Herstel gaat
voorbij aan
kleinbedrijf
'Bedrijven misbruiken
kennis, macht en geld'
Studenten hangen professor keel uit
Schepen dupe van staking
België bepleit 'Eurobelasting'
Nieuwe vriendschap Rusland en India onder druk
DONDERDAG 7 MEI 1992
"TC
Eetbare patatzak bevalt goed
steenderen i indelijk is hij er dan: de revolutionaire eetbare pa
tatzak. Anderhalf jaar geleden werd de 'cone', zoals de zak bij
bedenker Aviko in Steenderen bekend staat, ambitieus gelan
ceerd. Produktieproblemen zorgden ervoor dat de werkelijke
introductie pas nu kan plaatsvinden. De milieuvriendelijke 'co
ne' (Engels voor hoorn) heeft nog het meeste weg van een gro
te ijshoom. Hij is gemaakt van aardappelmeel, tarwemeel,
plantaardig*- olie en een beetje zout en naar verluidt is hij, al
thans voor de tijd die het duurt om een frietje naar binnen te
werken, bestand tegen de inwerking van mayonaise, ketchup
en andere sauzen.
Zeeland zoekt financiers voor brug
middelburg De provincie Zeeland wil offertes uit het particu
liere bedrijfsleven voor Financiering en exploitatie van de Wes-
terschelde-oeververbinding fWOV). Op grond van dergelijke
aanbiedingen zal worden gekozen voor private danwel over-
heidsexploitatie of mogelijk een mengvorm van beide. Gede
puteerde Staten van Zeeland hebben de Staten gisteren voor
gesteld via een advertentie gegadigden voor financiering en ex
ploitatie te interesseren voor een aanbieding.
Geen extra kapitaal Aziatische bank
hong kong De driedaagse jaarvergadering van de Aziatische
Ontwikkelingsbank (ADB) is gisteren geëindigd zonder over
eenstemming over een door de bank noodzakelijk geachte ka-
pitaalvergroting. De Verenigde Staten bleven zich daartegen
verzetten. Ook weigerden de Amerikanen in te stemmen met
het verstrekken van leningen aan Vietnam. De ADB wil haar
kapitaal van 24 miljard dollar in de komende vijf jaar vergroten
met 25 a 30 miljard dollar. De VS vinden dat er eerst een duide
lijk kredietbeleid moet zijn voor de middellange termijn.
Olympia York stoot bezittingen af
new vork» 's Werelds grootste investeringsmaatschappij in on
roerend goed, Olympia York (O Y), is begonnen met het
verkopen van belangen om een faillissement te ontlopen. De
onderneming, die bij de banken een schuld heeft van 12 mil
jard dollar (ruim 22 miljard gulden), verkoopt haar belang van
18 procent in de Amerikaanse spoorwegmaatschappij Santa
Fé. Daarvoor hoopt de onroerend-goedondememing ruim 4
miljoen dollar te ontvangen. Waarnemers betwijfelen of de Ca
nadese investeringsmaatschappij door deze verkoop kan wor
den gered. Herder had O Y bekendgemaakt dat het een nieu
we lening van meer dan 700 miljoen dollar nodig had om te
overleven. De meer dan 100 banken - ABN Amro is een van de
kapitaalverschaffers - treuzelen echter met het verstrekken var
zo'n grote kapitaalinjectie.
426
Alleen grootbedrijf in de lift
Het verwachte herstel van de wereldeconomie in 1993 zal
grotendeels aan het Nederlandse midden- en kleinbedrijf
(mkb) voorbijgaan. Dat komt vooral doordat de binnen
landse markt nauwelijks zal groeien.
Dat blijkt uit berekeningen van
het Economisch Instituut voor
het Midden- en Kleinbedrijf, die
gisteren zijn gepubliceerd. Op
de exportmarkt zal wel sprake
zijn van een behoorlijke groei,
maar daar profiteert eigenlijk
alleen het grootbedrijf van.
Vorig jaar was het mkb nog
goed voor 70.000 nieuwe banen.
Dit en volgend jaar zullen dat er
nog maar 25.000 zijn, voorna
melijk deeltijdbanen.
De afzet van consumptieve
goederen en diensten door het
mkb zal niet verder groeien dan
1,5 procent, nog minder dan dit
jaar. De investeringen in be
drijfsgebouwen en de woning
bouw, die een belangrijke afzet
markt vormen voor het mkb,
zullen nog sterker krimpen dan
in 1992.
Ook in de winsten zit de klad.
Vorig jaar stegen ze voor het
eerst in tien jaar niet. In deze
winsten zit ook het inkomen
van de zelfstandige onderne
mers. Door de toegenomen in
flatie daalde de koopkracht van
deze groep ondernemers met
bijna 3 procent.
Voor dit en volgend jaar lijkt
een bescheiden winstgroei van
5 procent haalbaar, aJ zal dit
onvoldoende zijn om de be
steedbare inkomens van zelf
standigen op peil te houden.
Door oplopende belastingen en
premies en de hoge geldont
waarding zal hun koopkracht
verder dalen.
De afzet zal dit jaar in de
meeste sectoren met slechts 1
tot 2 procent toenemen, al doet
de horeca het met 3 procent in
verhouding goed. In de bouw
zal evenals vorig jaar een abso
lute daling van de produktie
plaatsvinden. Volgend jaar zal
de groei aantrekken bij de klei
nere bedrijven in de industrie,
de groothandel en het vervoer.
Zij profiteren het meest van de
exportgroei. In de kleinere de
tailhandel zal de groei nog ver
der terugvallen, evenals in de
bouw.
rotterdam carine neefjes
Professor mr. drs. P. Ophof is het spuugzat.
Hij weigert nog langer les te geven aan de
eerstejaars studenten bedrijfskunde aan de
Erasmus Universiteit in Rotterdam. Reden:
de ruim zevenhonderd studenten letten
niet op. Ze doen niets anders dan kletsen
en Ophof heeft geen zin meer om als een
ouderwetse schoolmeester zijn „kleuterklas
tot de orde te roepen".
Anderhalve week geleden heeft de hoog
leraar privaatrecht zijn colleges gestaakt. Hij
kon nauwelijks boven het geroezemoes van
de studenten uitkomen, klapte zijn boeken
dicht en stapte op.
Ophof wil wel terugkomen, maar eist dan
van de faculteit dat zij een deurwacht in
stelt om laatkomers te weren. De directie
van de universiteit toont begrip voor de
eenmans actie van Ophof. Momenteel be
kijkt de directie of het technisch mogelijk is
om de deuren van de aula, waar de hoor
colleges worden gehouden, voor laatkomers
te sluiten.
Op initiatief yan de directie is er vandaag
een gesprek tussen Ophof en een vertegen
woordiger van de eerstejaars studenten be
drijfskunde. De inzet van de hoogleraar is
keihard: bij elke volgende ordeverstoring
slapt hij gewoon weer op.
Meer collega's klagen over het rumoerige
gedrag van deze eerstejaars, maar nooit
eerder durfde iemand de zaak aan te kaar
ten. Ophof! at hamen zich voor dit pro
bleem, denken dat hun manier van lesge- universiteit hebben de studenten hun stu-
ven niet goed is. Maar het zijn de studenten die zelf uitgekozen. De hoogleraar: „Dan
die zich niet volwassen kunnen gedragen." moet het maar eens afgelopen zijn met dat
Dat leerlingen op een middelbare school puberale gedrag. Ik ben geen gekke Gerritje
keet trappen, vindt Ophof begrijpelijk. Ze die alleen maar bezig is om kleuters tot de
moeten verplicht vakken volgen waar ze orde te roepen."
HBtal nftBHHÉBH
zich meestal
Op de
Duisburg Zo'n zeventig vracht
boten liggen bij de sluizen van
Duisburg-Meiderich te wachten
om te worden geschut. Als ge
volg van de stakingen in Duits
land kunnen zij hun ri
Rijn-Heme-kanaal niet voortzet
ten. De sluiswachters werken al
leen 's morgens. Ook de Neder
landse binnenvaart is getroffen.
De branche lijdt een miljoenen-
schade. Ongeveer vijfhonderd
binnenschepen liggen bij de
Oosterburen vast voor de Rijn
sluizen. FOTO EPA
'Banenverlies
Akzo-Emmen
tegen afspraak'
arnhem/emmen gpd
Delors-Il onrechtvaardig, vindt minister
i
Prof. Ophof „Ik ben geen gekke Gerritje."
België wil dat er een begin
wordt gemaakt met het heffen
van echte Europese belastingen.
Die zouden voorlopig kunnen
bestaan uit de opbrengst van de
door de EG-commissie voorge-
stelde speciale energieheffing.
Ook een deel van de opbrengst
van een nog in te stellen bron
belasting (van 15 procent) op
alle spaargelden in de EG, zou
de Gemeenschapskas in Brussel
kunnen spekken. Dat heeft mi
nister van financiën Maystadt
gezegd in een gesprek met Bel
gische journalisten.
Maystadt vindt dat er Europe
se belastingen nodig zijn om
een deel van de „rekening van
Maastricht" te betalen. Hij doelt
daarmee onder meer op het be
sluit om meer geld op tafel te
leggen voor.de arme zuidelijke
lidstaten. Spanje, Ierland, Grie
kenland en Portugal moeten
daarmee hun economieën op
vijzelen om mee te kunnen
doen aan de Europese Econo
mische en Monetaire Unie
(EMU).
Maar ook voor andere zaken
is meer geld nodig. EG-commis-
sievoorzitter Jacques Delors
presenteerde enkele maanden
geleden zijn zogeheten 'Delors-
ll-pakket' waarin hij de lidsta
ten verzoekt om in vijf jaar tijd
met 21 miljard ecu (48,3 miljard
gulden) extra over de brug te
komen.
Omdat niet alle EG-landen in
staat zijn meer geld te gaan be
talen, heeft Delors voorgesteld
bepaalde verschuivingen in de
bijdragen van de lidstaten aan
te brengen. Een aantal landen,
waaronder Nederland en België,
moet dan meer gaan betalen.
Maystadt is het daar volstrekt
niet mee eens en vindt het in
voeren van een vijfde inkom
stenbron voor de Gemeen
schap, een Gemeenschapsbe
lasting, veel billijker. Volgens
hem betrekt dat de Europese
burger ook meer bij de EG.
reorganisatie van de
tapijtgarensfabriek van Akzo in
Emmen is in strijd met eerdere
uitspraken van de directie van
het concern. Dat zegt bestuur
der R. van Baaien van de Ver
eniging voor Hoger Akzo-Perso-
neel (VHP Akzo) in Arnhem. De
VHP Akzo wil op korte termijn
uitleg over het voornemen van
de directie 200 tot 250 arbeids
plaatsen in Emmen te schrap
pen.
De vezeldivisie van Akzo is al ja
ren het zorgenkind van het con
cern. In veel produktievestigin-
gen is een bijna constant reor
ganisatie-proces aan de gang
om de kosten te drukken. Met
name de tapijtgarens zijn nau
welijks winstgevend.
November vorig jaar stelde
directeur K. Fröhlich van de ve
zeldivisie van Akzo dat het ein
de van de reorganisaties in zicht
was.
Na de nog lopende reorgani
satie - waarbij vijfhonderd ba
nen komen te vervallen -, zou
den geen nieüwe saneringen
volgen. Alleen bij een verdere
economische neergang zou het
concern opnieuw overgaan tot
saneringen.
Akzo beroept zich nu op die
mogelijkheid. Volgens Akzo is
de afzet zwaar in de problemen
gekomen door het besluit de ex
port naar Oost-Europa stop te
zetten.
'Chemie in
gevarenzone'
sassenheim GPD
De werkgelegenheid in de Ne
derlandse chemische industrie
komt in gevaar wanneer de re
gering haar beleid niet drastisch
omgooit. De chemie vraagt om
overheidsingrijpen bij arbeids
onrust, verbetering van het on
derwijsniveau en investeringen
in infra-structuur.
Daarnaast moet de brandstof-
fenheffing (wabm) onmiddellijk
worden geschrapt. Dat zei voor
zitter R. Selman van de Vereni
ging van de Nederlandse Che
mische Industrie (VNCI) giste
ren tijdens de presentatie van
het jaarverslag.
Met haar huidige beleid ver
sterkt de overheid de trend om
produktiebedrijven over de
grens te openen, aldus Selman.
Om werkgelegenheid te be
houden zou de regering een
vriendelijker beleid moeten
voeren ten opzichte van de che
mische industrie. „Juist in een
tijd van economische teruggang
is investeren in verandering en
vernieuwing een noodzaak", zei
de VNCI-voorzitter.
Door verscherping van
milieu- en gezondheidseisen
moeten de chemiebedrijven in
Nederland de komende jaren
extra investeren.
Curator failliete Duitse melkfabriek over Campina en Brio:
new delhi rajiv tiwari
groningen theo koopman
Campina Melkunie en mclkma-
kelaardij Brio BV uit het Drentse
Zeegse hebben hun kennis en
macht misbruikt om zich te ver
rijken ten koste van de Mittel-
deutschc Molkerei Genossen-
schaft (MMG) en enkele hon
derden werknemers. Dat zegt
de curator van de failliete melk
fabriek uit Merseburg, een stad
je in de voormalige DDR.
Curator dr. Siegfried baron
Von Hohenau erkent dat de
melkfabriek 'met open ogen in
de afgrond is gerend'. „Doch
slechts naar westerse maatsta
ven gemeten. De MMG was on
bekend met de vrije markteco
nomie en met het werken in het
Westen. Ze was een eenvoudige
prooi. Deze westerse bedrijven
hebben de MMG in de afgrond
geduwd. Het verwijt 'eigen
schuld, dikke bult1 is hla niet
op zijn plaats."
Op 24 oktober 1990 sloot
Campina een samenwerkings
contract met de MMG in Mer
seburg. In dit contract, zo stelt
Von Hohenau, beloofde MMG
uitsluitend melk te zullen leve
ren aan Campina Melkunie. In
ruil daarvoor kreeg het bedrijf
kei
cht
finar
middelen, waarmee het Duitse
bedrijf zijn werkwijze wilde
aanpassen aan de westerse ei
sen. Op uitdrukkelijk verzoek
van Campina legde MMG ook
contacten met Brio. De melk
werd in de maanden december
1990 en januari 1991 aan Brio
BV geleverd, aldus Von Hohen-
De zaken met MMG liepen
aanvankelijk wel goed. Maar na
een paar weken kwamen er
strubbelingen. Volgens Von Ho
henau weigerde Campina de
melk te betalen, omdat deze
niet aan de kwaliteitseisen zou
voldoen. Het Nederlandse be
drijf weigerde de melk ook terug
te sturen. De melk werd tot vee
voer verwerkt en verkocht.
Campina presenteerde de reke
ning voor die verwerking aan
MMG. Volgens Von Hohenau
gaat het om een bedrag van
271.000 gulden. Tussenpersoon
Brio weigerde vervolgens ook te
betalen. In dit geval ging het
volgens de Duitse advocaat om
een bedrag van 722.000 gulden.
Mede hierdoor werd MMG op
12 maart 1991 failliet verklaard.
Eigenaar-directeur van Brio.
B. Hueting, zegt dat hij nu wel
wil betalen, maar dat niet kan.
„Dat kan niet krachtens een
voorlopige uitspraak van de
rechter in Assen. Campina heeft
afgedwongen dat we niks mo
gen betalen aan MMG. Dit is
voorlopig, want eerst moet wor
den uitgemaakt of Campina
geld tegoed heeft van MMG of
dat het de geleverde melk moet
betalen."
Omdat Campina meent nog
geld te krijgen van MMG en
Brio nog een rekening moest
betalen aan het Duitse bedrijf,
heeft Campina beslag laten leg
gen op goederen van Brio. Maar
ook MMG heeft beslag laten
leggen. Op het huis en de om
liggende grond van de directeur
van Brio. Von Hohenau is hier
toe overgegaan omdat hij
meent dat Brio niet meer is dan
een lege BV. waar geen cent valt
te halen. Hueting betwist dat
Ook hij heeft nu een advocaat
in de arm genomen.
Von Hohenau is verbitterd.
„Kennis, macht en financiële
middelen in ruil voor land-
bouwprodukten tegen een rede
lijke prijs is een goede zaak.
Maar deze goede zaak verwordt
tot een schande als het westerse
bedrijf die zaken misbruik om
een bedrijf uit het voormalige
Oostblok uit te mergelen en na
gebruik weg te gooien."
Bij Campina Melkunie wordt
de Duitse beschuldiging een
'onjuiste weergave' van de fei
ten genoemd.
inter press service
Ondanks het feit dat India de raketmoto
ren krijgt die het volgens een contract bij
de voormalige Sovjetunie besteld had,
kan de wederzijdse vriendschap tussen
de twee landen snel bekoelen door toe
komstige economische en strategische
moeilijkheden.
Dinsdag liet het Indiase parlement we
ten dat de regering van premier Nara-
simha Rao niet moest zwichten voor de
Amerikaanse druk af te zien van de ra
ket-leveranties. New Delhi houdt de
Russische Federatie als opvolger van de
Sovjetstaat inderdaad aan het contract,
dat een waarde van 250 miljoen dollar
(462,5 miljoen gulden) heeft. Daarmee
riskeert het dat het gepikeerde Washing
ton de daad bij het woord voegt en straf
maatregelen neemt.
De Russische overdracht van verfijnde
wapentechnologie aan India heeft de
Verenigde Staten geërgerd. Weliswaar
heeft New Delhi Washington verzekerd
dat de kennis wordt gebruikt voor de
lancering van communicatie- en weersa-
tellieten. Maar vanuit het Amerikaanse
oogpunt valt de kennis onder het Con
trolestelsel Raket-Technologie (MTCR.
Missile Technology Control Regime), dat
is ingesteld om de verspreiding van die
technologie tegen te gaan.
baandag nog dreigde het Amerikaan
se ministerie van buitenlandse zaken
met technologische sancties tegen Rus
land en India, als de aankoop van de ra
ketmotoren zou dooigaan Daarentegen
suggereerde de Russische minister van
buitenlandse zaken, Gennadi Boerboelis,
deze week in New Delhi dat de VS niet
moeten doen alsof het hun taak is om
mondiaal controle op verspreiding van
rakettechnologie uit te oefenen.
Maar Washington is er eigenlijk vooral
op uit de eigen belangen veilig te stellen.
India heeft een van de grootste defensie
budgetten in de wereld. Nu de Koude
Oorlog voorbij is, is de Amerikaanse wa
penindustrie op zoek naar nieuwe afne
mers. Zij zien in India een lucratieve af
zetmarkt, als dit land tenminste niet zo'n
grote voorkeur voor de handel met Mos
kou aan de dag zou leggen.
Hoewel de intimiderende houding van
de Verenigde Staten in eerste instantie
bij India geen effect heeft gesorteerd, is
het voor zowel Rusland als India raad
zaam de Amerikanen niet te zeer tegen
zich in het harnas te jagen. Beide landen
zijn zwaar afhankelijk van hulp uit het
westen bij de invoering van het vrije-
marktsysteem in hun oorspronkelijk
centraal geleide economieën.
Samenwerking
Door de tumultueuze veranderingen in
de voormalige Sovjetunie was India wat
de betrekkingen met Moskou betreft een
tijd het spoor bijster. Maar de Indiase en
de Russische regering doen momenteel
hard hun best de banden weer aan te ha
len. Zo herhaalde Boerboelis dinsdag in
New Delhi dat president Boris Jeltsin in
de tweede helft van 1992 een officieel
bezoek aan India zal afleggen.
Jeltsin's bezoek zou aanvankelijk in
maart plaatsvinden, maar werd onder
druk van de binnenlandse politieke en
economische situatie uitgesteld. Boer
boelis liet weten dat de twee landen tij
dens Jeltsin's bezoek een nieuw samen
werkingsverdrag zouden tekenen. Dat
zal het militaire en economische verdrag
vervangen, dat in 1971 werd gesloten en
dat nog pas vorig jaar was hernieuwd.
Toen Boerboelis dinsdag terugvloog
naar Moskou, kon hij tevreden achter
over leunen. Van de 148 akkoorden die
India met de voormalige Sovjetunie had
gesloten, heeft de Russische Federatie er
67 herbevestigd. Bovendien heeft Boer
boelis New Delhi de verzekering gegeven
dat Moskou de wapen- en olieleveranties
zal voortzetten.
Een eventuele staking van die leveran
ties zou de Indiase defensie ernstig scha
den en de zwaar beproefde economie in
een dodelijke duikvlucht brengen. In ruil
voor de wapenleveringen uit Moskou,
die parallel liepen met de Amerikaanse
wapenleveringen aan India's traditionele
vijand Paldstan, voorzag New Delhi de
vroegere Sovjetunie van thee, rijst, medi
cijnen, kruiden en lederwaren.
Rivaliserend
Toch is niet alles koek en ei tussen de
traditionele handelspartners. Tijdens het
proces dat tot de ontmanteling van het
Sovjet-imperium leidde, ontstonden gro
te scheuren in de onderlinge verhou
ding. De handel lag vanaf eind vorig jaar
praktisch stil, omdat er grote onduide
lijkheid heerste over de onderlinge uit
wisselbaarheid van de rupee en de roe
bel. Bovendien holde de Russische pro
duktie achteruit door problemen in de
totale produktie.
Nu westerse donors extra hulp aan
Rusland en Oost-Europa geven, is er een
rivaliserend element geslopen in de aan
vankelijk vriendschappelijke betrekkin
gen tussen het Zuiden en de vroegere
Sovjetunie en haar voormalige satelliet-
landen. Deze week is bekendgemaakt
dat Moskou een aanvraag voor leningen
wil indienen bij de Aziatische Ontwikke
lingsbank (ADB). Deze heeft onlangs ge
weigerd dergelijke verzoeken van India
en China in te willigen.
Boerboelis klonk deze week nog opti
mistisch over toekomstige bilaterale sa
menwerking: „Wij hebben een nieuwe
bladzijde in de geschiedenis van onze
landen opgeslagen. Wij zijn als landen
aan elkaar gelijk en wij hebben dezelfde
veiligheidsbelangen."
Maar India weet ondertussen dat het
niet meer door dik en dun op Rusland
kan vertrouwen. Tijdens de Algemene
Vergadering van de Verenigde Naties in
1991 shockeerde Rusland de Indiërs
door te stemmen voor een kernwapen-
vrije zone in Zuid-Azië, een voorstel dat
Paldstan herhaaldelijk heeft gedaan en
dat veel steun van de westerse landen
geniet. New Delhi heeft zich echter in
het verleden een fel tegenstander ge
toond van zo'n initiatief.
Anderzijds keurt Rusland de weigering
van India af om het internationale Nu
cleaire Non-Proliferatieverdrag te teke
nen, dat de verspreiding van kernwapens
en kernwapentechnologie over de we
reld probeert tegen te gaan. Daarnaast
tast ook het feit dat Moskou uit econo
mische overwegingen steeds meer toe
geeft aan westerse veiligheidsbelangen
de vriendschap tussen Moskou en New
Delhi verder aan.
