China zet 7
Europeanen
het land uit
Moi vaart wel bij etnische onrust Kenya
ch
V rijhandelsakkoord
op nippertje gered
India legt beslag op
bezit Union Carbide
'Aantasting ozonlaag niet
zo ernstig als gevreesd'
Buitenland
'VS moeten niet langer politieagent van de wereld spelen
Reclame op het Rode Plein
J" 'XL
Doodstraf voor blanke
politieman Zuid-Afrika
"Vrijdag 1 MEI 1992
ingv.
EUR
ELLI
ag
3161
Lufthansa ontslaat 1.000 werknemers
frankfurt De Duitse vliegtuigmaatschappij Lufthansa zal aan
het einde van dit jaar 1.000 werknemers ontslaan. Het is nog
niet bekend welke afdelingen moeten inkrimpen. Volgens een
woordvoerder van het bedrijf zijn de sterke dalingen in vliegprij
zen en de moordende concurrentie op de Noordatlantische rou
te verantwoordelijk voor de beslissing van het bedrijf dat zich op
nog slechtere tijden wil voorbereiden. Lufthansa wil overigens
voorkomen dat de kwaliteit van de service in gevaar komt.
Aardbeving gebied Middellandse Zee
athene Een aardbeving met een kracht van 6.1 op de schaal van
Richter heeft gisteren het oostelijke Middellandse Zeegebied ge
troffen. Volgens het Seismologisch Instituut in Athene lag het
epicentrum van de aardbeving 490 kilometer ten zuidoosten van
Athene en 100 kilometer ten zuidoosten van Kreta. Er waren
geen meldingen van schade of gewonden, aldus het instituut.
Doden na explosie in New Delhi
new delhi» Explosies van vaten met chemicaliën in de Indische
hoofdstad New Delhi hebben aan ten minste 34 mensen het le
ven gekost. Het dodental kan nog stijgen. De explosies deden
zich woensdag voor in een magazijn in de wijk Naya Bazaar
(„nieuwe markt"). Drie grote gebouwen stortten in waardoor
veel mensen onder puin bedolven raakten. Woensdag werden al
de lijken van 16 mensen gevonden, 3 anderen stierven later aan
hun verwondingen. Politie in de Indiase hoofdstad zegt dat de
explosies het gevolg kunnen zijn van nalatigheid. De mogelijk
heid dat Sikhs iets met de ontploffingen te maken hebben,
wordt echter niet uitgesloten.
Fast-foodketen stopt na bommelding
taipei De fast-foodketen Kentucky Fried Chicken is er gisteren
in navolging van concurrent McDonalds toe overgegaan de ves
tigingen in Taiwan voor onbepaalde tijd te sluiten. Kentucky
Fried Chicken sloot de 35 restaurants nadat een onbekende man
woensdagavond tegenover de politie zei dat het bednjf het vol
gende slachtoffer zou zijn van een bomaanslag. De 55 vestigin
gen van McDonalds werden woensdag gesloten na doelwit te
zijn geweest van drie bomaanslagen, waarbij een politieagent
omkwam en twee bezoekende kinderen gewond raakten.
President Sierra Leone gevlucht
Conakry President Josep Momoh van Sierra Leone is gisteren
per helikopter naar het buurland Guinee gevlucht. Daarmee lij
ken de muitende militairen na een dag van onzekerheid de
macht in Sierra Leone te hebben overgenomen. De verbindin
gen met het Westafrikaanse land zijn nog steeds verbroken.
brussel peter de vries
correspondent
Een akkoord tussen Oostenrijk
en de EG over het vrachtvervoer
door de Alpen heeft op de val
reep de weg vrijgemaakt voor
de vorming van een grote vrij
handelszone in Europa. Met in
gang van volgend jaar zullen de
12 EG-landen en Oostenrijk,
Zwitserland, Zweden, Finland,
IJsland, Lichtenstein en Noor
wegen één handelsmarkt vor
men, met 380 miljoen inwoners
de grootste ter wereld. Het ak
koord over die Europese Econo
mische Ruimte (EER) wordt za
terdag officieel in Porto onder
tekend.
Het akkoord over de vrijhan
delszone is tot nu toe geen ge
lukkig lot beschoren: de 19 be
trokken landen werden het vo
rig jaar al eens, maar vervolgens
doken telkens moeilijkheden op
rond onderdelen. Zo verwierp
het EG-Hof een eerdere versie
omdat er teveel juridische ha
ken en ogen aan zaten. Afgelo
pen week bleek opeens dat de
EG en Oostenrijk elk een ver
schillende uitleg gaven aan de
afspraken over het transito-ver
keer door de Alpen.
Die afspraken, gemaakt onder
voorzitterschap van de Neder
landse minister Maij-Weggen,
bleken te rammelen. Oostenrijk
wil het aantal ritmachtigingen
de komende 12 jaar slechts be
perkt laten stijgen, en eist dat
de EG de vervuiling door het
verkeer in die tijd met 60 pro
cent vermindert. Voor trans
portlanden als Duitsland, Ne
derland, België en Italië zijn de
ze afspraken van groot belang;
zij dreigden het hele EER-ak-
koord tegen te houden wanneer
de transito-problemen niet
goed werden geregeld.
Alle bezittingen van de Ameri
kaanse multinational Union
Carbide in India zijn in beslag
genomen. Dat is gisteren ge
beurd op last van een Indiase
rechter in Bhopal.
De uitspraak van de rechter
volgde op berichten eerder deze
maand dat Union Carbide van
plan was om al haar bezittingen
in India te verkopen. Op deze
manier zou de onderneming
zich kunnen ontdoen van alle
aanspraken op schadevergoe
ding. Het chemische concern
wordt verantwoordelijk gehou
den voor de giframp in 1984 in
Bhopal waarbij 4000 mensen
omkwamen. Nog eens duizen
den raakten voor hun leven ge
handicapt.
Het hoofdkwartier van Union
Carbide in Danbury, Connecti-
washington dpa
Het dunner worden van de
ozonlaag boven grote delen
van Noord-Amerika, Groen
land, Europa en Rusland dat
door het Amerikaanse ruimte
vaartcentrum Nasa werd ver
wacht, is uitgebleven. Weten
schappers van Nasa meldden
gisteren dat hogere temperatu
ren in hogere lagen van de at
mosfeer blijkbaar de aantas
ting van de ozonlaag hebben
voorkomen. Bij lagere tempe
raturen zou het afkalvingspro
ces zijn doorgegaan. De des
kundigen baseren zich op on
derzoeken van de dampkring
Gorbatsjov haalt in interview uit naar Amerika
bryan brumley/ap
Michail Gorbatsjov, inmiddels alweer ruim vier
maanden ex-president van de eveneens voor
malige ex-Sovjetunie, heeft gisteren uitgehaald
naar de Verenigde Staten. Hij zei dat dat land
moet ophouden met het spelen van 'politie
agent' van de wereld. In plaats hiervan kunnen
de VS zich beter concentreren op de opbouw
van de democratieën in de wereld.
Gorbatsjov deed zijn uitspraken tegenover As
sociated Press, twee dagen voordat hij een veer
tiendaags bezoek brengt aan de VS. Gorbatsjov
zal in de VS toespraken houden en geld inzame
len voor zijn politieke onderzoeksstichting. Het
Amerikaanse organisatiecomité dat de reis heeft
voorbereid - en wordt voorgezeten door Ronald
Reagan en zijn voormalige minister van buiten
landse zaken George Schultz - zou al op een mil
joen dollar aan donaties van bedrijven, particu
lieren en liefdadigheidsinstellingen kunnen re
kenen.
Zonder president George Bush bij naam te
noemen, verklaarde Gorbatsjov dat de regering
van de VS „een verwijt moet worden gemaakt
Terwijl miljarden dollars werden uitgegeven aan
de Golfoorlog „bleek het geld om de democrati
sche hervormingen te ondersteunen die een
nieuwe wereld voor de komende honderd jaar
creëren moeilijker te vinden." Gorbatsjov noem
de dit „beperkt denken" en zei dat niet te kun
nen begrijpen.
De 61-jarige Gorbatsjov leverde ook kritiek op
de Russische president Boris Jeltsin en noemde
de snelheid van diens economische hervormin
gen een risico voor het ontstaan van sociale ex
plosies. Plannen terug te keren in de politiek
Heeft Gorbatsjov echter niet. ..Ik zie het meer als
mijn plicht als individu de hervormingen te
steunen en soms kritiek hierop te leveren", aldus
Gorbatsjov.
Terugkijkend op zijn zeven jaren durende tijd
in het Kremlin en de ineenstorting van de Sov
jetunie erkende Gorbatsjov dat hii de hervor
mingen niet snel genoeg doorvoerde. „We had
den geen tijd moeten verliezen met het verbete
ren van het systeem. Dat systeem, het stalinisti
sche model, de commando-economie, wurgde
de energie, het denken in de gemeenschap, de
bereidheid tot actie. Hel hield het hele land te
gen." Volgens Gorbatsjov liepen de politieke en
eoonomlKfae havotmbigHi mei mmtmb M|
1 cgdi hkraantoedtthiTandterprivatiMi nan
had moeten toestaan. „Maar iedereen is alti|d
intelligenter als hij kan terugkijken" meende hij.
Hij vertelde overigens geen spijt te hebben of
zich verslagen te voelen.
De ex-president drong er bij het democrati
sche kamp in Rusland op aan hun krachten te
bundelen en aandacht te schenken aan de reac
tionairen. die volgens hem wel hun krachten aan
het bundelen zijn. „Ze zijn als een Hydra; terwijl
je een hoofd afneemt, ontstaan er anderen op
die plaats."
Na actie voor vrije vakbonden
China heeft vanmorgen zeven Europese vakbondsactivis
ten en parlementariërs uitgewezen, omdat zij op het
Plein van de Hemelse Vrede in Peking hadden gedemon
streerd voor vrije vakbonden. De activisten waren giste
ren aangehouden nadat zij op het plein een spandoek
hadden uitgerold met de Chinese tekst „Lang leve de
vrije vakbonden".
v
peking/hong kong
De activisten, uit Duitsland,
Frankrijk, Groot-Brittannië,
Zwitserland en Hongarije, die
de aandacht van honderden
nieuwsgierige Chinezen kregen,
riepen luidkeels leuzen totdat
ze in stilte door politieagenten
werden weggeleid. Zij werden
een paar uur overgebracht naar
een hotel bij het vliegveld. Bij
hun kamers werd een politie
agent geposteerd.
Vanmorgen kwamen zij aan
in Hong Kong. Het was ondui
delijk wat er met een achtste ac
tivist, de Hongaarse vakbonds
man Joseph Sebec, was ge
beurd. Hij begeleidde de overi
ge activisten en bevindt zich
waarschijnlijk nog in China.
De actie was bedoeld om de
aandacht te vestigen op de 1
meiviering, waarbij veel landen
hun arbeiders eren, maar hen
vaak niet in staat stellen invloed
uit te oefenen op het politieke
De politie rukt een spandoek uit de handen van een van de Europese actievoerders op het Plein van de He
melse Vrede in Peking.
systeem. Een Britse journalist
en twee Duitse cameralieden
werden eveneens gearresteerd.
Een woordvoerder van het
ministerie van buitenlandse za
ken in Peking zei dat de groep
„met opzet moeilijkheden pro
beerde te maken". Zij hebben
foto •ap» greg baker
de Chinese wet overtreden, zei
hij.
cut, zei vorige maand dat het
zijn Indiase aandeel van de
hand wilde doen om 17 miljoen
dollar te steken in de bouw van
een speciaal ziekenhuis waar
slachtoffers van de giframp
kunnen worden verpleegd.
De juridische maatregelen te
gen Union Carbide werden mo
gelijk nadat het Hooggerechts
hof in New Delhi vorig jaar een
akkoord tussen de toenmalige
Indiase regering onder leiding
van wijlen Rajiv Gandhi en
Union Carbide ongeldig ver
klaarde. In 1989 waren beide
partijen namelijk overeengeko
men dat de multinational in In
dia niet zou worden vervolgd, in
ruil voor een bedrag van 470
miljoen dollar. Met dit bedrag
hoopte de Indiase regering de
schadeclaims te kunnen dek
ken.
met behulp van waarnemings
satellieten.
Nasa-wetenschapper Joe
Waters zei dat de aantasting
van de ozonlaag, die de aarde
beschermt tegen de gevaarlijke
ultraviolette straling van de
zon, reden voor bezorgdheid
blijft. Begin dit jaar meldde
Nasa dat het in de dampkring
boven Noord-Amerika, Europa
en delen van Azië ongekende
hoeveelheden chemicaliën had
gemeten die een ernstige be
dreiging voor de ozonlaag zijn
en eventueel een gat in deze
laag zouden kunnen vormen,
zoals boven het Zuidpoolge
bied.
H*SrtA «wt<
VÜ 6
5V IC' V
SLN .IN ïEAR CH 4»
- -eiijjgu xjmsMi
tCScl "3
men Jf ra
moskou In Moskou is vanmorgen de 1 mei-viering begonnen met een betoging van enkele honderden
communisten in het centrum van de stad. Later op de dag werden op het Rode Plein een groot volksfeest
en een theatershow gehouden. Op het plein zijn voor het eerst grote reclameborden aangebracht, uit de
opbrengst waarvan de feestelijkheden worden bekostigd. foto ap
Wegens moord op rouwende zwarten
was voor hem de 'staatsvijand'
die uit de weg moest worden
geruimd. Op de avond van 2 de
cember 1988 had Mitchell, toen
nog luitenant, zijn mannen op
dracht gegeven een huis in
Trust Feed aan te vallen in de
veronderstelling dat daar ANC-
aanhangers verbleven. Hij bleek
zich te hebben vergist: in het
huis hielden negentien man
nen. vrouwen en kinderen een
nachtwake bij de overleden Alf
red Sithole. Zij sympathiseerden
met Inkatha Slechts acht van
hen overleefden het bloedbad.
Het onderzoek naar de trage
die in Trust Feed werd geken
merkt door onregelmatigheden,
onder meer het vernietigen van
bewijsmatenaal en pogingen
van Mitchells superieuren, het
onderzoek te saboteren. Mit
chell kreeg in die tijd zeHs pro
motie. De waarheid kwam
slechts aan het licht dank zij de
moed van een politieman, kapi
tein Frank Dutton, die het on
derzoek leidde en die tijdens
het proces, ondanks bedreigin
gen. tegen Mitchell getuigde.
De extreem rechtse Konscr-
vatieve Partij (KP) gaat met pre
sident De klerk pralen over
deelname aan de Conventie
voor een Democratisch Zuid-
Afrika (Codesa). De KP heeft tot
nu toe geweigerd daaraan deel
te nemen. Begin deze week
werd zelfs een KP lid uit de par
tij gezet omdat hij zich positief
had uitgelaten over Codesa.
johannesburg p van nuusenburg
correspondent
Een Zuidafrikaanse politie-offi-
cier is gisteren in Pietermaritz-
burg ter dood veroordeeld we
gens de moord op elf mannen,
vrouwen en kinderen. Vier
zwarte politiemannen kregen
ieder vijftien jaar wegens hun
aandeel in de slachting die in
december 1988 plaatsvond in
Trust Feed, een zwarte gemeen
schap in de provincie Natal.
Rechter Wilson zei in zijn toe
lichting op zijn vonnis dat hoe
wel kapitein Brian Mitchell zelf
niemand had gedood, hij 'voor
de wet en moreel' verantwoor
delijk was voor de moorden, die
hij zijn ondergeschikten had la
ten plegen.
Wilson zei dat hij levenslange
gevangenisstraf had overwogen,
maar dat zou niet de juiste straf
zijn geweest. „Voor zijn in koe
len bloede gepleegde misdaden
past alleen de strengs], Mal dt
doodstraf." Mitchells vier me
deplichtigen hebben slechts
vijftien jaar gekregen, omdat ze
„door hem misbruikt waren".
De Trust FMl^ÖÉe is hfll
eerste onomstotelijke bewijs dat
de politie is betrokken bij het
aanwakkeren van het geweld in
de zwarte woonoorden, zoals
i n t AN( heriiaaldetifk beweert
Mitchell had in de machts
strijd tussen het ANC en de
Zulu-beweging Inkatha de kant
van Inkatha gekozen. Het ANC
nairobi horace awori
correspondent
De Kenyaanse oppositie vreest dat een burgeroorlog
in het land steeds onontkoombaarder wordt. Als de
regering in Nairobi geen maatregelen neemt dan zul
len de onlusten in het westen van Kenya zich naar an
dere delen van het land uitbreiden, aldus waarne
mers. Volgens bisschop Ndingi Wa N'kezi zijn er ech
ter aanwijzingen dat de onlusten worden aangewak
kerd door leden van de Kanu. de partij die het in Ke
nya voor het zeggen heeft. Zij zouden zich met hand
en tand verzetten tegen democratische veranderin
gen.
Woensdag gingen studenten van de universiteit van
Nairobi de straat op om tegen het etnische geweld te
protesteren. Ze eisten het aftreden van president Da
niel Arap Moi. Oproerpolitie en een eenheid van de
paramilitaire GSU maakten een einde aan de betoging
door de demonstranten terug te drijven naar de cam
pus.
„Ga naar Molo", schreeuwden de studenten de
GSU-eenheid toe. Molo is het gebied dat het zwaarst
is getroffen door het etnische geweld. Sinds de onlus
ten een half jaar geleden zijn begonnen zijn zeker 200
mensen omgekomen. Duizenden anderen hebben het
gebied inmiddels ontvlucht.
De strijd wordt gevoerd door de Kalenjin-gemeen-
schap, die de Kikuyu's in het gebied aanvalt. De
laatsten zoeken een goed heenkomen in de hoofd
stad. Ze brengen verhalen mee over moordpartijen en
brandstichtingen door de Kalenjin, de etnische groep
waartoe ook Moi behoort
De betoging van de studenten volgde op de verkla
ring van het Oppositieforum voor het Herstel van de
Democratie (Ford), waarin werd gevraagd om de sta
tionering in Kenya van een vredesmacht van de Vere
nigde Naties en de Organisatie van Afrikaanse Fen-
heid (OAE). Ook werd gevraagd om internationale bij
stand om de binnenlandse vluchtelingen op te van
gen
Op een persconferentie dinsdag had Ford-voorzitter
Oginga Odinga Moi ervan beschuldigd „persoonlijk
betrokken te zijn bij de aanhoudende moordpartijen
en verdrijving van de mensen die niet tot de Kalenjin-
gemeenschap behorenHij ontkende dat het om et
nische conflicten zou gaan.
„De mensen die bij de onlusten betrokken zijn ma
ken deel uit van Moi's privé-leger aldus de vertegen
woordigers van Ford. Ze woroen Kalenjin-strijders of
het Kalenjin Bevrijdingsfront'genoemd. Hun dod zou
zijn om ervoor te zorgen dat ..de macht in handen
blijft van Moi en een kleine kliek van Kalenjins" Bo
vendien verschaft de stnjd Moi een alibi om te bewe
ren dat het land nog niet rijp is voor een meerpar-
tijenstelsel. De president had eerder Ford ervan be
schuldigd de aanstichters te zijn van de rassenonlus-
ten in en rond Molo.
De aanvallen van de Kalenjins begonnen vorig jaar
november, leiders van deze gemeenschap riepen tij
dens massabijeenkomsten op alle oppositiepartijen af
le schaffen en hun leden te verdreven De Kalenjin-
leiders zijn door de regering nooit ter verantwoording
geroepen voor de oproepen die ze hebben gedaan.
Veel Kenyanen vinden dat met die aansporingen de
onlusten zijn begonnen.
'VDB' heeft weer
een schone lei
brussel rtter Pt VRtES
correspondent
De voormalige Belgische pre
mier Vanden Boevnanls is niet
langer de „verstokte cn onver
beterlijke fraudeur waar de
Brusselse rechtbank hem op 25
juni 1986 voor hield. "VDB" heeft
vorige maand in alle stilte eer
herstel gekregen go hel Hof
van Beroep in de Belgische
hoofdstad Zjjn strafblad, dat tot
nu toe melding maakte MO MB
veroordeling tot drie jaar voor
waardelijk, is weer helemaal
schoon.
De 71-jarige Vanden Boey-
nants. was jarenlang de popu
laire leider van de christende
mocraten. De veroordeling we
gens belastingfraude is hem
door het Belgische publiek
nooit erg kwalijk genomen,
maar wnundath wi da hf
burgemeester van Brussel kon
worden.
Het eerherstel van VDB is
mogelijk geworden door een vrij
recente wetswijziging in België.
Daarin werd bepaalu dat al na
drie jaar eerherstel kan worden
aangevraagd door degenen die
niet in herhaling zijn vervallen.
VDB heeft de uitspraak van het
Hof van Beroep, nlei la ga
publiceerd. begroet als „bal
semende zalf op een nog open
wonde".
Vijf doden bij
ontploffing
brug Bosnië
SARAJEVO/HELSINKI afp/ap
Bij een ontploffing van een be
stelauto met cxplosievcn in het
midden van de republiek Bos
nië- Hercegovina zijn gister
avond vijf personen gedood.
Verscheidene mensen liepen
verwondingen op. Het met ex-
plosieven geladen voertuig was
vlak bij de brug bij Donji Vakuf
geplaatst.
In Sarajevo verliepen dc
avond en nacht tamelijk rustig.
Op Mostar in het zuidwesten
werden gisteravond urenlang
artilleriebeschietingen uitge
voerd.
Bosnie-Hcrcegovina is giste
ren toegelaten tot de Conferen
tie over Veiligheid en Samen
werking in Europa (CV5E). Joe
goslavië zal voorlopig nog als lid
worden gehandhaafd
Over dr Status van loegosla-
vië is het laatste woord echter
nog niet gezégd Een CVSE*
functionaris zei dat het lidmaat
schap van Joegoslavië „geen
blijvende oplossing" is. Behalve
Bosnië zijn Slovenië en Kroatië
ook lid van de CVSE.
Jeltsin wil via
referendum
Congres lozen
MOSKOU afptdpa
De Ruvsischc president Idtsin
wil het Congres van Volksafgc-
vaardigden. waarin veel conser
vatieven en communisten zit
ting hebben, buiten werking
stellen door een referendum te
houden. Bi) een bezoek aan de
Noordrussivhc st.nl Jsjcre
povez riep hij de bevolking op
Handtekeningen te verzamelen
voor de volksraadpleging
„Het is een grote kletskraam
waar maar weinig besluiten
worden genomen zei Idtsin
over het Congres „Ik grioof dat
we de grondwet aan «en volks
referendum moeten voorleggen,
en als alles besloten is zal dit
Congres niet mier bestaan
Jeltsin Is zelf niet bevoegd het
Congres te ontbinden, maar het
referendum over deze kwestie
kan doorgaan ah er een miljoen
tandtrkeningen voor zijn ver
zameld Eerder deze maand
sloeg Idtsin een poging van bet
Congres af om zijn bevoegdbe
dm in te perken en de econo
mische hervormingen terug te
