Tessin: Klein Italië op Zwitserse bodem
Naar de tie op deze
bollen
of iet,
verder weg:
Vakantievervoerkaart kan
autotoerisme terugdringen
Toerisme
Milieu en
toerisme
ZATERDAG 6 JUNI 1992
29
REISBERICHTEN
Subtropisch kanton biedt rijke natuur en cultuur
REDACTIE •ROeVANDCNDCfSaSTEEN
Kwaliteit van
zwemwater in
het buitenland
Bij de ANWB is een kaart ver
schenen van Frankrijk en ge
deelten van Spanje en Italië
waarop is aangegeven waar de
kwaliteit van het zwemwater
aan de eisen voldoet. Bij de be
oordeling zo licht de WWB
toe is gebruik gemaakt van
de meest recente gegevens,
maar uiteraard kunnen algen-
plagen of olielozingen de toe
stand van de ene op de andere
dag drastisch veranderen. Wie
zekerheid wil hebben belle
daarom de ANWB-Reisnieuws-
lijn: 06 910 910 10 (50 cent per
minuut). De kaart 'Zwemwater
kwaliteit buitenland' is gratis af
te halen bij alle ANWB-kantoren.
Efteling-Expres
De Efteling-Expres. Een betere
manier om zonder oponthoud
in De Eftcling te komen, lijkt
nauwelijks mogelijk. De specia
le trein rijdt in de maanden ju
ni, juli en augustus elke dag.
vertrekt uit Groningen orm7.29
uur en arriveert na achtereen
volgens onder meer Assen
Hoogeveen, Meppel. Zwolle,
Amersfoort, Utrecht (9.43 uur)
te hebben aangedaan om 10.15
uur 's Hertogen bosch. Daar Is
een directe busaansluiting met
het sprookjespark dat de ingr-
bruikstelling van de nieuwste
attractie (Droomvlucht) in ver
band met problemen met de
elektronica even heeft moeten
uitstellen. Overigens is er geen
Efteling Expres terug. Bezoekers
die naar huis gaan, aldus de NS,
doen dat te verspreid om daar
voor een speciale trein in te /et
ten.
Vakantieweerlijn
Wie van tevoren graag wil we
ten wat voor weer het is op de
vakantiebestemming (en ver
trouwen heeft in voorspellingen
natuurlijk) kan de Vakantie-
weerlijn van de ANWB bellen:
06-95 79 (75 cent per minuut I.
Er wordt specifieke informatie
verstrekt over de betreffende
streek op het gebied van de ver
wachte neerslag, de tempera
tuur. het aantal /onuren en de
weersontwikkling voor de ko
mende vijf dagen. Voor kustge
bieden wordt ook de tempera
tuur van het zeewater gegeven.
De Vakantieweerlijn is tot 1 ok
tober bereikbaar.
Naar Moennansk
via Nikel
Vooral in, maar ook na de twee
de wereldoorlog moeilijk te be
reiken: het Russische Moer
mansk. Sinds kort evenwel is
het mogÉjk om vanuit het
noorden van Noorwegen (Nikel)
naar de befaamde havenstad te
reizen. Overigens wel alleen op
woensdag, vrijdagen zondag
Ook gelden er - om redenen van
miltaire aard - enkele andere
beperkingen. Wie er meer over
wil M tan kan contact opnemen
met het Noor* Verkeersbureau
in Amsterdam, telefoon 020-
6710061.
Veel gebreken
bij caravans
Noodkreet van de Amsterdamse
politie: tijdens een controle op
en omstreeks Hemelvaartsdag
van caravancombinaties bleken
slechts zes van de tachtig 'hul
zen op wieltjes' volledig in orde.
Het meeste aantal feilen werd
geconstateerd bij banden, rem
men. lapn en cMtufw ha ta
stallaties Maar ook aan brand
veiligheid kon nog wel het een
en ander worden verbeterd. Zo
had negentig procent van de ca-
ravanners geen brandblusser
aan boord
Opvallend was dat in 24 geval
len de benodigde documenten
ontbraken (onder meer geen
aanvullingsblad voor het trek
ken van een caravan). Ook was
17 kecT vergeten het national!-
tcitstckcn (M op dlMMB
de bevestigen.
Oranjebomen in Het Loo
Over smaak valt urenlang te twisten, maar dat de tuinen van Pa
leis Het Loo bij Apeldoorn tot de mooiste van het land behoren,
staat buiten kijf. Sinds kort hebben ze er een attractie bij, want
de eeuwenoude Oranjebomen door koningin Mary, de vrouw
van koning-stadhouder Willem III verzameld staan na hun
winterslaap in de Oranjerie weer in de Koninginnetuin. Een bij
zonder schouwspel in het 'koude' Nederland, maar niet uniek.
Want naast de sinaasappelbomen, zijn er ook andere subtropi
sche gewassen te bewonderen, waaronder citroen-, grapefruit-,
olijf- en mandarijnbomen. Op aanvraag is er een speciale rond
leiding mogelijk. Het Loo is van dinsdag tot en met zondag van
10.00 tot 17.00 uur open en het telefoonnummer is 055-21 22 44.
uw adverten-
plaats brengt
vrijetijds-
genieters op
een goed
idee.
Bel onze
advertentie
afdeling.
Bagage reist de
wandelaars achterna
Als het al niet het populairste
lange-afstandwandelpad van
Nederland is dan mag het in elk
geval worden beschouwd als
het meest bekende: het Pieter
pad, lopende van Pieterburen in
Noord-Groningen naar de Sint-
Pietersberg in Zuid-Limburg.
De afstand is 465 kilometer en
onder meer wordt er gewandeld
door en over de vette Groninger
klei, de Drentse zandgronden,
rivierenlandschap bij
Nijmegen en natuurlijk de 'ber-
van Limburg. Stevige stap
pers doen twee weken over het
traject. Probleem is dikwijls:
hoe vervoer ik m'n bagage en
Tir kan ik overnachten. De
jonge reisorganisatie Slinger
heert daar een oplossing voor.
De komende zomer worden
e trips van vier weken (20 ki
lometer per dag) langs het Pie
terpad georganiseerd. Bagage
wordt vervoerd en logies gere
geld. Eventueel kan ook een
deel van het parkoers worden
gevolgd. Info: telefoon 030 -
88 52 82.
Een zogenaamde 'vakantie vervoer kaart' zou een
goede oplossing kunnen zijn om het massale au
totoerisme in Nederland terug te dringen. Dat
valt op te maken uit het onderzoekrapport ..Mo
biliteitsplan Veluwe" dat is gemaakt in opdracht
van de Provinciale VW Gelderland en waaraan
ook de ministeries van economische zaken, ver
keer en waterstaat en landbouw, de Verenigde
Autobus Diensten (VAD) en de provincie Gelder
land hun medewerking hebben verleend.
De (aantrekkelijk geprijsde) w-kaart, een vari
ant op de bekende ov-kaart, zou door toeristen
tegelijk met het boeken van een vakantie gekocht
moeten kunnen worden. Ook zouden hotels,
bungalowparken en campings de w-kaart in de
verkoop dienen te nemen. Uiteraard moet aan de
invoering van zo'n w-kaart het aantrekkelijker
maken van het openbaar vervoer in toeristische
gebieden worden gekoppeld.
Volgens Thijs Geurts. directeur van de Provinci
ale VVV Gelderland, is gebleken dat toeristen (er
werden er voor het rapport 3.000 ondervraagd)
best gebruik willen maken van het openbaar ver
voer. Bij Burgers Dierenpark in Arnhem komt
jaarlijks al 20 procent van de 1,2 miljoen bezoe
kers met de bus. De voorzieningen zijn daar dan
ook uitstekend, aldus Geurts. Bij Pretpark Juliana-
toren in Apeldoorn, waar helemaal geen
ningen zijn, komt slechts een handjevol bezoe
kers met bus of trein.
Adoptie van bushalten door bedrijfsleven en
WVs zou eveneens een mogelijkheid zijn om het
gebruik van het openbaar vervoer te stimuleren.
Gedacht wordt dan aan terrasachtige zitmogelijk-
heden bij bushalten, een overdekt looppad naar
de ingang van de attractie en regelmatige vertrek
en aankomsttijden van bussen, die goed aanslui
ten op treinverbindingen.
Het Mobiliteitsplan Veluwe waarin ook
wordt gepleit voor een beter op elkaar afgestemd
fietspadennet gaat gedetailleerd in op moge
lijkheden voor het terugdringen van de auto op
de Veluwe. Volgens Geurts moet het rapport ech
ter tevens worden gezien als voorbeeld voor heel
Nederland. De overlast van auto's immers speelt
ook in regio's als de kust en Friesland. Het is de
bedoeling, aldus Geurts. dat een aantal aanbeve
lingen in het rapport in (iclderland getest zullen
worden, aangezien de Veluwe nog steeds het
drukstbezochte toeristische stukje Nederland is.
Ideeën die goed blijken te werken, zullen dan
wellicht in heel Nederland kunnen worden geïn
troduceerd.
Milieu en toerisme: ook de gro
te internationale reisorganisa
ties gaan zich er steeds r
mee bezighouden. Bang als
men in die kringen is de kip rl
de gouden eieren lang/aam
maar zeker te slachten als ze
domweg doorgaan met het stu
ren van het ene na het andere
met toeristen afgeladen vlieg
tuig naar reeds overvolle stran
den. Onder auspiciën van de In
ternationale Federatie
Touroperators (IFTO) begint
daarom op 1 juli in Mallorca
een project waarbij onder lei
ding van dr. Alfred Koch va
universiteit van München gege
vens zullen worden verzameld
over de invloed van het toeris
me op het milieu. In de ei
fase, die in het hoogseizoen zal
worden uitgevoerd, zal een r
del worden ontwikkeld dat door
elk land moet kunnen worden
toegepast bij de planning
een toeristische infrastructuur
die rekening houdt met het
milieu.
Watersport in Groot-Brittannië
Veertig pagina's telt de ldeurenbrochure waarin 21 van de mooi
ste watersportlocaties langs de Britse kust worden beschreven.
Het bekende Ipswich, maar ook het onbekendere Hartlepool.
Oban in Schotland, maar ook Pwlheli in Wales. Zelfs Guernsey
krijgt uitgebreid aandacht In de folder die de watersporter overi
gens niet alleen inzicht verschaft in de faciliteiten van het Britse
'waterfront', maar ook in de sig/itteemg-mogelijkheden op de
kust. Ook verstrekt de brochure informatie over de mooiste vis-
stekken langs de kust van het Verenigd Koninkrijk, de bereik
baarheid van de havens en een lijstje met belangrijke telefoon
nummers. Waterfront Britain, zoals de gratis folder is geheten,
kan per briefkaart worden aangevraagd bij het Brits Toeristen
bureau, Stadhouderskade 2,1054 ES Amsterdam.
Vakantietuinservice
Gruwel voor iedere tuinliefhebber die met vakantie gaat: het feit
dat gras en onkruid tijdens de afwezigheid gewoon doorgroeit.
Het kost dagen werk om na terugkomst alles weer op orde te
brengen. Maar het kan tegenwoordig ook anders. Zo heeft de
Zeistenaar Kees Mora, samen met Lambert Jongerden in Huizen
en het Hilversumse Tucon Tuinverzorging, de Vakantie-Tuinser-
vice opgericht. Voor, zoals ze dat noemen, een bescheiden tarief
willen de drie de honneurs wel even waarnemen. Zij wijzen en
passant ook op de inbraakpreventieve werking van hun activitei
ten die standaard inhouden: maaien, bemesten, sproeien en
verticuteren. Op verzoek worden ook de border en wat dies
meer zij binnen de perken gehouden. Voor informatie bellen
met Kees Mora 03404-2 03 55.
De beste vorm van openbaar vervoer in Tessin: de boot op het Lago di Lugano.
Op de landkaart ziet het er uit als een Zwitserse enclave
op Italiaans grondgebied: een wormvormig aanhangsel
aan de romp van Zwitserland. Tessin is het meest zuide
lijke kanton van Zwitserland dat zich uitstrekt van de be
roemde Alpenpas over het Sint-Gotthardmassief tot het
Lago Maggiore. Bij Nederlandse toeristen is het niet zo
bekend als de kantons Wallis en Oberland, met hun tallo
ze skipistes, maar ook Tessin heeft het nodige te bieden:
een subtropisch klimaat, een Italiaanse sfeer en een aan
trekkelijke mix van natuur en cultuur.
Het uiterste puntje van Tessin
dringt diep door in Italië en ligt
slechts op zo'n 50 kilometer van
Milaan. Het zuidelijke buurland
heeft in de loop der eeuwen dan
ook een flink stempel gedrukt
op de cultuur van het kanton.
Tot op de dag van vandaag voe
len de Tessiners een sterke ver
wantschap met Italië, die onder
meer tot uiting komt in de eet
cultuur en In het feit dat Itali
aans de voertaal is, ook al kan
de toerist er met Duits uitste
kend uit de voeten.
Sporen van de rijke historie
van Tessin zijn volop te ontdek
ken in het oude dorpje Giomico
in de vallei van de rivier de Le-
ventina, op ongeveer vijftig kilo
meter ten zuiden van de Gott-
hardpas. De zeer bescheiden
nederzetting heeft maar liefst
zes historische kerken, waarvan
de uit de twaalfde eeuw date
rende San Nicolao de meeste
indruk maakt. De ingang van
het uit bijna zilverkleurig gra
niet opgetrokken Romaanse
kerkje wordt bewaakt door twee
primitief gebeeldhouwde leeu
wen die de demonen op afstand
moeten houden. In het interieur
van de kerk zijn schitterend be
waard gebleven muurschilde
ringen te vinden.
Bij een wandeling door het
dorpje valt op dat ook veel van
de huizen met kleurrijke fres
co's zijn versierd, maar dan aan
de buitenkant. Dé gevel van de
eeuwenoude herberg ziet er uit
als een reclamezuil uit de re
naissance: een serie familiewa
pens, waaronder dat van de
Medici uit Florence, geeft aan
dat de cliëntèle van de uitspan
ning niet van de straat kwam.
Jammer dat het dorpje wordt
ontsierd door enkele wanstalti
ge fiatgebouwtjes in smerige
kleuren, zoals chocoladebruin.
Wie na een cultureel rondje
door het dorp de natuur wil op
zoeken, kan zijn hart ophalen
op de wandelwegen op de berg
flanken die Giomico omsluiten.
Heel Tessin wordt overigens
doorkruist door een netwerk
van gemarkeerde paden, dus
reizigers te voet komen volop
aan hun trekken.
Bellinzona, de hoofdstad van
het kanton, bezit als gevolg van
zijn strategische ligging maar
liefst drie eeuwenoude vesting
werken die de toegang tot de
passen van de Alpen moesten
afgrendelen. In één daarvan zijn
de historische en moderne ar
chitectuur op een verbluffende
manier met elkaar versmolten.
De Tessinese architect Galfetti
heeft binnen de muren van de
burcht de Castel Grande een
hypermodem restaurant en
museum gebouwd met als be
langrijkste materialen grijs be
ton en zwart staal. Het klinkt
misschien als een staaltje van
wansmaak, maar het resultaat is
opzienbarend. Het vorig jaar
geopende museum, dat een
grote collectie middeleeuwse
tekeningen in huis heeft, zal on
getwijfeld een internationale
trekpleisterworden.
In het uiterste zuiden van het
kanton liggen de twee meren
die Tessin moet delen met Ita
lië: Lago di Lugano en Lago
Maggiore. In die contreien is
het beste te vinden dat Tessin
op het gebied van het openbaar
vervoer te bieden heeft: het
transport over water. Het is
waar in de Zwitserse treinen
kun je als een vorst reizen, want
de ranöen op cinemascoop-
grootte bieden de reiziger een
schitterend uitzicht op het
voorbijtrekkende landschap.
Maar de luxe VEin de spoorwe
gen wordt nog naar de kroon
FOTO PALTRJNIERj CADRO
gestoken door de bootdiensten
op de twee Lago s: zonnend op
het dek dobber je op het blauwe
water van de ene naar de ande
re 'halte'. De eerlijkheid gebiedt
overigens te zeggen dat het aan
bod aan streekbussen in Tessin
behoorlijk mager is, dus lange
wachttijden zijn geen uitzonde
ring.
Aan het Lago Maggiore ligt
onder meer Ascona, een sfeer
vol, mondain stadje met veel
restaurants, kunstgaleriem en
exclusieve modezaken, waar je
maar het beste met een goedge
vulde beurs kunt binnenstap
pen. Overigens echt goed
koop is Zwitserland sowieso
niet voor de Nederlandse toe
rist. Vanuit Ascona kun je met
de boot een uitstapje maken
naar het Isole di Brissago. Dat
kleine eilandje bezit een para
dijselijke botanische tuin, waar
in dank zij het subtropische kli
maat planten, bloemen en bo
men uit een onwaarschijnlijke
hoeveelheid landen groeien. De
hovenier verzorgt op verzoek
een plantkundige reis om de
wereld en onthult de meest bi
zarre geheimen over bananen
bomen. bamboespruiten en
henneppalmen.
Op het eiland staat een roze
villa in Italiaanse stijl die daar is
gebouwd door de excentrieke
Duitse zakenman Max James
Emden. Deze kocht het eiland
in 1927 om er zijn laatste le
vensjaren te slijten, omringd
door een schare jonge nimfen.
De klassiek aandoende vrou
wenbeelden op de dakrand van
de villa herinneren nog aan de
voorliefde van Emden. Overi
gens: als iets exemplarisch is
voor het kanton Tessin dan is
het Isole di Bnvsago wel. Een
aantrekkelijke cocktail van na
tuur en cultuur.
Westfriese folklore
Folklore in Schagen. FOTO PR
Geprolongeerd wegens ongehoord succes: de Westfriese markt
dagen in Schagen. Ook dit jaar staan er weer tien op het pro
gramma. De eerste vindt plaats op donderdag 25 juni, de laatste
op 27 augustus. De ingrediënten blijven hetzelfde: Westfriese
dansgroepen die op de muziek van vedel en trekharmonika over
het verhoogde plankier hotsebotsen, boerenmaaltijden in de
open lucht, schapen scheren, ringstekerijen, optochten met fraai
versierde sjezen en (dat vooral) enorm veel toeschouwers. Uiter
aard ontbreken de nijvere beoefenaren van oude ambachten
niet op het appèl en loopt het grps van de deelnemers en deel
neemsters aan de verschillende manifestaties rond in de voorna
me Westfriese klederdracht. Dus met de 'hoge zije' en de gou
den oorijzers als meest in het oog lopend. In het befaamde café
restaurant Igesz op de fraaie Markt speelt bovendien nog het
boerenorkest De Uienhoop. Meer informatie: VW Schagen, tele
foon 02240-9 83 11.
