'Onderzoek A4
vingeroefening'
Vitamine B tegen 'Korsakov'
Rommelen met gokkasten niet
Regio
Het liefst een SieMatic keuken van Goedhart Bouwhuis
Bezoek onze showroom met de meest komplete SieMatic presentatie van de hele regio.
Goedhart Bouwhuis, Hoorn 126a (tegenover Avifauna), Alphen a/d Rijn, of mook een afspraak: tel. 01720-22100
DONDERDAG 11 JUN11992 16
den en dat heeft gunstige effec
ten, zo stelt Bangert. „De vraag
wat de verschillende varianten
kosten, moet ie zeer breed op
vatten. Ook bekijken wij hoe
iets kan worden gefinancierd."
Een belangrijk onderdeel van
het onderzoek vormen de
milieu-effecten van een bepaal
de constructie. In het Leider-
dorpse geval veroorzaakt de bo
vengrondse verdubbeling van
de rijksweg waarschijnlijk een
aanzienlijke toename van de
geluidsoverlast. Ook bleek on
langs uit metingen dat in Lei
derdorp veel te veel koolmo-
noxyde in de lucht zat. De rijks
weg werd daarbij als grote
schuldige aangewezen.
De stuurgroep is opmerkelijk
genoeg niet geïnteresseerd in de
afzonderlijke uitkomsten van de
drie projecten. Juist omdat het
ondergronds bouwen in Neder
land praktisch nog in de kinder
schoenen staat, wil de groep
een algemeen model constru
eren aan de hand waarvan op
veel meer plaatsen een afwe
ging kan worden gemaakt tus
sen ondergronds en boven
gronds bouwen. Volgens hem
hebben veel plaatselijke be
stuurders vaak geen enkel benul
wat er nu mogelijk is. „Ook wij
hebben daar nog maar een flau
we notie van. We willen zien
hoe je een degelijk besluitvor
mingsproces krijgt. Hoe maak je
een gefundeerd besluit over de
wijze van aanleggen."
Akkoord over
politietaak
schiphol»
Het personeel van de Dienst
Luchtvaart van de Rijkspolitie is
gisteren akkoord gegaan met de
overeenkomst die de vakbon
den en het ministerie van justi
tie onlangs sloten over de poli
tietaken op luchthavens. In de
overeenkomst is geregeld onder
welke voorwaarden de niet
luchtvaartgebonden politieta
ken volgend jaar worden over
genomen door de Koninklijke
marechaussee.
Overtollig geworden medewer
kers van de Rijkspolitie mogen
nu kiezen tussen marechaussee
en een politiekorps elders.
Stuurgroep bekijkt ondergrondse aanleg rijksweg
Het is de vraag of het onderzoek naar het ondergronds
aanleggen van de A4 bij Leiderdorp direct bruikbaar is.
Volgens ir. T. Bangert, secretaris van de stuurgroep On
dergrondse Vervoers-Infrastructuur, moet de studie naar
de Leiderdorpse situatie eerder worden gezien als een
vingeroefening. Belangrijkste doel van de stuurgroep is
het ontwikkelen van model waarmee bestuurders een
besluit voor ondergrondse of bovengrondse aanleg kun
nen nemen.
leiden meinoekt van per kaau
De stuurgroep is een initiatief
van grote aannemers zodls Bal
last Nedam, Volker Stevin en
HBG. Samen met vertegen
woordigers van een aantal mi
nisteries en de Nederlandse
Spoorwegen studeren zij dit jaar
pp de voor- en nadelen van on
dergronds gaan. De achterlig
gende bedoeling van het be
drijfsleven is om overheden te
wijzen op de mogelijkheden
van deze oplossing. Op dit mo
ment valt nog zelden de keuze
op de relatief dure oplossing
van ondergrondse aanleg.
Naast het algemene deel van
de studie, neemt de stuurgroep
levens drie praktijkgevallen on
der de loep. Volgens Bangert,
werkzaam bij Grondmechanica
Delft, heeft vooral Rijkswater
staat ervoor gezorgd dat de ver
dubbeling van de A4 tussen Lei
derdorp en Leiden een van die
drie is. Daarnaast koos de
stuurgroep voor delen van de
Betuwelijn (goederen-spoorlijn
van Rotterdam naar Duitsland)
en het treintracé van de hoge
snelheidslijn door Delft.
De stuurgroep bekijkt elk pro
ject op een aantal onderwerpen.
Zo wordt nagegaan of de aanleg
van een tunnel op een plaats
technisch wel mogelijk is. Daar
naast bekijken de onderzoekers
of er planologisch of juridisch
bezwaren tegen een onder
grondse of bovengrondse aan
leg zijn. „Het kan zijn dat er
rechten op een stuk grond rus
ten en dat de eigenaar daar
geen afstand van kan doen", al
dus Bangert.
Bovendien neemt de stuur
groep in beschouwing wat de
economische effecten zijn van
een bepaalde aanleg. Onder
grondse aanleg stuit vaak op het
bezwaar dat het veel duurder is
dan de gewone bouw. Hoeveel
geld het nu precies meer kost is
echter niet bekend. Daarbij
komt dat wanneer een deel van
een traject onder het maaiveld
duikt, dit ontlastend werkt voor
andere wegerf. „Het zakelijk
verkeer kan dan beter doornj-
Nederlandse les
leiden De Leidse Onderwijsinstellingen (LOI) hebben een nieu
we cursus opgezet: Nederlands voor buitenlanders. De cursus is
bedoeld buitenlanders die Engels, Frans, Duits of Spaans spre
ken en die in korte tijd Nederlands willen leren. De studiegids is
geschreven in de eigen taal en is voorzien van cassettes. In een
normaal tempo duurt de cursus 10 maanden. De cursisten be
hoeven niets van Nederlands te weten, maar het niveau is wel
zodanig dat enige voortgezet onderwijs in het eigen jand nood
zakelijk is. De studiegids wordt gratis toegestuurd, telefoon 071-
451122.
Koningsveld hoogleraar islam
leiden De theoloog P.S. van Koningsveld is benoemd tot hoog
leraar in de godsdienstgeschiedenis van de islam in West-Euro
pa aan de universiteit van Leiden. Dit is een nieuwe leerstoel.
Van Koningsveld zal zich vooral bezig houden met de nieuwe
studierichting islamologie die zowel aan de faculteit der godge
leerdheid als aan de faculteit der letteren kan worden gevolgd.
De nieuwe hoogleraar is onder meer lid van de internationale
wetenschappelijke commissie van de European Science Foun
dation, en houdt zich daar bezig met de opzet van een onder
zoeksproject Islamitische Studiën/
Congres Jurist en Werk in Pieterskerk
leiden De stichting Jurist en Werk houdt op 17 juni voor de vijf
de keer het landelijke congres Jurist en werk. Doel van de bijeen
komst is juridische studenten de gelegenheid bieden zich te ori
ënteren op de arbeidsmarkt, 's Morgens worden er drie fora ge
houden: 'Traditionele juridische beroepen', 'Bedrijfsleven en
overheid' en 'Jurist en internationalisering'. In de namiddag is er
een workshop. Ter gelegenheid van de studiedag is een nieuwe
juridische beroepengids uitgegeven.
De juridische dag wordt gehouden in de Pieterskerk in Leiden.
De stichting Jurist en Werk is gevestigd in de Hugo de Groot
straat, telefoon 277867.
'Wetsvoorstel orgaandonatie
gaat aan probleem voorbij'
Het bezwaarsysteem waarbij de
beslissingsbevoegdheid tot het
afstaan van organen bij onbe
kende voorkeur van de overle
dene bij de nabestaanden ligt,
verdient het niet om wet te wor
den. Het wetsvoorstel richt zich
te veel op het non-probleem
van de handel in organen, ter
wijl het het echte probleem van
de grote behoefte aan organen
laat liggen.
Dat stellen prof.dr. Dick Hes-
sins, bijzonder hoogleraar
rechtspsychologie aan de Rijks
universiteit Leiaen en Hans Elf-
fers, onderzoeksmethodoloog
aan de Erasmusuniversiteit in
Rotterdam vrijdag in het Neder
landsjuristenblad.
Het wetsvoorstel orgaando
natie dat op dit moment bij de
Tweede Kamer ligt, voorziet in
een registratie van donorinten
tie van iedere volwassen Neder
lander. Wie 18 jaar wordt krijgt
een registratiekaart toege
stuurd, waarop hij kan aange
ven of hij wel of niet als donor
wil optreden na zijn dood. Een
codicil in oude zin blijft ook
mogelijk. Als bij overlijden zo
wel registratie als een codicil
ontbreken, dan kunnen de na
bestaanden toestemming voor
donatie geven of weigeren.
Het registratiesysteem als zo
danig noemen Hessing en Elf-
fers een goede zaak. Maar zij
vinden het aandeel van de na
bestaanden te dominant, aan
gezien een werkelijk groot
scheepse registratie uitermate
onwaarschijnlijk' is. Ook zullen
er volgens het tweetal veel mis-
kwalificaties zijn, doordat een
groot aantal overledenen dat bij
leven weliswaar onuitgesproken
voor donatie was, door nabe
staanden niet als donor ter be
schikking zal worden gesteld.
Vliegshow bij
open huis Akzo
Fraude met speelautomaten neemt toe
Bernard Blansjaar: „Alcoholist heeft 20 tot 30 keer zoveel vitamine B nodig als mensen die niet drinken."
Leidse psychiater verwacht nadruppelejfect van kwart eeuw slempen
De Nederlander drinkt de laatste jaren min
der alcohol. Toch zal het aantal patiënten
met een Korsakov-syndroom (ernstige ge
heugenstoornis) stijgen tot zo'n tiendui
zend. Een nadruppeleffect, zegt de Leidse
psychiater Bernard. A. Blansjaar, van een
kwart eeuw slempen.
Blansjaar promoveert dinsdag aan de uni
versiteit van Leiden op een onderzoek naar
het Korsakov-syndroom, genoemd naar de
ontdekker van de kwaal. In zijn proefschrift
beveelt de psychiater alle artsen aan om ié
dere alcoholist zijn hele leven vitamine B
voor te schrijven. Alcoholisten hebben 20
tot 30 keer zo veel van deze vitamine nodig
als mensen die geen alcohol drinken.
De Nederlander heeft het de afgelopen 25
jaar wel van eieren gemaakt. Hij is drie keer
zoveel gaan drinken als in de jaren ervoor.
Mannen meer dan vrouwen. Twee van de
drie alcoholisten is man. Bij oudere vrou
wen komt alcoholisme meer voor dan bij
jongere. De meeste patiënten met een
Korsakov-syndroom zijn tussen de 50 en 65
jaar oud. De tendens is echter wei dat de
kwaal zich op een steeds jongere leeftijd
voordoet.
Het Korsakov-syndroom is al heel lang
bekend, legt Blansjaar uit. De relatie met al
cohol legde men echter pas in het begin
van deze eeuw. De ziekte manifesteert zich
door ernstige geheugen- en leerstoornissen.
„De geheugenstoornis kan zo ernstig zijn,
dat iemand niet meer weet waar hij is en
vrienden niet meer herkent. Je ziet dikwijls
dat ze slecht ter been zijn en het gevoel erin
kwijt zijn."
Dementie
De verschijnselen lijken op die van demen
tie. Daar wil de Leidse psychiater echter
niet aan. „Er is een groot verschil", zegt hij.
„Bij Korsakov zie je dat het geheugen wordt
aangetast, maar de intelligentie blijft in tact.
Mensen die dementeren takelen helemaal
af. Een Korsakov-patiënt kan nog een gave
pot schaak spelen, de boekhouding doen of
pianospelen. Van een dementerende hoefje
niets te verwachten."
Korsakov krijg je niet zo maar. In prak
tisch alle gevallen gaat daar, zoals gezegd,
alcoholisme aan vooraf. Als gevolg van dat
alcoholisme eten de drinkers niet meer en
ontstaat er een chronisch tekort aan vitami
ne B. Korsakov treedt op als de verslaving
een jaar of tien voortduurt, is de ervaring
Blansjaar. „Maar dat hoeft niet per se",
voegt hij er onmiddellijk aan toe. „Ik heb
psychotische patiënten gezien, die alleen
maar dronken en binnen enkele maanden
aan Korsakov leden."
Het merkwaardige feit doet zich voor dat
er veel meer alcoholisten zijn dan mensen
die het syndroom van Korsakov krijgen. De
verklaring van de Leidse psychiater: „Het
onderzoek heeft aangetoond, dat de alco
holisten even ernstige hersenafwijkingen
hadden als Korsakov-lijders. Alleen hebben
zij iets minder gebrek aan vitamine B ge
had. Vermoedelijk hebben ze redelijk nor
maal gegeten. Daaraan hebben zij het te
danken dat bij hen het geheugen niet is
aangetast."
Over het algemeen kunnen Korsakov-lij
ders niet meer zelfstandig functioneren. Ze
worden verzorgd psychiatrische ziekenhui
zen of verpleeghuizen. Twintig patiënten
werden echter samen in één huis onderge
bracht waar ze, onder leiding, zo veel mo
gelijk zelfstandig opereerden. Blansjaar:
„Die mensen knapten aanzienlijk op. Som
migen konden dat huis na verloop van tijd
zelfs verlaten. De mensen die in de ver
pleeghuizen waren ondergebracht bleven
op hezelfde niveau. Niet één mocht er naar
huis."
Wetenschappers zouden een stof hebben
ontdekt waarvan 'een pil' zou kunnen wor
den gemaakt tegen alcoholisme. Blansjaar
schudt al bij voorbaat zijn hoofd. Volgens
hem is dat niet mogelijk. .Alcoholverslaving
is een complex verschijnsel dat je niet zo
maar met een pil kunt bestrijden. Net als
tegen agressie en depressie komen er wel
licht ooit een of meer stoffen die iets tegen
alcoholisme kunnen doen. Maar één pil om
van die verslaving af te komen? Nee, daar
geloof ik niet in."
De vestiging van Akzo Coatings
in Sassenheim opent zaterdag
13 juni de deuren voor mensen
die meer willen weten over de
ontwikkeling en produktie van
verfprodukten. In verband met
de tweehonderdste verjaardag
van Sikkens, de onderneming
waaraan Akzo Coatings voor
een zeer belangrijk deel zijn be
staansrecht dankt, houdt het
bedrijf open huis van 10.00 urn-
tot 16.00 uur. Het open huis zal
worden opgeluisterd met diver
se evenementen. Zo treedt om
10.00 uur de jeugdband van
Adest Musica op, een half uur
later gevolgd door een concert
van de Akzo Band. Om 10.45
uur is de start van een klasse-
mentsrit van het Aangespannen
Paard. Ruim dertig koetsen uit
het begin van deze eeuw ver
trekken dan voor een rondrit
door Warmond, Sassenheim en
Voorhout. Rond drie uur wor
den de combinaties op het ter
rein van Akzo terugverwacht,
waarna de prijsuitreiking is.
Hoogtepunt van het open
huis vormt een vliegshow met
een B25 Mitchell Bommenwer
per. Een Swift zal boven het ter
rein van Akzo enkele stunts uit
voeren. Na deze show binden
de brandweerkorpsen van Sas
senheim, Voorhout, Warmond
en Akzo vanaf 12.30 uur de
strijd aan tijdens een spuitbal-
wedstrijd. Voor de muzikale in
termezzo's tijdens deze dag zor
gen de Straatklinkers (12.45
uur), Fat Pete's Dixie Dwijlers
(13.00 uur) en Adest Musica
(14.00 uur). Kinderen tot zes
jaar kunnen zich vermaken in
een crèche.
CO-2 via centrale
bij Rotterdam
voorburg»
Het Electriciteitsbedrijf Zuid-
Holland (EZH) gaat een derde
warmtekracht-eenheid (wk)
bouwen in de Roca-centrale te
Rotterdam. Behalve warmte en
stroom wordt aan afnemers ook
het broeikas-gas CÖ-2 geleverd.
Tuinders in het gebied tussen
Bergschenhoek, Bleiswijk en
Berkel hoeven dan gèen ketels
in de kassen te zetten voor de
eigen C02-produktie. Volgens
de EZH is de opwekking in één
grote centrale veel beter voor
het milieu dan via kleine wk-
eenheden bij de afzonderlijke
tuinderijen.
De Raad van Commissarissen
van het EZH heeft woensdag in
gestemd met de investering van
in totaal 450 miljoen gulden,
waarvoor 20 miljoen gulden
subsidie beschikbaar is. Aan het
milieu-effect-rapport en het
aanvragen van de vergunningen
wordt al gewerkt.
noord wuk willem spierduk
„Hallo, ik ben Turbo Reel, waag
een gokje", flikkert het uitnodi
gend op de gokkast in de Krijco-
speelhal aan de Noordwijkse
boulevard. Bij de ingang van het
bedrijf hangen affiches met een
heel andere tekst. „De gokkast
wint altijd", luidt de waarschu
wing. En de speelautomaten
winnen steeds vaker, want vol
gens het Nederlands Meetinsti
tuut neemt het geknoei met
kasten hand over hand toe. J.
Haarmans van de Krijco-speel-
hal heeft daar zo z'n twijfels
over. „Het is echt niet gemakke
lijk om te rommelen met die
kasten, ik denk ook niet dat er
in Noordwijk ook maar één au
tomaat is te vinden, waarmee is
geknoeid."
Als bewijs trekt hij met zijn
collega R. Lourenburg een 'Ran
dom Runner' van de muur.
Achterop staat het merkteken,
het kenteken van de speelauto
maat. Binnenin is ondermeer
een computer aangebracht, die
precies bijhoudt hoeveel er in
de gokkast wordt gegooid en
hoeveel er wordt uitgekeerd.
„Het is heel ingewikkeld om dat
computerprogramma te wijzi
gen, daar moet echt een goede
programmeur aan te pas ko
men", vertelt Lourenburg.
De computer is zo afgesteld
dat de machine voor iedere
J. Haarmans van de Noordwijkse Krijco-speelhal: „Ik denk niet dat er in Noordwijk ook maar één automaat is te vinden,
honderd gulden die er worejt in
gegooid, er gemiddeld tachtig
teruggeeft. Twintig procent in
theorie dus voor de exploitant,
maar het werkelijke percentage
ligt hoger. „Dat komt omdat de
speler z'n winst ook weer inzet
en verspeeld", zegt Haarmans.
„Ik denk dat een exploitant
daarom van dertig tot veertig Volgens de medewerker van
procent ontvangt van de inzet, het Noordwijks bedrijf is de
Dat geld heeft-ie nodig, want er kans dat een fraudeur tegen de
zijn gokkasten die wel 20.000 lamp loopt overigens erg groot,
gulden kosten. Aan de andere „Het IJkwezen loopt hier ge
kant denk ik ook weer niet dat middeld toch wel zo'n zes keer
het nodig is om te rommelen per jaar binnen. Ze beschikken
met die kasten om een beter over draagbare computers, bin-
rendement te halen." nen twee minuten hebben ze in
de gaten of er met een kast is
gerommeld." Toch wordt er
volgens het Nederlands Meetin-
stituut-IJkwezen (NMI) steeds
vaker geknoeid. Het NMI schat
dat er in de grote steden Am
sterdam, Den Haag en Rotter
dam per gemeente 50 tot 100
horeca-aangelegenheden zijn
waar 'verdachte' speelautoma
ten zijn opgesteld. Woorvoerder
mr. Lylkema van het NMI zegt
dat het in lang niet alle gevallen
gaat om aanpassing van het
winstpercentage. „Het meeste
komt het voor dat het spelcon-
cept van de ene machine op de
andere machine wordt gezet.
Dat ookis tegen de regels."
Wanneer de keurende instan
tie een overtreding heeft be
merkt, wordt eerst een waar
schuwing uitgedeeld. Bij herha
ling trekt het ministerie van
economische zaken de vergun
ning van de exploitant in.
De berichten over fraude ko
men op een moment dat er
door de Vereniging Automaten
handelaren Nederland hard
wordt gewerkt aan een beter
imago van de branche. Het
Noordwijkse Krijco werkt daar
hard aan mee. Er mag niet wor
den gegokt door personen jon
ger dan 21 jaar, terwijl wettelijk
die minimum-leeftijd op 16 jaar
ligt. In de speelhal aan de bou
levard hangen waarschuwingen
om niet meer te besteden dan
het budget toelaat.
Ook hebben de medewerkers
van het bedrijf allemaal een
cursus gevolgd om gokversla
ving te herkennen. „Wij zien de
speelautomaten als amuse
ment, je kan er echt geen geld
mee verdienen. Natuurlijk komt
het wel eens weer dat iemand
een knaak in het ding gooit en
er 200 gulden uithaalt, maar dat
zijn uitzonderingen. Wij willen
voorkomen dat iemand hier
honderden guldens verspeelt en
aan het eind van de maand aan
moeders moet gaan vertellen
dat het geld in een gokkast is
verdwenen."
