/of plastic.
wachting is momenteel dat van
de 28 die er nu nog zijn overge
bleven, zeker een kleine helft
voortijdig opnieuw aan de slag
kan."
De vakbond is dan ook niet
ontevreden over het sociaal
plan van Steijn, „maar ja, die 70
banen verdwijnen er natuurlijk
wel. En vergeet niet dat het be
drijf op hoogtijdagen aan nog
veel meer mensen werk bood;
er zijn de laatste jaren al heel
wat losse- en uitzendkrachten!
Ja, het is allemaal razendsnel
gegaan," zegt J. van der Borgt
van de hout- en bouwbond
FNV.
Steijn beperkte zich de laatste
jaren overigens niet meer alleen
tot de produktie van groente
kistjes en pallets, maar had
aparte bv's voor emballage,
elektra, pallets en verpakkings
machines. Toch is het grote ver
wijt van de vakbond dat Steijn
tien, vijftien jaar lang heeft ge
leefd naar de produktie van de
dag. „Er is niet voldoende gean
ticipeerd op nieuwe kansen én
op de ontwikkelingen die het
houtprodukt bedreigden. Het
„Ik doe hier alleen boek- of hoogdruk, daarbij staat het
te drukken beeld hoger op het letterstaafje dan het ge
deelte wat niet afgedrukt moet worden. Andere druk
technieken doe ik niet. Offset bijvoorbeeld is vlakdruk
waarbij beide gedeelten gelijk liggen op een plaat. Het
deel dat niet moet worden bedrukt wordt met water in
gevocht en het te bedrukken gedeelte krijgt een zoge
naamde vetgrond die het water afstoot en de inkt aan
pakt. Je hebt ook nog diepdruk, daarbij ligt het te druk
ken gedeelte dieper dan het deel dat niet wordt be
drukt.
Ik begin altijd met een schets van het te bedrukken
vel. Samen met de klant bepaal ik de zetbreedte, de let
tergrootte en de papiersoort. Dat vel wordt gezet met
loden letters en daarvan maak ik op een proefpers een
afdrukje. Wordt dat goedgekeurd, dan ga ik drukken.
De loden letters zet ik stuk voor stuk in de zethaak,
een soort houder die ik eerst op de goede zetbreedte in
stel. Lijnen zet je ook, die zijn gemaakt van messing. Als
je het proefdrukje hebt gemaakt kijk je naar de zetfou
ten. Daarna ga je het zetsel inslaan (plaatsen) in een
persraam. Dat is een vierkant kader waar het zetsel in
wordt vastgezet.
De machine moet ik vervolgens ook instellen, want
grotere letters hebben meer zetspanning nodig dan
kleinere letters. Het gebeurt wel eens een enkele keer
dat je het zetwerk laat vallen en dan hoor je wel een
paar krachttermen. 'In pastei' heet in het vakjargon het
zetsel wat dan Öoor elkaar op de grond ligt.
Ook moet ik het inktwerk afstellen. Eerst doe ik druk
inkt in de inktbak van de machine en daarna kan ik via
stelschroefjes aan die bak plaatselijk meer of minder
Sommige mensen denken dat ze door
mechanisatie en arbeidsverdeling zijn
verdwenen, maar ambachtslieden bestaan
nog steeds en ze maken een breed scala aan
produkten. Wat maakt hun arbeid zo
bijzonder? Daarover vertellen
ambachtslieden uit Leiden en omgeving in
deze rubriek. Vandaag de 59-jarige
Leidenaar C.L. (Cock) Schenk, boekdrukker
die zijn eenmansbedrijf heeft gevestigd in
het Mostertcomplex aan de Middelstegracht
in Leiden.
inkt geven. Het is ook mogelijk afbeeldingen te plaat
sen, maar daar moet dan eerst een cliché van worden
gemaakt, een metalen plaatje van een tekening of een
foto. Zo'n cliché maak ik niet zelf, dat gebeurt elders.
Na het drukken vallen de vellen op elkaar en daarbij
moet je uitkijken dat ze niet aan elkaar gaan plakken.
Bij gladde vellen moet je een soort poeder toevoegen
om te voorkomen dat dat gebeurt. Daarna wordt het
drukwerk uitgelegd in een droogrek. Op de machin
een teller, daarop kun je controleren of je het juiste
aantal vellen drukt.
Als het drukwerk klaar is moet het eerst een nacht
drogen. Pas daarna is het klaar voor een nabewerking,
als die nodig mocht zijn. Bij huwelijkskaarten bijvoor
beeld moet er vaak een ril in, een vouwlijn. Papier kun
je direct vouwen op een vouwmachine, maar karton
moet je eerst rillen. Als je klaar bent moeten de letters
terug in de kast. Dat heet distribueren en dat is niet het
leukste werk.
Een heel belangrijk punt tegenwoordig is dat
hoogdrukken heel milieuvriendelijk is: ik gebruik alleen
inkt en om de machines te smeren olie. Het overschot
gaat niet het riool in, dat gaat keurig naar de gemeente.
Vergelijk dat eens met alle chemicaliën die je bij het
offsetdrukken gebruikt.
Ik ben opgeleid als hoogdrukker, vanaf mijn vijftien
de zit ik al in het vak. Lang heb Ik in loondienst ge
werkt, maar in 1973 ben ik voor mezelf begonnen. Ik
ben al jarenlang bezig met het verzamelen van appara
tuur uit het drukkersvak, om daarmee over een paar
jaar een museum te beginnen. Dat moet een 'levend'
museum worden, waar mensen zelf het drukkersvak
kunnen uitoefenen. Tot mijn vijfenzestigste houd ik de
drukkerij open,
verdienen.
Ik zal dus de
halen. Wist je
techniek is?. 1
bedrijf staarde zich blind op één
enkele opdrachtgever, de Alge
mene Vereniging van Veilingbe
drijven, waarmee men een goed
contract had. Men is er veel te
makkelijk van uit gegaan dat
dat contract eeuwig zou door
gaan terwijl de tuinbouw steeds
meer behoefte kreeg aan
milieuvriendelijker verpak
kingsmateriaal. Plus dat de af
nemers, vooral in Duitsland, via
een strengere milieuwetgeving
werden gedwongen om steeds
minder afvalstoffen te produce-
FOTO HIELCO KUIPERS
Overigens zegt Van der Borgt
blij te zijn dat de huidige eige
naar KNP wel nadrukkelijk
management heeft neergezet
die strategische plannen voor
Steijn ontwikkelde. „Alleen
komt dat voor Voorschoten te
laat."
De huidige algemeen direc
teur van Steijn, D.P. De Roos,
begrijpt de kritiek van de vak
bond wel, maar wil de andere
kant ook niet onvermeld laten:
„Tot voor kort was de vraag
naar houten kistjes nog bijzon
der groot. Het is met die i
van de keten e
duktie van houten kistjes
klap met 80 tot 90 procent zien
verminderen. Of er überhaupt
nog iets van overblijft - we we
ten het niet. In Amerika ligt het
al helemaal stil."
Laatste kist
De laatste pallet bij Steijn zal
halverwege de maand juni in el
kaar worden getimmerd. Daar
na is de naam Steijn voor Voor
schoten voorgoed verloren,
maar het begrip 'kistenfabriek'
niet helemaal. KNP-dochter
Holland Karton, nu nog op het
Zoeterwoudse industrieterrein
gevestigd, trekt dezer dagen in
de vrijgekomen hallen. Men
gaat zich er, inderdaad, op de
produktie van kartonnen ver
pakkingen toeleggen. De Zoe
terwoudse vestiging werd daar
te klein voor vanwege de gi
gantisch toegenomen vraag.
REGIO
De Stichting Informatica Kring
Rijnland begint in september
met twee nieuwe automatise
ringsopleidingen. Deze richten
zich op werken bij automatise
ringsbedrijven of automatise
ringsafdelingen van onderne
mingen en het werk op accou-
tantskantoren of andere be
drijven met veel administratief
werk.
De opleiding bestaat uit een
basisprogramma van zes
maanden, gevolgd door een
'verrijkingsprogramma' van
minimaal zes en maximaal
twaalf maanden. Deze oplei
dingen vormen een combina
tie van theorie en praktijk. De
lessen worden gegeven op de
Streekschool voor Beroepsbe
geleidend Onderwijs in Leiden
en in Nieuwveen, in een kan
toorpand aan de Oude Nieu-
weveenseweg.
De basisopleiding is vooral
bedoeld voor schoolverlaters
van het HAVO/VWO die wor
den opgeleid tot applicatieont
wikkelaars met praktijkdiplo
ma boekhouden (AOplus). De
vervolgcursus richt zich op
herintredende
het verleden al ervaring heb
ben opgedaan met kantoor
werk, maar (nog) niet met de
computer overweg kunnen.
De scholingen vinden plaats
in het kader van de zogenaam
de GOA-opleidingen, Gemeen
schappelijke Opleidings Activi
teiten. Deze worden in samen
werking met het bedrijfsleven
in heel Nederland georgani
seerd. De opleidingen worden
door de, overheid gesubsidi
eerd en staan onder supervisie
van de ECABO, de landelijke
stichting voor Economische en
Administratieve Beroepsoplei-
dingen
Installatiebedrijven reageren laconiek op actie EWR
t ik moet wel gewoon mijn brood
rijftig dienstjaren in dit mooie vak wel
trouwens dat hoogdruk een eeuwenoude
ussen 1440 en 1960 is het de voornaam
ste manier van drukken geweest en voor bepaalde soor
ten drukwerk kun je nog steeds niet zonder deze tech
niek, bijvoorbeeld als je ergens uitsnijdingen in wilt
maken. Tegenwoordig zijn er wel erg veel andere tech
nieken, zelfs de kopieershops nemen een deel van de
markt van drukkers over."
FOTO HIELCO KUIPERS
LEIDEN ERIC JAN WETERINGS
Installatiebedrijven en groot
handels in de Leidse regio rea
geren laconiek op de 'actie dou
chekop' van energiebedrijf
EWR. Door zo'n 20.000 water
besparende douchekoppen in
te kopen kan de EWR zo'n ap
paraat voor twee tientjes aan
bieden, terwijl het in de winkel
minimaal het dubbele kost.
Toen de EWR enige tijd geleden
een actie voerde om energie te
besparen door goedkope spaar
lampen uit te venten schreeuw
de de elektronicabranche nog
moord en brand over concur
rentievervalsing.
Volgens een woordvoerder
van de EWR is daar echter geen
sprake van. „In ons verzorgings
gebied hebben we alle installa
teurs aangeschreven met de
vraag verkoopadres te worden.
Van de 180 hebben 49 daar op
gereageerd." Overigens hebben
niet alle installateurs een win
kel, waardoor het voor veel on
dernemers moeilijk wordt om
de spullen aan de man te bren
gen.
Kleine marge
„Natuurlijk is het wel een stukje
concurrentievervalsing," rea
geert een woordvoerder van de
Leidse groothandel in sanitair
Ico Athibu. „De EWR neemt de
rol van de groothandelaar over
en laat maar een hele kleine
marge aan de installateur die
het apparaat moet verkopen."
Echt zwaar tilt hij niet aan de
actie, want hij kan zich niet
voorstellen dat de EWR voor
twee tientjes een deugdelijk ap
paraat kan leveren. „Een hand
douche van goede kwaliteit kost
al snel rond de honderd gul
den."
Een woordvoerder van een
ander groot Leids installatiebe
drijf houdt de boot af. „Wij ken
nen die hele actie niet, die is in
mijn branche ook nauwelijks
bekend." Ook na lang aandrin
gen ziet deze installateur geen
enkele reden zich druk te ma
ken. „Het zal wel, met minder
water sta je langer onder de
douche, dus wat maakt het uit."
De installateurs staan niet
echt te juichen over de actie van
de EWR, maar ze lijden er ook
geen schade door. Installatiebe
drijf Van Duijvenbode uit
Oegstgeest zegt niets aan de ac
tie te verdienen, maar hoopt
wel op extra aanloop. „De ver
koopprijs van de douchekop is
zo laag dat er voor ons helemaal
niets aan te verdienen is. We
hopen wel op extra aanloop in
de winkel. Dat was bij de actie
^net de spaarlampen ook het
geval."
Achter de actie
Ook het Leidse warmtetech-
nisch bureau Buitcman doet
mee met de actie. Het bedrijf
installeert sanitair, maar heeft
geen aparte winkel waar het ap
paraat te koop kan worden aan
geboden. „Wij worden er niet
wijzer van, maar we doen ge
woon mee omdat we achter de
actie staan." Voor het installe
ren van de douchekop is vol
gens Buiteman geen professio
nele installateur nodig. „Dat
klusje kan iedereen zelf doen."
Verwijt
Sommige handelaren en instal
lateurs twijfelen aan de kwaliteit
van het door de EWR gekozen
merk ('obscure zooi"). Volgens
een woordvoerder van het ener
giebedrijf is er niets mis met het
apparaat, dat onder het merk
'Best Saver' al enige jaren in de
handel is.
Veel installateurs en hande
laars zeggen 'Best Saver' niet te
kennen. Het Leidse warmte-
technischbureau Buiteman is
een van de weinige dat het
merk al enige jaren installeert:
„Het apparaat doet zijn werk, je
spaart flink wat water." Ook
Van Duijvenbode kent de 'Best
Saver'. „Ik geloof niet dat er iets
mis mee is. Een paar jaar gele-
den hebben we er vrij veel van
verkocht, maar de laatste lijd
liep het wat minder." Ook de
consumentenbond kan geen
uitsluitsel geven over de kwali
teit van de sproeier. „Douche
koppen testen we pas in het na
jaar."
Volgens de EWR heeft de Best
Saver 'een plaatje in dé kop
waardoor een hoop lucht aan
de waterstraal wordt toege
voegd.' Het douchegenot wordt
er volgens het energiebedrijf
niet minder om, want 'met
minder water wordt hetzelfde
effect bereikt'. Volgens de fabri
kant komen er zelfs 8 miljoen
waterdruppels per minuut uit
de douchekop. „Dat hebben we
overigens niet gecontroleerd,"
klinkt het bij de EWR beschei-
Ëjbgtó'*# ^jLg? ,L*> -f
n JnHnnW*^
