Los Angeles
vreest de toekomst
W=
'Moge God jullie harten breken'
ZATERDAG 9 ME11992
Jury was perfecte afspiegeling van deftig Simi Valley
Brede lanen, gazons met bloeiende struiken en
planten. Bungalows met garages die per definitie
aan twee auto's ruimte bieden: de Dodge of Lin
coln voor de heer des huizes, de sportwagen met open dak
als tweede autootje voor de echtgenote. Met. om het wa
genpark te completeren, nog een camper voor de deur.
Simi Valley. Nauwelijks een uur rijden vanuit de verpau
perde wijken van South-Central Los Angeles. Een collectie
bungalows van het onmiskenbare type 'made in USA', gele
gen aan weerszijden van de hoofd- en tevens enige winkel
straat. De lommerrijke woonwijkjes ademen de sfeer van
party's en rijkdom. Privézwembaden zijn een 'must'.
Tot voor kort had nog nauwelijks iemand van het als con
servatief te boek staande stadje gehoord. En de krap tien
duizend inwoners hadden dat graag zo gehouden. Ware het
niet dat het lot anders beschikte. Want Simi Valley is tegen
woordig synoniem voor de sier vrijgesproken agenten die zo
weinig zachtzinnig met hun arrestant Rodney King omgin
gen. Alle twaalf juryleden komen uit het stadje. Zes mannen
en zes vrouwen, vaderend in leeftijd van 38 tot 65 jaar en
half om half Republikein- dan wel Democraat-van-huis uit
Simi Valley kent een overwegend blanke bevolking. Tot
de weinige uitzonderingen behoren de uitbaters van het
Chinese restaurant Imperial Vandaar ook dat de jury op
twee kleurlingen na uit blanken bestond. Een perfecte af
spiegeling van de plaatselijke samenleving, maar minder
van de county (het gewest) Los Angeles.
SINDS DE opzienbarende beslissing van de jury is het ge
daan met de rust in het slaperige stadje. Zij het dan op een
andere manier dan in de op 65 kilometer verwijderde get
to's van Los Angeles het geval was. De post kreeg het de eer
ste dagen na de uitspraak opvallend druk vanwege het aan
tal te bestellen dreigbrieven aan het adres van de juryleden.
En ook de telefoons rinkelden dagen achtereen omdat velen
anoniem hun gram wensten te halen. Maar tot dusver bleef
dat beperkt tot twaalf gezinnen
Tot afgelopen woensdag, precies een week na de gerucht
makende beslissing. Toen viel een stoet van een kleine
tweehonderd actievoerende bewoners uit de gekwelde
buurten van Los Angeles luidkeels protesterend Simi Valley
binnen. Hun boodschap was luid en duidelijk 'Simi Valley
is Death Valley'. Het was het eerste protest ter plaatse.
Als twee werelden stonden ze tegenover elkaar zij die het
patent hebben op de Amerikaanse Droom, en zij die het
met een luchtspiegeling er van moeten doen. De wereld van
het privézwembad in de weelderige achtertuin contra die
van een lekkende kraan boven het te kleine aanrecht
De demonstranten hieven in het centnim spreekkoren
aan waarin ze Simi Valley als 'broedplaats van racisme' be
stempelden. En ze plakten leuzen als 'Stop de ongerechtig
heid' op autoruiten en -portiers „Het zal hier nooit meer
vredig zijn", sprak een actievoerder met bitterheid in zijn
stem. „Wij bidden dat God jullie harten moge breken."
HET VERBALE geweld duurde een uur Na van de eerste
schrik te zijn bekomen, gingen de inwoners van Simi Valley
in de tegenaanval ..Dit is geen Death Valley; dit is Simi Val
lev en het is mijn thuis", schreeuwde een al oudere man te
rug Hij kreeg bijval; „Jullie beschamen de hele blanke ge
meenschap hier En „Het getuigt van totaal onbegrip om
de naam van deze stad te bezoedelen voor iets dat in South-
Central LA is gebeurd En: „Het is oneerlijk Simi Valley zo
te portretteren
De bewoners bleven na het vertrok van de groep actievoe
renden verbouwereerd achteT ien vrouw: „We betalen ge
noeg belasting, maar ut/ worden niet beschermd door de
politie."'
Een plunderaar doet een complete tweezitsbank van eigenaar verwisselen.
De gapende kloof tussen arme
zwarten en rijke blanken in Los
Angeles heeft een grote rol ge-
T speeld in het ongebreidelde ge-
weid van vorige week. Want het
rassenprobleem is nauw ver
want aan het economische pro
bleem. Het afgelopen jaar ver
loren 94.000 mensen hun baan.'
En het eind van de neerwaartse
spiraal is nog lang niet in zicht.
Rob Hirdes peilde de gemoede
ren in een gehavende metro
pool.
foto ap Twee plunderaars worden in de handboeien geslagen.
'Het verzet in de kansarme wijken is als een veenbrand'
ijdbeens en met de armen
elkaar geslagen staat hij
zijn leeggeroofde en ver-
e( nielde winkel. Het in de haast aangebrachte
stuk karton met daarop geschreven 'Black
apt. owner. Black power' heeft niet mogen baten.
Want de plundertochten geschiedden zonder
aanzien des persoons.
De zwarte eigenaar wil niet meer praten
over wat is gebeurd. „It's over", zegt hij ter-
.1 •- wijl hij zich omdraait. Kernachtiger had hij
Khet niet kunnen uitdrukken. Het is over;
voorbij. En dat in meer dan één opzicht; zijn
zaak. de rellen en de American dream. Het gif
van de rassenhaat heeft zijn1 uitwerking niet
\/kj gemist.
1 v Los Angeles, Amerika's op één na grootste
KELM stad, is er een van uitersten. Met tot veler ver
beelding sprekende wijken als Hollywood en
Beverly Hills, waande overtreffende trap van
€rijk, rijker, rijkst eigenlijk nog niet overtref
fend genoeg is. En met wijken die tot nie-
mands verbeelding spreken: de woonoorden
van de have-nots, de derderangsburgers. De
jungle van LA
In de loop der jaren is de gapende kloof
l: tussen arm en rijk, tussen zwart en blank, al
leen maar groter geworden. Van de economi
sche groei in de jaren taebtig hebben vooral
de hoogste inkomensgroepen geprofiteerd.
De allerarmsten gingen er nog verder op ach
teruit. De Federale Reserve Board, een beetje
te vergelijken met de Nederlandsche Bank,
publiceerde deze gegevens nog niet zo lang
geleden. Ongetwijfeld.heeft dat meegespeeld
in het ongebreidelde geweld van vorige week.
Want het rassenprobleem is nauw verwant
aan het economische probleem.
Schandvlek
LA's zwarte burgemeester Tom Bradley
en velen met hem hebben een klemmend
beroep gedaan op het nationaal geweten, op
dat de ergste schandvlek in de moderne ge
schiedenis van de Verenigde Staten niet nog
maals het blazoen zal bevuilen. Maar lang
niet iedereen is daar gerust op.
„Economisch gaat het niet goed", consta
teert Jack Kyser, mediawoordvoerder van the
lijk Economie Development Corporation in Los
Angeles. „Het land verkeert in een recessie.
Daar worden de minder bedeelden als eerste
het slachtoffer van. Dat is een bijna wetmatig
gegeven. En het geval wil dat juist een stad
als de onze onevenredig veel inwoners telt
die op de rand van het bestaansminimum
balanceren. Of zelfs daar nog onder. De get
to's zijn er het levende bewijs van. Bovendien
was het vorig jaar voor het eerst dat er meer
blanken uit de stad wegtrokken dan zich er
vestigden."
Zolang die neerwaartse economische spi-
-raai niet wordt teruggebogen, vreest Kyser
voor het ergste. Zijn toekomstvisie, louter ge-
Ibaseerd op voor zichzelf sprekend cijferma
teriaal, laat weinig ruimte voor optimisme.
.Amerika kampt met een groot probleem.
Dat van de werklozen. Landelijk lag het per
centage in maart van dit jaar op 7,3 procent,
maar in LA bedroeg dat zelfs negen pro-
E Hij heeft de cijfers, die terugslaan op Los
I Angeles, onder handbereik: „Vorig jaar maart
hadden er 4.152.000 mensen een baan. Een
jaar nadien was dat aantal afgenomen tot
4.058.000. In totaal verloren de afgelopen
twaalf maanden dus 94.000 mensen hier hun
baan. Daardoor kwam het aantal werklozen
uit op ruim 403.000. Oorzaken zijn gemakke-
lijk aan te wijzen. Neem, naast de algehele
j economische neergang, bij voorbeeld het
einde van de Koude Oorlog. Alleen de defen
sie-industrie. Northrop en Lockheed, heeft al
Rodney King, met wiens afranseling het allemaal begon. foto afp
duizenden mensen moeten ontslaan." Voor
het lopende jaar verwachtte hij aanvankelijk
nog eens 55.000 werklozen er bij. „Maar nu,
na de rellen, zal dat aantal nog wel bijgesteld
moeten worden", verwacht Kyser.
Het toerisme is, na de industrie, de tweede
bedrijfstak van Los Angeles. Michael Collins
van The Los Angeles Convêntion and Visitors
Bureau is, na wat zich in de stad heeft afge
speeld, evenmin gerust op de toekomst. „Het
toerisme met name uit het buitenland,
zoals uit Japan is een lucratieve aangele
genheid. Maar ik ben bang dat de over de he
le wereld uitgezonden televisiebeelden de
naam van LA. behoorlijk hebben geschaad.
Dat zal ongetwijfeld z'n weerslag hebben.
Want juist in onze business is image-building
belangrijk."
Somber
Het zijn sombere geluiden, die een 'long hot
summer' in het vooruitzicht stellen. Welzijns
werker Ronald Fry van de Los Angeles Coun
ty is er in elk geval niet gerust op. „Het verzet
vanuit de kansarme wijken is als een veen
brand. Het kan jaren smeulen voor het aan
de oppervlakte komt. Aangekondigde studies,
evaluaties om de plotseling de kop opgesto
ken onlustgevoelens in kaart te brengen
het is allemaal prachtig, maar daar kopen de
mensen hier niets voor. Die willen gewoon
betere woon- en leefomstandigheden. En
liefst zo snel mogelijk. Dat is alles wat ze vra
gen."
Fry werkt nu tweeënhalf jaar in de Watts,
bij uitstek de multiraciale smeltkroes van Los
Angeles. De wijk van de losers, de maatschap
pelijke hekkensluiters. „Echt constructief valt
hier weinig op te bouwen. Het belangrijkste
is met de bewoners in contact te blijven.
Maar veel verder dan luisteren kom je niet. Je
zet je geloofwaardigheid op het spel. Ik heb al
heel wat collega's in die korte tijd zien afha
ken."
In 1965 barstte hier ook de bom. De rellen
van toen kostten 34 mensen het leven. „Je
ziet het", zegt Fry; „De geschiedenis herhaalt
zich in volle hevigheid. We zijn nu 28 jaar en
300 miljoen dollar verder, maar wezenlijk is
er niets veranderd."
De destijds uitgetrokken gelden moesten
het begin vormen van wat we nu sociale ver
nieuwing zouden noemen. Het levenspeil in
de zwarte woonwijken van Los Angeles
moest op een hoger plan worden getild om
de sociale tweespalt te overbruggen. Maar er
kwam nauwelijks iets van terecht. De plan
nen stierven een schone dood; ook al omdat
de oorlog in Vietnam een vermogen kostte.
President Bush heeft zich inmiddels ge
haast om 600 miljoen dollar aan hulp voor de
getroffen stadswijken beschikbaar te stellen.
Fry zegt cynisch: „Ja, het is wat met die infla-
Natlonale gardisten en een politieman tegen het decor van een brandend en geplunderd winkel
centrum in centraal Los Angeles. foto afp
Het getuigt trouwens naar zijn idee nauwe
lijks van enige realiteitszin om met behulp
van miljoeneninjecties snel voor een oplos
sing te zorgen. „De problemen zijn zó diep
geworteld, liggen zowel economisch als soci
aal zó verankerd in de totale samenleving dat
je in korte tijd geen wonderen mag verwach
ten. Je lost niet in een paar jaar de verpaupe
ring in die buurten op. Inclusief de bijbeho
rende randverschijnselen als drugs en crimi
naliteit. Dat vergt jaren en jaren van inspan
ning. Maar de vraag is of die tijd nog is gege
ven. Eigenlijk staat de Amerikaanse demo
cratie terecht."
„Het verschil met toen en nu is dat dit keer
de rellen zich naar buiten de Watts verplaats
ten. Maar dat is simpel te verklaren. In de
Watts valt niets meer te plunderen. De strate
gie van toen was om de vernielde winkels
niet meer op te bouwen. Want dat zou alleen
maar opnieuw plundering in de hand wer
ken, zo werd gedacht. Welke strategie nu
moet worden toegepast? You say it.
Kansarmen
Intussen is de jongste orgie van plundering
en brandstichting tot inzet verheven van de
Amerikaanse verkiezingscampagne. Demo
craten en Republikeinen bestrijden elkaar
om. het hardst vanwege het sociale beleid,
zoals dat in de jaren zestig en zeventig is ge
voerd. Volgens president Bush zou in die pe
riode de kiem zijn gelegd van een zeer explo
sief mengsel.
Als zo vaak wordt ook nu weer de politieke
strijd over de hoofden van de slachtoffers
heen gevoerd. Zoals over dat van de 16-Jarige
Spaanstalige Sandra Rivaz. Zij behoort tot de
categorie kansarmen zonder uitzicht op een
redelijke toekomst. Tot vorige week woonde
ze samen met haar moeder en haar twee jaar
jongere zusje in het getto van IngJewood in
South-Central Los Angeles. Ze had al niet
veel, maar nu heeft ze helemaal niets meer.
Zelfs geen dak meer boven haar hoofd.
In een in allerhaast door het Amerikaanse
Rode Kruis ingericht opvangcentrum vertelt
ze hoe hun woning in een oogwenk door
brand werd verwoest. „We waren 's avonds
gezellig met z'n drieën thuis, toen ineens al
les in brand vloog. Niet alleen ons huis. maar
het hele blok. We hebben gauw wat kleren bij
elkaar gepakt en zijn naar buiten gerend.'
Ze vertelt met horten en stoten. Hoe ze de
hele nacht angstig op straat liepen. De vol
gende ochtend wat te eten kregen in de kerk.
En uiteindelijk bij het noodonderkomen van
het Rode Kruis terechtkwamen.
Nu is ze niet meer bang. Alleen nog maar
boos. „De zwarte mensen bij ons uit de buun
zijn gewoon gek geworden Eerst waren we
nog vrienden, maar nu niet meer", vat ze
haar relaas samen.
Haar jongere zusje ligt er apalisch op een j
stretcher bij. Wanhoop is in haar ogen te le
zen. Het plotselinge bezoek van Michael j
Jackson aan het opvangcentnim. ingericht in j
de sportzaal van de Dorsey High School
mocht daar geen verandering in brengen. Elk 1
meisje zou er van dromen om oog in oog te j
staan met het popidool, maar Sandra en haar
zusje hebben geen dromen meet
Jeugdbenden
Op weg naar Farmdale Avenue, waar de
noodopvang voor 155 van huis en haard be
roofde mensen is Ingericht, kom je ze tegen
de gangs. Het is haast onvermijdelijk, want
de getto's van LA tellen naar schatting zo n
800 jeugdbenden, elk hun eigen territorium
verdedigend.
'Wees voorzichtig onderweg', waarschuw
de Carol Tokarszyk van het Rode Kruis nog i
tijdens de telefonische afspraak. Maar de
groepjes jongeren hebben geen oog voor
vreemden. Ze drommen samen voor de uit j
gebrande winkels en woonkazernes, op af
stand gadegeslagen door leden van de Nailo
nale Garde Boven de wijk. waaruit de geur
van armoede opstijgt, cirkelt met enige regel
maat een politiehclikoptcr
„De jeugdbenden zijn de pervontficatie
van de sociale onvrede", definieert evangelist j
lames T. Thompson van dc 155 leden tellen
de Alpha en Omega Baptist Church op West i
54th Street de gangs. „Ze hebben niets, geen
baan, geen uitzicht er op en dus ook geen
toekomst. Ze hebben nauwelijks een verir
den. Althans niet een om op terug te kijken
Hel enige dat ze hebben is de straat. Daar
ontlenen ze hun status aan."
Watts-worker Ronald Fry wel Terwijl de j
grauwsluier van het beslaan als een verstik i
kende deken over de wijk ligt, wijs' hij naar
buiten. „Ik ken ze ook niet allemaal, want rr
wisselen snel van samenstelling. Of splitsen
zich weer op In meer of mindere mate zou je
ze gewelddadig kunnen noemen. Maar vaak
vooral naar elkaar toe. Omdat ze de heer en
meester willen zijn over hun grondgebied
Dan hebben ze In elk geval iets om voor le Ie
„Gewapend? )a. maar wie is dat niet Én I
Amerika ledereen, over de hele wereld, heeft
toch op de televisie kunnen zien hex- eigena
ren van winkels met het geweer in de aanslag i
hun bezittingen probeerden te verdedigen
Burgers hebben in de VS volgens de nu
eenmaal algemeen heersende opvatting hei
recht om in elk geval zich. geconfronteerd
met misdaad en anarchie, te verdedigen
Desnoods met gebruik van vuurwapens. Die i
zijn nog steeds officieel te verknjgen. Een j
vergunning aanvragen bij de politie is alles i
wat daar aan te pas komt. Na het natrekken
van de antecedenten komt in de regel binnen I
twee weken die vergunning los. Alleen In een
aantal grote steden, zoals in New York cn Kan
Francisco, is vuurwapenbezit officieel vrrbo
den Maar niet in lx»s Angelev
Volgens een officiële opgave van de Natio
nal Rifle Association bevinden zich momrn i
teel 200 miljoen wapens onder de mensen
Dat is tweemaal zos-eel als dertig jaar gele j
den. Fry: „Maar om nou te zeggen dal ieder
een zich hierdoor veiliger voelt, valt te befwi)
fclen Een gewapende maatschappij Is niei
per definitie een veiligr samenleving Als dat
zo zou zijn. waren we het veiligste land ter I
wereld. Maar de mensen die vorige week op
straat waren zullen dat nauwelijks willen he
vestigen
Overigens is hij weinig ingenomen met de i
nu weer plotseling de lu>p opstekende dis I
rus*ie over de binnenlandse wapenwedloop j
Dat Is weer zoiets dal de aandacht van de
wezenlijke problemen afleidt. „Wat de men
sen hier nodig hebben zijn betere scholen. I
betere banen en een betere gezondheids
zorg."
