'Israels democratie loopt gevaar'
Ierland dreigt Deens voorbeeld te volgen
Feiten &Meningen
Journalist met verrekijker
NS'SWiotft iceueje^cwWc vMfifn TeytRH«K>,("
Nog geen valse noot in het
ensemble van het Rode Leger
Parlementslid Virshurbski waarschuwt voor roep om sterke man
STANDPLAATS LONDEN
Israël kiest op 23 juni zijn dertiende parlement. Het volk
spreekt zich uit. Maar het voortbestaan van Israël als een
verlichte democratische staat is geen vanzelfsprekend
heid, waarschuwt Mordechai Virshubski, parlementslid
voor de progressieve Meretz-combinatie.
JERUZALEM AD BLOEMENDAAL
CORRESPONDENT
„In een situatie van intifada,
massale immigratie, het ontbre
ken van een geschreven consti
tutie en religieuze dwang moet
de democratie zich iedere dag
weer definiëren en verdedigen."
De kiezers bepalen volgende
week onder meer hoe sterk hun
democratische rechten in de
komende vier jaar zullen wor
den verdedigd.
Meretz de naam betekent 'vi
taliteit' is een lijstverbinding
van drie kleine partijen: de soci
alistische Mapam, de burger
rechtenpartij Ratz en de liberale
Shinuy. Samen goed voor tien
van de 120 zetels in het huidige
parlement. De denkbeelden van
de drie over de economie lopen
nogal uiteen. Mapam vertegen
woordigt de linkse kibboets-be
weging, Shinuy daarentegen
volgt een liberaal-kapitalistische
lijn. Ze hebben elkaar gevonden
in hun ideeën over het vredes
proces en individuele vrijheid.
'Meretz, Democratisch Israël', is
hun verkiezingsleuze.
Mordechai Virshubski, afkom
stig uit Ratz, stelt vast dat Israël
vele kenmerken vertoont van
een Westerse democratie, met
vrijheid van meningsuiting, een
behoorlijk functionerend
rechtssysteem en vierjaarlijkse
vrije verkiezingen. Maar er ont
breekt een belangrijk element:
een geschreven grondwet. Zon
der zo'n constitutioneel veilig
heidsventiel heeft het parle
ment bijna onbeperkte macht.
Het Verenigd Koninkrijk heeft
evenmin een grondwet, erkent
Virshubski, „maar het verschil is
dat wij 950 jaar ervaring met het
systeem missen".
De religieuze partijen willen
geen grondwet, tenzij deze
wordt gebaseerd op de halacha,
de joodse religieuze wet. „Maar
de halacha erkent niet de gelijk
waardigheid van alle mensen",
zegt Virshubski. „Om maar wat
te noemen: vrouwen mogen
niet optreden als getuige voor
ëen rabbinale rechtbank. Dat
wil zeggen dat ze wat dat betreft
minderwaardig worden geacht.
Dat druist trouwens ook in te
gen de geest van onze onafhan
kelijkheidsverklaring."
Monopolie
Meretz vecht tegen de in 1953
vastgelegde monopoliepositie
van het rabbinaat voor wat be
treft de regeling van het per
soonlijk leven van de Israëli's.
Zo eist de partij invoering van
het burgerlijk huwelijk als een
alternatief voor het orthodox-
joodse, maar Virshubski ziet dat
pas gebeuren als Meretz een
absolute meerderheid in de
Knesset behaalt. Met Sint Jutte-
misdus.
Er moet in Israël een scheiding
komen tussen staat en religie,
vindt Virshubski, zij het niet he
lemaal naar Westeuropees of
Amerikaans voorbeeld. „De si
tuatie hier is ingewikkelder dan
in West-Europa of de Verenigde
Staten", licht hij toe. „De be
grippen 'jood' en 'Israëli' zijn
niet nauw omschreven. Wie
jood is, is niet noodzakelijk ook
Israëli. Ie kunt een volkomen
atheïst zijn en jezelf niettemin
jood noemen. Een jood blijft
een jood zolang hij zich niet of
ficieel tot een andere gods
dienst bekeert. Het is iets dat
ons samenbindt, maar tegelij
kertijd zorgt voor felle interne
twisten. Wat wij in Meretz be
doelen met een scheiding van
staat en godsdienst, is dat ieder
een in dit land moet kunnen le
ven volgens zijn eigen overtui
ging. Als hij op de sabbat ge
bruik wil maken van openbaar
vervoer, dan moet hem de mo
gelijkheid worden geboden."
„Als hij een burgerlijk huwelijk
wil aangaan, dan moet hij dat
recht hebben. Hij moet niet
worden gedwongen zich te
schikken naar de halacha of het
joodse geloof. Aan de andere
kant vindt onze partij dat de
staat bereid moet zijn geld be
schikbaar te stellen voor reli
gieuze instituten, niet alleen
joodse maar ook christelijke of
islamitische. Wat we willen, is
niet een totale breuk tussen
staat en godsdienst, maar indi
viduele vrijheid voor iedereen."
Vaderfiguur
Israël lijkt na Ben Gurion en
Menachem Begin op zoek naar
Als journalist kom je nog eens ergens. Zelf ben ik
ooit op een ezel van Skopje naar Ohrid (200 kilo
meter) gereden voor een doorwrocht verhaal over
het Macedonische bergland, en Stanley scharrel
de maandenlang door donker Afrika op zoek naar
Livingstone. Maar vergeleken bij lames Whitaker
zijn wij allen schlemielige heikneuters. Whitaker,
een van Engelands best betaalde journalisten,
brengt namelijk zijn werktijd goeddeels door in
boomtoppen.
Onlangs gaf Whitaker een college journalistiek in
het gebouw van de buitenlandse persvereniging
te Londen. Omdat wij natuurlijk graag het vak
wilden leren, waren wij met velen komen opda
gen. Nadat Whitaker een korte inleiding had ge
houden, stelde een van ons gelijk de hamvraag:
wat heeft een goede journalist nodig?
De zaal zweeg eerbiedig terwijl Whitaker even na
dacht. Wat ging deze godfather van de Britse
journalistiek antwoorden? Een draagbare tele
foon? Was dat wat een goede journalist tegen
woordig nodig had? Of misschien zelfs een satel
liettelefoon, opdat verhalen ook vanuit de.Gobi-
woestijn probleemloos kunnen worden verzon
den? Nee. Een goede journalist, zo sprak Whita
ker, heeft een verrekijker nodig.
Zelf schrijft Whitaker al dertig jaar over het Britse
koningshuis, tegenwoordig voor de Daily Mirror.
Hoewel hij slechts een keer een interview heeft
gehad met prins Charles, weet hij toch dat diens
huwelijk dood is. Hoe? „Door alleen maar te kij
ken. Het is verbazend watje allemaal kunt ont
dekken door te observeren. De body-language
van Charles en Di spreekt voor zich. Ze hebben
niet slechts een hekel aan elkaar, ze zijn onver
schillig jegens elkaar. Ze leiden elk hun eigen le
ven".
Behalve de verrekijker zijn ook bomen en rodon-
dendrons niet weg te denken uit het leven van de
royahcorrespondent. Niet zelden brengt Whitaker
een drietal dagen aaneengesloten door in een
boomtop, slechts vergezeld door een fles wijn. Ui
teraard klimt Whitaker niet in de eerste de beste
boom. Zijn bomen staan op strategische plaatsen,
zoals bij Balmoral Castle (het 'koninklijke' buiten
verblijf in Schotland). Vandaar uit kan hij het hu
welijk van Charles en Di in de gaten houden.
'Royal correspondent' is een gewaardeerd beroep.
Zoals Whitaker zelf zegt: „Mensen houden van
roddel. En als het goede roddel betreft, doet het
er niet toe of hij helemaal klopt. Als er een verhaal
over Ladi Di op onze voorpagina staat, verkopen
we 60.000 extra kranten". Wat ook weer niet bete
kent dat Whitaker zomaar wat opschrijft. Voor
aleer hij de pen ter hand neemt, heeft hij dagen
lang in het struikgewas op de loer gelegen. „Ge
middeld", zo zegt onze goeroe, „kloppen mijn
verhalen voor 80 procent".
CEES VAN ZWEEDEN CORRESPONDENT
Mordechai Virshubski: Zo'n nooit eindigende oorlog schept problemen
WIM STEVENHAGEN
een nieuwe vaderfiguur, meer
misschien dan naar een verste
viging van de democratie. „De
joden zijn een merkwaardig
volk", filosofeert Virshubski.
„Als ze een sterke man hebben
dan laten ze niets na om hem te
verzwakken. Als zo iemand er
niet is, dan gaan ze naar hem
op zoek. Israël is een staat die
44 jaar bestaat en waarin de de
mocratie nog niet definitief
heeft gekregen. Ook de
gengewerkt door de bezetting
van de Westelijke Jordaanoever
en de Gazastrook. „Je bent jong,
je hebt op school van alles over
democratie geleerd, over gelijk
waardigheid en over vrijheid
van meningsuiting. Dan moetje
in dienst en je wordt naar de
bezette gebieden gestuurd. De
situatie daar heeft volstrekt
niets te maken met een demo
cratie of een rechtssysteem.
Scholen worden er naar belie-
politieke wetenschap is hier nog ven gesloten en geopend,1
pril. Je hebt te maken met r
sen uit meer dan honderd lan
den: uit Etiopië en Kazachstan,
uit Duitsland en uit Iran. Om
iets te formeren met een eigen
karakter, gebaseerd op westerse
dachten worden zonder proces
gevangen gezet, huizen worden
verwoest en mensen gedepor
teerd."
„Er is geen vrijheid van me
ningsuiting, er zijn geen politie-
ideeën, heb je minstens 200 jaar ke partijen, kortom: er is niets
nodig."
De democratische ontwikkeling
van Israël wordt naar het oor
deel van het Meretz-parle-
mentslid ook in sterke mate te-
Premier Shamir op verkiezingstoemee.
dat op democratie lijkt. En dat
terwijl de Israëlische regering en
het Israëlische Jeger er optreden
in overeenstemming met hun
wetten. Hoe kun je een echte
democratie ontwikkelen als een
jonge Israëli aan de ene kant te
horen krijgt dat iedereen onver
vreemdbare rechten heeft, en
hij aan de andere kant geacht
wordt zich in de bezette gebie
den te gedragen als een tiran,
als iemand met alle wetgevende
bevoegdheden van een apart
heidssysteem? Dat is een vrese
lijk probleem! Het democratise
ringsproces in Israël wordt tege
lijkertijd aangemoedigd en be
lemmerd. Het is een van de re
denen waarom ik van de gebie
den af wil. Ze vormen een kan
kergezwel voor de staat, dat on
ze morele waarden en ons de
mocratisch bewustzijn vernie
tigt."
Het probleem is alleen maar
foto Rtr groter geworden door de komst
van meer dan 400.000 immi
granten uit Etiopië en de voor
malige Sovjetunie. „De Russen
koesteren een enorm verlangen
naar vrijheid. Ze willen geen Big
Brother. Maar dat betekent niet
automatisch dat ze verlangen
naar democratie. Ze hebben
daarover andere ideeën dan
wij."
Zorgen
Volgens de opiniepeilingen zul
len de extreem rechtse partijen
volgende week opnieuw winst
boeken. Maar Mordechai Virs
hubski maakt zich grotere zor
gen over de ontwikkelingen in
de Likud en in een deel van de
Arbeid.
„Ik wil vrede, ik wil een eind
aan terreur, ik wil geen bloed
vergieten en ik erken het recht
van de Palestijnen op zelfbe
schikking. Maar ik vind vooral
dat de toekomst van Israël als
een democratische staat gevaar,
loopt als er niets verandert, als
we een land blijven dat een an
der vólk tegen zijn wil over
heerst. Volgens de Likud is dat
niet iets tijdelijks, maar een de
finitieve situatie."
„Zo'n nooit eindigende oorlog
schept enorme problemen voor
onze democratie, voor onze
vrijheid van meningsuiting,
voor onze levenswijze, ons on
derwijs en onze morele waar
den. En ik wil alleen een Israël
dat een verlichte, democrati
sche staat is. We moeten tot een
regeling komen met onze bu
ren, wat mij betreft in fasen. Als
we daar niet onmiddellijk na de
verkiezingen rpee beginnen,
dan voorspel ik Israël een zeer
onplezierige toekomst.
Tegenstanders 'Maastricht' hebben wind in de zeilen
DUBLIN CEES VAN ZWEEDEN
CORRESPONDENT
De Ierse communisten hebben
een eenvoudig argument tegen
de Europese Gemeenschap. 'In
Ï973 (toen Ierland toetrad) wa
ren er 70.000 werklozen', zegt
hun poster. 'Nu zijn er 300.000'.
Hun stemadvies voor donder
dag: zeg nee tegen het Verdrag
van Maastricht.
De Ierse pacifisten zijn ook te
gen 'Maastricht'. Vanaf hun affi
che kijkt een 4-jarige meisje de
kiezers met een ontwapenende
blik aan. De tekst zegt dat
Maastricht betekent dat haar
toekomst in een nucleair, mili
taristisch Europa ligt.
Grote geestdrift roept de Zuid
limburgse vestingstad al even
min op bij de tegenstanders van
abortus, die zich moreel ge
steund weten vanaf de kansel.
Zij illustreren hun verzet tegen
'Maastricht' met foto's van afge
dreven foetussen, vergezeld van
de retorische vraag: 'Hoeveel
meer?'
Vorige week stuitte een proces
sie van anti-abortus-jongeren
op een beloging van feministi
sche vrouwen, die abortus juist
willen legaliseren. Even zag het
er naar uit dat de schermutse
ling enkele geboren levens zou
gaan eisen, maar een escalatie
kon net worden voorkomen.
Echter, ook de feministes zijn
tegen 'Maastricht'. Zij hebben
op hun poster een gepruikte
rechter afgebeeld, die vergezeld
gaat van de volgende woorden:
'Met Maastricht zullen vrouwen
van doen krijgen met een nieuw
soort reisbureau.'
Maar zoals in Denemarken be
gin deze maand zijn de grote
politieke partijen unaniem voor
'Maastricht'. En ook uit de ko
lommen van de kranten klinken
waarschuwende woorden aan
het adres van hen die 'nee' wil
len stemmen. Ierland zou het
Jutland van Europa kunnen
worden als het 'Maastricht' ver
werpt. Het zou teruggeworpen
worden op zichzelf. De regering
zou beroofd worden van 20 mil
jard gulden aan ontwikkelings
hulp die de Europese Commis
sie heeft beloofd. De boeren
zouden hun subsidies verspe
len, de industrie haar afzet
markt. De aardappeloogst zou
andermaal kunnen mislukken.
Zoals in Denemarken zouden
ook de Ieren de waarschuwin
gen in de wind kunnen slaan.
Nog maar vier weken geleden
was slechts één op de vijf Ieren
tegen 'Maastricht', vorige week
al één op de twee. Tegen het
politieke establishment is een
bizarre coalitie van groeperin
gen opgestaan van militante fe
ministes en ultra-linkse stalinis
ten tot roomskatholieke mo
raalridders.
Van alle politieke graffiti op het
groene eiland is die van de fe
ministes ogenschijnlijk het on-
begrijpelijkst. Wat heeft 'Maas
tricht' in godsnaam te maken
met de vrijheid van reizen zou
een argeloze bezoeker aan Du
blin zich kunnen afvragen. Het
antwoord luidt: alles.
Clausule
Toen de Europese leiders eind
vorig jaar in het Limburgse
pluche wegzakten om het conti
nent op te stoten in de vaart der
volkeren, bleken de premiers
uiteenlopende verlangens te
hebben. Zo eiste de Spanjaard
Gonzales vooral geld en wilde
de Brit Major zijn land vrijwa
ren van een Europees mini
mumloon. De Ierse premier
daarentegen, had ethische ver
langens. Hij wilde dat de anti-
abortusclausule in de Ierse
grondwet boven iedere Europe
se wetgeving verheven zou blij-
Die anti-abortusclausule ver
bood niet alleen abortus, maar
ook de informatie daarover.
Zelfs het ondergaan van een
abortus in het buitenland - en
dus ook het reizen naar dat bui
tenland - was strafbaar.
De Ierse premier was persoon
lijk misschien niet mordicus te
gen abortus, maar hij wilde
voorkomen dat het referendum
over 'Maastricht' een referen
dum over abortus zou worden.
Dat getuigde van een visionaire
geest. Het openstellen van de
grenzen in Europa, zo voorzag
de premier, zou op gespannen
voet komen te staan met het
grondwettelijk verbod voor
zwangere vrouwen om naar
Groot-Brittannië te reizen voor
een abortus. En de machtige
anti-abortuslobby zou dat zeker
aangrijpen voor een campagne
tegen 'Maastricht'.
Daarom wilde de premier in
Maastricht vastgelegd zien dat
de Ierse grondwet zou prevale
ren boven het Europese recht
dat EG-ingezetenen zonder be
perkingen binnen de Gemeen
schap kunnen rondreizen. De
premier kreeg zijn zip en aan
het Verdrag van Maastricht
werd een 'Iers' protocol toege
voegd. De Ierse regering haalde
opgelucht adem. Nu zou in elk
geval het referendum over
'Maastricht' niet over abortus
gaan. Zo althans dacht de pre-
Maar de inkt van 'Maastricht'
was nog niet droog, of Ierland
werd opgeschrikt door een bi
zarre zaak. Een 14-jarige meisje
was verkracht en daardoor
zwanger geraakt; ze wilde zich
in Groot-Brittannië laten abor
teren. De officier van justitie
kreeg lucht van de zaak en peu
terde van de rechter een uitreis
verbod los. Het kind was ver
plicht in Ierland te blijven waar
abortus (evenals echtscheiding
en homoseksualiteit) illegaal is.
Miljoenen Ieren grepen verbijs
terd naar het hoofd. Was dit
hun land? Natuurlijk, zij waren
tegen abortus. Maar moest een
14-jarig kind, verkracht door
een buurman, een kind voldra
gen dat haar tot zelfmoordnei
gingen bracht? Een Britse com
mentator verwoordde de gevoe
lens van velen, Ieren en niet-Ie-
ren, toen hij zei: „Ierland heeft
was minder katholicisme nodig
en wat meer humaniteit".
Toen de storm niet wilde gaan
liggen, greep de premier in. De
ouders van het kind werd ge
vraagd de zaak voor het Hoog
gerechtshof te brengen en de
rekening maar naar hem te stu
ren. En de hoge rechters deden
wat van hen werd verwacht; ze
gaven het kind toestemming
naar Londen te reizen voor de
zijn vonnis merkwaardigerwijs
op de anti-abortus clausule in
de grondwet, die voor dat doel
gewoon 'opnieuw geïnterpre
teerd' werd. Van de ene op het
andere moment maakte de
clausule in de grondwet abortus
onder bepaalde omstandighe
den wel mogelijk.
Protocol
Daarmee kwam ook 'Maas
tricht' voor de katholieke mo
raalridders in een heel ander
licht te staan. Het zo moeizaam
bevochten protocol werd nu ge
zien als een aanhangsel van een
verdrag dat de - nu gewraakte -
clausule in de Ierse grondwet
beschermt. Ergo: de tegenstan
ders van abortus waren plotse
ling tegen 'Maastricht'.
En daarmee was de cirkel rond.
De voorstanders van abortus
hadden zich voorgenomen 'nee'
te stemmen en bleven daarbij.
De tegenstanders van abortus
besloten nu ook 'nee' te gaan
stemmen. De pacifisten zagen
'Maastricht' als een stap op weg
naar een Europees leger; zij wa
ren ook tegen. Extreem links
was tegen en hetzelfde gold
voor extreem rechts.
Bij de laatste opiniepeling ver
klaarde een nipte meerderheid
voor het Verdrag te zullen stem
men, maar de tegenstanders
hebben de wind in de zeilen. De
kans dat de Ierse regering vrij
dag met een kater zit van Deen
se dimensies, acht zij niet lan
ger uitgesloten. Of, zoals Ieren
zeggen: „Het kan zelfs de bis
schop overkomen.
MOSKOU HELEN WOMACK
THE INDEPENDENT
Wat is er sinds de ineenstorting
van de Sovjetunie eigenlijk ge
worden van het ensemble van
het Rode Leger? Welnu, deze
wereldberoemde groep van mi
litaire dansers en musici, die de
Sovjet-geest zo subliem beli
chaamde en waarin elk van de
vele nationaliteiten van de Sov
jetunie was vertegenwoordigd,
gaat gewoon door alsof er niets
aan de hand is.
Op 1 mei, de dag van de arbeid,
en 9 mei, de dag waarop de
overwinning op nazi-Duitsland
wordt gevierd, trad het ensem
ble gewoon op, dit keer om de
volkeren van het uiteengevallen
moederland een hart onder de
riem te steken. „Je zou mis
schien denken dat we proble
men hebben, maar we gaan ge
woon door met werken, werken
en nog eens werken", verklaart
kolonel Igor Agafonnikov, de di
rigent van het ensemble.
Wanneer hij niet op het toneel
staat, heeft de 60-jarige kolonel
Agafonnikov zo'n houterig
voorkomen, dat hij zou kunnen
worden aangezien voor een mi
nister van defensie uit het Bre-
zjnjev-tijdperk. Maar op het to
neel lijkt hij een gedaantewisse
ling te ondergaan: gevoelig en
gepassioneerd zwaait hij met
zijn dirigeerstok.
Vorige week repeteerde hij met
het ensemble in de Frunze Offi
ciersclub in Moskou om te oefe
nen voor een reis naar Israël de
ze maand. Eén tikje van zijn di
rigeerstokje en honderd roeze
moezende mannen zijn onmid
dellijk stil. Hij heft zijn stokje
omhoog en ze barsten los in
een refrein van Shaporins opera
'De Decembristen'. Met een van
emotie vertrokken gezicht laat
kolonel Agafonnikov het krach
tige geluid wegglijden in een di
minuendo. „Sst, zachtjes, iedere
idioot kan bulderen, maar echt
zingen is net als heel hoog vlie
gen", fluistert hij.
Het ensemble van het Rode Le
ger dateert uit 1928 toen,acht
zangers, twee dansers en een
accordeonspeler samenkwa
men om Sovjet-troepen met
folkmuziek te amuseren.
Alexander Alexandrov, een pro
fessor van het Moskouse con
servatorium en koorleider van
de Christus de Heiland Kathe
draal (die later door Stalin met
dynamiet werd opgeblazen)
werd door de bolsjewisten aan
gesteld om deze groep te leiden
en uit te breiden.
Uit dit grote ensemble ontston
den ongeveer dertig andere
groepen die in verschillende de
len van het land en op oorlogs
schepen optraden. Deze kleine
re ensembles bestaan uit musi-
kaal getalenteerde dienstplichti
ge soldaten. Maar tot het door
kolonel Agafonnikov geleide
Alexandrov ensemble worden
alleen professionele musici toe
gelaten. Ze zijn in de eerste
plaats muzikant en pas in de
tweede plaats militair.
Kolonel Agafonnikov trad voor
de vorm toe tot het leger toen
hij na een 22-jarige carrière als
koorleider van het Bolsjoi thea
ter in 1987 de leiding van het
ensemble overnam. De meeste
leden van het ensemble mn
echter civilisten die zich alleen
in uniform steken voor uitvoe
ringen van klassieke muziek,
ballet, folkliederen, volksdansen
en populaire patriottische en
militaire liederen.
„We zijn boven het leger uitge:
groeid en hebben een breder re
pertoire, alles van Blinka tot
Schubert", legt Agafonnikov uit.
„Ons orkest is uniek omdat we
gebruik maken van folkinstru-
menten zoals dombra's en ba
lalaika's. We zijn bij alle lagen
van de bevolking populair. In de
Verenigde Staten zingen we
'God Bless America' en in
Duitsland doen we Beethoven."
Nu brengt het 180 leden tellen
de ensemble (allemaal mannen,
met uitzondering van een paar
meisjes in het balletkorps) oude
marsliederen van voor de revo
lutie, maar het communistische
repertoire Wordt niet aan de
kant gezet. „Het heeft niets met
ideologie te maken. De commu
nisten hebben een paar gewel
dige liederen voortgebracht,
met name tijden de Grote Pa
triottische Oorlog (de Tweede
Wereldoorlog)", aldus de kolo
nel.
Ondanks ingrijpende bezuini
gingen wordt het ensemble nog
steeds betaald door het ministe
rie van defensie. Het maand
loon bedraagt gemiddeld 3.000
roebel (ongeveer zestig gulden),
een schijntje voor ons maar
twee keer het salaris van een
chirurg. Het ensemble heeft het
ook beter dan vele andere or
kest- en theatergroepen in de
voormalige Sovjetunie, voor wie
de staatssubsidies zijn opge
droogd en die zich moeten zien
te redden door commerciële
sponsors te vinden. Velen heb
ben al het loodje gelegd.
„Zelfs tijdens de Grote Patriotti
sche Oorlog, toen we niet ge
noeg mannen aan het front
hadden, werd het ensemble
draaiend gehouden omdat de
leiders het van groot maat
schappelijk belang vonden. Ik
geloof niet dat de staat ons nu
zal laten vallen", aldus kolonel
Agafonnikov.
VERTAUNG MARGRIET HESUNGA
