Frans Molenaar meester
in kunst van 't weglaten
Sterilisatie op retour, meer vraag naar euthanasie
Eerst de stok,
dan de knol
Leven en wonen
MAANDAG 4 MEI 1992
-23
WETEN WAARD
parfum
narcissen. Maar naast die lente
heeft de geur ook iets exotisch
door de specenjen. Daarmee is
het parfum niet zo fns en lente
achtig geworden als de naam
doet vermoeden Van de geur is
een parfum (7.5 ml) 145. een
eau de-toilette-spray in drie
maten waarvan de kleinste (30
ml) 45 kost en een body lotion
(200 ml) 59.00
.V OS Off SM brengt een dag
crème. die ook beschermt tegen
ultraviolette straling met een
beschermingsfactor van 15. De
crème is er voor een gevoelige
i normale huid. Prijs
(50 ml) 18.75.
2t De puimslcenvoetscrub van
de Boy Shop is een verkoelende
gel oni de voeten te reinigen en
te schuren. Zo heb je straks, als
r sandaaltjes gedragen
worden, mooie voeten De gel
kan ook worden gebruikt om de
e huid van knieën en elleho-
(r ver/ai hten Pri|s I H -
Met de HG 'douche en was
bakspray' zijn tegelwerk, wasta-
i douchebak in een han
domdraai schoon. De spray is
fosfaatvnj, de spuitflacon is na-
vulbaar. Te koop bij drogist of
dh/ -M.ik F'n|s l 9 9r,
Drie druppels
Drie druppels lifting anti fa
tigue' per dag zijn voldoende
om een vermoeid gezicht een
opkikkert je te geven, belooft
leanne Gatineau In de roze gel
zi)n dieproze mini confettiach-
tige deeltjes te onderscheiden.
Het wondermiddel!BKMl <»p
een gereinigde huid worden
aangebracht: 's morgens vroeg,
of 's avonds voordat men uit
gaat Dan een tot twee minuten
wachten voor het aanbrengen
van de dagcrème. Goedkoop is
da p| ni»! i i r> mm wmÊ%
i gebruik is hij wel.
Bodlijn Picasso
'brume
hydratante p.irfi.it
parfum»-erd water dal in fi|ne
nevel wordt verstoven, heeft Pa
loma Picasso haar badlijn Mon
Corps uitgebreid tot negen arti
kelen De deodorant bev at geen
alcohol, is daardoor ook er
schikt voor de gevoelige nu id en
kan direct na ontharing even -
s worden aangrbracht. Het
lie haamswatertje (met hyacint,
mimosa, engelwortel en mei
roos). dat 85 (100 ml) kost.
werkt zeer verfrissend.
Jeans-Iegging
De five-pocketjeans is ook als
legging te koop Dat Is het werk
van een Italiaanse beenmodefa-
bnkant. die daarvoor geavan
ceerde fotografische technirken
benutte Importeur Theo Wes
tervoorde in Huurio die de leg
ging in Nederland introduceer
de. kreeg laaiend enthousiaste
reacties De consumenten ver
koopprijs is 79.95.
Zonnewijzer
Nivea komt onder het motto
'gezond in de zon' met een zon
newijzer een schuifVaan die
aangeeft welke besc hermin»-
far tor noodzakelijk is bij welk
huidrypr en welk produkt daar
bi| past Het nieuwste produkt
van Nivea is de voc htrrguleren-
de zonnemeik met bescher
mingsfactor 20.
TUIN
Golfbewegingen in de zorg:
Ook in de gezondheidszorg (breed gezien)
zie je golfbewegingen: trends in 'behoeften'.
Zo is sterilisatie duidelijk op haar retour,
maar stijgt de vraag naar euthanasie sterk
en wordt bij de huisarts vaker over aids ge
praat. Deze ontwikkeling blijkt uit peilingen
die huisartsen wekelijks bijhouden en die
het Nederlands Instituut voor onderzoek
van de Eerstelijnsgezondheidszorg (NIVEL)
bundelt.
De huisartsen die hun medewerking ver
lenen bestrijken samen één procent van de
bevolking. Meldingen over de gedragingen
van 150.000 Nederlanders worden repre
sentatief geacht voor dit doel. Het nieuwste
verslag is dat van 1990 (recenter kan niet)
en het gaat over sterilisatie, voorkoming
van zwangerschap, aids. bloedonderzoek,
euthanasie en borstonderzoek.
Sterilisatie is als methode van geboorten-
beperking duidelijk op zijn retour. Van de
mannen tussen 22 en 31 jaar was niet meer
dan 2,2 procent gestenliseerd. tegen 5.1
procent in 1981. Bij vrouwen was het aantal
sterilisaties al eerder sterk afgenomen. De
sterilisatie heeft in het midden van de jaren
tachtig haar hoogtepunt beleefd: in 1986
was van 23 procent van de (echt)paren de
man of vrouw behandeld. In 1990 was dat
percentage tot 22,1 gedaald.
Abortus
Het aantal vrouwen dat ondanks toereikend
geachte voorzieningen op het gebied van
voorbehoedmiddelen zwanger wordt, lijkt
wat minder te worden. Toch kwam dat de
afgelopen jaren nog bij zes tot tien op de
10.000 vrouwen voor, vooral in de leeftijds
categorie 30-34-jarigen. In dergelijke situa
ties koos 55 procent van de vrouwen voor
een abortus.
Aids komt vaker ter sprake bij een bezoek
aan de huisarts. Tussen 1988 en 1990 nam
het aantal consulten over aids toe van 10
naar 16 per 10.000 inwoners. Voor 60 pro
cent zijn het mannen die aids bij hun arts
aankaarten. Voor zo ver daarbij een aids-
test wordt aangevraagd, blijkt die bijna al
tijd negatief. Het motief voor zo n test is
doorgaans zogeheten risicovol contact. In
andere Europese landen gaat het vaak om
een (soms gebruikelijke) screening voor hel
huwelijk.
In vergelijking met veel collega's in ande
re Europese landen blijken Nederlandse
huisartsen redelijk terughoudend om te
springen met het aanvragen van bloedon
derzoek. Het percentage patiënten wier
bloed is onderzocht, varieert van 5.1 in En
geland tot 16,1 procent in Zwitserland. Ne
derland zit met 6 procent duidelijk beneden
het gemiddelde (7,7 procent).
Kanker blijft het ziektebeeld waarbij eu
thanasie het meest voorkomt en het aantal
vragen aan de huisarts om euthanasie
neemt nog steeds toe. De huisartsen die de
peilingen verzorgden werden in 1990 ge
confronteerd met 45 verzoeken. Steeds va
ker wordt daarbij dan een euihanasiever-
klanng gebruikt, één van de zorgvuldig
heidseisen bij het verrichten van euthana
sie. In de grote steden worden beduidend
meer verzoeken gemeld dan op het (verste
delijkte) platteland Landelijk gezien lijdt 80
procent van de euthanasiepatiënten aan
kanker.
Onder vrouwen tussen 50 en 54 jaar stijgt
de vraag naar mammografie (borstonder
zoek). In de afgelopen drie jaar nam het
aantal verzoeken bij de huisarts met bijna
20 procent toe. Alleen al in 1990 was de stij
ging zeven procent. Deze cijfers staan los
van het reguliere bevolkingsonderzoek naar
borstkanker dat vrouwen tussen de 50 en 70
jaar wordt aangeboden.
Ontwerper opende 25 jaar geleden overnioedig couturehuis
De kleurrijke dahlia's die in vrijwel geen en
kele tuin ontbreken, behoren tot de al
lochtonen onder onze planten. Ze komen
van ver, ze verdragen geen vorst. Daarom halen we de
knollen, als het goed is, elke herfst weer uit de grond
om ze dan vorstvrij te laten overwinteren. Nu wordt het
tijd om ze uit de winterslaap te halen, dat mag ook
weer niet te vroeg. Dan is er kans dat de jonge spruiten
die ze vormen bij de beruchte meinachtvorst bevriezen.
Dus vanaf half april planten we ze in de tuin.
Dahlia's houden van volle zon en de grootbloemige
soorten moeten per se opgebonden worden omdat de
stengels zacht en windgevoelig zijn. Als we de juiste
plaats gevonden hebben, steken we eerst de stokken in
de grond. Doen we dat na het planten dan is er kans op
beschadiging van de knollen die dan kunnen gaan rot
ten. Om dat te voorkomen controleren we de overwin
teraars en ook de nieuw gekochte knollen nauwkeurig
op beschadigde knollen. Deze worden verwijderd.
Alle dahlia's, of ze nu groot of klein zijn, gaan zo diep in
de grond dat er zeker tien centimeter boven de knollen
komt te liggen. De onderlinge afstand is afhankelijk van
de soort. Er zijn er die met 25 30 cm genoeg ruimte
hebben, andere vragen om 80 90 cm.
Behalve dahlia's planten we nu ook de fraai getekende
Tigrida's die zo prachtig bloeien, mits we ze in de zon
zetten.
Onderlinge afstand is 10 cm en, net als bij dahlia's, gaat
er nog eens 10 cm grond op de knol.
Vorig jaar had ik zeer veel succes met een aantal bolle
tjes van de Oxalis lasiopetela, een broertje van klavertje
vier. Maar deze Oxalis heeft driedelige blaadjes en
mooie roze bloemen die de hele zomer bloeien, ook in
de halfschaduw, zelfs in de schaduw. Een gedeelte van
de bolletjes heb ik in de grond gelaten, de rest heb ik
binnen laten overwinteren. Nou. die buitenbolletjes
zijn mooi bevroren, zelfs in deze zachte winter. Volgen
de herfst gaat alles naar binnen, niet alleen de dahlia-
knollen en de tijgertjes, ook de minuscuul kleine Oxa-
lisbolletjes.
Zo blijf je leren.
LEZERSVRAAG
Vogelmuur vormt een probleem voor mevrouw BRAAT
V.D. HORST in HEEMSTEDE. Ze blijft maar wieden
(zeer milieuvriendelijk dus) en het blijft maar terugko-
Nu heeft mevrouw Braat een zogenaamd compostvat
en de mogelijkheid bestaat dat daarin de temperatuur
niet hoog genoeg wordt om de vele zaadjes van muur
de kiemkracht te ontnemen. Ik heb een gigantische
.composthoop en daarin wordt de temperatuur, naar ik
aanneem hogef. Dus minder muur. Mevrouw Braat
stelt voor om de muur een tijdje maar in de vuilniszak
te doen. Dat is een goed idee. Nog beter: eet de muur
op. (Stellaria, er zijn veel stelleria's: sterremuur, moe
rasmuur, grasmuur, bosmuur) ze zijn alle eetbaar. Je
kunt ze stoven, rauw eten, in soep en sla doen. De
smaak is niet sterk, gewoon 'groen'. Misschien is dat de
beste oplossing.
Mevrouw HILHORST-VAN Dl ESSEN in HAARLEM tobt
met haar stokrozen. Zij is helaas niet de enige. Sedert
jaren blijkt een gros van de stokrozen aangetast te wor
den door een schimmel die het blad rossig doet ver
kleuren en de plant waardeloos maakt. Tot zo ver ver
baast me de brief van mevrouw Hilhorst niet. Wel ver-,
baasd ben ik over het feit dat ze op vele plaatsen, in
Haarlem en in de Flevopolder, dezelfde aantasting
krijgt. Zelf ben ik na jaren tobben heel toevallig aan een
paar smetvrije exemplaren gekomen die gelukkig niet
zoals gebruikelijk, tweejarig zijn maar overblijven.
En nu de oplossing: probeer het nog eens. Zaai èn plant
in ruim gekochte potaarde (dus niet in zelfgemaakte en
besmette compost) en spuit de planten elke tien dagen
met een vriendelijk schimmelwerend middel: 40 gram
Eaardestaart (Equisetum) in 2 liter water een half uur
oken. tweemaal 24 uur laten trekken. Zeven en aan
vullen tot tien liter. Koel bewaard blijft dit spuitmiddel
enige tijd bruikbaar.
Natuurlijk kunt u ook om de paar weken een kleinere
hoeveelheid maken. Paardestaart vindt men vooral op
opgespoten land, in elk geval op arme gronden. Soms
ook langs (niet bespoten) slootkanten. In milieuvrien
delijke zaken is het gedroogd te koop, soms verpoe-
derd. Dan kunt u met een kJeinere hoeveelheid per wa
ter volstaan. Hoor ik nog of alle moeite geholpen heeft?
Komt er bij u al tuinierend of wandelend in de natuur
een vraag op? Greet Buchner zal proberen voor u het
antwoord te vinden. De Vraag kunt u opsturen naar
Damiate Dagbladen, Postbus 507, 2003 AP Haarlem
La.v. de redactie LEVEN EN WONEN.
Geometrische vormen voor Mole
naar een onuitputtelijke bron van In
spiratie. foto archief
veel kunstobjecten zijn en te wei
nig vrouwelijk. „Pure flauwekul
vindt hij. „Mijn haute couture is
gewoon niet voor iedereen be
stemd. Ik heb zo'n zestig vaste
cliënten en die vinden het wel
mooi. Er wordt altijd over gezeurd
dat ik zo consequent ben, maar
hetzelfde concept blijkt nog steeds
te werken. Chanel heeft ook altijd
aan hetzelfde thema vastgehou
den en kwam toch ook telkens
met wat nieuws. Mijn kleding is
herkenbaar en de cliënt vindt het
prettig wanneer je kunt zien dat ze
een Molenaar draagt."
Wie is nu precies die cliënt?
„Mensen die zijn zoals ik. Mensen
met topfuncties, die veel reizen,
weinig tijd hebben en er graag
goed uitzien. Nuchtere, moderne,
intellectuele vrouwen, die aan een
paar praktische, mooi gemaakte
kledingstukken van goede kwali
teit genoeg hebben."
T roetelkind
De haute couture is duidelijk zijn
troetelkind. Toch ontwerpt Frans
Molenaar met evenveel plezier al
sinds 1968 confectiekJeding voor
mannen (momentel voor Van Kol-
lum in Amsterdam) en sinds veer
tien jaar bedrijfskleding voor
KLM-ldeding EHCO in Haaksber
gen. Van Haagse vuilnismannen
tot Transavia-stewardessen, van
verhuizers in Duitsland tot perso
neelsleden van Fokker stak hij in
het nieuw. Op dit moment wordt
Molenaars kleding voor het win
kelpersoneel van Albert Heijn ge
test. „Men denkt vaak dat ik dat
doe voor het geld. maar dat is niet
zo. Ik vind het juist leuk om bin
nen streng afgebakende grenzen
kleding te ontwerpen die èn prak
tisch is èn aantrekkelijk".
Japan
Naarmate zijn ster rees, groeide
ook het Molenaar concern. Op het
ogenblik omvat het een boutique
en een haute-couture-salon in
Amsterdam, een zelfstandige win
kel in Tokyo en twintig Frans Mo
lenaar-corners in vooraanstaande
warenhuizen in Japan. Twaalf vas
te medewerkers en een groep free
lancers werken aan de halfjaarlijk
se collecties. Zoals het een coutu
rier van naam betaamt heeft hij
ook een geurlijn ontwikkeld:
O.N.13, genoemd naar het adres
van zijn huidige salon aan de
Oranje Nassaulaan 13.
Het gaat Frans Molenaar duide
lijk voor de wind. Al dat succes wil
lui trouwem niet mot /Jch alleen
houden Als eerste ontwerper in
ons land bood hij een jong talent.
Vinoodh Matadin. de gelr-genheid
om onder de merknaam Vinoodh
Matadin/Frans Molenaar een con-
fectiecollectie te ontwerpen „Het
barst in Nederland van het jonge
Frans Molenaar „Mijn kleding Is herkenbaar en de dient vindt het prettig
wanneer je kunt zien dat ze een Molenaar draagt foto ceo
talent. Maar vaak moeten ze bid-
d. ri OB sun ken om wat aandac ht
te krijgen. Teekens heeft mij des
tijds de kans gegeven om me te
ontplooien en nu wil ik anderen
ook zo'n kans geven
Met de presentatie van de con-
fectiecoUectie van Matadin in Am
sterdam. werd de vienng van het
zilveren jubileum van Molenaar
ingeluid Matadins ontwerpen
veel zwarte leggings van lakstof.
zwarte ia ponnen met drukknopen
en sluike, satijnen avondcTeaties
met draperieën werden in de
show heizij gecombineerd, hetzij
afgewisseld met creaties van Mo
lenaar uit de afgelopen 25 laar.
Door deze opnieuw en geheel an
no 1992 te stylen werd duidelijk
bewezen dat Molenaars ontwer
nog altiid niet aan actualiteit
ben ingeboet
Het jubileum staat ook centraal
op een retrospectieve fototen
toonstelling ondeT de titel 'Frans
Molenaar. 25 jaar couture" en een
expositie van mimtdi|kr installaties
rond hei thema mode van Hans
Klasema in museum f odor in Am
sterdam. De exposities duren tot en
met 10 mei
Avondpak in zijden crêpe uit de wintercollectie 1986-1987. foto archief
Hij herinnert het zich nog als de dag van gisteren. „De zenu
wen gierden door mijn botten. Om drie uur zou de opening
zijn. Om tien voor drie moesten we de stoffeerders nog van
de trap plukken. Er was plaats voor hooguit honderd mensen
en er kwamen er wel tweehonderd. En toen brak ook nog de
leuning van de trap... Als ik voor die tijd had geweten wat ik
nu allemaal weet, was ik er misschien niet aan begonnen..."
Frans Molenaar is nog maar 25
jaar oud als hij op 25 april 1967 in
de chique Amsterdamse Van
Baerlestraat zijn eigen couture
huis opent. Molenaar ontkent niet
dat een flinke dosis jeugdige over
moed destijds een rol heeft ge
speeld. Maar wie hem kent weet
dat het hem nooit aan zelfvertrou
wen heeft ontbroken. Dat hij juist
dank zij dit geloof in eigen kunnen
al op jonge leeftijd een reputatie
in de mode had opgebouwd.
Het was immers niemand min
der dan Gérard Pipart, hoofdont
werper van het Parijse huis Nina
Ricci, die zo onder de indruk raak
te van zijn voortvarendheid en
zelfverzekerdheid, dat hij Mole
naar in 1964 als assistent-ontwer
per aanstelde. Maar ook voor die
tijd had Molenaar zijn sporen in
de Parijse mode al verdiend. Na
zijn opleiding (1954-1956) aan de
Technische School voor Mode en
Kleding in Amsterdam en de
Rundschau-cursus in München-
Gladbach, volgde hij in 1958 een
stage bij Charles Montaigne, was
hij van '59 tot '63 freelance ont
werper in Parijs en werkje hij in
'63 bij Guy Laroche.
Hoewel Molenaar bij Nina Ricci
het ene succes na het andere
boekte, besloot hij toch naar zijn
geboorteland terug te keren en de
kans te grijpen die Eymert Teek
ens (van de slagerijen) hem bood.
Teekens financierde de 'salon' aan
de Van Baerlestraat, die door ar
chitect Cees Dam, een vrienck van
Molenaar, werd ontworpen.
Architectonisch
De eerste jaren waren verre van
gemakkelijk, maar opnieuw was
het zijn standvastigheid die Mole-
Jas en cape in pig-skln uit de zomer
collectie van 1981foto archief
naar na verloop van tijd het be
oogde succes opleverde. Molenaar
bleef trouw aan zijn eigen stijl, aan
de voor hem zo typerende archi
tectonische belijning, gebaseerd
op geometrische vormen. Conse
quent 'bouwt' hij ook nu nog al
zijn ontwerpen op uit driehoeken,
vierkanten, rechthoeken en cir
kels.
„Die vormen blijven me inspire
ren. Ik vind ze mooi. Door de val
ling van de stof zit er Schwung in.
De stof spreekt dan voor zichzelf.
Ik werk ook het liefst met effen
materialen. Als ik in een gedessi
neerde stof een naadje moet ma
ken... daar krijg ik helemaal de ze
nuwen van", aldus Molenaar die
zijn eigen stijl het liefst omschrijft
als „de kunst van het weglaten".
Hoewel hij algemeen wordt er
kend als één van Neerlands top
ontwerpers, luidt de kritiek aan
Molenaars adres vaak dat zijn ont
werpen te geconstrueerd zijn, te
