riooljournalist
superman
'Johnny, nog een paar van die songs, please'
Rtv show
Interesse voor 'vreemde'
tv-zenders loopt terug
Programmering Radio 5
krijgt nieuw gezicht
Van
tot
•AAANDAG 15 JUN11992
10
HILVERSUM JAN VAN STIPRIAAN
De meeste Nederlanders kun
nen tegenwoordig al zappend
een keur van buitenlandse tv-
zenders ontvangen. Dat is an
ders dan pakweg twintig jaar
geleden, toen slechts een
handjevol zenders via de an
tenne op zolder of op het dak
kon worden ontvangen. De
Randstedeling mocht destijds
blij zijn met twee Nederland
se zenders, en de geluksvogel
wist hooguit twee of drie
Duitslanden uit de lucht te
plukken.
Nu zijn in de grote (re) ste
den minstens twintig buiten
landse zenders te ontvangen.
Je zou. met een dergelijk aan
bod, vei wachten dat de aan
hang van de Nederlandse
omroepen sterk is geslonken.
Dat valt tegen, of mee, want
het is«maar hoe je het bekijkt.
Nederlanders kijken gemid
deld ruim zeventien uur tele
visie per week. Nederlandsta
lige programmamakers en -
leiders hoeven echter niet te
vrezen dal kijkers weglopen
met al dat buitenlandse ge
weld, wijst een onderzoek uit
van de Afdeling Kijk- en Luis
teronderzoek (KLO) van de
NOS. Van die zeventien uur
wordt ongeveer eenzesde deel
- dat komt overeen met 2,5
uur - naar buitenlandse zen
ders gekeken. ,,In vergelijking
met tien jaar geleden is dit
marktaandeel iets teruggelo
pen", zegt René van Dammen
van KLO. De totale tv-kijktijd
is ietsje toegenomen; in abso
lute zin is de belangstelling
gelijk gebleven.
Uitzondering
Een aantal jaar geleden kwam
het nog voor dat de BRT of
Duitsland met series als Dal
las of Derrick een miljoenen
publiek trokken. Het aanbod
aan buitenlandse zenders én
bijgevolg de concurrentie zijn
zo groot geworden, dat derge
lijke getallen niet meer haal
baar zijn. Vijfhonderdduizend
kijkers voor een populair pro
gramma op een buitenlandse
zender vormt nu een uitzon
dering.
Ouder
Van Dammen merkt ook op,
dat het gros van de kijkers ou
der is en een voorkeur heeft
voor de Nederlandse zenders.
„Pas als er helemaal niets is
op de Nederlandse zenders,
gaan ze pas schakelen. Jonge- l
ren schakelen meer, maar kij- I
ken ook minder".
De zender RTL Plus is het
meest populair onder de bui-
tenlandse zenders. Gemid
deld kijken we er 30 minuten
per week naar. De BRT 1 staat
op de tweede plaats met 23
minuten en Duitsland 1 haalt
brons met 17 minuten. Vooral
de laatste jaren stijgt het aan
tal RLT Plus-kijkers. Debet
daaraan zijn zonder twijfel de
(licht) erotische films, die de
ze Duitse commerciële zen
der in de kleine uurtjes in het
weekeinde uitzendt. „Het pu
bliek van RTL Plus kenmerkt
zich door een oververtegen
woordiging van laag opgelei- -
den en van Brabanders en
Limburgers", aldus NOS-on-
derzoeker Van Dammen.
Van Dammen is er ook ach
ter gekomen dat zenders als
RAI Uno, Turkije (TRT), Mos
kou, Super Channel, TV-5,
RTBF, Lifestyle, CNN etc. etc.
slechts door een enkeling
wordt bekeken. En dan nog
vaak per toeval, al zappend.
De totale tijd die we aan die
gezamenlijke zenders beste
den is niet meer dan 27 mi
nuten per week.
HILVERSUM
De programmering op Radio 5
wordt met ingang van 28 sep
tember ingrijpend gewijzigd. De
NOS krijgt op deze zender een
centrale positie en ongeveer 6
uur extra zendtijd. Bij de vast
stelling van het Meerjarenplan
Radio is bepaald, dat Radio 5
geprogrammeerd zal worden
voor een breed publiek, met ac
centen op informatie en cul
tuur. 's Avonds worden op dit
station doelgroepprogramma's
uitgezonden.
De centrale positie van de
NOS komt tot uiting in drie ho
rizontaal geprogrammeerde
programma's: 7.00-9.00 uur
(maandag t/m vrijdag), 17.00-
18.00 uur (maandag t/m zater
dag) en 19.15-21.00 uur (maan
dag t/m vrijdag). In het week
end zendt de NOS op Radio 5
uit van 19.00-20.00 uur.
De programma's op Radio 5
zullen in belangrijke mate een
'live-karakter' hebben. Veel
aandacht zal worden besteed
aan service-informatie en on
derwerpen, die de levenssfeer
van de luisteraar direct raken.
Daarnaast biedt het nieuwe
zenderprofiel van Radio 5 de
kans onderwerpen diepgaander
te behandelen in onder meer
langere gesprekken, features,
documentaires en discussiepro
gramma's.
De NOS-programma's op de
ze zender krijgen tussen 7.00 en
9.00 uur een informatief ser
vice-karakter. Het programma
zal zich zowel in onderwerpen
(geen actualiteiten) als in mu
ziek (geen hits, pop en klassiek)
onderscheiden van de program
ma's van andere stations.
Het middagprogramma tus^
sen 17.00 en 18.00 uur krijgt een
podium-karakter en vormt een
natuurlijke afronding van het
culturele blok op Radio 5 tussen
14.00 en 17.00 uur.
De NOS-programmering op
de andere radiozenders wordt
minder ingrijpend gewijzigd.
Op de nieuws- en actualiteiten
zender Radio 1 gaat de NOS,
naast de al bestaande uitzen
dingen, ook op zaterdagmiddag
(tussen 14.00 en 17.00 uur)
Langs de Lijn uitzenden. Met
het oog op morgen wordt ge
handhaafd.
Op de gevarieerde/familiaire
zender Radio 2 heeft de NOS al
leen op' zaterdagavond van
22.00 tot 24.00 uur zendtijd, dié
wordt benut voor programma^
als 'Het podium van Neder
lands lichte muziek' en 'the
Bands'.
Op radio 3 blijft de NOS van
maandag tot en met zaterdag
De Avondspits uitzenden. Op
de klassieke zender Radio 4 ten
slotte krijgt de NOS, als gevolg
van de groei van de EO en de
VPRO, minder zendtijd. Op de
zender zal de NOS meewerken
aan de realisering van een geza
menlijk concertbeleid, dat alle
concertseries en levende mu-
ziekprojecten van Radio 4 om-
Linda Martin ziet zichzelf als een blijvertje
BOLLEBOOM
BOES
Andrew Morton, beroemd dank zij prinses Diana
Om vijf uur 's nachts dook ze in Dublin in haar bed, nog
geen zes uur later zit ze in Amsterdam klaar om uitvoe
rig kond te doen van haar belevenissen sinds de avond
van haar leven ruim drie weken geleden. „Zo gaat het bijna iedere
dag", meldt Linda Martin, die na zaterdag 9 mei door het leven
stapt als de overtuigende Ierse winnares van het 37e Eurovisie
Songfestival. „Ik dacht dat ik op deze krankzinnige drukte was
voorbereid, maar nu ik er echt doorheen moet merk ik dat ik
slechts een fractie ervan heb kunnen voorzien."
Klagen is beslist het laatste
wat de roodharige zangeres van
het uitverkoren 'Why Me?' wil.
Begrijpelijk, als wordt bedacht
dat met haar triomf in het
Zweedse Malmö haar aller
grootste wens in vervulling is
gegaan. Want Linda Martin
heeft de jaarlijkse jacht op een
verse Europese instant-klassie
ker nu eenmaal hoog zitten.
Vooral nadat ze in 1984 in
Luxemburg al eens bijna de
hoofdprijs greep met 'Terminal
3', dat ook al door Johnny Lo
gan voor haar werd geschreven.
Destijds mocht Linda Martin
even aan internationaal succes
ruiken, nu denkt ze er een flinke
hap van te kunnen nemen, ge
tuige de uitstekende ontvangst
van haar troetellied in vele lan
den, waaronder Nederland. Te
gelijkertijd maakt ze zich toch
ook zorgen, bekent ze zonder
omhaal. „Omdat ik maar geen
tijd kan vrijmaken voor het al
bum dat deze zomer moet ver
schijnen. Ik vlieg van hot naar
her, maar eigenlijk zou ik in de
studio moeten zitten om aller
eerst te werken aan de opvolger
van 'Why Me?'. Is die er niet of
wordt dat geen klasseprodukt,
dan krijg ik het net zo moeilijk
als de meeste van mijn voor
gangers. En ik heb natuurlijk
nog maar elf maanden de tijd,
want volgend jaar mei is er weer
een nieuwe Eurovisie-troef die
alle aandacht opeist."
Nuchterheid
Na alle dolle vreugde („Iedereeh
om me heen was dronken, zelf
kreeg ik pas om half drie 's
nachts mijn eerste glaasje
champagne") overheerst bij
haar dus weer de nuchterheid
die past bij haar bijna twintigja
rige ervaring als beroepszange
res. Anderzijds durft ze juist op
grond van haar 'muzikale en
mentale bagage' (waartoe ook
haar levenspartner Alan als
bandlid behoort) wel enige ver
wachtingen te koesteren ten
aanzien van de voortzetting van
haar opmars. „Ik heb, denk ik,
de rest van de wereld best wel
iets te bieden. Ik heb een eigen
band, waarmee ik jaren door
Ierland toer, en ik heb een uit
gebreid repertoire bestaande uit
zowel eigen songs als covers.
Kortom, ik heb meer noten op
mijn zang. Daarom wil ik ook zo
graag mijn vleugels uitslaan.
Daarom is het ook beter dat ik
dit keer heb gewonnen in plaats
van acht jaar geleden."
In beide gevallen is Johnny
Logan, zelf als zanger winnaar
in 1980 en 1987, haar leids- en
talisman geweest. Linda Martin
zegt stilletjes te hopen dat hij
als 'dierbare vriend' haar ook de
komende maanden nog wel zal
bijstaan, maar vreest dat haar
beschermengel het te druk zal
hebben met het in goede banen
leiden van zijn eigen carrière,
die naast de twee festivalzeges
bar weinig hoogtepunten heeft
gekend.
„Het zou natuurlijk mooi zijn
als Johnny me nog een paar
fraaie nummers zou toeschui
ven. Maar het is niet reëel daar
op te rekenen, omdat hij zelf
dringend behoefte heeft aan
een nieuwe hit. Via Zweden is
De cover van het omstreden boek v
drew een affaire had met het
model Sandi Jones. Hoog uitste
kend boven zijn collega's had
Morton het volgende waargeno
men: „Romeo prins Andrew
vlijde zich aan tegen zijn vrien
din Sandi Jones, terwijl zij dro
merig naar het maanlicht staar
den vanaf het trapje voor hun
blokhut in de Canadese wilder
nis. Stilletjes zaten ze lange tijd
op het trapje, in gedachten ver
zonken. Toen keek de prins op
naar de blonde Sandi. Hij keek
haar diep in haar korenblauwe
ogen en fluisterde: laten we
gaan trouwen. Wij horen bij el
kaar".
Mortons ster rees snel, maar
soms ten koste van anderen.
Toen een collega van de BBC
hem' in vertrouwen de inhoud
vertelde van de Kerstboodschap
van de koningin, wist Morton
niet hoe snel hij dat in zijn krant
moest zetten. De BBC-collega
was daarna gedwongen ontslag
te nemen.
In 1987 kwam Morton zelf op
straat te staan na een conflict
met de nieuwe hoofdredacteur
van de Daily Star. Morton had
juist een huis van een miljoen
gulden gekocht in Noord-Lon-
den en hij leefde op ruime voet.
Maar hij besloot niet opnieuw
in loondienst te treden.
Hij richtte een klein bedrijfje
op dat luisterde naar de veel
zeggende naam 'Paleis Pers', en
onder die noemer bleef hij zijn
oude beroep uitoefenen. Een
biografie van de hertogin van
York, Sarah Ferguson, haalde
moeiteloos de vierde plaats op
de lijst van bestsellers.
Doorbraak
De echte doorbraak kwam ech
ter met 'Diana: Her True Story',
dat volgende week ook in de
Nederlandse vertaling ver
schijnt. Niet alleen bracht
Morton het sensationele nieuws
over de zelfmoordpogingen van
de prinses, hij noemde ook nog
zijn bronnen bij naam. In lut
tele jaren was Morton erin ge
slaagd het niveau van de sleu
telgat-journalistiek te ontstij
gen.
Met zijn laatste biografie zette
Morton niet alleen prins Char
les op het verkeerde been, maar
ook al zijn collega's. „Ik heb ge
hoord dat Morton in zijn boek
gaat onthullen dat Diana een
poging tot zelfmoord heeft ge
daan", sprak royalty-correspon
dent James Whitaker enkele we
ken geleden. „Als je dat soort
dingen beweert, moet je ook de
bronnen van je informatie noe
men. Anders is die informatie
waardeloos."
Linda Martin:
„Ik heb de we
reld best wat
te bieden." fo
to o pd
Stuntman
Morton werd pas echt een
stuntman toen hij de baan
kreeg van royalty-verslaggever.
Naar verluidt werd hij tot dit
ambt geroepen wegens zijn
lengte; de 1,93 m lange Morton
zou goed over de menigtes heen
naar de koningstelgen kunnen
kijken.
Dat had de hoofdredacteur
Andrew Morton: opeens de godfather van de royalty-correspondenten. goed gezien, en in 1985 kon
Morton onthullen dat prins An-
STRIPS
Harrods, de Londense
winkel waar 'alles'
te koop is, zal An
drew Mortons biografie van
prinses Diana niet in de schap
pen leggen. Tesco, de super
marktketen die aanvankelijk
tienduizenden exemplaren had
besteld, kwam onder druk van
prins Charles tot hetzelfde be
sluit.
Wijlen Robert Maxwell placht
schrijvers en uitgevers van bio
grafieën over hem met bevel
schriften te bestoken. En als dat
niet hielp, kocht hij gewoon de
boekhandel op die het had be
staan de hem onwelgevallige li
teratuur te verkopen.
Zo lang is de arm van prins
Charles niet, maar het lijdt nau
welijks twijfel dat hij Andrew
Mortons hoofd graag op het
houten blok in de Tower had
gelegd dat in het verleden de
monarchie zovele nuttige dien
sten heeft bewezen. Morton, zo
mag worden aangenomen, is de
man die de doodsteek heeft toe
bracht aan zijn huwelijk.
Onthullingen
Zijn onthullingen over prinses
Diana's zelfmoordpogingen
hebben Morton in één klap ver
heven tot de godfather der
royalty-correspondenten, een
omvangrijke kaste in het Britse
koninkrijk. Zijn boek werd om
schreven als 'de literaire coup
van het decennium, of ten min
ste van de week'.
Nu hij zelf een beroemdheid
is geworden, rijst uiteraard de
vraag: wie is Andrew Morton?
Het is een vraag waar de Britse
media de afgelopen dagen, de
methodes hanterend van de
royalty-correspondenten zelf,
het antwoord op hebben gefor
muleerd.
Andrew Morton blijkt 38 jaar
oud te zijn. Hij verliet de mid
delbare school met vier 'A-le-
ve'ls', wat meer dan genoeg was
voor een succesvolle studie ge
schiedenis. Maar in plaats van
een academische loopbaan
koos Morton voor de riooljour-
nalistiek. Via enkele nederige
baantjes kwam hij in 1981 te
recht bij de Daily Star, een van
de grotere roddelkranten.
De hoofredacteur ontdekte
dat de bebrilde Morton een
sterke gelijkenis vertoonde met
Clark Kent, en hees hem in de
outfit van Superman. Als Super
man werd Morton bij stunts in
gezet.
hij weer in beeld gekomen. Op
dit moment is hij de man van
die unieke 'Eurovisie-hattrick',
dus wil hij scoren."
Machtsgreep
Johnny Logan kondigde meteen
na zijn jongste machtsgreep aan
dat hij het Eurovisie-circus
voortaan zou mijden. Linda
Martin is intussen eenzelfde
mening toegedaan. „De stress
alleen al is me te erg. Weken
lang is je hele leven afgestemd
op die paar allesbepalende mi
nuten. Dat doe je één keer, mis
schien tweemaal als je zo fana
tiek bent als ik, maar als je dan
je doel hebt bereikt echt niet
meer, neem dat maar gerust
van mij aan. Daarnaast zou een
come-back van mij al snel wor
den uitgelegd als een poging
om Johnny te evenaren. En van
dat soort competitie-verhalen
moet ik helemaal niets heb
ben."
Ze sluit overigens niet uit dat
ze de 38-ste editie in haar va
derland (waarschijnlijk Dublin)
als gastvrouw zal opluisteren.
„Als ik daarvoor word gevraagd,
dan zal ik maar wat graag mee
werken. Ik kan me evenwel
voorstellen dat de voorkeur uit
gaat naar anderen die veel beter
thuis zijn in andere talen dan ik
ben."
Over de aangekondigde plan
nen tot wijziging van de aloude
Eurovisie-formule heeft Linda
Martin in feite geen goed woord
over. Temeer daar ze de tradi
tionele opzet nog lang niet
versleten acht, zie wat haar be
treft de alom gestegen kijkcij
fers. „Eén uitzending waarin al
les gebeurt, de finale-gedachte
die daar van uitgaat, daar kan
toch niets tegen op? Alles wat je
daar aan verandert zal afbreuk
doen aan de uitstraling van het
festival," aldus Linda Martin.
„Ik begrijp best dat er nieuwe
landen zijn die dolgraag willen
meedoen, die mogelijkheid
moet hen ook worden geboden.
Maar niet door middel van een
opsplitsing in halve finales of
door andere selectieronden.
Nee, laat dan het lot bepalend
zijn. Gooi alle belangstellende
landen in een pot en trek daar
dan zo'n 20 deelnemers uit.
Volgens mij is dat ook de enige
manier om frustraties te voor
komen. Maar goed, mijn pro
bleem is het niet. Ik ben alleen
maar blij dat ik in elk geval nog
op de oude vertrouwde wijze
heb mogen winnen."
