Vader op afstand levert problemen op
Buurthuizen regio Leiden respecteren horecawet
'Ook ambtenaren bij parlement op matje'
Regio
Dierenmishandeling
op Leidse veemarkt
Arbeidsbureaus helpen
vaker werkende aan baan
SAVA niet blij met
Haagse voorzitter
'Aalsmeer' haalt groei niet
DONDERDAG 4 JUN11992
Spermabanken overwegen behandelingen te stoppen
De landelijke Inspectie van de
Dierenbescherming kritiseert de
veemarkt in Leiden, dat zij niet
zachtzinnig met dieren om
springt die er worden verhan
deld. Na een onderzoek op tien
veemarkten in Nederland kwa
men de markten van Leiden,
Leeuwarden, Groningen, Den
Bosch en Zwolle er het slechtst
af.
De inspectie erkent dat een ze
kere dwang vaak noodzakelijk is
om vee in of uit de vrachtwagen
te krijgen. Sommige drijvers zijn
echter veel te hardhandig. De
inspectie heeft geregeld gecon
stateerd dat het geweld alle per
ken te buiten ging. Als voor
beeld noemt de inspectie het
smijtwerk met nuchtere kalve
ren. Het komt verder vaak voor
dat er zwakke, zieke of gewonde
dieren op de veemarkten wor
den aangevoerd. Dat is bij wet
verboden.
den lijken in stijgende mate de
werklozen te verdringen bij het
verdelen van de vacatures.
RBA-directeur D. Visser zegt
dat zijn bureau drie groepen
mensen heeft die voorrang krij
gen bij het zoeken naar een
baan: vrouwen, buitenlanders
en zij die langdurig werkloos
zijn. Hij constateert dat de ar
beidsbureaus steeds meer men
sen met een baan in huis krij
gen die op zoek zijn naar een
andere werkgever. „Ze willen
een baan waarin hun kwaliteit
kwijt kunnen. Ze zoeken die via
ons. Ik vind dat dat best mag. Of
ze de werklozen verdringen, ik
denk dat wij niet afwijken van
de rest van Nederland."
Visser beschouwt dit niet als
een negatief effect. De RBA-di-
recteur: „De banen die vrijko
men als wij iemand een andere
werkgever bezorgen, kunnen we
dan met werklozen opvullen."
De arbeidsbureaus helpen in
toenemende mate niet-werklo-
zen aan een baan, die eigenlijk
aan een werkloze had moeten
worden gegeven. Het Regionaal
Bestuur voor de Arbeidsvoorzie
ning Rijnstreek (RBA), het over
koepelend orgaan van de ar
beidsbureaus in Leiden, Alphen,
Katwijk en Lisse, meent dat het
landelijke beeld ook geldt voor
ile regio rond Leiden en Alphen
aan den Rijn.
In het eerste kwartaal van dit
jaar, zo heeft het Centraal Be
stuur voor de Arbeidsvoorzie
ning berekend, hielpen de ar
beidsbureaus 36.000 werkzoe
kenden aan een baan. Ruim een
kwart van hen was nog bij een
baas in dienst. Conclusie van
het Centraal Bureau voor de Ar
beidsvoorziening: de werken-
Vervolg van voorpagina
Donors die sperma willen geven terwijl hun anonimiteit
niet gewaarborgd is, zijn juist de mannen die door de
spermabank op dit ogenblik worden geweerd. „Onze
spermadonors zijn mannen die uit menslievendheid
meewerken. Wij zoeken geen mannen die op afstand va
der willen zijn", aldus K. de Bruyn, hoofd spermabank
van het Academisch Ziekenhuis in Leiden.
LEIDEN MONICA WESSEUNG
De Bruyn is fel gekant tegen het
plan van Hirsch Ballin om de
anonimiteit van zaaddonors op
te heffen. „Dat is slecht voor het
kind, de ouders en de zaaddo
nor." De ouders krijgen volgens
hem te maken met een derde
ouder die over de schouder
meekijkt, de zaaddonor kan ge
confronteerd worden met een
vrouw of een kind dat het va
derschap afdwingt. „Voor het
kind betekent een bekende va
der veelal dat het emotionele
problemen krijgt: van wie moet
het kind houden?"
De Nederlands/Belgische
Vereniging voor Kunstmatige
Inseminatie en de Nederlandse
Vereniging voor Obstetrie en
Gyneacologie komen vandaag
bijeen. Volgens De Bruyn over
wegen de banken de behande
lingen stop te zetten. „Daarmee
willen we de cliënten ertoe aan
zetten bij hun eigen politieke
partijen druk uit te oefenen. Wij
doen dat al jaren en zullen ook
vandaag weer een krachtig sig
naal afgeven."
Het idee van Hirsch Ballin
komt op een moment dat de
Leidse spermabank er net in is
geslaagd de wachttijd voor
vrouwen terug te brengen van
een jaar naar een maand of
drie. De afgelopen tijd zijn nieu
we donors geworven en is de in-
vriestechniek voor sperma ver
beterd. Via inseminatie bij een
van de twintig banken die Ne
derland telt, worden elk jaar 800
tot 1200 kinderen geboren.
Weinig animo
De Bruyn voorspelt een drama
tische daling van het aantal
zaaddonors als de anonimiteit
niet langer gewaarborgd is. On
langs heeft de Arnhemse sper
mabank onder de vijftig aange
sloten mannen een enquête ge
houden. Daaruit bleek dat van
de ongeveer 50 donors slechts
twee zouden willen blijven als
hun anonimiteit niet langer ge
waarborgd is. De Bruyn schat
dat van de 80 mannen aange
sloten bij de Leidse spermabank
er hooguit tien overblijven.
Volgens het hoofd van de
spermabank wordt geheimhou
ding en anonimiteit verward.
Geheimhouding, het kind niet
vertellen dat het via kunstmati
ge inseminatie is verwekt, heeft
K. de Bruyn: „Een illegaal circuit van sperma is levensgevaartijk. Mannen die zaad verkopen zullen erfelijke afwijkingen of ernstige ziekten verzwij-
FOTO HIELCO KUIPERS
Bruyn verwacht ook dat er n
vrouwen zich zwanger zullen la
ten maken door bekenden zoals
de broer van de echtgenoot.
„Dat is onwenselijk. De oom als
vader en de vader als oom.
geeft ruzie en narigheid."
gen.
niet de voorkeur van het hoofd
van de spermabank. „Er is dan
binnen zo'n gezin een groot ge
heim. Als kinderen er later ach
ter komen voelen ze zich, te
recht, belazerd." De sperma
bank wijst ouders nadrukkelijk
op de voordelen van openheid.
„Dat is iets heel anders dan
anonimiteit. Een man die be
reid is zaad af te staan aan de
spermabank, moet niet gecon
fronteerd worden met claims
van mogelijke kinderen."
Het plan van Hirsch Ballin
heeft, zo vindt De Bruyn, alleen
maar voordelen voor het CDA,
de partij van de minister. „Het
CDA is altijd al tegen kunstma
tige inseminatie geweest. De
kerk ziet dat als overspel." De
G.A.I. Schuijt
hoogleraar
Mr. G.A.I. Schuijt is benoemd
tot bijzonder hoogleraar pers-,
omroep- en telecommunicatie-
recht aan de Rijksuniversiteit in
loeiden. De nieuwe bijzondere
leerstoel, een deeltijdbaan, is
ingesteld door het Leids Univer-
sileits Fonds. Schuijt is sinds
1987 als hoofddocent verbon
den aan het instituut voor infor
matierecht van de Universiteit
van Amsterdam. Daarvoor was
hij onder meer secretaris van de
Nederlandse Vereniging van
lournalisten en directeur van
het weekblad De Groene Am
sterdammer.
'Wij mogen het clubhuis niet aan particulieren verhuren'
REGIO JOOST BOUWMEESTER
„Hier een feest houden? Nee hoor, dat is hier
niet gebruikelijk. Wij mogen dit clubhuis niet
aan particulieren verhuren." De buurt- en
clubhuizen en sportkantines in Leiden en om
streken houden zich in grote lijnen aan de
nieuwe Drank- en Horecawet, zo blijkt na een
uitgebreide telefoonronde. Zonder de echte
reden bekend te maken, werden zo'n dertig
buurt- en clubhuizen in Leiden, Noordwijk,
Katwijk en Oegstgeest opgebeld.
„Goedenavond, met Bouwmeester. Ik ga
trinnetikort trouwen. Is het mogelijk om dat in
uw kantine te vieren?", was de vraag aan een
kantinebeheerder in Leiden. Steevast was het
antwoord negatief. „Slechts voor leden van
onze vereniging willen we wel eens een uit
zondering maken, maar verhuur van het €lub-
huis zit er niet in. Dat mag namelijk niet, het
is verboden. Sorry." Bijna alle telefoonge
sprekken verliepen die avond op praktisch
identieke wijze. Slechts enkele beheerders wil
den het aanbod nog bespreken in het bestuur
van de betreffende vereniging.
Boos
Toch zijn de horecahouders in Nederland
boos, met name op de gemeenten. Sinds de
invoering van de nieuwe horecawet op 1 juni
vorig jaar, zijn feesten in kantines en buurt
huizen aan banden gelegd. Alleen feestjes van
leden kunnen doorgang vinden en ook dan
moet er een aanvullende vergunnning voor
worden aangevraagd. Uit een onderzoek van
Horeca Nederland blijkt dat maar liefst 70
procent van de gemeenten zich niets van de
nieuwe wet aantrekt. Volgens de belangenver
eniging treden ambtenaren veel te weinig op
tegen de illegale feestjes in de relatief goedko
pe clubhuizen. Deze concurrentievervalsing
kost de branche handen vol geld.
In tegenstelling tot wat Horeca Nederland
beweert, valt het volgens voorlichter D. Grave-
land wel mee met de klachten die bij de Leid
se politie binnenkomen van boze horecahou
ders. „Nee, dat komt hier niet zoveel voor. Er
zijn wel eens klachten over feestjes bij bijvoor
beeld voetbalverenigingen, maar die hebben
een vergunning om een biertje te tappen.
Daar treden wij dus niet tegen op", verklaart
de voorlichter.
Paracommercie
De legale horecahouders (hotel/restaurant-
/café) willen volgens G. van der Veen, lande
lijk voorzitter van Horeca Nederland, al jaren
een nieuwe wetgeving om de 'paracommer
cie' aan te pakken. De beunhazerij, zoals de
voorzitter het omschrijft, zou de horeca-on-
dememers zo'n twee miljard gulden per jaar
kosten.
Van der Veen kan niet verklaren
Leiden en omstreken zich zo netjes
wetgeving houden. Ook kan hij over de Leidse
streek geen exacte cijfers geven. „Er zijn goede
en slechte voorbeelden in Nederland te vin
den. Alle gemeenten in Zeeuws Vlaanderen1
voldoen wel aan de wettelijke voorschriften^
terwijl in Noord-Brabant ruim dertig distric
ten de vloer aanvegen met de wet. Het is eer
goed teken dat het in Leiden wel zo gaat als
het hoort. Blijkbaar is er in de twintig jaar dal
wij strijd leveren met deze concurrentiever
valsing toch iets gebeurd. De kantinehouders
zijn zich waarschijnlijk beter bewust van de
nieuwe wetgeving", meent voorzitter Van de?
Veen.
Leidse bestuurskundige pleit in proefschrift voor nieuwe bevoegdheid parlement
LEIOEN MEINPERT V
Het Nederlandse parlement
moet de bevoegdheid krijgen
om ambtenaren voor hun da
den op het matje te roepen.
Ambtenaren hebben volgens de
Leidse bestuurskundige M.
Tuurenhout de laatste tientallen
jaren zoveel macht gekregen,
dat ook zij aan het hoogste or
gaan van net land verantwoor
ding schuldig zijn. Dit onder
zoeksmiddel kan volgens hem
ook de rol van de minister in
bepaalde affaires duidelijk ma
ken.
Tuurenhout promoveert van
daag aan de Leidse universiteit
op een proefschrift dat zich
richt op de vraag of een zelf
standige verantwoordingsplicht
van ambtenaren in Nederland
juridisch mogelijk en wenselijk
is. Het antwoord luidt volgens
hem bevestigend. „Het is nodig
dat het parlement de ambtelijke
machtsuitoefening op een di
recte manier in het vizier krijgt.
En zo'n bevoegdheid kan de
controle van de regering sterk
verbeterenzegt T uurenhout.
De verdeling van de verant
woordelijkheden is op dit mo
ment nog steeds gebaseerd op
de grondwet van 1848 waarin
de ministeriële verantwoorde
lijkheid werd vastgelegd. Sinds
dien zijn de taakgebieden van
ministeries zodanig gegroeid
dat ministers nog maar van een
zeer beperkt deel van besluiten
weet henben.
Onderzoeken wijzen uit dat
het steeds meer de ambtenaren
zijn die aan de touwtjes trekken
en belangrijke besluiten nemen.
Wanneer zaken fout gaan. zoals
bij de paspoorten en de visfrau-
de. is het de minister die zijn
biezen moet pakken. „Maar
vooral het wegsturen van Braks
heeft duidelijk gemaakt dat dit
niet de goede oplossing is ge
weest," zegt Tuurenhout.
Hij verwijst daarbij naar het
vernietigende oordeel dat een
De Leidse bestuurskundige M. Tuurenhout „Het is nodig dat het parlement de ambtelijke machtsuitoefening op e
M«t."
onderzoekscommissie over het
ministerie van landbouw, visse
rij en natuur velde. Daaruit
bleek dat met name de ambte
lijke top niet eoed functioneer
de. „De eigenlijke hoofdrolspe
lers in de visfraude hebben zich
achter minister Braks kunnen
verschuilen. Maar ook uit de
parlementaire enquêtes naar de
RSV, paspoorten en bouwsubsi-
dies blijkt dat ambtenaren de
belangrijkste mensen waren."
De controle van ambtenaren
door het parlement moet alleen
achteraf gebeuren en niet tij
dens de beleidsuitvoering.
Tuurenhout denkt aan de mo
gelijkheid voor Tweede-Kamer
leden om op korte termijn een
commissie te vormen die bui
ten de ministers om ambtena
ren kunnen horen achter geslo
ten deuren.
De bestuurskundige vindt
niet dat het parlement ook
ambtenaren moet kunnen straf
fen. Volgens hem is het belang
rijkste dat de Tweede Kamer di
rect van de ambtenaren kan ho
ren wat en waarom iets is ge
beurd. De fase die daarna komt
met de vraag wat de conse
quenties zijn, is eerder een zaak
van de oude of nieuwe minister.
Die moet als werkgever maatre
gelen nemen zoals berispen,
overplaatsen of zelfs ontslag.
Maar de politieke aanspreek
baarheid kan volgens Tuuren
hout ook in het voordeel van de
ambtenaar werken. Hij haalt
daarbij het voorbeeld aan van
de geruchtmakende RSV-en-
quête waarbij oud-minister Ne-
lissen verklaarde van een be
paalde zaak niets af te weten.
Zijn ambtenaar Molkenboer
kon echter een aantal zittingen
later aan de hand van stukken
met aantekeningen van de mi
nister, bewijzen dat Nelissen
wel degelijk op de hoogte was
van bepaalde feiten. „Het geeft
ambtenaren kortom tevens de
mogelijkheid zich te verdedi
gen." zegt Tuurenhout.
Het onderzoek van Tuuren
hout wees uit dat het horen van
ambtenaren door de Tweede
Kamer veel extra informatie op
leverde. Ook bleek dat de kamer
zo preciezer kon vaststellen wie
nu voor wat verantwoordelijk
was, dan wanneer alleen de mi
nister de vragen beantwoordde.
De stelling dat de politieke aan
spreekbaarheid van ambtena
ren zich niet verdraagt met de
verantwoording die de minister
moet afleggen, is volgens
Tuurenhout in zijn onderzoek
ontkracht.
De bestuurskundige vindt dat
de huidige onderzoeksmogelijk
heden van het parlement niet
voldoende zijn. Gebruik maken
van het enquêterecht is volgens
hem een veel te zwaar en te
langzaam middel voor de kleine
zaken. „Dat is alleen geschikt
voor diepgaande onderzoeken.
Ik denk veel eerder aan een be
voegdheid die het mogelijk
maakt ambtenaren op zeer kor
te termijn te horen zodat ook de
kamer ook slagvaardig kan op
treden. Nu is dat in zekere zin
ook wel mogelijk, maar dan
moet de minister het goedvin
den. Zowel bij de visfraude als
bij de paspoorten gingen de mi
nisters daarbij dwarsliggen.
Nog voordat de nieuwe voorzit
ter ook maar iets heeft uitge
voerd, lijkt hij al aangeschoten.
Tijdens de vergadering gisteren
van het SAVA, dat ooit door ge
meenten in het leven is geroe
pen voor de bouw van een grote
vuilverbranding in Leidschen-
dam, bleken er veel twijfels over
de kandidatuur van de Haagse
wethouder J.E. van der Putten.
„Is er nu echt geen andere voor
zitter te verzinnen", smeekte de
Wassenaarse wethouder 'A.
Pruijs.
Uiteindelijk is Van der Putten
toch door alle aanwezige ge
meenten aangewezen als opvol
ger van R. Vlaanderen, destijds
eveneens >wethouder van Den
Haag. Deze bestuurder is door
de Haagse gemeenteraad vorige
maand min of meer aan de kant
gezet vanwege de onvrede met
zijn beleid ten aanzien van de
Haagse vuilverbranding. Zijn
opvolger Van der Putten heeft
vervolgens de nodige restricties
opgelegd gekregen van het
Haagse gemeentebestuur.
„Kan iemand, die zo zeer de
gevangene is van het Haagse
college, optreden als een onaf
hankelijk voorzitter van het SA
VA?" zo vroeg wethouder Kohl-
beck uit Oegstgeest zich af.
De wethouders van Warmond
(WAB. de Vos) en Voorschoten
(J.W.E. De Poel) vroegen zich
net als Pruijs uit Wassenaar zich
af of kandidaat Van der Putten
wel voldoende ervaring heeft
voor deze zware klus. Zij wezen
daarbij op de turbulente tijd die
het SAVA net achter de rug
heeft met het afblazen van de
vuilverbranding, waar Van del
Putten praktisch geen weet van
heeft.
Daarbij komt dat het SAVA
zeker een zware tijd tegemoel
gaat in verband met de schade
claim van de Duitse bouwel
Babcock die zeker in de miljoe
nen guldens gaat lopen. Dit be
drijf verwachtte de vuilverbran
ding, waarmee een bedrag van
bijna een miljard gemoeid was,
te kunnen bouwen. Over d«
schadeclaim van Babcock werd
gistermiddag overigens achtei
gesloten deuren verder verga
derd.
Van der Putten erkende dat
hij bepaald niet stond te trappe
len om het voorzitterschap op
zich te nemen. „Aanhoudende
drang van het dagelijks bestuul
van het SAVA heen mij ertoe ge
bracht mij toch kandidaat te
stellen".
De Leidse wethouder De la
Mar, tevens lid van het dagelijki
bestuur, werd niet kandidaa'
gesteld. Hij ligt bij veel gemeen
ten binnen het SAVA zeel
slecht. De la Mar wordt gezien
als de man die ervoor heeft ge
zorgd dat de bouw van de vuil
verbranding niet kon doorgaan.
De omzetgroei van de bloemenveiling Aalsmeer (VBA) blijft dit jaai
tot nu toe achter bij de resultaten van vorig jaar. Hoewel er meel
bloemen en planten werden geveild, is de groei van de omzet ge
stagneerd. De gepl;ande groei van 4 proedfent zit er niet in. De VB/
boekte vorig jaar een omzet van 2,2 miljard gulden en een batif
saldo van 12,3 miljoen gulden. Een derde deel daarvan vloeit teruj
naar de aangesloten telers. Het eigen vermogen van de veiling
steeg vorig jaar tot 224 miljoen gulden op een balanstotaal van 614
miljoen gulden.
