Sjeik bood aan
O Y te redden
Werken bij Euro Disney
is beslist geen sprookje
Economie
Wanbeleid is meestal
oorzaak faillissement
Kostenbeheersing werpt
vruchten af bij ECN
Philips klinkt eindelijk als muziek in Europese oren
PtNSDAG 2 JUN11992
7
Coca-Cola investeert in Oost-Europa
Atlanta Het Amerikaanse drankenconcem Coca-Cola wil tot
en met 1995 bijna 1 miljard dollar investeren in Oost- en Cen-
traal-Europa. In de voormalige DDR vindt de grootste investe
ring van het Amerikaanse drankenconcem plaats. Daar zal Co
ca-Cola de komende jaren in totaal 450 miljoen dollar investe
ren. Andere landen die van de investeringen profiteren zijn:
Hongarije, Tsjecho Slowakije. Roemenië, Rusland, Oekraïne,
Bulgarije, Joegoslavië, Albanië en de Baltische republieken Est
land, Letland en Litouwen.
Bankpresident Ciampi slaat alarm
rome» President CiaiTipi van de Italiaanse centrale bank is zeer
bezorgd over de economische situatie van zijn land. Volgens
hem moet de overheid dit jaar nog 45 miljard gulden bezuini
gen. In 1993 moet er dan nog eens voor 150 miljard gulden in de
uitgaven worden gesneden om te voorkomen dat Italië de „Eu
ropese boot'' mist. Ciampi pleit onder meer voor belastingver
hoging, bevriezing van de (ambtenaren)salarissen, invoering van
een eerlijker fiscaal systeem en bestrijding van de belastingont
duiking.
President Russische bank treedt af
moskou De president van de Russische centrale bank, Georgi
Matjoechin, is gisteren afgetreden omdat het volgens hem „on
mogelijk" is verder te werken wegens gebrek aan steun van het
parlement. Matjoechin en zijn plaatsvervanger Vladimir Rass-
kasov maakten hun al aangekondigde ontslag bekend nadat zij
in het parlement verantwoording hadden afgelegd voor hun be
leid. De leiding van de centrale bank ligt al enkele weken over
hoop met het parlement omdat dat het monetaire beleid te strak
vindt. Rusland is gisteren officieel toegelaten tot het Internatio
nale Monetaire Fonds (IMF). Leningen laten echter nog even op
zich wachten, omdat Moskou nog heel wat werk moet verrich
ten voordat er een bevredigend hervormingsprogramma op tafel
ligt, aldus eerflMF-woordvoerder.
Jaarbeurs breekt records
utrecht» De Koninklijke Nederlandse Jaarbeurs heeft in haar
jubileumjaar - de beurs bestond vorig jaar 75 jaar - alle records
gebroken. Dat blijkt uit het gistermiddag verschenen jaarverslag.
In totaal nam de nettowinst 4,8 miljoen gulden toe tot 7,5 mil
joen gulden. De omzet nam in vergelijking met 1990 met ruim
14 miljoen gulden toe tot 135,4 miljoen gulden.
Londen verhinderde verkoop Canary Wharf
Olympia York (O Y) had niet ten onder hoeven gaan.
De sjeik van Dubayy, Maktoum al Maktoum, bood het
Canadese vastgoedimperium enkele weken geleden 600
miljoen pond (1,9 miljard gulden) voor het vastgoedpro
ject Canary Wharf in de Londense Docklands. De trans
actie werd verhinderd door de Britse regering.
londen» j. warner
c blackhurst-the independent
Als de verkoop door was gegaan
zou O Y waarschijnlijk van
een faillissement zijn gered. Het
monsterproject Canary Wharf
wordt gezien als de molensteen
om de nek van de gebroeders
Reichmann, de eigenaren van
0& Y.
O Y werd vorige week don
derdag gedwongen surséance
van betaling aan te vragen voor
zijn Britse activiteiten omdat
overleg met de banken over fi
nanciële steun niets opleverde.
Al eerder verkreeg de project
ontwikkelaar uitstel van beta
ling voor zijn Canadese activi
teiten. Premier Major heeft al
laten weten dat O Y het zon
der Britse overheidssteun zal
moeten doen.
Het is niet bekend of de sjeik
opnieuw bereid is voor Canary
Wharf te bieden nu O Y is be
zweken onder de hoge schulden
die werden gemaakt om het
kantorencomplex te kunnen re
aliseren.
De sjeik liet zijn investering
destijds afhangen van het feit of
de Britse regering zou besluiten
om de Isle of the Dogs, het ge
bied in de Docklands waar Ca
nary Wharf staat, voor nog eens
vijf jaar aan te wijzen als een
speciale ondernemerszone. Be
drijven gelegen binnen zo'n on
dernemerszone krijgen allerlei
belastingvoordelen toegescho
ven. Voor de Isle of the Dogs
gold al een speciale onderne-
daarvoor liep vorige maand af.
De regering weigert'een nieuw
contract af" te geven uit vrees
dat zo'n gebaar wordt gezien als
een subsidie voor het overeind
houden van Canary Wharf.
Volgens de Reichmanns had
het vastgoedproject tot een
goed einde kunnen worden ge
bracht als de regering meer had
meegewerkt en haar vertrou
wen in het project had uitge
sproken door een aantal ambte-
narendepartementen naar Ca
nary Wharf over te brengen. De
regering zou verder hebben ver
zuimd het gebied van een goe
de infrastructuur te voorzien,
daarmee de kans op succes nog
verder verkleinend. „De rege
ring gedraagt zich miserabel",
aldus een woordvoerder van de
Reichmanns. „Nadat ze eerst
voorop liep bij pogingen de
Docklands nieuw leven in te
blazen, doet ze nu net of ze ner
gens mee van doen heeft."
Andere belanghebbenden
voor de koop van Canary Wharf
zijn de Hongkongse miljardair
Li Ka-Shing, de staatsinveste-
ringsmaatschappij van
Singapore en het Brits-Ameri
kaanse conglomeraat Hanson.
Canary Wharf staat nog gedeel
telijk in de stijgers. O Y denkt
zo'n 500 miljoen pond (1,6 mil
jard gulden) nodig te hebben
om het project te kunnen vol
tooien.
'Vendex stoot
warenhuizen
V D niet af
m haag »gpd
Li Ka-Shing, miljardair uit Hongkong, wordt in financiële kringen getipt
als een van de mogelijke redders van Canary Wharf. tow ap
Het uitlekken van een kritische
brief van de aandeelhouders-
commissie van Vendex heeft
gisteren tot spoedberaad geleid
lussen leden VU de eHnuiiss,,.
en de directie van Vendex Inter
national. Naar aanleiding van
de kritische brief, waarin onder
meer de suggestie wordt gewekt
dat Vendex moet overwegen de
V D-warenhuizen af te stoten,
hebben directie en aandeelhou
derscommissie eensgezind la
ten weten dat daar geen sprake
van zal zijn.
Voorzitter mr. A. Barge van de
commissie laat met grote stel
ligheid weten dat uit de brief
absoluut niet mag worden ge
concludeerd dat Vendex be
langrijke onderdelen moet af-
BtDtsn. ..De mmmhwtr heeft
onder meer tot taak kritisch te
zijn. Maar wij keuren het beleid
van de directie niet af', aldus de
voorzitter van de commissie,
waarin vijf belangrijke Vendex-
families zijn vertegenwoordigd.
In de brief aan de ruim BH)
aandeelhouders dringt de aan
deelhouderscommissie er op
aan dat de Vendex-directie
'strategische keuzes maakt',
economenjargon voor het afsto
ten van bedrijfsonderdelen. Het
belangrijkste mikpunt van kri
tiek van de commissie zijn de
slecht draaiende V& D-waren
huizen. die vorig jaar een verlies
van 60 miljoen gulden leden.
Werknemers pakken massaal hun biezen
marne-la-vallee hans gertsen
correspondent
Overuren die niet of maar ge
deeltelijk worden uitbetaald.
Twee keer per dag lang en in je
eigen tijd in de rij staan voor het
kledingdepot. Ongunstige werk
tijden en salarissen waar na af
trek van vaste kosten niet veel
van over blijft. Constant op je
vingers worden gekeken en on
danks dat alles verplicht zijn te
blijven glimlachen.
Het is slechts een greep uit de
lange lijst klachten van duizen
den medewerkers van E.uro Dis
ney, die amppr twee maanden
na de opening van het grootste
pretpark ter wereld hun biezen
alweer hebben gepakt. „Wij
schatten dat sinds begin dit jaar
vijf- tot zesdbizend medewer
kers ontslag hebben genomen",
zegt Roger Dupont, kaderlid van
de Franse communistische vak
bond CGT. Disney zelf weigert
cijfers te noemen. Die zijn, net
zoals de bezoekcijfers, bedrijfs
geheim.
Hopen op iets anders
De oorzaak voor de massale uit
tocht is volgens de vakbonds
man duidelijk: Disney vraagt te
veel van zijn medewerkers en
betaalt ze er niet naar. De 22-ja-
rige Maartje Mof uit Den Bosch
en haar vriendin Mirjam uit
Leeuwarden bevestigen het ver
haal van de vakbondsman. „Ik
hou 320 gulden zakgeld per
maand over als ik boodschap
pen heb gedaan", vertelt
Maartje. Ze werkt als gastvrouw
('greeter' in Disney-jargon) in
een van de luxe hotels net bui
ten het eigenlijke pretpark. Ze
verdient bruto 6.500 franc (bijna
2.200 gulden) per maand.
Netto blijft daar zo'n 1.600
•gulden van over. Maartje moet
Disney vervolgens 2.100 franc
(700 gulden) per maand betalen
voor het gebruik van het twee
kamer-appartementje dat ze
met drie collega's deelt. De ei
gen bijdrage aan de openbaar
vervoerskaart voor de regio Pa
rijs kost Maartje nog eens 200
franc per maand en per maal
tijd die ze in het hotel nuttigt,
moet ze 20 franc betalen. „Je
houdt inderdaad niet veel
over", zegt Maartje.
Ze vindt het niet vreemd dat
duizenden 'cast members' zoals
Disney haar medewerkers
noemt, het alweer voor gezien
hebben gehouden. Zelf is ze
nog niet van plan om op te
stappen. In ieder geval niet zon
der een andere baan op zak te
hebben. „Ik kijk wel naar iets
anders uit", geeft ze toe. Maar
tegen beter weten in hoopt ze
nog steeds dat het allemaal be
ter wordt. Dat ze ergens een be
taalbare kamer kan huren met
wat meer privacy, zodat ze ook
eens vrienden kan laten overko-
Ontmoedigen
Vakbondsman Roger Dupont
voert al maanden een soort
kruistocht tegen de werkom
standigheden bij Euro Disney.
Tot nu met matig succes. Het
aantal vakbondsleden bij de
amusementsgigant is gering en
vanwege het grote aantal bui
tenlanders dat in het pretpark
werkt, valt het niet mee het per
soneel te organiseren. „De bui
tenlanders kennen het Franse
vakbondssysteem niet. Boven
dien doet Disney er alles aan
om de werknemers te ontmoe
digen lid te worden van een
'vreemde' vakbond. Ze hebben
een eigen vakbond in het. leven
geroepen maar dat is niets an
ders dan een spreekbuis van de
directie", aldus Dupont.
Volgens hem overtreedt Dis
ney als werkgever diverse Fran
se arbeidswetten. Hij vreest bo
vendien dat de Amerikaanse
amusementsgigant met zijn ui
terst lage salarissen en keiharde
arbeidsvoorwaarden een voor
beeld wordt vcror andere bedrij
ven. „In een aantal dure Parijse
hotels is het personeel salaris
kortingen van 25 procent en
meer in het vooruitzicht ge
steld. De hotels zeggen dat de
salarissen omlaag moeten om
dat ze anders niet meer met
Disney kunnen concurreren
Voor de arbeidsomstandighe
den bij Euro Disney heeft hij
maar één woord: „Middel
eeuws. Ze knijpen hun mede
werkers uit tot het uiterste. Het
is toch schandalig dat eigen me
dewerkers 2.100 franc per
maand moeten betalen voor
een kamer die ze ook nog met
iemand anders moeten delen?"
Geen sprookje
Volgens Maartje is er tijdens de
sollicitatiegesprekken in Neder
land maar heel weinig serieuze
informatie verstrekt over de
gang van zaken in de wondere
wereld van Walt Disney. „De
voorlichting aan sollicitanten
moet hoognodig worden verbe
terd", aldus Maartje. „Ik denk
dat veel mensen afknappen
omdat ze het zich allemaal veel
te mooi voorstellen. Werken in
het buitenland, wonen in of bij
Parijs lijkt een droom, maar de
werkelijkheid valt tegen. Je
komt ontzettend veel proble
men tegen die je zelf op moet
lossen. Een huis zoeken, verze
keringen regelen. En het is hier
allemaal ontzettend duur. Als je
daar niet goed op voorbereid
bent, ben je zo weer thuis."
Onderzoek levert opzienbarende cijfers op
Hard werken en de hele dag glimlachen v
gfldfrmans
Bijna de helft van alle faillisse
menten in Nederland (in 1991:
4.122) is het gevolg van wanbe
leid. Dat blijkt uit een onder
zoek onder gcfailleerden en fail
lissementscuratoren, uitgevoerd
door hoofdredacteur R.J. Blom
van het Nederlands Faillisse-
mentenregister. Hij schreef er
een bock over Failliet in de
praktijk.
Blom deed in feite twee on
derzoeken: hij ondervroeg en
interviewde 124 ondernemers
die failliet zijn gegaan en hij
hield een enquête onder 80 cu
ratoren. Die aanpak levert cij
fermateriaal op dat in veel ge
vallen opzienbarend is. Zo gaat
ruim 40 procent van alle firma's
die worden opgericht, al na vier
jaar over de kop. Belangrijkste
oorzaak daarvan is dat de on
dernemers in kwestie door
gaans wel veel vakkennis bezit
ten, maar er geen benul van
hebben hoe zij een bedrijf moe
ten runnen. Een deugdelijke ad
ministratie wordt vanwege ge
brek aan kennis en/of tijd niet
gevoerd, investeringen worden
te gemakkelijk gedaan, perso
neelsbeleid bestaat niet.
De gevolgen laten zich raden.
Driekwart van de kersverse on
dernemers (bijna de helft is jon
ger dan 35!) staken hun activi
teiten al na vier jaar en 43,3
procent kan een faillissement
daarbij niet ontlopen. De gcfail
leerden wijten dat in meerder
heid trouwens niet aan zichzelf.
Zo'n 44 procent meent dat de
verslechterde economie ervoor
verantwoordelijk is. Ook de
bank (bij wie tweederde een
krediet heeft lopen) scoort
hoog: 22 procent speelt daar de
zwarte piet naartoe
Wordt het faillissement een
maal aangevraagd, dan dompelt
de gefailleerde zich veelal in on
verschilligheid en apathie, zo
signaleert Blom. De hele pro
cesgang naar het faillissement,
de rol van de curator en de uit
eindelijke afwikkeling zijn vrij
wel niet bekend bij de betrokke
nen. van wie 42 procent de toe
komst 'zeer somber' inziet.
Niettemin denkt 70 procent van
de ondervraagden weer aan het
oprichten van een nieuw be
drijf. Alleen nu zonder al te veel
krediet, zonder personeel en al
lemaal zo kleinschalig als maar
mogelijk is.
Het hoge percentage gefail-
leerden dat 'bij de psychiater
loopt', geeft aan dat een faillis
sement veel emotionele gevol
gen heeft. De helft van de 'mis
lukte ondernemers' heeft zelfs
zes maanden later nog last van
emotionele problemen Meer
dan 75 procent van de betrok
ken gezinnen zou er ernstig on
der gebukt gaan, zo wijst het
.onderzoek uit. Nog afgezien van
de financiële ontwrichting,
want in 76 procent van de ge
vallen is er sprake van een per
soonlijk faillissement. Gezinnen
worden op straal gezet, duiken
de bijstand in en worden nage
wezen op straat, terwijl ze voor
af niet eens wisten dat niet al
leen hun bedrijf, maar ook zij
zelf persoonlijk failliet zouden
gaan. aldus Blom.
Failliet in de praktijk, R.
Blom. Uitgeverij Gray don Ne
derland BV, f34,50.
hun vruchten af. Het aantal op
drachten voor onderzoek op het
gebied van energie neemt nog
steeds toe. „Het bewijs is gele
verd dat de nieuwe organisatie
van ECN succes in de markt
heeft. F.CN heeft aangetoond
dat het zijn rol als het centrale
Nederlandse instituut voor
energieonderzoek met succes
kan combineren met zijn posi
tionering op de markt", aldus
drs G. van Aardenne, voorzitter
van het bestuur in het jaarver-
slag.
Belangrijke 'eindproduktcn'
voor ECN zijn de officiële publi-
katies. Ten opzichte van 199P is
het aantal contractrapporten
vorig jaar gestegen met 30 pro
cent tot 183. Dezelfde groei is
zichtbaar in de overige publika-
ties, zoals onderzoekrapporten,
tijdschriftartikelen en conferen-
tiebijdragen.
Dankzij een versterking van de
marktpositie en een blijvende
beheersing van de kosten, heeft
het Energieonderzoek Centrum
Nederland (ECN) in 'Petten het
afgelopen jaar een positief be
drijfsresultaat van 5,6 miljoen
gulden geboekt. Dit is vier keer
zoveel als de winst van 1,4 mil
joen gulden die de onderzoek
instelling in 1990 wist te beha
len, na een aantal jaren van ver
lies.
Sinds het aantreden van
prof.dr.ir. H. van den Kroonen-
berg als algemeen directeur en
kele jaren geleden, is er bij ECN
veel veranderd. Hij maakte van
de vrij gesloten onderzoekin
stelling een open en op de ge
bruiker gericht instituut.
De inspanningen van Van
den Kroonenberg
Geldpers van
Rusland draait
op volle toeren
MOSKOU Rtr-A
De Russische geldpersen
draaien op volle toeren. Vol
gende maand komt er voor
142 miljard roebel aan nieu
we bankbiljetten in omloop,
ruim anderhalve keer zoveel
als in 1991. Vanaf augustus
komt er maandelijks zelfs
zo'n 280 miljard roebel aan
nieuw geld in circulatie. Dat
heeft Jegor Gaidar, vice-pre
mier van Rusland, gezegd in
een tv-interview. Het tekort
aan contant geld is nu nog zo
groot dat salarissen en pen
sioenen niet kunnen worden
betaald. De groeiende geld-
hoeveelheid is overigens
geen motor voor de inflatie
in Rusland omdat de roebels
steeds minder waard wor
den.
the independent
Jarenlang is de markt voor audio-tech-
nologie gedomineerd door Japan. Daar
kan binnenkort verandering in komen
nu Philips met de opvolger van de cas
sette af lijkt te stevenen op een overwin
ning.
Een commercieel toepasbaar apparaat
dat zowel kan afspelen als opnemen met
de perfekte helderheid van het digitale
systeem, is de Heilige Graal geworden
van de electronische industrie. Zowel
Philips als zijn Japanse concurrent Sony
doen dit najaar een gooi naar succes;
Philips met de digitale compact cassette
(dcc) en Sony met de mini-disc. Beide
zijn bedoeld als vervanging van de ou
derwetse geluidscassette en zijn het re
sultaat van peperduur onderzoek. Vol
gens kenners loopt Philips ditmaal voor
op in de strijd om de gunst van de con
sument en is de kans zeer groot dat het
Eifidhovense concern de overwinning
zal behalen.
Moeilijkheden
Philips verkeerde door de Japanse over
heersing lange tijd in moeilijkheden. En
niet als enige. Olivetti, de belangrijkste
computerfabrikant van Italië, moest de
hulp inroepen van Canon voor het ma
ken van fotocopieerapparaten. 1CL, het
vlaggeschip van de Britse computertech
nologie, werd weinig meer dan een
dochteronderneming van Fujitsu, een
Japanse firma die IBM, 's werelds Num
mer 1 in de computerindustrie, voortdu
rend lijkt uit te dagen voor een titelge
vecht.
Het probleem van Philips is nooit een
gebrek aan nieuwe uitvindingen ge
weest. Het bedrijf heeft tenslotte de
compact disc en de geluidscassette uit
gevonden, twee van de drie nieuwe tech
nologische snufjes (de derde is de video)
die ons huiselijk leven de afgelopen der
tig jaar hebben veranderd. Het verhaal
doet zelfs de ronde dat wetenschappers
van de firma de anti-conceptiepil heb
ben uitgevonden, maar die niet op de
markt mochten brengen omdat de fami
lie Philips verspreiding van voorbehoed
middelen op morele gronden afkeurde
Nee. het probleem van Philips is altijd
geweest dat het het concem niet lukte
goede ideeën om te zetten in winst Al
tijd moest de Eindhovense elektronica
fabrikant het onderspit delven voor So
ny. Het was Morita. de huidige presi
dent-directeur van Sony, die met het
idee kwam voor een cassettespeler die
klein genoeg was om hem in een jaszak
mee te nemen. Het was Sony dat erin
slaagde de meeste winst te halen uit cd's
door het apparaat technisch beter te ma
ken dan ieder ander. De meeste cd-spe-
lers op de wereld bevatten onderdelen
van Sony, zelfs als daar het merkplaatje
van andere fabrikanten op staat.
Ditmaal lijkt Sony echter aan het
kortste eind te trekken. De dcc-uitvin-
ding van Philips is volgens kenners stuk
ken aantrekkelijker dan de minidisc om
dat op dcc-anparatuur ook 'ouderwetse'
cassettebandjes kunnen worden afgc
speeld. iets wat de minidisc niet kan. De
digitale compact cassette (dcc) is boven
dien goedkoper dan de uitvinding van
Sony en zal eerder op de markt komen.
Het is moeilijk om voorspellingen te
doen, maar het apparaat van Philips ligt
duidelijk op kop ten eventuele overwin
ning is verdiend: dcc vormt onderdeel
van een breed opgezette interne strate
gie van het bedrijf om terug te keren
naar waar het goed in is. verliesgevende
takken af te snijden en meer aandacht te
schenken aan wat de consument wil.
Ouderwets
Welke lering kunnen andere Europese
industrieën trekken uit de geschiedenis
van Philips? De les is onverwacht ouder
wets. Op de eerste plaats gaat het mis
met bedrijven omdat zij de kosten niet in
de hand kunnen houden. Matsushita,
daarentegen, is als grootste electronisch
bedrijf ter wereld niet te trots om als re
gel te hanteren dal leder stuk papier aan
twee kanten beschreven moet worden
voor het wordt weggegooid. Weet heb
ben van wat produkten kosten en dus in
staat zijn zich te concentreren op die
produkten die winstgevend zijn. is een
grondregel voor iedere fabnkant, van au
to's tot satellieten.
Verder brengt Philips de dcc snel op de
markt In het verleden bleven teveel goe
de produkten van Philips te lang op de
plank liggen, terwijl anderen geld ver
dienden. En ten derde sluit dcc aan hij
wat de consument wil. Zich bewust van
het feit dat technologie zichzelf niet ver-
koopt, realiseerden de deskundigen van
Philips zich dal veel consumenten een
grote collectie cassettebandjes hebben
die ze niet weg willen gooien Het ont
wikkelen van een apparaat dal zowel de
huidige als de nieuwe bandjes kan afspe
len is een meesterlijke zet
vtWTAUMG IWTH WjÉuwnvUKXEI t
