VS willen Nederland
treffen met sancties
'Nederland op schema voor EMU'
Economie
PGGM toch in Rodamco
Beleggen, een geliefd 'spel'
Databank helpt 'foute'
bedrijven ontmaskeren
Accountant draait vaak
op voor schadeclaims
'Telewerken' toekomst
voor 2 miljoen mensen
Export stijgt, maar Afrika raakt verder achterop
DONDERDAG 4 JUN11992
Weer arbeidsplaatsen weg bij Porsche
stuttcart De Duitse autofabrikant Porsche wil opnieuw ar
beidsplaatsen schrappen wegens de moeilijke situatie op de we
reldmarkt. De komende twaalf maanden verdwijnen 850 banen.
Gedwongen ontslagen zijn niet uitgesloten. Bij de sportwagen
producent werken nu nog 8.000 mensen. Vorig jaar moest het
bedrijf ook al 950 arbeidsplaatsen schrappen.
EDCC wil fusie met Noro-Ventures
Amsterdam De beleggingsmaatschappij European Develop
ment Capital Corporation (EDCC) bespreekt momenteel de mo
gelijkheden tot een fusie met het investeringsfonds Noro-Ven-
'Max Havelaar' wil de cacaomarkt op
den haag De Stichting Max Havelaar, die zich er voor inzet dat
kleine koffieproducenten een redelijke en gegarandeerde prijs
voor hun koffie krijgen, wil zich ook gaan richten op de kleine
cacaoproducenten. De stichting hoopt begin volgend jaar cacao-
produkten met een Max Havelaar Keurmerk te kunnen introdu-
Aandeelhouders VFN afgekocht
Amsterdam Twee aandeelhouders van Venture Fonds Neder
land (VFN) hebben een verzoek om enquête ingetrokken bij de
Ondernemingskamer van het Amsterdamse Gerechtshof. Dat is
gebeurd omdat ze zich door de eigenaar van VFN, de 'raider' J.
Kuyten, voor een niet bekendgemaakt bedrag hebben laten af
kopen. De aandeelhouders wilden een onderzoek instellen om
opheldering te krijgen over een zoekgeraakt bedrag van 25 mil
joen gulden bij VFN.
Unilever licht hoofdkantoren door
Rotterdam Unilever gaat zijn hoofdkantoororganisatie door
lichten en bekijken of deze nog voldoet aan de eisen voor de
toekomst. Dat heeft het concern gisteren bekendgemaakt. Aan
alle afdelingen wordt gevraagd hun functie grondig te bezien en
aanbevelingen te doen voor hun toekomstige organisatie.
Jeltsin mag naar top G-7
münchen» De Russische president, Boris jeltf 'n, krijgt een uitno
diging om begin juli de topconferentie van de zeven grootste in
dustrielanden (G-7) in München bij te wonen. De deelnemende
landen hebben met de uitnodiging ingestemd, zo heeft Horst
Kohier, staatssecretaris van Financiën in Bonn, gisteren gezegd.
Oostenrijkse interesse voor Kloos
krimpen aan den ussELHet Oostenrijkse staalconcern Voest-Alpi
ne heeft een optie genomen op aandelen van het bedrijf Kloos
Kinderdijk, dat voor 60 procent in handen is van de gebroeders
Lubbers. De broers zijn echter niet van plan om meer dan de
helft van de uitstaande aandelen te verkopen. Beide bedrijven
werken overigens al samen.
rotterdam gpd
Ondernemers die zaken willen
doen met andere bedrijven,
moeten in een speciale data
bank gegevens over die onder
neming kunnen opvragen. Op
die manier kunnen zij een 'sig
naal' krijgen of dat bedrijf eer
der te maken heeft gehad met
bijvoorbeeld de Fiscale Inlich
tingen en Opsporingsdienst
(FIOD) of justitie. De databank
kan een grote rol spelen in de
bestrijding van fraude, zoals
koppelbazerij.
Advocaat mr. M. Udink en
districtsbestuurder W. Kwap-
penberg van de CNV Hout- en
Bouwbond, hebben dit plan de
ze week aan leden van de Twee
de Kamer gepresenteerd. Het
PvdA-kamerlid R. van Middel
koop, voormalig raadslid in Rot
terdam, zei 'niet onwelwillend'
tegenover het idee te staan. Op
korte termijn wordt 'het plan
binnen de fractie besproken.
De databank moet een lande
lijk karakter krijgen. Het sys
teem is slechts een 'bronver
melding', legt mr. Udink uit.
Het geeft een waarschuwing als
er iets niet in de haak is. „Om
dat meerdere instanties gege
vens aan de databank verstrek-
Washington zet EG onder druk subsidies te verminderen
Nederland dreigt te worden getroffen door Amerikaanse
handelssancties. Dat zeggen woordvoerders bij de Gatt
(Algemene Overeenkomst inzake Handel en Tarieven) in
Genève. Op een voorlopige lijst met produkten waarvoor
de Amerikanen handelsbeperkingen willen, komt voor
154 miljoen dollar aan Nederlandse produkten voor. Met
name de uitvoer van snijbloemen, kaas en paprika's
komt in het geding. Tegen de verwachting in wordt de
Nederlandse bierexport niet getroffen door de sancties.
geneve «anp die de marktpositie van Ameri
kaanse sojaboeren ondermijnt
door subsidies te verlenen aan
Europese oliezadenproducen-
ten. Een commissie van de Gatt
heeft tot tweemaal toe geoor
deeld dat de EG-subsidies han-
delsverstorend werken. De sub
sidies stellen de Europese boe-
Op de Amerikaanse sanctielijst
staat in totaal voor twee miljard
dollar (3,6 miljard gulden) aan
Europese landbouwprodukten.
De Verenigde Staten overwegen
de sancties om de Europese Ge
meenschap te straffen omdat
ren in staat goedkoper te wer
ken, waardoor het moeilijker
wordt voor de VS concurrerend
te blijven.
Als de lijst werkelijkheid
wordt, wordt Frankrijk het
zwaarst getroffen met een in
voerbeperking van 600 miljoen
dollar voor onder meer wijn,
cognac en kaas. De Italiaanse
agrarische export wordt voor
380 miljoen dollar (eveneens
kaas, wijn en sterke drank) be
perkt en de Duitse voor 294 mil
joen dollar.
De export van Nederlandse
snijbloemen wordt volgens de
voorlopige lijst voor 57 miljoen
dollar per jaar aangepakt. Kaas
wordt voor 29 miljoen dollar ge
troffen, paprika's voor 21 mil
joen dollar
13 miljoen dollar. Dat betekent
niet dat Nederlandse exporteurs
ook voor die bedragen schade
lijden.
De Amerikaanse lijst is nog
niet officieel gepubliceerd. Be
drijven en belangenorganisaties
in de VS krijgen na publicatie
van de voorlopige lijst 30 dagen
de tijd om hun mening te ge
ven. Op basis daarvan wordt de
grote lijst in waarde gehalveerd.
De belangrijkste bedoeling
van de lijst lijkt de druk die ze
uitoefent op de EG om alsnog
overstag te gaan en de subsidies
aan oliezadenproducenten te
verminderen.
Voorstel om fraude beter aan te pakken
ken, kunnen er vanuit verschil
lende hoeken waarschuwingen
komen. Dat bij elkaar geeft dan
een beeld van zo'n bedrijf', zegt
de advocaat.
Hij noemt onder meer het
Vennoot-systeem van het mi
nisterie van justitie als een van
de 'voeders' van de databank.
„Als iemand bijvoorbeeld tel
kens tien BVs tegelijk opkoopt,
dan is dat een beetje verdacht
zegt mr. Udink. Verder kan de
Kamer van Koophandel gege
vens verschaffen, evenals be
drijfsverenigingen, de fiscus,
branche-organisaties en nota-
PvdA'er Van Middelkoop pleit
voor een onafhankelijke be
roepscommissie, die controle
uitoefent en een oordeel velt
over bedrijven die menen met
een onterechte aantekening in
de databank terecht te zijn ge
komen. CDA-kamerlid mr. Th.
Vreugdenhil zegt het idee voor
een databank 'verstandig' te
vinden, maar vreest dat de Wet
op de Privacy zo'n systeem
dwarsboomt. Mr. Udink is daar
niet zo bang voor. „De gegevens
zijn veelal openbaar. Bovendien
gaat het hier om rechtsperso
nen, niet om natuurlijke perso
nen", stelt mr. Udink.
Amsterdam Beleggen is voor veel mens
'beursspel' is, bleek afgelopen dinsdag ii
bezocht.
sn een geliefd tijdverdrijf, niet in de laatste plaats omdat er flink mee te verdienen valt. Hoe populair het
de Amsterdamse Beurs van Berlage, waar een internationale bijeenkomst van beleggingsclubs druk werd
FOTO DIJKSTRA
Kok optimistisch over ontwikkelingen
den haag
Minister Kok van financiën ver
wacht dat Nederland zo tussen
1994 en 1996 zal voldoen aan de
financiële normen die nodig
zijn om te kunnen toetreden tot
de derde en laatste fase van de
Economische en Monetaire
Unie (EMU). In die fase, die op
zijn vroegst in 1997 ingaat,
wordt de EMU voltooid met één
Europese centrale bank en één
Europese munt.
Kok zegt dat in het program-
wordt aangegeven
hoe Nederland denkt
die
criteria (die betrekking hebben
op het begrotingstekort, de
overheidsschuld, het renteni
veau, de inflatie en de wissel
koers) te kunnen gaan voldoen.
Elk EG-land moet zo'n 'conver
gentieprogramma' bij de EG in
dienen.
De norm voor het begrotings
tekort, dat de 3 procent van het
Bruto Nationaal Produkt (bnp
het geld dat binnen de lands
grenzen wordt verdiend) niet
mag overschrijden, wordt in
1993 al gehaald, aldus Kok. Het
tekort zal dan 2,9 procent van
het bnp bedragen.
Moeilijker ligt het met de
staatsschuld. Het EMU-criteri-
um daarvoor is dat deze de 60
procent van het bnp niet mag
overschrijden. Nederland zit
thans nog op 80 procent. Vol
gens Kok zet echter vanaf 1993
een daling in die overigens niet
kan verhinderen dat het per
centage aan het eind van de ka
binetsperiode in 1994 nog op
76,5 staat.
Kok maakt zich ook niet echt
zorgen over flink toenemende
inflatie. Volgens de EMU-norm
mag die bij toetreding tot de
derde fase niet hoger zijn dan
1,5 procent boven het gemid
delde van de drie stabielste lid
staten. Lag de prijsstijging in
1990 nog op 2,5 procent, voor
1993 wordt een percentage van
ruim 4 verwacht. Volgens de be
windsman is dat een „tijdelijke
opleving", al geeft hij niet aan
waarom de inflatiegroei op ter
mijn zal afnemen. Kok is even
min bezorgd dat ohs land niet
zal kunnen voldoen aan de cri
teria ten aanzien van het rente
niveau en van de wisselkoers
stabiliteit.
PGGM, het pensioenfonds voor
de gezondheidszorg, heeft on
danks het recente afketsen van
de samenwerking met Robeco
vorig jaar toch een belang van
2,5 procent opgebouwd in dit
vastgoedfonds. Dat blijkt uit het
vandaag gepubliceerde jaarver
slag van het op één na grootste
pensioenfonds van Nederland.
Verder heeft PGGM het belang
in de Spaanse onroerend-goed
belegger Metrovaccsa in de
laatste helft van 1991 uitgebreid
van 2 5 lot 5.8 procent.
PGGM en Rodamco begon-
eind 1991 besprekingen
king. Begin mei werd echter be
kend dat de besprekingen wa
ren stukgelopen op de zeggen
schap. PGGM eiste zeggen
schap over het ingebrachte
vastgoed, maar Rodamco wei
gerde dat.
PGGM behaalde vorig jaar
een winst van 9.6 procent over
het belegde vermogen tegen 11
procent over 1990. Het pen
sioenfonds belegde vooral fors
in aandelen. De gemiddelde
jaarlijkse bclcggingsopbrengst
sinds de oprichting van PGGM
in 1970 bedraagt 8.3 procent.
amsterdam
Accountants over de hele we
reld maken zich steeds meer
zorgen over de grote schade
claims die vooral in de Ver
enigde Staten bij financiële
debacles door de rechter wor
den toegewezen. Volgens be
stuursvoorzitter J. Steenmeij-
er van KPMG, de grootste ac
countantsmaatschap ter we
reld, draaien accountants
nogal eens op voor schade
claims als ze ooit een jaarre
kening van een failliet bedrijf
hebben goedgekeurd of an
derszins niet hebben gewaar
schuwd voor dreigend onheil.
Steenmeijer heeft weinig
goede woorden over voor het
Amerikaanse schadeclaimsys
teem. „Je kunt toch moeilijk
de hele aansprakelijkheid al
leen of voornamelijk bij de
accountant leggen; er zijn al
tijd vele anderen die een aan
deel in een mislukking heb
ben gehad: directeuren,
managers, commissarissen en
zo meer. In het algemeen zijn
het de accountants die zich
het best hebben verzekerd
voor het geval hun advisering
of controle faalt. Omdat de
andere partij dat ook weet.
richt men zich heel gemakke
lijk Op hm
De kosten van de verzeke
ringen tegen de (mede-)aan-
sp rakel ij kheid voor financiële
miskleunen rijzen in snel
tempo de pan uit, zelfs in Eu
ropa. waar Amerikaanse toe
standen nog niet aan de orde
zijn. In ons land zijn venno-
i de
satie van KPMG inmiddels 1.8
procent van hun omzet kwijt
aan verzekeringspremies, of
wel gemiddeld ruim 30.000
gulden per jaar per vennoot.
Steenmeijer acht het overi
gens niet waarschijnlijk dat in
Europa een claim rechtspraak
ontstaat zoals de Amerikanen
dat kennen.
KPMG boekte vorig jaar in
ternationaal een recordomzet
van 6 miljard dollar (10.8 mil
jard gulden), bijna 12 procent
nun dan in 1900 De grod
kwam voornamelijk tot stand
in Europa en het Verre Oos
ten. De Nederlandse organi
satie van KPMG groeide vorig
jaar met 11 procent naar een
omzet van ruim 639 miljoen
gulden.
den haag gpd
Moeder die dagelijks thuis haar
wasmiddelen-enquêtes regi
streert. Vader die in zijn eigen
werkkamer bouwtekeningen
ontwerpt en telefonisch overleg
pleegt met zijn baas. Over een
aantal jaren is het heel gewoon.
Dan zullen één tot twee miljoen
werknemers 'telewerker' zijn.
Dat wil zeggen: hun werk niet
verrichten op dezelfde plek als
hun werk- of opdrachtgever.
Wetenschappers van de Uni
versiteit Twente en het Studie
centrum voor Technologie en
Beleid (TNO) hebben ren On
derzoek gehouden naar het ver
schijnsel telewerken. Een ver
schijnsel dat straks niet meer
weg te denken is uit onze sa
menleving. ondervonden zij. In
de Verenigde Staten groeit het
aantal telewerkers inmiddels al
met 30 tot 40 procent per jaar.
Hoewel de onderzoeksresul
taten voorzichtig en weinig con
creet zijn, schatten de onder
zoekers dat een kwart van de
Nederlandse beroepsbevolking
'in aanmerking komt' voor tele
werken. Het zijn vooral de ho
gere en middelbare beroepen
die zich ervoor lenen.
Volgens projectleider R. Meij
er zijn de voordelen van tele
werken legio „Denk alleen al
aan de file problematiek. Thuis
werken scheelt een hoop over
bodige reistijd. Dat is goed voor
de arbeidsproduktiviteit. Daar
naast profiteert het milieu van
de telewerkers, evenals werkne
mers die zich nog wel per auto
mobiel verplaatsen.
Meijer merkt op dat het 'tele
werken' al geleidelijk onze
maatschappij binnensluipt. „Als
je directies vraagt of ze aan tele
werken doen. zeggen ze alle
maal nee. Maar als je vraagt of
het wel eens voorkomt dat een
werknemer twee of drie dagen
thuis werkt, zeggen ze allemaal:
Ja. natuurlijk)"
Maar ondanks alle voordelen
moeten er nog heel wat hobbels
worden overwonnen. Zo zullen
veel bazen niet blij zijn met het
feit dat ze hun 'telewerkers'
minder makkelijk kunnen con
troleren. Ook is de infrastruc
tuur van onze telecommunica-
duizenden werknemers tegelij
kertijd telefonisch kunnen ver
gaderen. En wat te denken van
het maatschappelijke isolement
waarin een telewerker kan ra
ken.
harare anaclet rwegayura
Afrika's aandeel in de wereldhandel,
toch al miniem, is de afgelopen jaren
sterk gedaald. De groei van de export
blijft sterk achter bij die van de rest van
de wereld. Dat is de conclusie van een
rapport van de Economische.Commis
sie voor Afrika (ECA) van de Verenigde
Naties. Het rapport spreekt van een
„structurele ongel ijkheid
Afrika's handelssector heeft volgens
ECA-secretaris Issa B. Diallo „zwaar ge
leden onder de economische recessie in
de industrielanden, die resulteerde in
een daling van de vraag naar Afrikaanse
exporten."
De ECA maakt in haar studie onder
scheid tussen ontwikkelingslanden en
minst ontwikkelde landen (MOL's). Er
zijn volgens de ECA 32 MOL's in Afrika,
zoals F.tiopië, Sudan, Mozambique en
Uganda. Onlangs zijn ook Madagascar,
Zaire en Zambia naar dit laagste niveau
afgedaald.
Het aandeel van de MOL's in de we
reldhandel is van 0,7 procent in 1970
gedaald tot 0,2 procent in 1989. De an
dere Afrikaanse ontwikkelingslanden
zagen hun aandeel in dezelfde periode
zakken van 4 naar 1,8 procent.
De oorzaak van de crisis ligt vooral in
het slechte functioneren van de export
sector. Dit komt volgens de ECA door
dat veel Afrikaanse landen zich slechts
op enkele grondstoffen concentreren en
de prijzen op de wereldmarkt daarvoor
laag zijn.
Niet betalen
In de afgelopen twintig jaar is de totale
waarde van de exporten van de Afri
kaanse landen wel gestegen, maar niet
genoeg. De export van de MOL's ging
met 5,7 procent per jaar omhoog. In de
andere Afrikaanse ontwikkelingslanden
was dat groeipercentage 8. Voor de hele
wereld 12,6. Belangrijk gevolg van de
geringe exportopbrengsten is dat de
landen hun importen niet kunnen beta
len. Bovendien kunnen zij niet meer
voldoen aan de afbetaling van hun nog
steeds groeiende buitenlandse schuld.
Toch wordt meer dan 25 procent van
de exportinkomsten besteed aan de af
betaling van de rente. De totale schuld
van Afrika is desalniettemin opgelopen
tot 275 miljard dollar, dat is 72,8 pro
cent van het Afrikaanse Bruto Nationaal
Produkt. De schuld van de MOL's, in
clusief de kredieten die het Internatio
naal Monetair Fonds (IMF) heeft ver
leend voor het doorvoeren van structu
rele aanpassingsprogramma's, is geste
gen van 48 miljard dollar in 1988 tot 57
miljard in 1990.
Om de export te verhogen proberen
de Afrikaanse landen er een grotere ver
scheidenheid in aan te brengen. Daar
mee voorkomen zij dat sterke prijs-
schommelingen op de wereldmarkt
hun economie in één klap kapot kan
maken. Als de prijzen te laag zijn, kun
nen zij immers overschakelen op ande
re produkten.
Sterke concentratie
In negen Afrikaanse landen is de con
centratie op één produkt, zoals koffie,
cacao of katoen, in de jaren tachtig zeer
sterk geweest. Deze landen weiden dan
ook zwaar getroffen toen de industrie
landen ineens minder daarvan gingen
importeren. Bovendien daalden de we-
reldprijzen van juist dit soort produkten
enorm in het afgelopen decennium.
Een andere tendens in Afrika is de
oprichting van economische samen
werkingsverbanden. Volgens Diallo
worden de Afrikaanse landen zich er
steeds meer van bewust dat economi
sche integratie de enige mogelijkheid is
om de neergang te stoppen.
De ondertekening door de Afrikaanse
leiders van het verdrag over de Afri
kaanse Economische Gemeenschap, in
juni 1991, is een voorbeeld hiervan
Volgens Salim Ahmed Salim. secretaris
generaal van de Organisatie van
kaanse Eenheid (OAE), was dit ee:
wijs van „de toewijding en de grote ijvci
waarmee wordt gewerkt om de totale
economische onafhankelijkheid van de
regio te bereiken."
De koffieoogst in Angola. Koffie is Angola's belangrijkste exportprodukt
