Geen 'kermis'
rond Mondriaan
Cultuur&Kunst
Kinderjury kiest de
irie mooiste boeken
Roots Festival: graven naar
de wortels van de popmuziek
Werk van oud-leerlingen Bona in Hooglandse kerk
Vrouwelijke hofdichter
IpiNSDAG 16 JUN11992
9
De Super Rail Band de Bamako, een van de optredende formaties op het World Roots Festival. foto
D'Ancona
ontziet
podiumkunsten
den haag agpd
Minister D'Ancona van wvc is
bereid af te zien van het belang
rijkste deel van de bezuinigin
gen op de podiumkunsten. De
bewindsvrouw trok gisteravond
op verzoek van de Kamer een
door haar voorgestelde korting
van 12,5 procent op de 'eigen
inkomsten' die podiumkunst
gezelschappen verwerven, in.
Ze ging, in grote lijnen, akkoord
met een door de CDA en PvdA
gevonden alternatieve dekking.
,,Zo'n maatregel schrikt spon
sors af die er niet voor voelen en
passant ook nog even de minis
ter te sponsoren", zei het PvdA-
kamerlid Niessen over de ge
wraakte korting. Er komt nu een
onafhankelijk onderzoek om na
te gaan welke mogelijkheden er
zijn om alsnog 'in specifieke si
tuaties' te korten op gezel
schappen.
De regeringsfracties vinden
dat de regio in eerste instantie
zelf moet oordelen over - de
nieuwe opzet van de, al dan niet
samengevoegde orkesten. Het
CDA denkt dat hiervoor regio
naal „een lichte structuur voor
gezamenlijk overleg" nodig is,
voor de PvdA is „in dit opzicht
alles open." De fracties willen
de regio absoluut geen sjabloon
voorleggen van hoe het moet.
D'Ancona is bereid blijkens
haar gisteren gedane uitlatingen
de regio voorlopig vrij baan te
geven. „Het woord fusie is ner
gens gevallen", zei ze. De po
diumkunsten hoeven nu alleen
nog maar 15 procent van hun
eigen inkomsten te verwerven
en 25,5 procent van hun totale
subsidie in te leveren.
De regeringsfracties CDA en
PvdA scharen zich achter het
plan van de minister om Forum
Filharmonisch (Enschede) en
Het Gelders Orkest (Arnhem) in
grootte terug te brengen naar
samen 145 formatieplaatsen. De
hiermee beoogde bezuiniging
(beide orkesten krijgen straks
22,6 miljoen tegen 28 miljoen
nu) is niet omstreden.
Telefoon staat
roodgloeiend
voor depotkunst
den haag ?»anp
Bij het ministerie van welzijn,
volksgezondheid ^n cultuur en
de Rijkdienst Beeldende Kunst
(RBK) hebben de telefoons de
afgelopen dagen roodgloeidend
gestaan. Honderden mensen
toonden belangstelling voor de
213.000 kunstwerken die minis
ter D'Ancona nu eindelijk eens
uit de depots wil halen.
Die depots zijn hard nodig
voor tentoonstellingskunst. Bo
vendien wil de minister de
kunst die nu in de depots ligt,
en werd vergaard tijdens de
beeldende-kunstenaarsregeling,
nu wel eens onder de mensen
brengen. Ze wil de stukken
schenken aan musea, maat
schappelijke instellingen en
kunstuitleenorganisaties, of an
ders teruggeven aan de kunste
naars. Van verkoop is geen
sprake.
Niettemin belden ook kunst
minnende particulieren om te
vragen of ze iets konden kopen.
Bovendien meldden zich diver
se zakenlieden met snode plan
nen. Zo wilde er één de hele
'zwik' wel opkopen voor twee
duizend gulden en een ander
zag zich de kunstwerken, als de
makers die tenminste niet terug
wilden hebben, al veilen. Zijn
operatie zou slechts de helft
kosten van de door de minister
beoogde één miljoen gulden,
een bedrag dat de RBK overi
gens zelf opbrengt.
Boze kunstenaars belden ook.
De minister zou de markt ver
vuilen, iets wat volgens het mi
nisterie en de RBK een misvat
ting is. De kunstenaars zijn ooit
betaald voor hun werk en diver
se maatschappelijke instellin
gen zouden, met hun krappe
budgetten, anders ook geen
kunst kopen.
Ondanks de misvattingen
over de doelstellingen van de
minister worden alle suggesties
en vragen bij de RBK geregi
streerd. De dienst vraagt ver
zoeken schriftelijk in te dienen.
De vrees om achter het net te
vissen is ongegrond, de operatie
duurt zeker drie jaar.
De Kunstenbond FNV heeft
de minister om uitstel van de
maatregel gevraagd. De bond
wil nieuw overleg over wel aan
vaardbare oplossingen, want de
schenkingsactie „is marktver
storend en nadelig voor de be
roepsgroep van beeldend kun
stenaars". De minister zou ver
der ten onrechte de indruk heb
ben gewekt dat er afspraken zijn
met de Kunstenbond, aldu'
laatstgenoemde.
Frank leider Theater van het Oosten
arnhem Leonard Frank zal met ingang van het seizoen
1993/1994 het artistieke leiderschap op zich nemen van het
Theater van het Oosten. Hij volgt Agaath Witteman op, wier
contract wegens conflicten niet wordt verlengd. Witteman heeft
voor het komende seizoen nog wel de leiding over het artistieke
werk van het gezelschap.
Contract PoiyGram en U2
.Amsterdam De Ierse popgroep U2 heeft een contract gesloten
met PolyGram, waardoor dit dochterbedrijf van Philips de exclu
sieve internationale auteursrechten verwerft op zowel het be
staande repertoire als de drie volgende albums van de groep.
:Het contract gaat op 1 januari 1993 in. Voor plaatopnamen staat
U2 al onder contract bij het PolyGramlabel Island Records. De
overeenkomst geldt voor alle landen, behalve Engeland, Ierland
en Japan. In Groot-Brittannië bezat PolyGram al het copyright
van U2 via een contract met Blue Mountain Music.
De Ierse popband wordt gerekend tot de groten in de wereld van
de popmuziek. Sinds het debuutalbum 'Boy' in 1980 werden
meer dan 42 miljoen albums verkocht.
)e Nederlandse Kinderjury, die
- Jit jaar bestaat uit 21.032 leden,
leeft zich uitgesproken over de
Irie mooiste kinderboeken van
991. De kinderen hebben ge-
;ozen voor 'Een pakje voor me-
irouw Larietand' van Elfie Don-
lelly (categorie 6 t/m9 jaar),
Verdriet met mayonaise' van
;arry Slee (categorie 10 t/m 12
jaar) en 'Niemand houdt mij te
gen' van Evert Hartman (cate
gorie 13 t/m 16 jaar).
De prijs bestaat uit een oor
konde en wordt jaarlijks uitge
reikt onder auspiciën van de
Stichting Nederlandse Kinder
jury, een initiatief van de Stich
ting CPNB, het NBLC en de
VARA, met financiële steun van
de Nederlandse Boekenbon bv.
Talrijke exposities in herdenkingsjaar 1994
De grote Mondriaan-tentoonstelling, die vanaf 1 februari
1994 gedurende een halfjaar in het Haags Gemeentemu
seum te zien is, zal begeleid worden door deelexposities
in meerdere plaatsen in het land. Zo zullen in ieder geval
Mondriaans geboorteplaats Amersfoort en de plaatsen
waar de kunstenaar (1872 - 1944) heeft gewoond Win
terswijk, Uden en Domburg actief deelnemen aan het
Mondriaan-jaar met onder andere historische foto-expo
sities. Dit zegt Frits Becht, organisator van dit Mondri
aan-jaar 1994.
den haag fctaal zullen er 40 tot 50 van zijn
belangrijkste schilderijen te zien
zijn. Daarnaast wordt een zo
compleet mogelijke presentatie
van zijn tekeningen tentoonge
steld. „De collectie tekeningen
uit het bezit van het Gemeente
museum heeft een omvang en
kwaliteit die de schilderijencol
lectie evenaart", aldus Becht.
De tekeningencollectie zal later
ook in Wenen, Parijs eri Bar
celona te zien zijn. Een uitge
breide catalogus in verschillen
de talen zal de expositie bege
leiden.
peter huysman en monique brandt
De directe aanleiding voor de
retrospectieve Mondriaan-ten
toonstelling is de 50ste sterfdag
van de beroemde Nederlandse
kunstenaar op 1 februari 1994.
Bovendien heeft het Gemeente
museum de belangrijkste Mon-
driaan-collectie van de wereld
in huis. Becht: „Vooral werken
uit zijn laatste Nederlandse pe
riode zijn vrijwel allemaal aan
wezig. Alleen werken uit de ja
ren twintig en dertig jaren ont
breken."
De expositie, die eind 1994
van Den Haag naar Washington
verhuist, omvat bruiklenen van
musea uit de hele wereld. In to-
Uitspattingen
De tentoonstelling vormt het
belangrijkste onderdeel van een
totaalprogramma in het kader
van het Mondriaan-jaar. De op
zet is afgeleid van het succes
volle Van Gogh-jaar dat in 1991,
eveneens onder aanvoering van
Becht, plaatsvond. Net als in het
Van Gogh-jaar zullen allerhan
de activiteiten worden georga
niseerd rond het thema Mon
driaan, „zij het zonder kermis
achtige uitspattingen."
Het Kröller-Müller museum
in Otterloo zal in diezelfde pe
riode een expositie organiseren
rond beeldend kunstenaar Bart
van der Leek, met wie Mondri
aan in 1917 De Stijl-groep op
richtte.
Becht: „Verder zijn er ver
schillende andere ideeën nog
aan het gisten. Zo ben ik in ge
sprek met de choreografen Jin
Kilian en Hans van Manen om
het Nederlands Dans Theater
een hommage aan Piet Mondri
aan te laten brengen. Mondri
aan was een groot liefhebber
van ballet. Ook denken we aan
een tekenfilmfestival daar
was hij ook gek op of het ver
strekken van muziekopdrachten
aan Nederlandse componisten
die geïnspireerd zijn door de
Zelfportret van Piet Mondriaan.
kunstenaar." Het Mondriaan-
jaar zal ruwweg 10 miljoen gul
den kosten. Ongeveer 60 pro
cent van dat bedrag zal worden
opgebracht door publieksin-
komsten als entreegelden en
merchandising. Het resterende
gedeelte komt uit overheidssub
sidies en van grote sponsors als
ElfAquitaine.
„Zo'n tentoonstelling is na
tuurlijk een buitengewoon kost
baar gebeuren. De grootste kos
tenposten zijn het transport, de
begeleiding en de verzekering.
Ik praat over een verzekerings
som van in totaal ruim één mil
jard dollar. Sommige van zijn
boogie-woogie-schilderijen, die
zich in het Museum of Modem
Art in New York bevinden, zijn
wel 150 miljoen waard."
In het Amsterdamse muziekthe
ater de Melkweg wordt vanaf
donderdag 18 juni met het
World Roots Festival 92 voor de
tiende keer gegraven naar de
wortels van de popmuziek. Wat
in 1983 begon als 'Africa Roots'
heeft zich in een decennium
verbreed tot een presentatie van
muziek uit alle hoeken van de
wereld, al blijft de 'afro-pop'
nog altijd de ruggegraat.
De betekenis van World Roots
neemt toe nu de belangstelling
voor Afro-pop en andere niet-
westerse rhuziekstijlen in het
popcircuit weer wat lijkt weg te
ebben. Dat klinkt paradoxaler
dan het is. „Groepen uit Afrika
en Azië zijn gewoon te duur
voor de meeste popclubs", legt
World Roots programmeur
Frans Goossens uit. Daarbij
wordt Afrikaanse muziek vaak
automatisch vereenzelvigd met
de luchtige en dansbare sou
kous uit Zaïre, terwijl er buiten
Europa ook veel zwaardere, ge
compliceerdere en ingetogener
muziek gemaakt wordt.
Om die muziek te horen, zijn
de liefhebbers vergeleken met
een paar jaar geleden steeds
meer aangewezen op festivals
als World Roots. Samen met ne
gentien vergelijkbare manifesta
ties, zoals het Britse WOMAD,
het Belgische SFinks en de Nij
meegse Music Meeting, heeft
World Roots zich nu georgani
seerd in het European Forum of
Worldwide Music Festivals.
Een nadeel van een dergelijk
samenwerkingsverband is, dat
de Afrikaanse, Aziatische en La
tijnse groepen weer met het
stigmatiserende etiket 'wereld
muziek' worden opgezadeld. Al
le muziek die niet tot de wester
se pop, rock, jazz of blues gere
kend kan worden gooit men op
één hoop. Hoewel een Siberi
sche boventoonzanger toch
heel weinig te maken heeft met
een Colombiaanse salsagroep.
Daar staat tegenover dat je
World Roots zou kunnen be
schouwen als een soort 'reser
vaat' voor muziek die elders in
het circuit niet aan bod komt.
Thematisch
De acht avonden World Roots
in Amsterdam zijn voor een
groot deel thematisch inge
deeld. Zo is er een Oriental
Night, met als trekker het Abdel
Gadir Salim Orchestra uit de
Sudanese Sahara en een avond
met als thema 'Voices from the
East', waarop onder meer het
Tuva Ensemble uit Zuid-Siberië
optreedt.
Heel blij is Goossens zelf met
de Kurdish Night, een avond die
ongetwijfeld ook een politieke
lading zal hebben. Onder meer
is Nasir Rezani te horen, de in
ballingschap levende zanger die
als 'de stem van het Koerdische
volk' beschouwd wordt.
Eén van de feestelijke hoogte
punten van World Roots 92 is al
bij voorbaat de Super Rail Band
de Bamako uit Mali, het uitbun
dig spelende orkest waarbij de
Afro-sterren Mory Kante en Salif
Keita ooit hun carrière begon-
Dat de namen van echte Afro-
toppers als Kante, Keita, King
Sunny Adé of Youssou N'Dour
dit jaar op het festivalprogram
ma ontbreken is volgens Frans
Goossens toeval. Maar hij zit er
ook niet mee. „Op dergelijke
sterren komt altijd wel publiek
af. Ook als ze buiten World
Roots in de Melkweg spelen."
Tien jaar 'Roots' in Amster
dam. Het is geen echt jubileum
programma met terugblikken
geworden. Daar zag Goossens
de zin niet van. Teruggeblikt
wordt er alleen in de Melkweg
Galerie, waar tijdens het festival
een foto-expositie wordt gehou
den van tien jaar Rootsconcer-
ten.
Programma World Roots 1992.
Aanvang alle avonden 21.30 uur. do
18 juni: Oriëntal Night met Hasan
Band (Turks/Ned.) en Abdel Gadlr Sa
lim Orchestra (Sudan)
vr 19 juni: Soleil d'Afrique (ballet
uit Guinee), Wroko De Fudu (Surina
me) en Grupo Olodum (Braziliaanse
Afro-bloc drummers)
za 20 juni: Soleil d'Afrique en Bozl
Boziana et l'Orchestre Anti Choc (Zaï
rese soukous)
zo 21 juni: Kurdish Night met Ba-
bagurgur (moderne koerdlsche mu
ziek) en Nasir Rezazi Groep (Koerdi
sche zang)
wo 24 juni Voices of the East met
Tuva Ensemble (boventoon-zang uit
Siberië) en Baba Yaga (Rusland-
/Hongari je/Engeland)
do 25 juni: A Capella Night met
Zap Mama (Zaïre) en Black Umfolosi
(Zimbabwe)
vr 26 juni: Nass Marrakech (rituele
percussiemuziek en dans door
Marokkaans gnaoua-gezelschap),
presentatie (wereld) muziekscholen
en Super Rail Band de Bamako (top
orkest uit Mali)
za 27 juni: Nass Marrakech, Tierra
Caliente (mariachimuzlck uit Mexico)
en Los Del Caney (salsa uit Colombia)
Dertig oud-leerlingen van het Leidse Bona-
eenturacollege exposeren tot 26 juni beel
dend werk in de Hooglandse Kerk te Lei
den.
Het Bonaventuracollege bestaat 65 jaar
sn het leek de leraar beeldende vakken-
1/kunstgeschiedenis, Dik Kompier, aardig
om oud-leerlingen, die zo geboeid waren
door de vormgeving dat zij er soms zelfs
hun beroep van gemaakt hebben, uit te no
digen om hun werk in een groepsexpositie
te tonen. „Als docent hoop je immers dat je
gedurende de jaren dat je les geeft iets
losmaakt in jonge mensen waar ze later
mee verder kunnen", aldus Kompier in de
begeleidende catalogus.
De oproep van Kompier was niet ver
geefs. Uit de enthousiaste reacties zijn bij
dragen van 30 oud-leerlingen geselecteerd,
die onder de titel 'BC Futura,' Bewogen van
start' zijn samengebracht in de Hooglandse
Kerk. Het resultaat is een uiteenlopende
verzameling schilderijen, tekeningen, foto's,
beelden en sculpturen die duidelijk maken
dat de ontwikkeling van de creativiteit bij
het Bona alle kans heeft gekregen.
Het tentoongestelde werk is afkomstig
van overwegend jongere mensen die bij
voorbeeld beeldhouwer, schilder, graficus
of mode-ontwerper van beroep zijn gewor
den of de kunst als hobby hebben gekozen.
De tentoonstelling is te bezoeken op zater
dag van 11.00 tot 16.00 uur, maandag van
13.00-15.30 uur, dinsdag t/m vrijdag van
11.00-15.30 uur. De toegang is gratis en er is
een catalogus te koop voor 5 gulden.
st louis g, Mona van Duyn uit de
Amerikaanse stad St. Louis is
door de Librabry of Congress
aangewezen als 'Poet Laureate'
van de Verenigde Staten. Zij is de
eerste vrouw die in die functie
wordt benoemd. Van Duyn won
in Amerika bijna alle literaire prij
zen die er te winnen zijn. De Poet
Laureate is te vergelijken met de
vroegere hofdichter, die bij alle
belangrijke nationale gebeurte-
