'Als ik aan Zweden denk,
krijg ik nu al de kriebels'
mm
111
Een kaartje vanuit Chicago
Pinkpop live op televisie
Rtv show
Oude Koos op avontuur
"1 1
Treinreiziger naar Pinkpop
moet extra toeslag betalen
-
VRIJDAG 5 JUN11992
10
CLOSE UP
Koos Postema Op Pad: Opa's laatste kunstje?
De avonturier schijnt weer even in hem
te zijn opgestaan. Zij het tijdelijk is
Koos Postema in de nadagen van zijn
lange omroeploopbaan de uithuizige jongen, die
hij eens was als starreporter bij VARA's Achter het
Nieuws. Deze zomer zwerft hij namens RTL 4 de
wereld over om Nederlanders te interviewen. In
Los Angeles zocht hij filmregisseur Paul Verhoe
ven op en in Phoenix (Arizona) autocoureur Arie
Luyendijk. In Willemstad ging hij op audiëntie bij
de Antilliaanse presidente Maria Liberia-Peters.
Hoe buitenlands de entourage rondom hem, hoe
decadent en dynasty-achtig ook de omgeving
waarin hij verzeild is geraakt, Postema is en blijft
voor alles een gezonde Hollandse jongen. Een
holle bolle gijs die met havermout, kaantjes en le
vertraan is gekweekt.
Kijk maar hoe hij met de elegantie van een onge
oefende klompendanser de rotspartijen op Cura
sao beklimt, in gezelschap van mevrouw Liberia-
Peters. Tegen het decor van LA's skyline zit Poste
ma tegenover Paul Verhoeven te zitten als een
stukje vleesgeworden Rotterdam, dat zich op
recht verbaast over de wóndere wereld vol glitter,
glamour en klatergoud waaraan dit deel van Cali
fornia lees: Bel Air zich spiegelt.
Prachtig trouwens ook hoe Postema, die in z'n le
ven toch heel wat heeft gezien en meegemaakt,
met het smoel van een zuinige zegeltjesspaarder
blikt naar de rijkdom die is geparkeerd in de gara
ge van Arie Luyendijks kameraad. Voor miljoenen
dollars aan historisch raceblik blijkt de man te
hebben verzameld.
Hoewel hij in z'n loopbaan al veel heeft gehoord,
blijft Postema leergierig en op een niet hinderlijke
manier nieuwsgierig. Uit zijn mond geen hoog
dravende vragen om aldus te koketteren met pas
verworven kennis. Koos houdt het simpel en
dwingt daarmee z'n gesprekpartner het eenvou
dig te houden, zodat al wat te berde wordt ge
bracht ook toegankelijk blijft voor de doorsnee
kijker. Nooit zal Koos op de momenten dat hij dat
nodig acht schromen het belerende vingertje te
heffen van de onderwijzer, die hij eens was en die
hij nog steeds speelt in Klasgenoten.
Zijn gesprekspartners die Holland al lang zijn
ontgroeid, voelen zich zichtbaar bij hem op hun
gemak. Typerend voor Postema's persoonlijkheid
is namelijk dat hij gewoon zichzelf blijft, hoeveel
nagemaakten zijn pad ook kruisen.
Aan zijn VARA-tijd dankt hij zijn reputatie van
onkreukbaarheid. Niet alleen als reporter, vooral
als presentator van 'Een Groot Uur IJ' heeft hij
dat image zorgvuldig opgebouwd. Zijn intrede bij
wat toen nog de socialistische omroep was, had
hij destijds op geen beter moment kunnen plan
nen. Postema begon op 1 mei 1960 bij de VARA
als radiomedewerker, op de Dag van de Arbeid.
Nadat zijn hoofd op tv te zien was geweest, steeg
Postema rap in aanzien.
In 1968 werd hem de presentatie van het pro
gramma 'Een Groot Uur U' toevertrouwd. Wat
opviel was dat hij niet alleen in staat was zich snel
te in te leven in bepaald niet eenvoudige vraag
stukken, begin jaren zeventig maakte Postema
met zijn vaderlijk aandoende aanpak ook ge-
sprekstaboes als euthanasie, abortus, sterilisatie,
FOTO DIJKSTRA
seksualiteit en transseksualiteit bespreekbaar. Het
leverde hem in 1971 de Nipkow-schijf op.
Al met al heeft Postema het een goeie twintig jaar
uitgehouden bij de VARA. Drie keer stapte hij op.
De eerste keer omdat Postema de toen vergader
cultuur uitkotste. Hij gruwde in de jaren zeventig
van de ideologische stammenstrijd binnen de
omroep, waarbij in zijn optiek met name de ta
lentlozen onder de medewerkers de grootste
mond hadden tijdens uitputtende en tot niets lei
dende gedachtenwisselingen. Postema hield aan
die confrontaties de overtuiging over dat omroe
pen programmamakers vooral niet in loondienst
moeten nemen, omdat volgens hem een vaste
aanstelling elke ambitie dooft.
Zelf liet Postema zich door burgemeester André
van der Louw benoemen tot hoofd voorlichting
van de gemeente Rotterdam, verbaasde zich vier
maanden dagelijks over de ambtelijke cultuur en
keerde zo snel zijn benen hem konden dragen te
rug bij de VARA.
In 1980 koos Koos voor de functie van presenta
tor van het NOS-programma Den Haag Vandaag.
Vier jaar lang hield Postema zich vrijwel uitslui
tend op in de wandelgangen rond het Binnenhof.
Daarna betrad Postema, op de radio lange tijd
ook te beluisteren in Langs de Lijn, nogmaals de
VARA-studio. Nu op free lance-basis. Zijn belan
gen en capaciteiten had hij inmiddels onderge
bracht in Belbo-produkties.
In de aanbieding had hij twee programma's: 'Bij
Koos' en 'Klasgenoten'. De VARA besloot ze in de
programmering op te nemen, totdat de intussen
tot voorzitter benoemde Marcel van Dam aan de
Heuvellaan een soberder regime verordonneerde.
Postema kon in 1986 kiezen of delen. 'Bij Koos'
mocht blijven, maar 'Klasgenoten' moest ge
schrapt. En daar wilde op zijn beurt Postema niet
aan. Hij verhuurde zich eerst aan Veronica en
daarna aan RTL 4..
Er blijkt waarachtig nog iets van de avontuurlijk
ingestelde reporter in hem te zitten. Dat bleek op
Curasao waar hij onaangekondigd het privédo-
mein van Liberia-Peters wilde betreden. Postema
werd meteen besprongen door een van de twee
waakhonden; ternauwernood wist hij het vege,
corpulente lijf te redden. Een ander zou nu wel
genezen zijn, zo niet Postema. Hij moest en zou
naar binnen, omdat Koos zich dat nu eenmaal
had voorgenomen. Dus ging hij slim achterom,
buiten het waarnemingsveld van happende vier
voeters.
Tussen de commerciële bedrijven door hij
maakt zijn integere hoofd te gelde met Postbank,
PTT en bedrijfspresentaties blijkt de bijna-zes-
tiger nog altijd in staat op tv gedegen vakwerk af
te leveren. Nu ook weer in 'Op pad'. Het heeft wat
weg van Niehc's TV Show op reis, maar is toch
weer anders. Postema's benadering is minder ste
riel, warmer.
Het schijnt tegenwoordig mode te zijn Postema
uit de mode te verklaren, passé. Op de Gooise
matras komen tongen nu eenmaal makkelijk in
beweging. Beroepsnaijver doet sommigen in rela
tie tot Op pad spreken van Opa's laatste kunstje.
Naar het zich laat aanzien zal het straks voor me
nige aankomende programmamaker nog een
heksentoer worden om opa's laatste kunstje qua
niveau zelfs maar te benaderen.
Kees Jansma kan het veldwerk niet missen
HILVERSUM GERARD V
erder had Kees Jans-
I j ma met de gedachten
gespeeld om met in
gangvan het nieuwe voetbalsei
zoen buiten beeld te blijven. In
stadions wordt hij immers gere
geld aangesproken door over
verhitte voetbalsupporters die
vinden dat 'die kale van Studio
Sport' er absoluut niks van bakt.
AJf en toe kan hij niet ontsnap
pen aan voetbalvandalen, die
hem bedreigen en bespuwen.
„Wat ook meespeelde, het orga
niseren en leiding geven werd
me in combinatie met het tv-
werk af en toe een beetje te
veel. Vandaar dat ik overwoog
te stoppen met het werk voor de
Zijn fans en criticasters onder
de tv-kijkers moeten er reke
ning mee houden dat het kogel
ronde gezicht van Jansma ten
minste nog een seizoen in beeld
komt. „Ik zie die bezoeken aan
sportwedstrijden toch als een
heerlijke ontsnapping aan al het
bureauwerk en het vele verga
deren aldus Jansma, sinds drie
jaar chef sport bij NOS-televisie.
„Bovendien weet ik dat de spor
ters en de vertegenwoordigers
van sportbonden het op prijs
stellen als ik mijn gezicht laat
Hoewel Jansma al vele jaren
meeloopt langs de lijn, alles in
feite al een keer heeft meege
maakt. is hij geenszins blasé.
Schertsend vraagt de tegen
woordige Gouwenaar zich af
hoe hij de zomer moet doorko
men. Maar in werkelijkheid ziet
hij niet echt op tegen het over
volle programma, dat hem
wacht.
„Op 4 juni ga ik naar Frank
rijk, in verband met het oefen
duel van het Nederlands elftal.
Vanuit Lens rij ik met de auto
terug naar huis. Zal wel een
uurtje of drie, vier uur worden,
voordat ik goed en wel op bed
lig. Maar ik heb m'n gezin nu
eenmaal beloofd om zaterdag
ergens te gaan eten, want zon
dagmorgen om kwart over zes
vertrek ik naar Zweden. Zodra
het EK voor het Nederlands elf
tal achter de rug is, stap ik ook
op. Maar haalt Oranje de finale,
dan blijf ik uiteraard. Daarna ga
ik met vakantie naar een plaats
in de omgeving van Barcelona,
met het oog op de Spelen heb ik
dat zo gepland. Kan ik tussen
tijds even naar de stad om be
paalde zaken met de organisatie
door te spreken."
Bijzaak
Voor Jansma is sport de belang
rijkste bijzaak die het leven te
bieden heeft. Als journalist is hij
vooralsnog niet van plan iets
anders dan sport te gaan doen.
„Ik vind nog steeds vreselijk
leuk, na al die jaren. Als ik nu al
aan het EK in Zweden denk,
krijg ik al de kriebels."
Jansma stelt zich veel voor
van de samenspraakjes met
bondscoach Rinus Michels. In
1988 maakte hij met de bonds
coach furore, al waren er critici
die vonden dat Jansma zich
destijds te veel één voelde met
de voetballende soldaten van
Oranje.
„Diezelfde collega's van de
schrijvende pers vonden twee
jaar later, ten tijde van het WK-
voetbal in Italië, dat ik me weer
te kritisch opstelde. Persoonlijk
vind ik dat ik in 1990 beter heb
gewerkt dan twee jaar eerder.
Aangemoedigd door het succes
stond in 1988 iedere speler en
begeleider in de rij om z'n zegje
te komen doen voor de camera.
In Italië moest ik ze er als het
ware met de haren bijslepen,
omdat er niks te juichen viel."
Met dat vreemde verschijnsel
heeft Jansma al lang leren leven.
Als er gewonnen wordt, wint de
verslaggever een beetje mee.
„Laatst was ik in Noordwijk en
in Oegstgeest, omdat het Ne
derlands elftal daar oefende.
Geen greintje last van wie dan
ook. Geen agressie, niets. De
een na de ander ramde me op
de schouders. Alsof niet Van
Basten maar ik de ballen er
straks in Zweden in moet kop
pen."
„Sport is de belangrijkste bijzaak die het leven te bieden heeft", stelt Kees Jansma.
FOTO DIJKSTRA
Clive James leidt kijker op unieke wijze rond
HILVERSUM CPD
Chicago is treinen in de lucht,
gangsters van Italiaanse af
komst en Ierse politici; Chicago
is bluesmuziek op de hoek van
de straat en in de duurste clubs;
Chicago is blank, zwart, geel en
rood; Chicago is theater. Chi
cago, de stad van Al Capone en
Eliott Ness, staat centraal in de
eerste aflevering van de negen-
delige BBC-serie 'Postcard
from...' die de VPRO vanaf zon
dag (Nederland 2, 19.09 uur)
uitzendt.
De wolkenkrabbers van Chi
cago lijken hoger dan die in an
dere steden. Dat komt, omdat
Chicago op het vlakste stukje
Amerika is gebouwd. Maar het
komt ook, omdat het zo is. De
hoogste wolkenkrabber van de
wereld staat inChicago.
Al die hoge gebouwen van
glas geven de stad een futuris
tisch karakter, maar op de bega
ne grond is het toch 1992. Geen
robotten, maar kleurrijke men
sen bevolken de straten. Ze
hebben hun rommelmarkten,
eethuisjes (met serverende ac
teurs of acterende serveersters),
sportclubs, en terrasjes aan de
rivier. Op die rivier tonen de rij
ken hun jachten en in de jacht
club drinken hun vrouwen
champagne. Zij genieten van
het leven. De mannen verdie
nen het geld (op de beurs) en zij
maken het op. En tot aller op
luchting kunnen ze conclude
ren dat Chicago een mannen-
stad is.
Ondertussen hangt de zwarte
jeugd op de hoek van de straat.
Ze spelen niet met een katapult
en kauwen niet op bubble gum,
maar hikken nu al tegen een
uitzichtloze toekomst aan ter
wijl de allesvernietigende crack
op de loer ligt. Een woordvoer
der van de stad ziet niet snel
verandering komen in deze si
tuatie. Integendeel: het handje
vol banen wat nog voorradig is,
slinkt en slinkt. „Als je in elke
wolkenkrabber een liftboy zou
posteren, heb je al gauw 20.000
banen te vergeven," droomt hij
hardop.
Om in de getto's te komen,
hoef je alleen maar de muziek
te volgen. Hoe dieper in het
slop, hoe rauwer en eerlijker de
blues. Schrijvers beschreven
Chicago wel eens als het einde
van de wereld. Ze zouden wel
eens gelijk kunnen hebben.
De wijze waarop de Australi
sche programmamaker Clive Ja
mes in Postcard' zijn kijkerspu
bliek rondleidt, is van uitzon
derlijke klasse. Naast Chicago
toont James zijn publiek ook de
wereldsteden Los Angeles, Rio
de Janeiro, Miami, Rome, Parijs,
Londen, Shanghai en zijn ge
boortestad Sydney. Een aanra
der van de bovenste plank, deze
serie.
STRIPS
HEERLEN
De Nederlandse Spoorwegen
hebben voor het eerst in de his
torie van het Pinkpopfestival
besloten voor de extra treinen
die 's avonds naar Landgraaf rij
den, een toeslag te vragen. Dat
extraatje, te betalen op het sta
tion in het Limburgse Land
graaf, is nodig om de buitenge
wone kosten van de Pinkpop-
express te dekken.
Voor de bestemmingen Eind
hoven, Venlo en verder moet 15
gulden extra worden betaald.
Voor alle andere bestemmingen
een tientje. Informatie over de
mogelijkheden om per trein
naar Pinkpop te komen, is te
vinden in een folder die ver
krijgbaar is op de meeste sta
tions.
Het programma van de 23e
editie van Pinkpop (maandag 8
juni) ziet er als volgt uit:
10 30-11.00: I lallo Venray;
11.15-11.55: Buffalo Tom; 12.20-
13.00: PJ Harvey; 13.20-14.00:
Rowwcn Héze; 14.30-15.15: Fa
mily Stand; 15.45-16.30: Sound
garden; 17.00-18.00: David Byr
ne; 18.30-19.30: Pearl Jam;
20.00-21.00: Lou Reed; 21.30-
22.30: The Cult. Spreekstal-
meester is Jan Douwe Kroeske.
Als opwarmertje wordt zon
dagmiddag en -avond het festi
val Rocking Kolonia gehouden.
Plaats van handeling is het
hoofdvoet bal veld in landgraaf
Het wordt een besloten aange
legenheid, want de concerten
zijn alleen toegankelijk voor
gasten van de Pinkpopcamping
die in het bezit zijn van een gel
dig toegangsbewijs voor het
hoofdfesüvaL
Media storten zich volop in festivalcircus
LANDGRAAFGPD
Grootschalige rockspektakels als Pinkpop worden
sinds jaar en dag aangedreven door soepel
geoliede publiciteitsinachines. Het 23-ste gees
teskind van Pinkpop boss Jan Smeets, dat op 7
en 8 juni in Landgraaf plaatsvindt, slaat moeite
loos ^alle Nederlandse media-records. „Ach, ik
mag inderdaad niet klagen", zegt Jan Smeets.
Voor het eerst doet niet alleen de radio maar
ook de tv uitgebreid rechtstreeks verslag van
Pinkpop. Een topzware reportageploeg van de
NOS-tv. onder aanvoering van Mart 'Studio
Sport' Smeets. is zondagavond live in de ether
vanaf de tjokvolle Pinkpopcamping Het draai
boek van de NOS voorziet Tweede Pinksterdag in
twee lange live uitzendingen, 's Middags tussen
15.00 en 17.Q0 uur en 's avonds om 22.30 uur
beelden van optredens (zowel rechtstreeks als in
atting), interviews met artiesten en ande
re VIP's, plus de nodige sfeershots van de festival-
weide.
Het geheel wordt gepresenteerd door het
nieuwbakken festivalkoppel Mart Smeets en Jan
Douwe Kroeske. Laatstgenoemde VARA-jockey
praat traditiegetrouw de acts op het podium aan
elkaar. Ook de NCRV en RTL 4 zijn aanwezig met
eigen reportageploegen. Wanneer die beelden
worden uitgezonden is niet bekend.
De radio doet volop mee, met de deejays van
de VARA voorop. Anchorman Kroeske kan met de
live-opnamen van de Pinkpop-acts nog weken
lang vooruit in zijn eigen rockprogramma's op
Radio Drie Zijn collega's van tienerpraatshow
Dubbellisjes zijn vooral te vinden op de festival
camping (uitzending op dinsdag). Het zondag
avond-programma Leidsekade Live gaat recht
streeks de lucht in vanaf een nader te bepalen lo-
katie in Landgraaf.
BOLLEBOOM
'HÜ6V€£L 13
een wei—J f eti een
'K'jxncö sens Goeo.iQoeeA-.
Hoeveei. is
TSAÖ. E£H
OSkBHSH (5 NAACOe.'ll GEZOHDB
MAAPZB HSEFT ea-)\ hbbzucrt!
- - -
-r.
■^f
BOES
