'Uitbreiden doen we niet meer'
Stand van Zaken
Katwijker Ortega
vakman van het jaar
het Ambacht
Een brommer naar Angola,
twee naar Guinnee Bissao
NIJMAN
Lichte winststijging
luchthaven Schiphol
WOENSDAG 10 JUNI 1992
21
ZAKELIJK
Onder deze titel verschijnt elke
week op deze pagina een over
zicht van kort zakelijk nieuws
uit de regio's Leiden, Alphen
en de Duin- en Bollenstreek.
Stuur uw berichten voor deze
rubriek naar het Leidsch Dag
blad, Postbus 54, 2300 AB Lei
den, t.a.v. 'Zakelijk'.
Jaarvergadering Brill
LEIDEN - De Leidse uitgeverij
E.J. Brill houdt haar jaarlijkse
Algemene vergadering van Aan
deelhouders morgen 11 juni in
Den Haag. Plaats van handeling
is de Pulchri Studio aan "het
Lange Voorhout in Den Haag.
Aanvang 14.00 uur.
Fasson
HAZERSWOUDE - Producent
van zelfklevende materialen
Fasson heeft in zijn fabriek in
Hazerswoude een automatische
verpakkingslijn in gebruik geno
men. Daarmee kunnen 4800
dozen per acht uur, ofwel 1 mil
joen vel FasPrint materiaal per
dag worden verwerkt.
Van Wely
NOORDWIJK - De Noordwijkse
patissier, chocolatier en glacier
Huize van Wely opent begin
volgende maand zijn vierde ver
kooppunt, in de Beethoven-
straat in Amsterdam. De sjieke
snoephandel opende al eerder
filialen in Breda en op de lucht
haven Schiphol. Bovendien
viert de zaak dit jaar haar 70-ja-
rig bestaan.
Lin Life
NOORDWIJK - Noordwijk heeft
er een linnenspeciaalzaak bij.
'Lin Life' opende afgelopen
zaterdag haar deuren op de
Hoofdstraat (de Dam-passage).
Slechts korte periode werkloos
De 45-jarige Katwijker S.S.
Ortega heeft vorige week de
prijs gewonnen voor de beste
aankomende vakman in de
bouw- en metaalsector. Hij
versloeg vier andere kandida
ten omdat hij na een korte
periode van werkloosheid
snel weer aan de slag wist te
komen.
De prijs van 500 gulden
wordt uitgereikt door het
Centrum Vakopleiding voor
technische beroepen in Lei
den en Vrouw en Werkwinkel
Rijnstreek. Elders in de Rijn
streek werden soortgelijke
prijzen uitgereikt, voor de
beste vakman/vakvrouw in de
detailhandel, de transportsec
tor, de gezondheidszorg en de
tuinbouwsector. De prijs is
ingesteld door het Regionaal
Bestuur voor de Arbeidsvoor
ziening Rijnstreek (RBA Rijn
streek).
Volgens het juryrapport
krijgt Ortega de prijs omdat
hij 'met een bijzonder positie
ve arbeidshouding een perio
de van werkloosheid snel
heeft overbrugd'. Door be-
drijfsinkrimping en ziekte
werd de katwijker eind 1990
werkloos. Daarop stapte hij
direct naar het arbeidsbureau
om te bekijken of hij een op
leiding kon gaan volgen.
Al in februari 1991 begon
hij met een opleiding con-
structiebankw erken. Daar
naast volgde hij verschillende
cursussen. Direct nadat hij de
opleiding afsloot kon Ortega
aan de slag bij de firma Afak
in Katwijk.
Het RBA Rijnstreek wil door
middel vbh de prijs
dering uitspreken voor de
technisch vakman. Volgens
voorzitter Terhorst ontbreekt
het daar momenteel aan:
„Vaklui verdienen meer res
pect dan ze nu krijgen. Ou
ders sturen hun kinderen lie
ver naar de mavo dan naar
een technische school. Alsof
het technisch onderwijs min
derwaardig zou zijn ten op
zichte van algemeen vormend
onderwijs", constateert hij
boos. De priis is dan ook
vooral bedoeld om 'het imago
van de vakman te verbeteren."
De vijf prijswinnaars gaan
de komende maanden met
elkaar in de slag om uit te
maken wie later dit jaar zal
worden gekozen tot beste
vakman/vakvrouw van de he
le Rijnstreek. Dat gebeurt op
19 november tijdens een con
gres van het Regionaal Bu
reau voor de Arbeidsvoorzie
ning.
Eerder werd in Lisse de bes
te vakman (m/V) uit de ge
zondheidszorg gekozen, ter
wijl het Leidse arbeidsbureau
de beste vakman uit de detail
handel koos. Het Alphense ar
beidsbureau reikte een prijs
uit aan de beste vakman-
/vakvrouw uit de transport
sector. Gouda koos de verte
genwoordiger uit de tuin
bouwsector.
Van Maanen wint prijs maar blijft bakker om de hoek'
De bakker om de hoek, dat willen de broers Jan en Cees-
Jan van Maanen altijd blijven. Het gelijknamige bedrijf
aan de Heerestraat op het industrieterrein 't Heen won
de Katwijkse Ondernemersprijs over 1991. De bakkerij
werd uitverkoren vanwege de moderne bedrijfsvoering,
het mensvriendelijke personeelsbeleid en de hoogwaar
dige kwaliteit van de produkten. De beide directeuren
zien de prijs als een erkenning voor het hele bedrijf met
al zijn werknemers.
Had Van Maanen twintig jaar
geleden slechts drie werkne
mers in dienst, anno 1992 zijn
dat er 115, verdeeld over elf ves
tigingen en de centrale bakkerij
in 't Heen. Binnenkort wordt in
Wassenaar het twaalfde Van
Maanen-filiaal geopend. „En
daar laten we het voorlopig bij",
zegt Cees-Jan van Maanen. „We
willen het ambachtelijke karak
ter van het bedrijf behouden.
Nu kennen we elke werknemer,
op een paar zaterdaghulpen na.
Als de bakkerij veel verder
groeit, verlies je de grip op het
bedrijf, de betrokkenheid bij het
personeel. Dat is niet de bedoe
ling."
Jan van Maanen vertelt hoe
hij en zijn broer iederé zaterdag
alle elf vestigingen tussen Lisse
en Den Haag bezoeken. Dat
versterkt de band binnen het
bedrijf. Dat doel hebben ook de
personeelsbijeenkomsten die
een paar keer per jaar worden
georganiseerd. „En sinds kort
hebben we ook een personeels
blad, 'Het Manusje' heet het.
Dat zijn allemaal dingen die bij
dragen aan een prettige werk
sfeer."
Bakkerij Van Maanen bestaat
al meer dan tachtig jaar. Groot
vader Jan is ooit begonnen met
een bakkerijtje in de Katwijkse
Kerkstraat en zoon Henk nam
de boel van zijn vader over toen
de tijd daar rijp voor was. Klein
zonen Jan en Cees-Jan hebben
het bedrijf de afgelopen twintig
jaar 'groot' gemaakt. Zo groot,
dat de twee zich tegenwoordig
meer ondernemer dan bakker
voelen. Een klein beetje jammer
vinden ze dat wel. „Maar we
kunnen nog zo de bakkerij in
hoor", verzekert Jan. Het is nog
maar twee jaar geleden dat hij
zelf tot diep in de nacht de
deeghaken en de ovens bedien
de.
Hieruit is volgens hem ook te
verklaren dat de arbeidsom
standigheden door het perso
neel als 'goed' worden beoor
deeld. „We weten wat het werk
inhoudt." Sinds kort staat in het
bedrijf dan ook een zogenaam
de 'bekkenheffer' die grote bak
ken met daarin bijvoorbeeld
amandelspijs van de grond tilt,
zodat ze makkelijk te kantelen
De Katwijkse bakkers Cees-Jan (links) en Jan van Maanen openen binnenkort in Wassenaar hun twaalfde fili
aal. FOTODICK HOGEWONING
zijn. „Zo hopen we ruggen en
mensen te sparen", zegt Cees-
Jan.
Niet groei van het bedrijf,
maar goede arbeidsomstandig
heden, kwaliteitsbehoud en as
sortimentvergroting vormen het
doel van de Van Maanens. Aan
dat laatste wordt gewerkt. Als de
toeristen markt weer begint, in
juni, lanceert Van Maanen zijn
eigen Katwijkse specialiteit: de
Katwijkse Broeder. Jan: „We
hadden tot nu toe eigenlijk niets
typisch Katwijks. Ja, misschien
de haring een beetje. Zelf had ik
het idee iets te doen met de
broeder zoals die vroeger ge
maakt werd. Ik kan me dat nog
uit mijn jeugd herinneren. Het
was een heel vast, zwaar brood
met krenten en rozijnen dat in
een koekepan op het gasfornuis
werd gebakken. Zoiets moest
het worden, maar dan natuur
lijk aangepast aan de appara
tuur die wij hier in de balckerij
hebben. Uiteindelijk is daar een
rozijnen-krentenbrood met ap
pel en amandelspijs uitgerold."
Het CBS registreert werkelijk alles
haalt wilt u dan nog even hel
len? Da's zeer interessant zo'n
mega-order."
Levensgevaarlijk
Waar al die honderden brom-
fietsjes blijven in Angola, daar
heeft Carin van der Meer op de
Nederlandse ambassade in
Luanda geen zicht op. Dat ze in
het oerwoud rond rijden, is niet
erg waarschijnlijk In de Angole
se hoofdstad zelf zijn niet veel
brommers te zien. Hel is trou
wens levensgevaarh|k voor de
bromfietser /elf. omdat de ge
middelde chauffeur hem zon
der pardon van de sokken rijdt.
Het land is er na jaren van
oorlog niet best aan toe. Voor
de toename van de export heeft
de secretaresse/archivaris dan
ook wel een verklaring: „Hel
openbaar vervoer is hier erg
slecht en auto's zijn kostbaar.
Zelfs de afgekeurde auto s uil
Duitsland, België of Neder
land." De prijs van een brom
fiets, 1200 tot 1500 gulden, is
voor Angolese begrippen overi
gens hoojt, ongeveer een jaarsa-
Dit in schril contrast tot Ne
derland. daar ligt het mini
mumloon op ongeveer 25.000
guldeh, zoals de onvolprezen
statistickenfabriek in Voorburg
en Heerlen registreert. Ervan
uitgaand dat een CBS'er min
stens het drievoudige van dit
bedrag kost, kan er heel wat
worden bespaard, nu het CBS
(2800 werknemers met tien
procent minder mensen moet
gaan werken. En laat die brom-
fietsfabrlek voonaan zelf zijn
brommers maar optellen en af-
trekken.
by.
Energie hcwpnriiigen
zijn van die zaken die om
Nijman Elektrotechniek
vragen
V'-iIKJ. «.*,70. 200T N ||MrlZ.
TrW«on02a m<#v»
ELEKTROTECHNIEK
I)e enthousiaste expert*
De export van bromfietsen uit
Nederland naar Angola stijgt ex
plosief, zo is het Centraal Bu
reau voor de Statistiek (CBS)
niet ontgaan. Uit cijfers, die de
super-turvers in Voorburg en
Heerlen onlangs publiceerden,
blijkt dat er in 1989 één brom
fiets naar Angola ging en in
1990 12. Maar in 1991 expor
teerde ons land 500 'motorrij
wielen met hulpmotor met op
en neer gaande zuigers en een
cilinderinhoud van minder dan
50 cc' naar de voormalige Por
tugese kolonie.
Het CBS houdt alles, maar
dan ook werkelijk alles bij. Cij
fers over onze nationale brom
fietsexport zijn bovendien gratis
beschikbaar. Wie het kantoor in
Heerlen belt en navraag doet
krijgt een behulpzame functio
naris aan de lijn, die geduldig
uitlegt en gedurig nazoekt. Zo
blijkt de bromfietsexport naar
Angola ook dit jaar omvangrijk:
in januari 1992 alleen al 260,
ontdekt de beambte.
„Wij proberen iedereen een
antwoord op zijn vraag te ge
ven. Alleen de meer ingewikkel-
de vragen, waar we veel werk
aan hebben, daarvoor krijgt u
een rekening", antwoordt de
man, gevraagd of iedereen zo
maar antwoord krijgt op zijn
vragen, hoe onbeduidend ook.
Hij biedt zelfs aan om zijn cij
fers over de bromfietsexport
nog even te laten narekenen,
alsof de CBS-computers niet
helemaal betrouwbaar zijn. DSt
gaat overigens wel wat kosten.
De behulpzame CBS-ambte-
naar moet er zelf ook wel een
beetje om lachen, als hij merkt
wat er in zijn computers zit: in
Guinee Bissao worden regelma
tig brommers gevraagd, 2 in
1990, 7 in 1991. Alleen voor dit
jaar moeten ze kennelijk nog
worden besteld. Gnekenland
(11), Denemarken (5), Noorwe
gen (26) en Zweden (8) ontvan
gen evenmin containers vol. De
afgelopen jaren zijn er 14 brom
mers naar Kaapverdië ver
scheept: 2 in '90, 1 in '91 en
maar liefst 11 in januari van dit
jaar. Dat trekt dus enorm aan.
Van het totaal in 1990 van
5089 brommers bedraagt de
waarde bijna 6 miljoen gulden.
Ook dat wordt per land bijge
houden en geregistreerd. Zo
blijkt dat Angola in 1990 dure
brommers kocht: 12 stuks met
een waarde van 23.000 guldens.
Die zijn dus bijna 2000 gulden
per stuk - 'franco, bij de Neder-
lanse grensovergang' -, meldt
ons het BS.
Bij verdere naspeuringen
blijkt ook dat Nederland al lang
geen bromfietsland meer is.
Sparta in Apeldoorn meldt al
sinds 1982 geen bromfietsen
meer te maken. Wel fietsen en
snorfietsen. En hoge verwach
tingen van een verkooppunt in
Luanda heeft men niet. Tomos
in Epe handelt evenmin met
Angola. Tomos importeert fra
mes en motoren en schroeft die
aan elkaar tot bromfietsen.
„Hoeveel naar Angola vraagt u?
500. „Als u de exporteur achtcr-
Iedereen rookt paling op zijn eigen manier. Ik stook ze
eerst open en ga dan pas drogen. Anderen zeggen: niks
daarvan, laat mij eerst maar drogen. Maar bij harde pa
ling kom je dan in de problemen. Als die droog zijn,
krijg je ze nooit meer open. En als de buikjes dichf blij
ven, krijg je de paling niet gaar.
Ik kom al van kinds af aan in de rokerij. Op mijn vijf
tiende werkte ik hier na schooltijd. Doosjes nieten en
andere kleine dingetjes. Toen ik van school getrapt
werd omdat ik een leraar geslagen had, kon ik hier
meteen aan de slag. Na een paar jaar had ik genoeg ge
leerd om zelfstandig de paling te roken.
De manier waarop we roken is in principe al duizend
jaar oud. De enige vernieuwing is eigenlijk dat hier
sinds twintig jaar rookkasten staan waarin je de paling
niet op hoeft te hangen. We rijden ze nu met karren
naar binnen. Maar verder is er niets veranderd. Je blijft
puur op gevoel roken.
Er zijn tegenwoordig wel computerkasten, maar daar
wil ik niet eens mee werken. En de klanten willen het
ook niet. Soms zie je klanten vertrekken naar een ande
re roker die computergestuurd werkt. Maar die komen
toch altijd weer terug. Met zo'n computerkast krijg je
een surrogaatpaling. Het is wel echte paling natuurlijk,
maar het smaakt niet. Het werkt gewoon niet, die com
puterkasten.
Als je een kast gaat roken, begin je met het vuur flink
op te stoken met dunne ^tukjes eikehout. Dat vat snel
vlam. je dekt het vuur nog niet af en je doet de kast af
en toe open om te luchten. Doe je dat niet, dan worden
Sommige mensen denken dat ze door
mechanisatie en arbeidsverdeling zijn
verdwenen, maar ambachtslieden bestaan
nog steeds en ze maken een breed scala aan
produkten. Wat maakt hun arbeid zo
bijzonder? Daarover vertellen
ambachtslieden uit Leiden en omgeving in
deze rubriek. Vandaag Casper van Iperen (28)
uit Rijnsaterwoude. Vanaf zijn vijftiende
werkt hij bij de palingrokerij van de
gebroeders Kraan in Oude Wetering. Sinds
negen jaar is Van Iperen de roker van het
bedrijf.
ze week en slap. Het is net als met Croma: je moet er
even bij blijven voor het beste resultaat.
Na ongeveer een kwartier drogen gaat er een plens
hout op het vuur en dan gaan we lekker doorroken. Als
je 's ochtends met een kouwe kast begint, ben je zo'n
twee uur bezig met roken. De tweede rook doe je al in
anderhalf uur. Als je de hele dag bezig bent, is de kast
zo heet dat je in een klein uurtje klaar bent.
Voor het roken wordt het vuur afgedekt en gaan de
deuren dicht. Je ziet vanzelf dat het gaat roken. Boven
in de kast zit een klein luikje. Daar gaat een steentje
tussen, zodat de kast een beetje een trekgat houdt. De
deur houd ik altijd op een klein kiertje. Dat is een vei-
ligheidje. Als de vlam er in schiet, klappen de deuren
open. Op die manier loop je niet het gevaar dat je je pa
ling verbrandt.
Per dag rook ik zo'n zes, zeven kasten. Dat komt neer
op 500 tot 600 grote palingen en 3000 tot 4000 kleintjes.
Maar op 3 oktober rook ik in drie dagen tijd 70 80 kas
ten. Dan ben je echt drie dagen continu bezig. Drie ok
tober is voor ons de topdag van het jaar.
De paling die we roken komt van over de hele wereld.
We krijgen levende paling aangevoerd uit onder andere
Amerika, Australië en Taiwan. Die komen in dozen met
het vliegtuig mee. Paling kan gemakkelijk een tijdje op
het droge leven. Als het maar vochtig is. Zelf transpor
teren we levende paling door heel Europa. Dat gebeurt
met vrachtwagens met grote watertanks. De gerookte
paling exporteren we over heel Europa, tot de Canari-
sche Eilanden aan toe. Negentig procent van de grote
paling is bestemd voor de export, de kleine palingen
worden in Nederland verkocht.
De meeste paling die we in Nederland verkopen is te
genwoordig gefileerd. De mensen zijn lui geworden als
het om paling eten gaat. Vroeger kreeg vader op vader
dag een grote paling van een pond. liefst met een strik
er omheen. Nu krijgt hij twee ons filé; anders krijgt va
der vette vingers."
FOTO BEN DE BRUYN
SCHIPHOL BILL MEYER
Schiphol boekte in 1991 een
winst van 58 miljoen gulden.
Dat is drie miljoen gulden meer
dan in 1990. Vorig jaar voor
spelde de directie een hogere
winst. De Golfoorlog gooide
echter roet in het eten.
Het passagiersvervoer groeide
slechts met 0.4 procent tot 16,5
miljoen reizigers. In vergelijking
met de andere grote Europese
luchthavens deed Schiphol het
toch goed. Schiphol was de eni
ge luchthaven die op alle terrei
nen (passagiers, vracht en vlieg
bewegingen) een lichte groei
noteerde.
Reden genoeg voor de direc
tie van de luchthaven om tij
dens de presentatie van de jaar
cijfers tevreden terug te blikken
op 1991. Het exploitatie-resul
taat van de luchthaven steeg
met 12 procent tot ruim 100
miljoen gulden. Door de hoge
financieringslasten van de uit
breiding van Schiphol, nam de
netto-winst slechts met 6,1 pro
cent toe.
De bedrijfsopbrengsten ste
gen met 6 procent tot 661 mil
joen gulden. De kosten namen
dank zij bezuinigingen en een
reorganisatie van het luchtha
venapparaat slechts met 5 pro
cent toe.
Schiphol wist extra inkomsten
te genereren door de invoering
van een tariefsverhoging voor
de luchtvaartmaatschappijen.
Hoewel er niet veel meer passa
giers via Schiphol reisden dan
in 1990, steeg het bestedingsni
veau per passagier in het belas
tingvrij winkelcentrum. Ook
hiervan pikte Schiphol een
graantje mee.
