In de ban van een ijskoningin
Vijfde Editie Speelfilm Encyclopedie flink uitgebreid
Bette Midler als exhibitionistische primadonna
Cultuur&Kunst Films
'Zondagsjongen' met
dubbele nationaliteit
i DONDERDAG 7 ME11992
4
Ongeëvenaarde bulk aan informatie alleen in gebonden vorm te koop
BIOSCOPEN
Na vier jaar eindelijk
weer een nieuwe edi
tie van de Speelfilm
Encyclopedie.
Carry on Gerald Thomas
London Vijftien jaar na Carry on Emmanuelle wordt Engelands
langst lopende filmserie alsnog voortgezet. Veteraan-regisseur
Gerald Thomas (72), die sinds 1956 alle Carry o/?-films draaide,
is begonnen aan Carry on Columbus, een parodie op de twee
nog te verschijnen Columbus-verfilmingen. Thomas' versie zal
in het najaar in de Britse bioscopen verschijnen, tegelijk met de
films van John Glen en Ridley Scott.
Op Afbetaling ook in de bioscoop
haarlem» Om de problemen te voorkomen die zich voordeden
bij de Gouden Kalveren voor Bij Nader Inzien, heeft regisseur
Frans Weisz van z'n nieuwste televisieserie Op Afbetaling gelijk
al een verkorte bioscoopversie gemaakt. Nadat er vorig jaar veel
kritiek kwam op het feit dat een voor de televisie gemaakte pro-
duktie filmprijzen ontving, veranderde de directie van de Film
dagen het reglement. De vraag blijft of Weisz nu met zijn bio
scoopversie van een voor t.v. bedoeld drama nu toch weer in
aanmerking kan komen voor een onderscheiding. Op Afbetaling
wordt komende zondag door de VPRO uitgezonden.
FILMS IN LEIDEN
Duits/Nederlandse filmer zoekt zijn identiteit
OVERZICHT WILFRED SIMONS
De Zondagsjongen. Te zien donderdag 14
mei, 20 en 22.15 u Kijkhuis, Leiden. The
Boston Strangler. Te zien, dinsdag 12 mei,
22.15 u: LAK-theater, Leiden.
itet heeft Pieter Verhoeff naar
eigen zeggen veel moeite gekost
ODi de roman De Zondagsjon
gen van Cherry Duyns tot film
om te werken. De roman is frag
mentarisch en zit vol flash
backs, waardoor de structuur
niet direct zichtbaar is. Ver-
Jioeffs moeite werd echter
ruimschoots beloond. De Zon
dagsjongen, volgende week in
het Kijkhuis te zien, is een ster
ke, zij het ietwat spanningsloze
film geworden.
Verhoeff laat de film spelen in
juni 1988, omstreeks'de tijd
waarop Nederland het EK won
en de bevolking vooral na de
wedstrijd tegen Duitsland een
massaal en uitzinnig volksfeest
vierde. Dit is een centraal gege
ven in de film, vooral voor de
hoofdpersoon Anton Berg (ge
speeld door Rik van Uffelen als
volwassene en door Tom van
Hezik als jongen). De 44-jarige
Anton is namelijk van gemengd
Duits-Nederlandse afkomst en
tijdens het EK wordt hij meer
dan ooit verscheurd door twee
loyaliteiten.
In een serie flashbacks leren
we de achtergronden van Anton
kennen. Het eerste geluid dat
Anton hoort na zijn geboorte in
een ziekenhuis jn Wuppertal, is
het donderende lawaai van in
slaande bommen en het gegil
van sirenes als de stad wordt
gebombardeerd. De zuster, die
het maar niets vindt dat een
Duitse een kind baart van een
'Hollander', is onvriendelijk te
gen Antons moeder. Die is ech
ter niet onder de indruk: vol te
derheid streelt zij het hoofdje
van haar pasgeboren zoon.
Vooral tijdens deze liefdevolle
maar niet sentimentele
momenten, die Verhoeff als een
tovenaar door zijn film heeft ge
strooid, toont zich de hand van
de meester.
Antón groeit op in beide lan
den en blijft daardoor een bui
tenstaander. Voor zijn Duitse
vriendjes is hij een 'kaaskop'
zijn Nederlandse klasgenoten
schelden hem uit voor 'moF. In
1966 raakt Anton als aanko
mend filmer betrokken bij de
'Claus Raus'-rellen in Amster
dam. Hij voelt zich op dat mo
ment gedwongen tot een keuze
en besluit zijn Nederlandse
.identiteit voorop te stellen.
Maar als in 1988 de kwestie op
nieuw actueel wordt, moet An
ton weer kiezen. Hij besluit te
rug te keren naar Wuppertal om
zijn identiteitsprobleem defini
tief op te lossen...
In het LAK-theater zijn vol
gende week onder het thema
Van kwaad tot Erger twee films
te zien: The Grifters, die vorig
jaar al met veel succes in de Ne
derlandse bioscopen draaide en
The Boston Strangler. Deze film
uit 1968 van Richard Fleischer is
klassiek geworden door het spel
van Tony Curtis, door de pure
kwaliteit van het verhaal en
door de spannende semi-docu-
mentaire stijl van filmen.
The Boston Strangler is geba
seerd op een waar verhaal. In
een tijdsbestek van achttien
maanden vermoordde Albert de
Salvo (Tony Curtis) dertien
vrouwen, waardoor hij bekend
kwam te staan als 'De wurger
van Boston'. De politie kon De
Salvo slechts na veel moeite op
sporen en aanhouden. Door
zijn gespleten persoonlijkheid
kon De Salvo zich van zijn mis
daden niets meer herinneren.
Met deze gegevens als basis
toont Fleischer in de film over
tuigend aan dat de grens tussen
goed en kwaad en tussen ge
zond en ziek, vaak niet makke
lijk kan worden bepaald.
Even leek het erop dat de Vierde
Editie van de Speelfilm Encyclo
pedie (1988) tevens de laatste
zou worden. De Haarlemse uit
gever Robert Hofman doekte
zijn bedrijf Rostrum op en ver
trok met de noorderzon, en de
tweejaarlijkse uitgave bleef in
1990 uit. Nu is met enige vertra
ging de Vijfde Editie alsnog ver
schenen, zei het dat Lijtingh-
Sijthoff de verspreiding heeft
verzorgd en Hofman zich be
perkte tot de redaktie.
In de afgelopen vier jaar is de
markt voor filmnaslagwerken
explosief gegroeid, en kan de
consument kiezen uit tientallen
binnen- en buitenlandse ency
clopedieën op titels, acteurs,
filmmakers en andere onder
werpen. Toch denk ik niet dat
de bijzonder populaire Speel
film Encyclopedie veel potentië
le lezers zal hebben verloren.
Het boek is opnieuw uitgebreid
met tienduizend films wat
het totale bestand op zestigdui
zend titels brengt en is daar
mee nog immer de grootste in
z'n soort.
De ruggegraat van de bundel
wordt gevormd door Leonard
Maltin's TV Movies, waardoor
de Amerikaanse cinema bijge
werkt is tot eind vorig jaar.
Maar Hofman heeft inmiddels
een keur aan specialisten in
dienst die het boek voorzien
van films uit de meest exotische
lokaties. Zo vermeldt de flap
meer aandacht voor onder
meer de cinema uit de voorma
lige Sovjet-Unie, uit Noord-Afri-
ka en het Midden-Oosten. Één
specialist die z'n diensten niet
meer kan aanbieden is schla
ger-koning Ham- Thomas, die
vorig Jaar overleed. Met zijn en
cyclopedische kennis van de
heimat-cinema en de western
was hij jarenlang een van de
trouwste medewerkers, en de
Vijfde Editie is dan ook aan hem
opgedragen.
Intensief gebruik \an de
Speelfilm Encyclopedie bracht
nog wel eens foutjes naar bo
ven, maar de uitgever verzekert
de lezer dat daar aan gewerkt
wordt. Zo is de complete tekst
doorgelopen op schrijf- en stijl
fouten, en blijven op- en aan
merkingen van lezers welkom.
Tevens is het zetwerk verbeterd,
en is het complete fotobestand
vernieuwd. Wel begint de enor
me hoeveelheid tekst (1408 pa
gina's) de handzaamheid wat te
belemmeren. Dat is de reden
waarom deze editie uitsluitend
nog gebonden wordt verkocht,
maar ik denk dat in de toe
komst een extra band onont
koombaar zal zijn. Een en ander
maakt de Speelfilm Encyclope
die prijzig (fö9,50). maar daar
voor ontvangt de koper een on
geëvenaarde bulk aan informa-
Nieuwe Paul Verhoeven opwindend en scherp
U kent waarschijnlijk Basic Instinct, de hype.Een peper
duur scenario, boze homo-activisten, problemen met de
filmkeuring. Nu de film in de Nederlandse bioscopen
draait wordt het echt tijd de aandacht te verplaatsen naar
Basic Instinct, de film.
seksueel uit, wat Curran niet
kan weerstaan. Tegen het uit
drukkelijk advies van zijn colle
ga in raakt hij steeds meer be
trokken bij de geraffineerde
spelletjes van de manipulatieve
blondine.
Terugkijkend op de bezwaren
van de homo-activisten valt in
derdaad op dat alle vrouwelijke
hoofdpersonen in Basic Instinct
óf lesbisch óf bi-sexueel zijn, en
allen verdacht worden van
moord. Maar terwijl dit gegeven
in een andere context mis
schien smakeloos zou zijn ge
weest, keert het zich in dit geval
niet tegen de film. In de visie
van schrijver Joe Eszterhas en
Paul Verhoeven zijn de vrouwen
hier superieur aan hun manne
lijk tegenpolen. Ze weten hun
seksualiteit te scheiden van hun
werk en ambities, terwijl de
mannen en met name Michael
Douglas' karakter absoluut niet
overweg kunnen met hun lus-
Paul Verhoeven's derde volledig
Amerikaanse rolprent speelt
zich af op een terrein waar de
regisseur zich duidelijk thuis-
voelt. Reeds in De Vierde Man
(1984) koppelde hij obsessieve
seksualiteit aan suspense, en
creeërde zo een overtuigende
thriller. Nu gaat deze vergelij
king niet helemaal op, aange
zien Verhoeven zelf aan de ba
sis van De Vierde Man stond, en
hij bij Basic Instinct andermans
scenario heeft verfilmd. Maar
de regisseur is vertrouwd met
de combinatie van seks en
spanning, en laat dat in zijn
laatste film overtuigend blijken.
Basic Instinct opent gelijk al
met een spectaculaire bedscè
ne, die eindigt in een bloedige
moord. Voormalig rockzanger
Johnny Boz blijkt door een on
bekende minnares te zijn dood
gestoken. Inspecteur Nick Cur
ran (Michael Douglas) leidt het
onderzoek, dat hem in contact
brengt met Boz' vriendin Ca
therine Tramell (Sharon Stone).
Deze onbewogen schoonheid
vertelt de inspecteur openlijk
over haar seksuele voorkeuren
(ze is bi-sexueel), en blijkt een
boek te hebben geschreven
waarin een moord plaatsvindt
die sterke overeenkomsten ver
toont met de moord op Bozz.
Het maakt haar verdachte nr.l,
hoewel niemand iets hard kan
maken en Catherine een ver
hoor aan de leugendetector
doorstaat. Bovendien weet ze
iedere verdachtmaking puur op
overredingskracht te pareren.
Terwijl het onderzoek vast
loopt en Curran onder zware
druk komt te staan wegens zijn
disfunctioneren in een andere
zaak, begint Catherine hem
langzaam in te pairoen. Ze wil
hem model laten staan voor een
romanfiguur en daagt hem
Het maakt Curran een bekla
genswaardige, zelfs ruggegraat-
loze figuur. Reeds bij de eerste
ontmoeting met ijskoningin
Stone verzekert deze hem dat
hij spoedig het roken weer zal
opnemen, en even verderop in
de film zit hij zelfs weer aan de
eerder afgezworen whisky. Hoe
slecht hij met zijn seksuele ge
voelens overweg kan wordt geïl
lustreerd in een brute scène,
waarin Douglas zijn ex-vriendin
thuis verkracht. Eenmaal tot dit
niveau afgezakt, kan het alleen
nog maar verder bergafwaarts
gaan, en Verhoeven schetst
Currans lijdensweg met duivels
genoegen. Sharon Stone daar
entegen blijft ongenaakbaar,
wat treffend naar voren komt in
het beste moment van de film,
Catherine's eerste verhoor.
Zoals al bleek uit The Music
Box en Jagged Edge, houdt sce
narist Eszterhas van onver
wachte ontknopingen, en ook
die van Basic Instinct is zowel
verrassend als ietwat gefor
ceerd. Als thriller is de film dan
Inspecteur Nick Curran (Michael Douglas) in de ban van de onbewogen schoonheid Catherine Tramell
(Sharon Stone).
ook een goede middenmoter, spannen verhouding tussen de
die het meer van z'n uitzonder- seksen is zo scherp uitgebeeld,
lijk expliciete seks-scenes dan en levert zulke opwindende scè-
van z'n plot moet hebben. Het nes op dat het gebrek aan ge
is vooral de regie van Verhoe- loofwaardighcid voor lief te ne
ven die Basic Instinct boven z'n men is. Verder heeft de regis-
genre doet uitstijgen. De ge- seur zijn cast weten te inspire
ren en kunnen met name
Douglas en Stone terugkijken
op intense vertolkingen. Ik durf
dan ook te stellen dat het aan
zienlijke succes van de film
vooral Paul Verhoeven's werk is.
For The Boys: Smartlap van het ergste kaliber
FILMTIPS VOOR VOLGENDE WEEK
oslecht oomatig oooredelijk oooogoed ooooouitstekend
delicatessen KIJKHUIS OOOOO
In een halfverwoeste stad heerst hongersnood, maar een slager weet zijn schappen
toch te vullen met het vlees van onschuldige voorbijgangers. Als een nieuwe huurder
jn de buurt komt wonen, wrijven de bewoners zich in de handen. Binnenkort is er
weer vlees! Het loopt echter anders af...
cape fear LUXOR OOOO
Remake van de gelijknamige film uit 1962, maar beter. Een gezin wordt bedreigd
door de gevaarlijke psychopaat Max Cady (Robert de Niro). De familieleden hebben
echter net zoveel met elkaar te stellen als met de gek. want de vader is overspelig, de
moeder cynisch en de dochter eigenzinnig. Uitstekende thriller van Martin Scorsese.
de noorderlingen LIDO 40000
Tweede, opnieuw geheel originele speelfilm van Alex van Warmerdam. De hoofdper
soon, het jongetje Thomas. (Leonard Lucieer) slaat het leven gade in een kiem, onaf-
gebouwd en winderig nieuwtjouwbuurtje anno 1960. Het leven is er verstikkend keu
rig. maar vlakbij ligt een bos met een vennetje waar erotiek, vriendschap, chaos en
creativiteit wel een uitlaatklep kunnen vinden.
hook LIDO 2, EURO 3 OOO
Voor volwassenen flauwe, maar voor kinderen wellicht wél leuke verfilming van J.M
Barne's boek Peter Pan De volwassen geworden Peter Banning (Robin Williams)
laat zich pas verleiden om naar Neverland terug te keren, als zijn kinderen door kapi
tein Hook (Dustm Hofmann) worden bedreigd Regisseur Steven Spielberg schiet te
kort. doordat hij in de film de werkelijkheid teveel loslaat
kuifje en het haaienmeer CC VOORSCHOTEN OOO
Goede tekenfilm met de wereldberoemde reporter Kuifje in de hoofdrol. Professor
Zonnebloem is erin geslaagd driedimensionale kopieén te maken, maar de uitvin
ding raakt in verkeerde handen. Dit heeft ernstige gevolgen. De film werd niet naar
een bestaand stripalbum van Hergé gemaakt en daardoor komen de karakters niet
^e'enaal uit de verf.
Tuschinski 3, Amsterdam
„Vlinders in je buik?" vraagt een
kleedster aan zangeres Dixie
Leonard, wanneer ze haar de
buut maakt in de show van Ed
die Sparks, voor een zaal vol
soldaten tijdens de Tweede We
reldoorlog. „Olifanten," hikt
Dixie als antwoord. Het is een
mate van overdrijving die ken
merkend is voor de volledige
speelduur (twee uur en een
kwartier) van For the Boys.
Soms weet je het al tijdens de
openingstitels. Hoofdrol voor
Bette Midler, een naam die
even later opnieuw verschijnt
als co-producent. Arme regis
seur, denk je dan. Want als Mid
ler samen met Streisand met
afstand aan de top wat betreft
het grootste ego in damesfilm
land ook achter de camera
de lakens uitdeelt, wie moet
zo'n film dan nog in de hand
houden? Het resultaat is er
naar. Midler fêteert zichzelf op
meer dan genante wijze als
kloeke revuezangeres die zich
eea leven lang door veel tegen
spoed heenslaat. De goden zijn
hard voor Dixie: ze verliest haar
man tijdens de Tweede Wereld
oorlog, tijdens een showbezoek
aan Korea sterft een jonge sol-
James Caan en Bette Midler als revue-artiesten.
daat in haar'armen en haar eni- aan het front tot tranen toe had
ge zoon sneuvelt voor haar geroerd. Terwijl diezelfde stone
ogen in Vietnam, nota bene net de soldaten even daarvoor toch
nadat ze met een erg gevoelig nog hadden geprobeerd een
liedje het zooitje ongeregeld danseresje uit de show aan te
randen.
Dixie is niet alleen dapper
wanneer het haar persoonlijk
tegenzit, ze springt ook op de
bres bij ander onrecht; wanneer
tijdens de McCarthy-tijd een
tekstschrijver wordt ontslagen
wegens vermeende communis
tische sympathieën scheldt ze
producenten, sponsors en le
gertop het schaamrood op de
wangen. For The Boys is, u raadt
hei u, een srauliftp vu hel Mg
ste kaliber. Regisseur Mark Ry-
dell. die ooit met The Rose aan
de wieg stond van Bette Mid
ler's filmcarrière, heeft geen
moment greep op z'n exhibitio
nistische primadonna. Ze pruilt,
huilt, laent, schoffeert alles
met de finesse van de olifant
waarover ze sprak toen iemand
een vlinder te nerde bracht.
James Caan doet nog een tijd
je z'n best als de charmante
playboy I ddie Sparks, maar te
gen de tijd dat oij volgens het
scenario voor het karakter van
Midler door de knieën mort.
houdt hij het voor gezien. Hele
maal aan het eind van de film
zien we Dixie, al ver in de tach
tig, nog één keer met Eddie op
het podium. Het lijkt een vct
wijzing naar Fellini's Ginger and
Fred, over de schaamteloze wij
ze waarop de televisie twee be
jaarde revuoariirsten misbruikt
Maar Bette Midler is natuurlijk
veel ijdeler; haar personage laat
ook die jongens van de tv nog
eens even wat zien. Twintig jaar
geleden was Midler zonder
meer ontwapenend en brutaal.
Nu zwelgt ze in haar ego.
AMSTERDAM
ALFA ltd 6278806
De Noorderlingen 2 j. vr za zo
13 30. 16. 19 30 22. ma d« wo ÖO
14. 19 30. 22
ALFA 2
The lover 161 dag 18 45,21.30,
ma d' do ook 14
Sneeuwwitje en de reven dwergen
ai vi ra zo 13. 1530. wo 14
ALFA 3
My own private Idaho 16 vr ra ZO
13 30. 16, 19 30. 22. ma d. wo do
14. 19 30. 22
ALFA 4
Raise the red lantern 16 j vr za ZO
13. 15 30. 18 45. 21.30. ma d. wo
do 14, 18 45.21 30
ALHAMBRA 1 iet 6233192
J.F.K. 12 i dag 14.20
ALHAMBRA 2
People of the forest a i dag 13 45
The prince of tides 12 dag 18 45.
21.30
BELLEVUE CINERAMA tot 6234876
Basic instinct 16 j vr za zo 13 .30.
16 15. 19 15. 22. ma di wo do 14.
19 15. 22
CINERAMA
Bugsy 12 j vr za zo 13 30. 16 15.
19 15. 22. mad'wo do 14. 19 15.
22
CALrPSO 1 tel 6234876
Cape fear lb j vr za zo 13.15. 16.
18 45.21 30. ma di wo do 13 45.
1845.21 30
CALYPSO 2
Thelma Louise 12 j vt za zo
13 15. 16. 1845.21 30. ma d< wo
do 13 45. 18 45.21 30
CINECENTER-CINE MA CORAL INE
Liinbaansgiacht 236 tel 6236615
Mississippi Masata a I dag 14 30.
17. 19.30.22 15
CINECENTER-CINEMA PEPPE NAPPA
Trust 16j .dag 14 30. 17, 19 30.
22
CINECENTER-PIERROT
Europa 161 dag 14.30,19 30
Delicatessen a l dag 17. 22 15
CINECENTER-CINEMA JEAN VIGO
j La double vie de Veronique 16 J
dag 14.30. 17 15. )9 45. 22
CINEMA 1 INTERN tel 6151243
Basic instinct 16 j dag 18 45.
21.30, vrza zo ook 14
CINEMA 2 INTERNATIONAL
Hook a 1 dag 20. vr za zo ook
13 30. 16.30
CINEMA OSCAR
Dead again 16 j wo vr za wo 20
j Babar a i vr za zo wo 14 30
CITY 1 tel 6234579
Hook a l vr za zo 13 45. 16 45,
20 15.madiwodo 1345.20 15
CITY 2
Beethoven a I vr za zo 13 .15.
15 45. 19. 21.30, mad. wo do
13 45. 19.21 30
CITY 3
The people under the stairs 161vr
za zo 13 15. 15 45. 19. 21 30. ma
di wo do 14 15. 19.21 30
I CITY 4
Deceived 12 dag 19.21 30. ma
d.do 14 15
Babara i. wzazo 13 15. 15 45, wo
j 14.15
CITY 5
Freddy's dead 161vr za zo 13 15.
15 45. 19.21 30, mad" wo do
14.15, 19.21 30
CITY 6
The last boy scout 16 j v? za zo
13 15. 1545, 19. 21 30. mad. wo
do 13 45. 19.21 30
CITY 7
Silence of the4 lambs 16 j vrzazo
13. 1545. 1845.21 30. mad. wo
do 14 15. 18.45.21 30
DESMET lei 6273434
A Idade Maior dag 21. zoook 14 15
Trust dag 19
La belle noiseuse dag 19 45
Late night movie, dag. 23
KRITERION 1 lei 6231708
La grande bouffe. dag 17 30
Cheb dag 20 30
L'ascenseur pour I'echataud dag
22.15
KRITERION 2
De ontkenning dag 18.19 30.21
Barton Fink dag 22
RIALT01 lei 6623488
De spiegel dag 18
Jacquot de Nantes, dag 19 45. 22.
zoook 13. 15 15
RIALT0 2
Rumble Fish dag. 18
Films Wim Wenders vr za zo 20 15.
mad. wo do 1945.21 30
THE MOVIES 1 tel 6245790
Raise the red lantern, dag 17,
19 30. 22. zoook 14 45
THE MOVIES 2
Shadows i Fog dag 7 30. 21 45
The commitments i 9 15. zo ook 15
THE MOVIES 3
Melina dag 1 7. 22
Les amants du pont neui dag 19 30.
TUSCHINSKI 1 lei 6262633
Basic Instinct 16 vr za zo 13 15.
16. 18 45.21 30. ma d. wo do 14
18 45.21 30
TUSCHINSKI 2
De Noorderlingen 1 2 j vr za ZO
13 15. 16. 1845.21 30.mad.wo
do 14, 1845.21 30
TUSCHINSKI 3
For the boys 12 j dag 14.20
TUSCHINSKI 4
The doctor a wza zo 13 15. 16.
1845.21 30. ma d. wo do 14,
18 45.21 30
TUSCHINSKI 5
The kwer 16 dag 1845.21 30.
ma di do ook 14
TUSCHINSKI 6
Father of the bride al vr za ZO
13 15. 16. 1845 21 30. mad'wo
do 14. 18 45.21 30
TUSCHINSKI CINEAC
Beethoven i w r» ZO 13 15. 16.
18 45.21 30. ma di wo do 14.
18 45.21 30
OE UITKIJK tel 6237460
Edward II16 j dag 20 45. 22 15
Shadows and tog a i dag 20 30
Het programma van Leidie en
Haagse bioscopen staat op de
pagina 'Info'.
