'Eenvoud
is de sleutel
tot alles'
RTV SHOW
Ajax-succes op videoband ,6C
Gratis een avondje circus
voor omroepmedewerkers
Geklets in
de vrije
ruimte
r*i
DINSDAG 16 JUN11992
Country-zangeres Emmylou Harris is rijper geworden
-NE
AMSTERDAM KEES GROENENBOOM
ry
M angeres Emmylou Hams raak-
f te bij toeval verzeild in de we-
m A reld van de country. De folk-
zangeres die Joan Baez en Judy Col
lins als voorbeelden had ontmoette in
1971 Gram Parsons. Hij bracht haar de
liefde voor country bij. „Ik vond country-
muziek wel aardig, maar ik keek er ei
genlijk op neer. Ik zag de schoonheid
niet die in de eenvoud van de country
ligt."
Harris beschouwt zich als de artistieke
erfgename van de in 1973 overleden
Parsons. Geholpen door de mensen die
Parsons omringden probeerde ze voort
te zetten waarmee hij begonnen was: het
samenbrengen van country en rock 'n
roll. „Het is natuurlijk nooit te zeggen
wat hij zou hebben gedaan als hij was
blijven leven. Maar ik heb altijd ver
trouwd op een stem binnenin, die me
heeft geholpen bepaalde artistieke, mu
zikale beslissingen te nemen. Ik denk
nog steeds dat wat ik doe in zijn lijn
ligt."
Bluegrass
Harris (45) is nu ruim twintig jaar actief
in de country-muziek. Haar stem is
warm, maar opvallend monotoon. Ze
beantwoordt vragen zonder aarzelen,
maar weloverwogen, met de vriendelijke
afstandelijkheid van een vedette.
Twee jaar geleden sloeg Harris een
nieuwe weg in toen ze na vijftien jaar de
elektrische country-rockgroep The Hot
Band verruilde voor een akoestische be
geleidingsgroep, The Nash Ramblers.
Daarin verzamelde ze enkele van de
grootsten uit de bluegrass-wereld: Sam
Bush (mandoline en viool), Al Perkins
(dobro, banjo, gitaar), Larry Atamanuik
(drums), Roy Huskey Jr (staande bas),
aangevuld met de jonge, talentvolle Ran
dy Stewart op gitaar.
Eigenlijk was de stap naar bluegrass
weer het gevolg van toeval, deze keer in
de vorm van stemproblemen. „Achteraf
denk ik dat het dieper heeft gezeten dan
alleen dat stemprobleem. Het is ook een
soort vermoeidheid geweest. Ik had na
vijftien jaar iets nieuws nodig om mijn
creativiteit nieuwe impulsen te geven.
Om te kunnen blijven oogsten heb je
soms verse grond nodig. Verder wilde ik
meer ruimte hebben voor de stem. In
The Hot Band moest ik altijd opboksen
'Ik probeer elke dag
te zingen, dan blijft
mijn stem op niveau
tegen de elektrische gitaar en tegen de
pedal-steel-gitaar. Ik heb me laten ver
tellen dat die in hetzelfde klankgebied
zitten als de stem en dat kan wel klop
pen. Want hoewel mijn groep toch niet
overdreven hard -speelde, had ik altijd
het gevoel dat ik een beetje moest force-
„Stemproblemen heb ik niet meer, al
is aan keelontsteking op zijn tijd niet te
ontkomen, dat is het risico van het vak.
Maar ik maak me geen zorgen over mijn
stem. Een paar jaar geleden, nog voordat
ik problemen kreeg, ben ik naar een
stemdeskundige geweest, maar die
stuurde me weg. Hij vertelde me dat ik
gerust kon blijven doorzingen en dat
mijn stem op mijn vijftigste mooier zou
klinken dan
ooit. Ik heb
dus nog wat
om naar uit te
kijken."
„Van hem
heb ik wat
eenvoudige
oefeningen ge
leerd, een
soort rek- en
strekoefeningen voor de stembanden.
Die doe ik elke dag, en ik probeer nu ook
elke dag te zingen, dat houdt de stem op
peil. Als ik vroeger op tournee was, was
ik meestal te moe om buiten de concer
ten nog te zingen. Het kwam wel voor
dat ik na een eerste concert het gevoel
had dat ik mijn stem voor de hele toer
had verpest. Als je elke dag zingt, hou je
je stem fit. Ik heb nu in verschillende ka
mers van mijn huis een gitaar staan, zo
dat ik kan spelen wanneer ik er zin in
heb."
Telefoonboek
Harris heeft het gevoel dat haar stem
sterker wordt en ze schrijft dat ook toe
aan de onbeteugelbare zanglust van
haar bluegrass-begeleiders. Ze vindt
haar stem ook rijper en een beetje rau
wer geworden. Vooral met dat laatste is
ze blij, omdat het haar stem wat coun-
try-achtiger doet klinken.
„Voor country heb je een bepaald
stemgeluid nodig. Van George Jones
wordt wel gezegd dat je hem het tele
foonboek kunt laten zingen en dat het
dan nog klinkt als country. Het grappige
is dat ik niet zo'n typische country-stem
heb."
Harris heeft niet het idee dat ze een
andere muzikale richting heeft gekozen.
„Pas zijn we de studio in geweest en ik
had het gevoel dat ik de nummers die we
hebben opgenomen ook met The Hot
Band had kunnen doen. Dat komt om
dat het liedje altijd het uitgangspunt is.
Ik kies een liedje uit omdat ik dat wil zin
gen, niet omdat het bij The Hot Band of
bij The Nash Ramblers zou passen. Ver
volgens gaan de bandleden het kleuren,
iets wat ik altijd heel opwindend vind.
Soms kan ik bijna niet wachten om te
horen wat Sam Bush of Al Perkins ermee
gaat doen. Daarom ben ik zo dol op op
namesessies."
Harris is de baas bij de keuze van de
nummers, daar laat ze geen misverstand
over bestaan. Zou het iemand van de
groep niet bevallen, jammer voor hem.
„Maar ik verbeeld me graag dat ik din
gen kies die de jongens ook aardig vin
den."
„Zelf componeren doe ik alleen als het
niet anders kan. Ik ben geen actieve
schrijfster, ik wacht af tot er iets naar bo
ven komt. En dan lukt het alleen nog
maar met veel stress, uitbarstingen en
gejeremieer. Je moet
vanuit het niets iets
nieuws maken, dat op
geen enkel ander liedje
lijkt. Dan mag het niet lan
ger zijn dan drie minuten
en je moet ook niet meer
dan drie akkoorden gebruiken. Je moet
namelijk niet te bijdehand willen zijn.
Ogden Nash zei het zo: 'Here's a good ru
le of thumb: too clever is dumb.' (ver
taald: Een goede vuistregel is: al te bijde
hand is dom.)
„Die eenvoud is juist het mooie van
country-muziek. De simpelste melodie-
en zijn vaak de beste. Je moet dingen al
tijd vereenvoudigen om mensen werke
lijk te raken. Het maakt niet uit hoe ver
fijnd we zijn geworden, eenvoud is de
sleutel tot alles."
Emmylou Harris geeft binnenkort
drie concerten in Nederland:
27 juni RAI Congrescentrum, Am
sterdam
28 juni Evenementenhal, Goes
Emmylou Harris: „Ik
verbeeld me graag
dat ik dingen kies die
de jongens ook aar
dig vinden."
foto cpd
HILVERSUM FRED V
'Tsjonge, wat een feest', riep
Evert ten Napel toen Dennis
Bergkamp in de wedstrijd
Ajax-AA Gent binnen tien
minuten de tweede goal
voor Ajax 'binnenstiftte'. En
het feest werd nog feestelij
ker, want na AA Gent leidde
Ajax nog twee clubs (uit Ita
lië) naar de slachtbank om
uiteindelijk begin mei de
UEFA-cup in ontvangst te
kunnen nemen. Verdiend
gewonnen. En heel Neder
land was weer even trots op
Ajax.
Ook de NOS. Die brengt
krap een maand later een
videoband op de markt met
een overzicht van de suc
cesvolle wedstrijdenreeks
die Ajax de cup bezorgde.
Tussen de sprankelende
spelmomenten door zijn
wat interviews gemonteerd
en de band eindigt met een
totaal op hol geslagen Am
sterdam. Tsjonge, wat een
feest.
'Ajax, winnaar UEFA-cup
'91'92' is een feestelijk do
cument geworden. Op de
band is geen ruimte voor
een kritische noot en ook
niet voor een pijnlijk mo
ment. Nu waren die ook
nauwelijks aanwezig. Of het
moet het wanstaltige optre
den van verslaggever Sierd
de Vos „Ik ben arrogant
en ik ben de beste" zijn
geweest, die tijdens de hul
diging alleen oog had voor
een zekere ramp die zich
niet voordeed. „Ziet u dat
hek daar. Dat gaat zo om en
je moet er niet aan denken
wat er dan gebeurt", kreun
de hij opgewonden in de
microfoon.
Op de band is ook geen
plaats voor de slechte uit
wedstrijd tegen AA Gent
(uitgezonden door RTL4) en
ook niet voor de rellen van
de facsistische Rot Weiss
Erfurtsupporters (uitgezon
den door RTL4). Maar dat is
geen groot gemis, want het
is immers feest.
Rode koontjes
De samenvattingen van de
wedstrijden die wèl op de
band staan zijn allemaal
voorzien van het originele
commentaar. En het is
grappig om dat nog eens te
rug te horen. Niet alleen de
kijkers thuis zaten tijdens
de finale in de zenuwen,
ook verslaggever Frank
Snoeks ('Deze jongen zit
met een roodwit hemd
aan') zat met rode koontjes
in zijn commentaarcel. Als
drie minuten voor tijd een
speler van AS Torino van
dichtbij tegen de lat schiet,
gilt Snoeks: „Op de laaatü
Mijn hemel... Daarboven
hebben ze ook een roodwit
shirt aan. Jaah, hij daarbo
ven moet van voetbal hou
den en ook een Ajax-hart
hebben."
Theo Reitsma is wat dro
ger. In de thuiswedstrijd te
gen Genua zegt hij, na een
misser van John van Loen
die finaal over de bal heen
maait: „...en Van Loen moet
krijten."
Naast alle hoogtepunten
(alle doelpunten, alle bijn-
adoelpunten en twee uitge
breide samenvattingen van
de finalewedstrijden), waar
van de echte voetbalfan elke
keer weer kippevel krijgt,
staan op de videoband aar
dige, korte interviewtjes.
Aan Bryan Roy de vraag wie
hij als tegenstander wil nu
AA Gent is uitgeschakeld.
„Liverpool, Real Madrid."
Dat zijn niet de minste,
weet de interviewer. Roy:
„Dat klopt, zij zijn niet de
minste, maar wij zijn Ajax."
Trainer Louis van Gaal
komt uitgebreid aan het
woord. Bij zijn komst (na
het plotselinge vertrek van
Leo Beenhakker) leek hij
nog een humorloze, strikte,
grijze man, maar naarmate
de videoband vordert krijgt
hij meer kleur. Bijna aan
doenlijk is zijn verhaal aan
journalisten over hoe zijn
plannen voor een bespre
king met de spelers in dui-1?.(
gen zijn gevallen door
toedoen van zijn dochter. 17.»
„Ik had de jongens delen
van Genua-Ajax en Liver-
pool-Genua willen laten
zien (een korte stilte), maarlÉl-
helaas heeft mijn dochter
gemeend Goede Tijden,
Slechte Tijden op die band
op te nemen."
18.:
Een hoogtepunt is Van
Gaals ontlading op het bor-;
des van de schouwburg op
het Leidseplein. Tiendui-'l^-1
zenden mensen juichen
hem en de spelers toe. Dan
grijpt hij de microfoon en
terwijl hij zijn rechter wijs
vinger omhoog steekt, roept
hij: „Jullie vergeten één per
soon". De tienduizenden 1®-
juichen. Van Gaal door de
microfoon: „Dennis Berg
kamp". De tienduizenden 20-
juichen weer. Vervolgens20-
scandeert Van Gaal nog vijf
keer: „Dennis Bergkamp"
En het publiek doet zo
driftig mee dat Bergkamp
kilometers verderop met
een dikke griep in bed die
aanmoedigingen vast heeft
gehoord.
Ajax, winnaar UEFA-cup
'91'92. Uitg.: NOS/Streng-
holt Licensing BV. Prijs:
ƒ34,95.
HILVERSUM CPD
Een avondje gratis uit naar het circus. Daartoe
nodigt NCRV-medewerker Imre Somogyi zijn
collega's uit in Spreekbuis, het personeelsblad
van de omroepen. Het gaat om alle omroep
medewerkers die evenals Somogyi (49) hun
baan dreigen kwijt te raken. Circus Sarrasani
stelt voor de voorstelling op 30 juni in Hilver
sum gratis kaartjes beschikbaar.
Somogyi: „Er zijn op het moment ontzettend
veel mensen bij de omroep die in onzekerheid
verkeren over hun toekomst. De spoeling op de
markt is heel dun. Bij de EO wil niet iedereen
werken en bij de VPRO kan niet iedereen te
recht."
De NCRV-man ziet een gelijkenis tussen het
circus en de omroepmensen. „Beide hebben
mpeite om het hoofd boven water te houden.
Het circus heeft op het moment behoorlijk wat
concurrentie van het EK voetbal in Zweden. De
circusleiding is solidair met de omroepmensen
die in dezelfde niet zo florissante omstandighe
den verkeren." Vandaar dat de kaartjes gratis
zijn.
Imre Somogyi zit na 1 oktober zonder werk.
Hij heeft zeventien jaar bij de NCRV gewerkt
als bureauredacteur, producer, regisseur en
eindredacteur. Op dit moment is hij eindredac
teur van het populair-wetenschappelijk radio
programma Bulletin. Dat programma verdwijnt
in het nieuwe seizoen.
Volgens Somogyi is het dreigend ontslag voor
veel mensen dagelijks onderwerp van gesprek.
„Thuis wordt over niets anders meer gespro
ken. Dat praten hoort weliswaar bij het rouw
proces, maar het is ook belangrijk om eens
even lekker te ontspannen en te lachen. Van
daar dat ik de gezinnen uitnodig om naar het
circus te gaan."
CLOSE UP
STRIPS
BOLLEBOOM
ommentaar geven
bij beelden van voet-
^ii balwedstrijden lijkt
makkelijker dan het is. Het vak
van voetbalcommentator is juist
daarom zo moeilijk, omdat on
middellijk verbaal dient te wor
den ingespeeld op de gebeurte
nissen op de grasmat. En bij
voorkeur moet de visie genuan
ceerd worden uitgedragen. Aan
gezien de commentator in de
regel amper de tijd tot naden
ken wordt gegund, moet hij het
vermogen hebben zijn gedach
ten snel te kunnen rangschik
ken.
Op een humoristische opmer
king zal Theo Reitsma zelden
worden betrapt en soms ook
neigt de man naar saai, maar hij
verstaat in elk geval wel zijn vak.
Reitsma roept zelden of nooit
onzin, omdat hij goed door
heeft wat er voor zijn ogen alle
maal gebeurt en Reitsma doet
bovenal z'n huiswerk.
Na een moeizaam begin begint
Frank Snoeks onderhand de
'truc' ook aardig door te krijgen.
Hij ouwehoert zichzelf niet
meer voorbij de comervlag,
slaagt er steeds beter in gespro
ken woord en stilte tot de juiste
proporties te doseren. Boven
dien papegaait Snoeks geen
coaches na.
Helaas zijn er ook verslaggevers
die het nooit zullen leren. Zo'n
type als Walker bijvoorbeeld. Al
jaren mag DAARRR KOMT DAT
Gerard van Putten
SCHÖÖÖTTT om de een of an
dere duistere reden bijklussen
bij Studio Sport, naast zijn
hoofdbaan bij het reclameblad
Adformatie. Er zijn trainers die
hun spelers voorhouden de nul
achterin vast te houden, omdat
anders de komst van Hugo Wal
ker dreigt. In trainerskringen
staat Walker voor eerste divisie
of althans de dreiging van de
gradatie naar de eerste divisie.
Laatst, na afloop van de degra
datie/promotiewedstrijd FC
Den Haag-Go Ahead Eagles had
Walker weer een mooie. Terwijl
de jongens van Go Ahead Eagles
de promotie vierden, gooide
Den Haag-aanvoerder Heini Ot
to zijn voetbalschoenen over
het hek naar FC Den Haag-sup
porters. Massaal werd in het
Zuiderpark „Heini Otto"
gescandeerd, applaus klonk op
voor deze sympathieke voetbal
ler die na een lange loopbaan
zijn allerlaatste wedstrijd had
gespeeld. En wat zei Walker?
„Heel sportief klapt het Haagse
publiek voor de spelers van Go
Ahead Eagles."
Tot de taak van een voetbal
commentator behoort mede,
dat hij zich tevoren grondig laat
informeren. Walker had dat bij
voorbeeld kunnen doen door
gewoon een paar kranten te le
zen, waarin een paar dagen eer
der het afscheidsverhaal van Ot
to prominent op de sportpagi-,
na's figureerde. Walker had zich
ook naar de bestuurskamer
kunnen begeven om zich te la
ten bijpraten. Nu moest Annet
te van Trigt met het gezicht op
gêne de blunder van Walker
rechtpraten.
Nu is Walker nog een losse
kracht, maar het wordt erger als
vaste jongens de microfoon als
zwetsijzer misbruiken. Met na
me de heren Poelmann en Ten
Napel hebben daar een handje
van. Poelmanns kijk op het
voetbal is, zo weten ingewijden
al jaren, vrij beperkt. Voor de
goegemeente weet hij dat aar
dig te camoufleren door allerlei
uitgekauwde voetbaltermen te
roepen. Bovendien speelt Poel
mann op veilig door te vertellen
over gebeurtenissen die de kij
kers ook kunnen waarnemen.
Bijvoorbeeld: de bal rolt over de
zijlijn; Van Breukelen trapt uit;
Van Aerle belast zich met de in
gooi.Een voetbalcommenta
tor zou iets toevoegen aan de
beelden als hij vertelde over wat
zich buiten beeld afspeelt..
Poelmann en Ten Napel spre
ken de taal die de sportjourna
listen van de jaren zeventig-ge
neratie aan het papier plachten
toe te vertrouwen. Wat een
wandelende clichés, zeg. „Als
geen ander beseft Marco; een
man uitschakelen kan Adri van
Tiggelen als geen ander, eens te
meer bewijst Ruud Gullit hoe
belangrijk hij is voor het elftal."
Meer nog dan Poelmann heeft
Ten Napel de handicap dat zijn
tong meestal eerder in bewe
ging komt dan zijn bovenka
mer. De kakel van Ten Napel
staat maar niet stil. Want Evert
wil koste wat het kost laten ho
ren dat hij er is en dat hij ook
thuis bezig is met zijn vak:
„Cough, een man die suiker
ziekte heeft, maar toch topsport
kan bedrijven door een ijzeren
discipline"(...)
„Alistair McCoyst, een kind van
Glasgow, dat op jonge leeftijd
naar Manchester United ging
maar daar niet kon aarden en
smeekte terug te mogen naar-
Glasgow"(..)
„Hij daar, de Franse doelman
Martini, heeft dezelfde hobby
als Stanley Menzo. Ook hij
houdt van vliegen"(..)
Ten Napel heeft ook iets met
momenten. „Marco van Basten,
als geen ander (daar is-ie weer)
is hij de man van momenten"
„Misschien is dit moment
het moment, i
schien beter gaat"
Wie niet beter weet, zal wellicht
veronderstellen dat Evert ten
Napel ten tijde van het toernooi
om het Europees Kampioen-
schap voetbal de titel van de
grootste onzinyerkoper in de
wacht wil slepen. Hoor nog l
maar eens: „Daar is-ie dan, 1
Dennis Bergkamp, de man die
het zo moeilijk heeft, die de ver
lossende treffer maakt. Hij, het
goudhaantje van Ajax. Ullevi
staat in vuur en vlam, alles is
oranje, zoals hier gisteren ook
alles in brand stond. Toen stond
de tv-studio in lichterlaaie"(..)
Ten Napel, hou toch op met dat
gezever over naar binnen knij
pende verdedigers. Neem die
taalvervuiling van de een of an
dere kneus die bij toeval het di
ploma oefenmeester betaald
voetbal heeft behaald niet klak
keloos over. Nog iets om goed
in de oren te knopen: kritiek le
veren op scheidsrechter prima,
maar ga niet kleppen over die
voordeelregel. Die bestaat na
melijk niet. Een scheids heeft
het recht de partij van een spe
ler, die is geremd door een
overtreding van een tegenstan
der, balvoordeel te geven. Da's
even iets anders.
Eerst roepen en dan nadenken,
Ten Napel scoorde tijdens En-
geland-Frankrijk weer eens
hoog. Een halve etmaal nadat
Engelse voetbalsupporters, res
pectievelijk Engelse voetbalvan
dalen, respectievelijk Engelse
hooligans, respectievelijk Engel
se voetbalcriminelen het stads
centrum van Malmö hadden
verbouwd, zei Ten Napel:
„Je kunt veel negatiefs van ze
zeggen, van de Engelse suppor
ters. Maar ze zorgen altijd voor
een aparte sfeer."
Hier past slechts zwijgen. Voor
Ten Napel zou het trouwens
goed zijn als hij de kiezen ook
eens een tijdje stijf op elkaar
hield.
