'Ziekenhuizen gaan plat'
Delft Instruments stoot defensietak af
Blutsen in imago dwingen vakbeweging tot bezinning
999
Binnenland
Supermarkten boos
over FNV-advertentie
Kok vreest Californische toestanden
Hagenaars bestormen
Kamer op open dag
ZATERDAG 2 MEI 1992
den bosch De gemeente Den Bosch laat de woonwagens in het
centrum aan de Vlijmenseweg voorlopig staap. Een verzoek aan
de provincie voor een vergunning om ze weg te slepen naar el
ders, is in de ijskast gezet. Aanvankelijk was het de bedoeling de
wagens van de bewoners die niet willen verkassen na 1 septem
ber met geweld te verslepen. In het kade van het decentralisatie
beleid wil de gemeente het grote kamp opdoeken en de bewo
ners verspreiden over kleinere kampen. Het college is hierop te
ruggekomen onder druk van de acties die de woonwagenbewo
ners de afgelopen week hebben gevoerd. Gisteren trokken onge
veer 60 bewoners naar de Sint Jan kathedraal, waar ze een ge
sprek hadden met bisschop Ter Schure. Die beloofde hun wen
sen over te brengen aan de gemeente. Een woordvoerder van de
gemeente zei binnenkort een nieuw gesprek met de bewoners te
organiseren. foto anp
ABP schrapt 900 arbeidsplaatsen
heerlen» Het Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds (ABP) houdt
er rekening mee dat het aantal werkplekken in Heerlen de ko
mende jaren daalt van 3300 tot circa 2000. 400 Mensen moeten
naar districtskantoren elders in het land, terwijl 900 arbeids
plaatsen moeten verdwijnen. Dat zegt hoofd huisvesting Ton-
naer in de personeelskrant ABP-orgaan.
Investeren musea goed voor economie
Amsterdam De overheid kijkt teveel naar de kosten van de ge
subsidieerde musea en te weinig naar de opbrengsten. Dat heeft
voorzitter Timmermans van de Nederlandse Federatie van
Vrienden van Musea vandaag gezegd ter gelegenheid van het
tienjarig bestaan. Timmermans pleitte voor een studie naar de
economische betekenis van cultuur voor de nationale economie,
toegespitst op musea en monumenten. Het bezoek aan musea is
de afgelopen tien jaar gestegen met 30 procent. „Cultuur is een
groeimarkt met een enorme potentie en de economie leert dat
investeren in zo'n markt zinvol is." Volgens Timmermans ko
men jaarlijks honderdduizenden buitenlanders naar Nederland
om hier musea te bezoeken.
Zware eis tegen homeopaat
den haag De Haagse officier van justitie heeft gisteren 2,5 jaar
cel geëist tegen een 40-jarige homeopaat uit Den Haag omdat
hij onbevoegd als geneesheer is opgetreden waardoor twee pa
tiënten op het randje van de dood hebben gebalanceerd. Een
van hen kwam in het voorjaar van 1990 bij hem in behandeling
voor een middenoorontsteking, maar werd pas in het ziekenhuis
opgenomen toen ze nagenoeg op sterven lag met een longont
steking. Ze heeft een gehoorbeschadiging opgelopen. Het twee
de geval gaat om een baby. die eind '87 begin '88 kampte met
een keelaandoening. Het kind raakte ondervoed en in een ver
stikkende ademnood en werd uiteindelijk ook in het ziekenhuis
opgenomen. De man zelf noemde het verhaal van de officier van
justitie „uit de duirmgezogen. Hij laat zich leiden door de me
ning van medici".
'Poging gezichtsverlies te voorkomen
utrecht» anp
De supermarktwerkgevèrs zijn
kwaad op de Dienstenbond
FNV vanwege een open brief
van de bond gisteren in een lan
delijk ochtendblad. Daarin her
haalt de bond de werkgevers in
een open brief het aanbod van
afgelopen weekeinde om te pra
ten over een tweejarige cao in
plaats van een éénjarig con
tract. Volgens algemeen direc
teur Schoolenaar is de adver
tentie een poging om gezichts
verlies te voorkomen.
De supermarkten worden al
een maand getroffen door ove
rigens weinig succesvolle acties.
De Dienstenbonden FNV en
CNV proberen de werkgevers
over te halen om tegemoet te
komen aan hun looneis van 6,5
procent. De werkgevers bliven
echter bij hun bod van 4,5 pro
Nu '91 dreigt met harde acties op 6 mei
De ziekenhuizen worden op 6 mei organisatorisch ont
wricht. Dat dreigement uitte gisteren de vakbond voor
verpleegkundigen en verzorgenden Nu '91. Hoewel de
vakbond de werkgeversorganisatie in het ziekenhuiswe
zen NZf tot maandag de tijd geeft om in te gaan op de ei
sen voor een nieuwe cao, zijn de voorbereidingen voor
de acties al in volle gang.
almere anpweigeren een daarvoor noodza
kelijk geachte diagnose te stel
len. „Dat valt immers buiten
hun verantwoordelijkheid, ook
al doen ze het doorgaans wel,"
aldus De Jong.
De eerste acties volgens deze
strategie verwacht de bond in
instellingen in Emmen, Rosma
len, Etten-Leur, Den Haag,
Nootdorp en Zuid-Laren. Steeds
weer zal de bond nagaan of het
protest juridisch door de beugel
Met een ludieke manifestatie
'De zorg gaat voor Pampus' gaf
de vakbond aan dat het onver
teerbaar is dat jaarlijks 16.000
verpleegkundigen het vak vaar
wel zeggen. Met de boot reisde
een groepje verpleegkundigen
naar het eiland Pampus om te
benadrukken dat de kwaliteit
van de zorgverlening daarmee
niet is gediend.
Het protest op Pampus lijkt
het laatste jolige protest van de
vakbond. In een speciaal draai
boek Actie '92 staan diverse ac-
tievormen opgesomd, waarmee
de bond de werkgevers in het
ziekenhuiswezen de duim
schroeven denkt aan te draaien
In feite komt het er volgens
vice-voorzitter De Jong op neer
dat verpleegkundigen voortaan
hun eigen agenda zullen bepa
len en die niet meer laten af
hangen van de agenda van an
dere disciplines in de zorgsec
tor. Dat betekent bijvoorbeeld
dat operaties moeten worden
uitgesteld, of dat psychiatrische
patiënten niet worden geïso
leerd omdat verpleegkundigen
kan.
Mocht in het najaar blijken
dat er nog weinig is bereikt voor
de 140.000 verpleegkundigen in
het ziekenhuiswezen en het
kruiswerk, dan zal de bond zich
sterk maken voor een aparte
cao voor verpleegkundigen en
verzorgenden. Dat komt neer
op een oorlogsverklaring aan
het adres van de andere bonden
AbvaKabo en CFO. Die maken
zich namelijk sterk voor de be
langen van het voltallige zieken
huispersoneel.
De cao-eisen van Nu '91 zijn
onder meer een loonsverhoging
van vijf procent en een ander
systeem van functiewaardering.
Tot nu toe boden de werkgevers
Verpleegkundigen voeren gisteren r
pus mag gaan.
niet meer dan 3,5 procent per 1
juli, wat op jaarbasis neerkomt
op 2.6 procent. Ook de ideeën
voor een andere functiewaarde
ring hebben nog weinig gehoor
gevonden.
Bij de CFO, de CNV-bond in
de zorgsector, zijn inmiddels 45
acties aangemeld. Vooral op de
r het eiland Pampus om duidelijk te n
eerste actiedag (6 mei) zullen
CFO-leden zich roeren. Dan
worden er in 24 instellingen in
het land werkonderbrekingen
gehouden, aldus CFO-woord-
voerder De Geus. De CFO vindt
dat de patiënten zo weinig mo
gelijk last moeten ondervinden
van de acties. „Toch sluiten wij
escalatie niet uit. Wij hopen dat
het niet zover komt. maar het
kabinet heeft de verantwoorde
lijkheid om dergelijke wilde ac
ties te voorkomen", aldus De
Geus. De FNV-bond AbvaKabo
was gisteren niet bereikbaar
vanwege de 1-meiviering.
ntuxtMi CPO PT*v>r~^
Politie pakt
bende van 36
stelende junks
VUSUNGEN ceo
Met de aanhouding van 36
mensen heeft de Missingse ge
meentepolitie een omvangrijke
reeks diefstallen uit woningen
en auto's opgelost. Twintig per
sonen zitten nog vast Een deel
van de buit (video-recorder*,
computers, naai- en boor
machines) is teruggevonden.
Het motief voor de inbraken
was drugsverslaving.
Het onderzoek kwam pas
.ped op
tepolitie
delen en heling. Het onderzoek
leidde naar twee andere inwo
ners van de Zeeuwse plaats van
32 en 22 jaar, van wie de laatste
op heterdaad werd betrapt bij
een inbraak in een apotheek.
Hij bekende vijftien inbraken in
woningen en auto's alleen of sa
men met de 32-jarige Vlissinger,
waarvan de buit werd gwluiten
aan een 51-jarige \1iv»inger In
zijn woning vond de politie
computers, autoradio-cassette
recorders en audio-visuele ap
paratuur. De spullen zijn in be
slag genomen.
Via deze man kon de politie
nog een groot aantal dieven
achterhalen. Een van hen. een
34-jange man. bleek 28 inbra
ken in winkels te hebben ge
pleegd plus een onbekend aan
tal winkeldiefstallen en auto in
braken in Vlissingen en Middel
burg.
zaanstad» PvdA-leider Kok ont
moette gisteren zijn opvolger bij
de FNV, Johan Stekelenburg, tij
dens een 1 -meiviering in Zaan
stad. Na het weerzien hield Kok
een sombere toespraak. Hij stelde
dat „wij in West-Europa en eigen
land heel goed moeten naden
ken" over de oorzaken van de ras-
senrellen die momenteel het
Amerikaanse Los Angeles teiste
ren. Volgens hem zijn de onlusten
het gevolg van „opkomend con
servatisme" waardoor aan de
zwarte bevolking „elk perspectief
is ontnomen" en nu „de vlam in
de pan geslagen". Ook in West-
Europa zou iets dergelijks kunnen
gebeuren, suggereerde Kok. Want
West-Europa is in zekere zin een
eiland van welvaart en stabiliteit
in een Oceaan (van Noord-Afrika
tot Zuid-Oost en Oost-Europa)
van onrust „Zijn wij, burgers, po
litici, regeringen, tegen de vragen
opgewassen die ons in snel tempo
tegemoet komen?" Bij het zoeken
naar de antwoorden op die vragen
moet de sociaal-demoaatie vol
gens Kok een belangrijke rol spe
len. „Progressieve mensen berus
ten niet dat is de kern". foto
aa/p» frans van der unde
kende interieur genoot de inte
resse van de burgenj, dat was
ook het geval met de attributen
die personeel v an de Kamer tn
de verkoop had: stropdassen
met het beeldmerk van de Ka
mer. fotoboeken, tegeltjes, pos
ters en katoenen draagtassen
met kamerlogo gingen gnf van
de hand Vooral toen het ka
merlid Weisglas (WD) door een
bezoeker werd aangespoord om
htingen
r malen
Ongeveer 30.000 Hagenaars
hebben gisteren gebruik ge
maakt van de mogelijkheid om
de nieuwe Tweede Kamer in de
Hofstad te bezichtigen Daar
mee werden alle verwachting
voor deze open dag vele
overtroffen
Om de openheid van het par
lement te accentueren, heen de
Tweede Kamer besloten om de
bevolking tot 12 september in
de gelegenheid te stellen haar
nieuwe behuizing te komen be
wonderen. De bewoners van de
residentie hadden gisteren en
vandaag de primeur.
Hoewel de beveiligingsbe
ambten van de Tweede Kamer
de nieuwbouw om negen uur
openden voor de bezoekers,
stonden er al ver voor acht uur
drommen mensen in dl sin.
mende regen te wachten.
Niet alleen het indrukwek-
tasjes te plaatsen,
aandenkens met meer aan tr
slepen.
Dat gold ook de koffie met ge
bak in het parte antrum
Nieuwspoort, dat voor deze ge
legenheid zijn deuren wijd had
opengezet. Duizenden nieuws
gierigen probeerden er een
glimp op te vangen van de jour
nalisten. voorlichters en politici,
die in deze besloten club infor
meel de maaltijd gebruiken of
een borrel drinken.
Merkpiraten
cent. Ze vinden in tegenstelling
tot de bonden niet dat hun
werknemers minder verdienen
dan in vergelijkbare branches.
In de open brief herhaalt de
FNV-bond het aanbod om de
vermeende loonachterstand in
te halen in twee in plaats van in
éën jaar. Werkgeversonderhan
delaar Schoolenaar ziet de ad
vertentie daarom meer als een
poging van de bond om leden
te winnen. „Ze hadden de brief
ook gewoon kunnen opsturen.
Een postzegel is goedkoper".
Schoolenaar sluit ook niet uit
dat de bond via de advertentie
probeert om gezichtsverlies te
voorkomen. De Dienstenbond
FNV trachtte vorige week vrij
dag de leden al over te halen
om de acties op te schorten,
maar een nipte meerderheid
van de leden besloot toen om
door te gaan met acties.
Delft Instruments heeft een me
tamorfose ondergaan. Volgens
bestuursvoorzitter Kingma is
zijn onderneming na de Ameri
kaanse strafmaatregelen we
gens overtreding van de herex-
portbepalingen bij de verkoop
van nachtkijkers naar Irak „een
geheel ander bedrijf'. Dit jaar
verwacht de bestuursvoorzitter,
zo bleek vrijdag tijdens de toe
lichting van het jaarverslag, een
schikking te kunnen treffen met
de Amerikaanse overheid. Delft
Instruments wil zich voortaan
concentreren op de produktie
van civiele apparaten.
De produktie van militaire
produkten zoals nachtkijkers en
helderheidsversterkers - popu
lair bij helicopterpiloten en
tankbemanningen - heeft Delft
Instruments geen geluk ge
bracht. In 1988 werd de voorlo
per van Delft Instruments. Old-
elft, bestraft voor het verkopen
van nachtkijkers aan Irak. Irak
voerde toen een oorlog met het
buurland Iran. Tijdens de Golf
oorlog in 1990/91 dook op
nieuw het Irak-spook weer op.
Amerikaanse troepen verover
den een Irakese tank met nacht-
zichtapparatuur uit Delft, waar
in Amerikaanse onderdelen wa
ren verwerkt. Begin 1991 trof de
regering in Washington straf
maatregelen. Amerikaanse be
drijven mochten geen spullen
meer afnemen van de Neder
landse onderneming e n grrn
onderdelen meer leveren.
De Amerikaanse boycot had
rampzalige gevolgen. In 1990
verloor de onderneming 8.9
miljoen gulden. Een jaar later is
het nettoverlies al gestegen tot
bijna 50 miljoen gulden. De
omzet dook met 69 miljoen gul
den omlaag naar 364 miljoen.
Financieel-directeur Verhaart:
„Ons resultaat was zielig".
liet de produktie in het honderd
lopen. Doordat Amerikaanse
bedrijven geen onderdelen
meer mochten leveren, kon het
Nederlandse bedrijf sommige
produkten maar half maken.
Europese en Japanse producen
ten vulden de gaten op tegen -
uiteraard - hogere prijzen.
De defensie-activiteiten zijn
ondertussen flink gesaneerd.
Was bij Oldelft nog zeventig
procent van de omzet afkomstig
uit de militaire poot. bij de ge
fuseerde Delft Instruments
komt nog ongeveer tien procent
uit de defensietak. Deze defen
ma heeft i
genomen
sietak werd naast de strafmaat-
ragelen wn de VS puufci
door het uitbreken van de vrede
in West- en Oost-Europa kmg
i zijn hart al afscheid
ran de nat hüdjkers
„Defensie is nauwelijks meer
relevant voor ons".
Vooral de medische appara
tuur zoals röntgenapparaten
moeten het nieuwe uithang
bord worden. In 1992 zal de to
tale omzet volgens verwachting
op 400 miljoen uitkomen, waar
van 220 miljoen in de medische
MT tor
Drie handelaren in namaakarti-
kclcn moeten de namen van
hun leveranciers bekend maken
np sir,ilfr van een dwangsom
van 5000 gulden per dag. zo
heeft de Utrechtse rechtbank
bepaald Bij een inval trof de
Ifonomische Controle Dienst
onder meer nagemaakte l-cvt
Strauss kleding en Carrier hor
i..gaan laarlijks lijden bedrtj
ven als Levi Strauss. Nike,
Christian Dior, Van Gils en Yves
Saint Laurent tientallen miljoe
nen guldens verlies door deze
handel
utrecht pi eter couwenberch
GEEF OM HUN WERELD
BOUW AAN HUN TOEKOMST
STICHTING VLUCHTELING
GIRO
DEN HAAG
OMDAT HET HELPT
April was een slechte maand voor de Nederland
se vakbeweging. Werkgevers speelden de bon
den uit elkaar en de publieke opinie keerde zich
tegen de stakers. De vakbeweging staat voor de
taak om haar gedeukte imago op te vijzelen. De
werknemersorganisaties zullen zich moeten be
zinnen op hun rol in een spel, waar ook werkge
vers en de overheid een balletje meetrappen.
Er gaan stemmen op die vinden dat de bonden
meer samen moeten optrekken, zoals ten tijde
van de wao- en ziektewetacties, en moeten wer
ken aan gezamenlijke (centrale) afspraken met de
overheid. Daarbij is de roep om niet te snel naar
het stakingswapen te grijpen snel luider gewor
den. ook binnen de vakbeweging.
Terugblikkend op een aantal roerige weken wil
FNV-voorman Stekelenburg niet ontkennen dat
de vakbeweging mede-schuldig is aan hei nega
tieve beeld dat men van haar heeft. ..We zitten al
enige jaren in het defensief. Vroeger deden werk
gevers nooit zelf voorstellen, /.ij reageerden altijd
op onze plannen. Maar sinds een jaar of viif ko-
1 men ze elk jaar met een verlanglijstje vol ver
slechteringen. Die tactiek heeft grote invloed op
het verloop van de onderhandelingen. Werkne
mers zijn al heel blij als hun bestuurder kan mel
den dat hij een aantal verslechteringen heeft we
ten tegen te houden. In economisch mindere tij
den ben je al spekkoper als je bijvoorbeeld de vut
in stand houdt."
Dit tij keren is voor de bonden een welhaast on
mogelijke opgave, vooral bij gebrek aan een geza
menlijke strategie. Tot halverwege de jaren tach
tig stonden cao's nog in het teken van een kern
thema. In '73 de denivellering. in '77 de automati
sche prijscompensatie en in 82 de aanval op de
Ziektewet. Nu gaat het in de suiker om de prijs
compensatie. in de zuivel om de vut en in de
kleinmetaal om de zogenoemde prikkels, terwijl
in de gezondheidszorg wordt gesteggeld over het
loon „We hebben wel eens massief ingezet op de
vierdaagse werkweek. Maar de verschillen tussen
de bedrijfstakken zijn te groot", constateert Steke
lenburg
Volgens CNV-bestuurder Terpstra is de ver
deeldheid binnen de vakbeweging ook deels ver
klaarbaar door een verschillende kijk op de zoge
noemde 'verworven rechten', zoals de vut of de
automatische prijscompensatie. „Er is sprake van
een kentering in de arbeidsverhoudingen. Door
allerlei ontwikkelingen, zoals de vergrijzing. het
vastlopen van de sociale zekerheid en het wegval
len van de Europese binnengrenzen, moeten we
anders omgaan met onze sociale verworvenhe
den. Het gaat niet langer om het behoud, maar
om de houdbaarheid van deze regelingen. Maar
dat wil niet zeggen dat we ze meteen naar de
prullenbak verwijzen."
Verdeeldheid
De conflicten tussen FNV en CNV bonden hij de
cao-onderhandelingen met NS. K1.M. de zuivel en
de suikerverwerkende industrie hebben de vakbe
weging geen goed gedaan. Verdeeldheid in het
eigen kamp is voor iedereen in de vakbeweging
een slechte zaak. Het verzwakt de positie tegen
over de werkgever en doet geen goed in de beeld
vorming". zegt Ruud Vreeman, ex voorzitter van
de militante Vervoersbond FNV'. „Gezamenlijk
optreden werft leden, dat heeft de wao-actie van
fgelopen zomer wel geleerd En het aantal leden
i de macht van de vakbeweging"
huidige vice-voorzitter van de PvdA pleit
voor een nieuwe stimulans voor het centraal
overleg. „De overheid trekt zich steeds meer terug
uit het sociaal-economisch leven, wat betekent
dat de bonden steeds meer zelf moeten bevrch
ten. De dempende werking van de overheid is als
het ware weggevallen en dat hebben we dit jaar
gemerkt."
Vreeman schildert een somber beeld van te ver
doorgevoerde gedecentraliseerde arbeidsverhou
dingen „De organisatiegraad bij de bonden is te
laag om het zonder de overheid te rooien. De In
dustriebond zal het wel gedeeltelijk redden, net
als de Vervoers- en Voedingsbond Maar wat te
denken van de Dien sten bona?"
Vreeman ziet alle reden om het centraal overleg
nog dit jaar te hervatten. „Kijk alleen maar naar
de loonontwikkeling Oproepen van de minister
om te matigrn hebben geen enkel effect. Zoiets
werkt alleen in een ruil. voor atv of werk. In de
centrale onderhandelingen krijg je dat niet op de
agenda, dan wordt de aandacht weggezogen door
de vut of de Ziektewet." En: „Hoe kun je anders
zorgen dat er iets wordt gedaan voor het milieu of
de allochtonen?."
