Duitse gijzelaars
op weg naar huis
Jeltsin komt geldschieters tegemoet
Buitenland
Jeltsin: Amerikaanse
krij gsgevangenen
in Sovjet-werkkampen
VS mogen buitenlandse
verdachten ontvoeren
Cosic president Joegoslavië
Vredesduiven voor Gorbatsjov
Kohl vreest vertraging
van Europese eenheid
V
DINSDAG 16 JUNI 1992
7
Japanse vuurwerkfabriek ontploft
Tokyo Bij een ontploffing in een vuurwerkfabriek in de buurt
van Tokyo zijn vanmorgen zeker 40 mensen gewond geraakt.
Drie mensen werden vermist. De oorzaak van de explosie bij de
fabriek Daido Kako Enka, die 40 kilometer ten noordoosten van
Tokyo ligt, was niet onmiddellijk bekend. Tot 500 meter in de
omtrek sneuvelden ruiten. In de buurt van de fabriek brandde
een tiental huizen af.
Miljoenen mensen staken in India
new delhi Meer dan twaalf miljoen mensen, voor het meren
deel ambtenaren, hebben vandaag in India het werk neergelegd
uit protest tegen de economische hervormingen die naar zij vre-
bedreiging vormen voor hun werkgelegenheid. De twee
de staking dit jaar tegen de hervormingen legde banken, verze
keringsmaatschappijen, plantages, het binnenlandse luchtver
keer alsmede de kolen-, staal- en textielindustrie plat.
Veilinghuis veilt hoed Napoleon
geneve Een medewerker van het Geneefse veilinghuis Pierre-
Yves Gabus toont de hoed die Napoleon op had vlak voordat hij
in 1814 naar Elba werd verbannen. Het hoofddeksel wordt vrij
dag geveild en zal zo'n 30.000 gulden opbrengen. foto epa
Jeltsin vraagt Solzjenitzyn terug
Washington De Russische president Jeltsin heeft gisteren, kort
na aankomst in Washington, getelefoneerd met de schrijver
Aleksandr Solzjenitzyn (73), die in ballingschap in de Verenigde
Staten woont. Tijdens het gesprek van een half uur vroeg Jeltsin
de schrijver, „een van de grootste zonen van Rusland" die „altijd
de waarheid gesproken heeft" „terug te keren en 'thuis' en niet
in het buitenland voor zijn land te werken". Solzjenitzyn was in
1974 uit de Sovjetunie verbannen en van zijn nationaliteit be
roofd.
ANC wijst Kenya terecht
Johannesburg» Het Afrikaans Nationaal Congres heeft gisteren
een ontmoeting met de Kenyaanse president Daniel arap Moi
afgezegd uit ongenoegen over een ontmoeting van Arap Moi
met president F.W. de Klerk. Arap Moi was vorige week op
weg naar de miliueuconferentie in Rio de eerste Afrikaanse
leider in bijna een kwart eeuw die De Klerk bezocht. Hij keerde
gisteren naar Zuid-Afrika terug voor een gesprek met ANC-leider
Mandela, dat dus werd
Londen versoepelt import huisdieren
Luxemburg Groot-Brittannië zal in de toekomst de binnen
komst van huisdieren toestaan, wanneer kan worden bewezen
dat de dieren zijn ingeënt tegen hondsdolheid. Voorlopig stemt
het Verenigd Koninkrijk onder die conditie alleen in met de im
port van huisdieren voor de handel. Tot nu toe mochten hon
den, katten en andere huisdieren Groot-Brittannië pas in, nadat
ze zes maanden in quarantaine zijn geweest. De Britten en trou
wens ook de leren zijn als de dood voor hondsdolheid.
Fel protest tegen anti-homo-wet
managua In Nicaragua is door homo-organisaties en de San-
dinistische oppositie fel geprotesteerd tegen een wijziging door
het parlement in het wetboek van strafrecht, waardoor homo
seksualiteit en sodomie strafbaar zouden worden. De wetswijzi
ging maakt het aanzetten tot, het bevorderen of propageren en
het beoefen van seks tussen personen van hetzelfde geslacht
strafbaar met een^gevangenisstraf variërend van één tot drie
jaar. De wet moet nog worden bekrachtigd door president Cha-
morro. Homoseksualiteit was reeds bij wet verboden, maar de
wetswijziging noemt nu duidelijk een strafmaat en stelt politie
en justitie in staat voortaan effectiever tegen Nicaraguaanse ho
mo's op te treden.
Alternatieve straf Felicidad Noriega
Miami De echtgenote van de vroegere Panamese dictator Ma
nuel Noriega is wegens de diefstaf van 27 knopen veroordeeld
tot 100 uur maatschappelijke dienstverlening. Felicidad Noriega
hoeft in ruil voor haar schuldbekentenis niet naar de gevange
nis. Haar man, die in de Verenigde Staten wegens drugshandel
terechtstaat, wacht mogelijk een veroordeling tot 120 jaar gevan
genisstraf. De uitspraak in diens zaak wordt op 10 juli verwacht.
Amerikaanse krijgsgevangenen
uit de Vietnam-oorlog zijn naar
de Sovjetunie overgebracht en
in enkele gevallen opgesloten in
werkkampen, zo heeft de Russi
sche president Boris Jeltsin be
vestigd.
Tijdens zijn vlucht naar Was
hington, voor de topontmoeting
met president Bush, zei Jeltsin
gisteren tegen het televisiesta
tion NBC dat Russische archie
ven aantonen dat sommige
Amerikanen die destijds door
Noord-Vietnam krijgsgevangen
werden gemaakt, naar de Sov
jetunie werden overgebracht.
Zij belandden veelal in werk
kampen en mogelijk leven som
migen nog, aldus Jeltsin.
Joe Snyder, woordvoerder van
het Amerikaanse ministerie van
buitenlandse zaken, noemde
Jeltsins uitlatingen een belang
rijke onthulling. Snyder zei dat
Washington Sovjet-regeringen
in het verleden vergeefs om in
lichtingen had verzocht.
Libanese ontvoerders laten Striibig en Kemptner vrij
Heinrich Strübig en Thomas Kemptner zijn vanmorgen
in de Syrische hoofdstad Damascus in vrijheid gesteld.
De twee laatste westerse gijzelaars in Libanon zijn gister
avond in Bayrut overgedragen aan Libanese en Syrische
veiligheidsfunctionarissen. De twee werden op 16 mei
1989 ontvoerd.
bayrut»ap bauer. Een zegsman van de Li
banese veiligheidsdienst zei gis
teren dat de beide Duitsers vori
ge week ieder apart door hun
gijzelhouders naar Zuid-Bayrut
waren overgebracht, in verband
met hun op handen zijnde vrij
lating. Deze ontwikkeling was
het resultaat van bemiddeling
door de Iraanse minister Ve-
layati (buitenlandsezaken).
Volgens de bron zaten Strübig
en Kemptner opgesloten in een
Bernd Schmidbauer, speciaal
afgezant van kanselier Kohl,
heeft de twee mannen vanmor
gen opgehaald. Schmidbauer
was het afgelopen weekeinde al
naar Damascus gereisd. „Dit
bewijst dat de intensieve in
spanningen van Duitsland en
de regeringen van Syrië, Iran en
Libanon uiteindelijk vruchten
gaan afwerpen", aldus Schmid-
washington dpa
Amerikaanse agenten mogen
buitenlandse verdachten in hun
eigen land ontvoeren en naar
de Verenigde Staten overbren
gen. Daartoe heeft het Ameri
kaanse Hooggerechtshof, het
hoogste rechtscollege in de VS,
gisteren besloten. Met zes tegen
drie stemmen maakte het Hof
een uitspraak van een hof van
appèl ongedaan.
De zaak kwam in behande
ling nadat twee Mexicanen met
geweld naar de VS waren over
gebracht. De twee mannen wer
den verdacht van moord op een
drugskoerier.
Het Hooggerechtshof stelde
in zijn uitspraak dat onge
acht uitleveringsverdragen en
wetten in andere landen ver
dachten naar de VS mogen wor
den overgebracht als tegen hen
een arrestatiebevel is uitgevaar
digd. Zelfs als zouden de VS met
de ontvoering „grondregels van
het internationale recht hebben
geschonden", is de operatie nog
niet illegaal, zo oordeelde Rehn-
quist.
Rechter John Paul Stevens
bracht officieel een afwijkende
mening naar buiten. Hij om
schreef de uitspraak als „schok
kend" en „een flagrante schen
ding van het volkenrecht". Vol
gens Stevens worden met de
uitspraak verdragen met Mexi
co en andere landen in twijfel
getrokken. „De meeste recht
banken in de beschaafde wereld
zullen door deze vreselijke be
slissing diep worden veront
rust", zo zei hij.
kelder van een huis in de shi'iti-
sche sloppenwijk Haret Hreik.
Het huis werd bewaakt door ze
ker 22 zwaar bewapende leden
van de pro-lraanse shi'itische
groepering Heilige Strijders
voor de Vrijheid.
De Libanese krant As-Safir,
die goede contacten onder
houdt met Iran en Syrië, meld
de dat Duitsland geen conces
sies heeft gedaan aan de gijzel
houders. De ontvoerders heb
ben herhaaldelijk voorgesteld
de beide Duitsers te ruilen te
gen de gebroeders Hamadi, die
in Duitsland gevangen zitten na
te zijn veroordeeld wegens ter
roristische activiteiten.
Benelux op bres
voor kleine
EG-lidstaten
luxemburg gpd
De kleine landen in de Europe
se Gemeenschap mogen niet de
dupe worden van uitbreiding
van de EG. Met die boodschap
gaan de Benelux-landen (België,
Nederland en Luxemburg) vol
gende week het debat in dat de
EG-regeringsleiders op hun top
in Lissabon zullen wijden aan
die uitbreiding. De Benelux-lan
den hebben een notitie opge
steld over de rol van de kleine
landen in de steeds groter wor
dende EG. Niet toevallig zo kort
voor het Ierse referendum over
'Maastricht' dat donderdag
wordt gehouden. Net als in De
nemarken leeft in Ierland de
vrees dat het in een Gemeen
schap van twintig of meer leden
nog maar een marginale rol zal
kunnen spelen.
Burgers in de Bosnische hoofdstad Sarajevo maken dankbaar gebruik van het bestand o
voedsel is, inkopen te doen.
Bestand in Bosnië houdt redelijk stand
BELGRADO-SARAJEVO GPD-Rtr-DPA
Het parlement van Joegoslavië
(Servië en Montenegro) heeft
gisteren met overweldigende
meerderheid de 71-jarige schrij
ver Dobrica Cosic tot president
gekozen. Cosic geldt als een van
de vertrouwelingen van presi
dent Milosevic en als voorvech
ter van een Groot-Servië, waar
in alle door Serviërs bewoonde
gebieden worden verenigd.
Cosic was kandidaat gesteld
door de Vereniging van Serviërs
uit Kroatië en de Vereniging van
Serviërs uit Bosnië-Hercegovi-
na. Hij werd met 154 van de 169
stemmen gekozen.
In de eerste rede na zijn verkie
zing pleitte hij voor de creatie
van een moderne, democrati
sche staat, voor een dialoog tus
sen de regering en de oppositie
en voor een volledige breuk met
de communistische een-partij-
staat. Maar gezien zijn achter
grond en politieke opvattingen
is de nieuwe president niet de
man om aan deze woorden
werkelijk inhoud te geven. In
zijn rede stelde hij dan ook dat
de eerste prioriteit op dit mo
ment de hulp aan Serviërs in
Kroatië en Bosnië is, „wier over
leven op dit moment op het
spel staat".
Zijn benoeming vindt plaats
op een moment dat in Belgrado
de druk op president Milosevic
groeit. Ook gisteren gingen zo'n
tienduizend demonstranten,
voornamelijk studenten, de
straat op om het aftreden van
de Servische leider te eisen. In
de Bosnische hoofdstad Saraje
vo is de afgelopen 24 uur rede
lijk rustig gebleven. Vannacht
waren sporadisch schotenwis
selingen te horen, maar het wa
ren er veel minder dan de da
gen daarvoor. „Het bestand
houdt echt. Dit was de rustigste
nacht sinds de oorlog is begon
nen", aldus Zolan Pirolic van
Radio Sarajevo.
De Canadese generaal Lewis
MacKenzie van de vredesmacht
van de Verenigde Naties voert
nog steeds onderhandelingen
met de strijdende partijen over
de heropening van het vlieg
veld, zodat er hulp geboden kan
worden aan de naar schatting
300.000 inwoners van Sarajevo
die vrijwel geen medicijnen en
voedsel meer hebben na het be
leg van de Serviërs. Het vlieg
veld is nu nog in handen van
Servische milities.
De Bosnische minister Haris
Silajdzic drong gisteren in een
brief aan de Veiligheidsraad van
de Verenigde Naties aan op het
gebruik van militair geweld om
„deze door de mens geschapen
hel die ons volk door het regime
in Belgrado wordt opgelegd" te
beëindigen.
bonn Rtr/DPA
tiberias Tijdens een boottochtje op het meer van Galilea heeft de
voormalige Sovjet-president een aantal vredesduiven vrijgelaten. Gor
batsjov is voor een vijfdaags bezoek in Israël, waar gisteren een aardap
pel naar hem werd vernoemd. De „Michail", die gisteren aan Gor
batsjov wordt overhandigd, is neutraal beige van kleur en smaakt goed.
De aardappel is zeer geschikt om patat van te maken. In Moskou werd
Gorbatsjov door de verboden Communistische Partij geroyeerd omdat
hij verantwoordelijk is voor „de ondergang van de partij en de staat en
het verraad van de belangen van de werkende bevolking".
foto afp
Bonskanselier Kohl van Duits
land heeft gisteren voorspeld
dat de Europese eenheid een
vertraging van 25 jaar of meer
kan oplopen als de leiders van
de Europese Gemeenschap nu
niet doorgaan met verdergaan
de integratie. Kohl zei dat tij
dens een vergadering van zijn
partij, het CDU.
Kohl liet weten op de EG-top
in Lissabon, volgende week, aan
te zullen dringen op toetreding
van nieuwe leden als Oosten
rijk, Zweden en Finland voor
1996. Hij gaf toe dat de EG-lei-
ders er blijkbaar niet in zijn ge
slaagd het Verdrag van Maas
tricht, dat inmiddels door de
Denen in een referendum is
verworpen, aan de mensen dui
delijk te maken. Hij drong er
echter op aan nog dit decenni
um te komen tot een politieke
unie.
„Als wij de Duitse eenwording
in deze jaren niet laten volgen
door een Europese politieke
eenwording, zal het tenminste
25 jaar of zelfs langer duren en
deze jaren zullen nog moeilijker
worden dan die tussen 1945 en
het verdrag van Maastricht in
1991", zo hield Kohl zijn partij
genoten voor.
Kohl wil de deur voor Dene
marken openhouden om zich
weer aan te sluiten bij zijn Eu
ropese partners, maar is vastbe
sloten dat dit voorval niet bete
kent dat de elf andere EG-lan-
den die werken voor meer een
heid worden opgehouden.
Quayle verslikt
zich in potato
trenton ap
De Amerikaanse senatoren
Kerry en Smith, die op zoek wa
ren naar vermiste Anmerika-
nen, werd in februari in Moskou
niet verteld dat de namen in ar
chieven terug te vinden waren.
Generaal Dmitri Volkogonov,
de belangrijkste militaire advi
seur van Jeltsin, zei dat de Rus
sen een onderzoek hebben in
gesteld naar een Amerikaan die
in het Oeral-gebergte is gesig
naleerd en mogelijk een van de
vermisten is. Volkogonov gaf
vorige week een brief aan Ame
rikaanse Congresleden, waarin
Jeltsin zei dat de Sovjetunie
twaalf Amerikaanse piloten ge
vangen had gezet die in de jaren
vijftig waren neergeschoten.
Een gezamenlijke Russisch-
Amerikaanse commissie onder
leiding van Volkogonov spit de
recent geopende Sovjet-archie
ven door om er achter te komen
hoeveel Amerikanen in handen
van de voormalige communisti
sche machthebbers in Moskou
zijn gevallen.
washington-moskou henk d
hans geleunse correspondenten
De Russische president Jeltsin heeft gis
teren een dubbel gebaar richting wes
terse geldschieters gemaakt. Hij pro
moveerde vice-premier Gaidar, een
man die in het Westen wordt gezien als
dé hervormer in de Russische regering,
tot voorzitter van de ministerraad. En
per decreet verordonneerde hij dat be
drijven die binnen drie maanden hun
schulden aan staat of andere crediteurs
niet weten te betalen, failliet zullen
worden verklaard.
Met een voet al op de trap naar het vlieg
tuig dat hem richting Washington zou
brengen, verklaarde Jeltsin dat Gaidar
„de voorhoede van de hervormingen
blijft vormen en als fungerend premier
de voortgang van die hervormingen zal
garanderen". Officieel is Jeltsin zelf nog
regeringsleider. Een van zijn woordvoer
ders verklaarde evenwel dat Gaidars pro
motie niet tijdelijk is, hetgeen suggereert
dat Jeltsin zijn dubbelfunctie binnenkort
opgeeft. Het Russische parlement zal
zich daarover echter nog moeten uit
spreken.
Met zijn decreet dat failliet-verklaring
van onrendabele bedrijven beoogt,
poogt Jeltsin het onwillige Russische par
lement voor het blok te zetten. Een
meerderheid in de volksvertegenwoordi
ging verzette zich tegen een door de re
gering ingediende ontwerp-faillisse-
mentswet, met als argument dat die gro
te werkloosheid zou veroorzaken.
Maar gelet op de eerste reacties is het
allerminst zeker dat Jeltsins decreet ook
zal worden uitgevoerd. „Dit presidentië
le machtswoord stelt in de praktijk niets
voor", aldus Boris Njevjodov, woord
voerder van de machtige bond van in
dustriëlen. „Zonder een deugdelijke wet
is het onmogelijk bedrijven failliet te ver
klaren. Het enige wat je met zo'n verkla
ring riskeert is dat de arbeiders overal
ruiten beginnen in te gooien".
Vladimir Pervoesjin, topambtenaar bij
economische zaken, reageerde eveneens
meesmuilend. „Zoals de zaken er nu
voor staan, kun je ieder bedrijf bankroet
verklaren. Uiteindelijk is nog altijd de
staat verantwoordelijk voor het financië
le beheer van de meeste bedrijven."
De Russische president zal vandaag en
morgen in Washington met zijn Ameri
kaanse ambtgenoot Bush praten over
nauwere banden, wapens en geld. Vooral
op het gebied van kernontwapening kan
Jeltsins bezoek voor een verrassing zor
gen. Gezien de voor Bush slecht lopende
verkiezingsstrijd is hij er bij gebaat mor
gen als de twee regeringsleiders een
slotverklaring zullen geven met een
onverwacht sensationele mededeling
over nucleaire ontwapening te komen.
Waar het allemaal om draait, is ver
mindering van de aantallen strategische
raketten waarover de VS en Rusland be
schikken. De twee landen beschikken nu
over zo'n 11.000 kernkoppen elk, en het
vorig jaar ondertekende Start-akkoord
schrijft een vermindering voor naar 8500
kernkoppen voor de VS, en 7000 voor
Rusland. Bush stelde begin dit jaar voor
dat aantal nog verder omlaag te brengen,
naar 4700 kernkoppen. Jeltsin kwam ver
volgens met veel verdergaande inkrim
pingen: 2000 tot 2500 kernkoppen voor
elk van beide landen.
Het ziet er, aldus een regeringsfunctio
naris, nu naar uit dat de twee landen elk
op een aantal kernkoppen van minder
dan 4700 kunnen uitkomen. Rusland
zou bovendien bereid zijn een deel van
z'n SS-18 raketten op te geven.
Als de gesprekken door Jeltsin en Bush
met succes worden afgerond, dan zou
dat tot de meest drastische kernontwa
pening ooit kunnen leiden. Zo belangrijk
zou dus het bezoek van Jeltsin kunnen
worden.
Jeltsin komt overigens niet alleen over
wapens praten, maar ook over geld. Hij
hoopt op meer Amerikaanse steun bij
het verkrijgen van de 24 miljard dollar
aan hulp die de Westerse landen al heb
ben toegezegd. Overhandiging van dat
geld is afhankelijk van toestemming van
het Internationale Monetaire Fonds
(IMF), maar dat fonds heeft eisen gesteld
die zelfs de hervormingsgezinde Jeltsin
wel wat ver vindt gaan. Een goed woord
je van Amerika, per slot van rekening de
belangrijkste aandeelhouder van het
IMF, zal helpen, zo is de Russische hoop.
De Amerikaanse vice-presi
dent Dan Quayle weet niet
hoe je in het Engels het
woord aardappel spelt. Tij
dens een spellingwedstrijdje
op een lagere school deed hij
op dit punt onder voor een
kind.
Quayle las een woord voor en
een leerling moest dit op het
schoolbord schrijven. Met het
eerste woord ging het nog
goed: president. Dat wisten
leerling en vice-president uit
stekend te spellen. Daarna
riep Quayle "aardappel" de
klas in.
Een jongetje kwam naar vo
ren en schreef'potato' op het
bord, zoals het hoort. Quayle
wilde dit door er een e aan te
plakken verbeteren tot 'pota-
toe'. Bij leerlingen en meege
reisde verslaggevers vielen de
monden open van verbazing.
Quayle kon zich verdedigen
door erop te wijzen dat het
woord verkeerd gespeld
stond op hel kaartje waarvan
hij het voorlas. De verbijste
ring bleef.
VN akkoord met
actie Cambodja
phnom penh
De leider van de vredesmacht
van de Verenigde Naties, Yasus-
hi Akashi, heeft vandaag het te
genoffensief van het regerings
leger tegen de Rode Khmer in
formeel goedgekeurd. De Rode
Khmer heeft, in weerwil van het
vredesakkoord dat het heeft on
dertekend, geweigerd zijn wa
pens in te leveren. Het Cam
bodjaanse leger heeft in de cen
trale provincie Kompong Thom
een tegenaanval ingezet om de
weg naar de noordelijke provin
cie Preah Vihear vrij te maken.
