'Dit is onze nacht, wij regeren'
Los Angeles was ook in 1965 al het toneel van rebellie
Verdediging speelt handig
in op angst onder blanken
B
Feiten &Meningen
\<*IJDAG 1 ME11992
Groentewinkels, winkelcentra, videotheken, alles gaat in vlammen op
)rinki
Mechanisch werpt een jonge Zuidamerikaanse vrouw
stukken steen naar de ramen van de Los Angeles Times.
De ene na de andere steen vliegt door de avondlucht. Het
is haast alsof ze oefent voor een baseball-wedstrijd. Een
paar meter verder, gaat een koffie bar in vlammen op.
Een groep jongens kijkt op afstand tevreden naar 'hun
werk' voordat ze op zoek gaan naar de volgende 'klus'
LOS ANGELES PHIL REEVES
„Dit is onze nacht. Wij regeren
in deze straten. Wij kennen
geen angst voor de politie", zegt
een van de jongeren.
Minuten later ziet de buurt eruit
alsof er een flinke bom is ont
ploft. Honderden gewapende
agenten in ME-kleding staan op
afstand in rijen opgesteld. Ze
grijpen niet in, blijkbaar extra
Ix wust van het feit dat vier van
hun collega's de aanleiding zijn
voor het geweld. Optreden te
gen de menigte zal dan alleen
een averechtse werking hebben.
i Los Angeles is
ook vandaag nog in de greep
van de woede, maar de ergste
rellen vonden woensdagnacht
plaats. Toen burgemeester Tom
Bradley donderdagochtend de
noodtoestand uitriep was het te
laat. De zaak was al lang uit de
hand gelopen. Groentewinkels,
winkelcentra, videotheken, alles
ging in vlammen op.
Vulkanen
Over veel stadsdelen hangt een
oranje-rode gloed. Sommige ge
bouwen lijken wel vulkanen. Ze
exploderen door de hitte waar
bij vlammen van wel dertig me
ter de lucht in schieten. De
rookontwikkeling boven de stad
is dusdanig dat vliegtuigen die
op Los Angeles Airport willen
landen, van de luchtverkeerslei
ders langs nood-landingsroutes
moeten worden geleid.
Veel relschoppers koelen hun
woede op Koreaanse winkels en
nemen aldus 'wraak' voor de
dood van een vijftienjarig zwart
meisje, dat vorig iaar werd
doodgeschoten door een Ko
reaanse winkelier. Sindsdien
bestaan er haast tastbare span
ningen tussen de zwarte en Ko
reaanse bevolking van Los An-
grlrs.
Jongeren gehuld in de kleuren
van jeugdbendes zwerven door
de stad en moedigen omstan
ders aan samen met hen de
meer welvarende wiiken van de
stad aan te vallen. Alles op hun
weg wordt vernield. Bordjes met
de woorden 'zwarte eigenaar'
die door winkeliers op hun
pand zijn aangebracht in een
poging plundering en brand
stichting te voorkomen, sorte
ren weinig effect.
Knallen. Overal wordt gescho
ten. De relschoppers zouden ze
ker zes doden op hun geweten
hebben. De politie schoot twee
mannen dood, die worden om
schreven als 'sluipschutters'.
Plunderaars wandelen dood
leuk winkels in en uit en vullen
hun tassen en jaszakken met
eten en alcohol. Zelfs televisies
worden weggesleept.
Tussen middernacht en drie uur
's ochtends komt om de drie
minuten een brandmelding
binnen bij de brandweer van
Los Angeles. In de straten zelf
hebben de brandweerlieden het
niet makkelijk. „Mensen probe
ren hen te doden met bijlen, of
ze schieten", zegt Donald Man
ning, brandweercommandant.
Een brandweerman is in zijn
wang geschoten. „Het is onge
looflijk, ik kan het niet bevatten.
Het moet gedaan zijn met dit
soort geweld", zegt Manning.
De gouverneur van Califomië,
Pete Wilson, verschijnt op tv en
doet een oproep aan de bevol
king de kalmte te bewaren. De
noodtoestand wordt afgekon
digd. Tweeduizend manschap
pen van de Nationale Garde
worden naar Los Angeles ge
stuurd om de orde te herstellen.
Het is hun eerste optreden in de
stad sinds de Watts-rellen van
'65.
De ravage wordt pas echt zicht
baar als het licht wordt. De op
komende zon heeft moeite door
de rook-deken die over de stad
hangt, heen te schijnen. Bran
den: 300. Gewonden: 900. Het
plunderen gaat gewoon door.
Bendes gaan zakkenvullend van
winkel tot winkel, terwijl ande
ren in totale wanhoop kijken
naar wat nog maar een dag ge
leden hun mooie stad was. Ie
mand laat zijn tranen de vrije
loop.
VERTALING JANINE BOS AAA
Leden van de Nationale Garde kijken toe hoe een bedrijf in
In vlammen opgaat
King in rechtszaal afgeschilderd als een monster
THE INDEPENDENT
Wat ging er mis in de rechts
zaak in Los Angeles? Het bewijs
leek onomstotelijk, In de hele
wereld was de videoband afge
speeld, waarop was te zien hoe
vier blanke agenten inhakten op
de zwarte automobilist Rodney
King. Maar de jury in de recht
bank van Ventura County sloeg
geen acht op de film. De verde
diging van de agenten dwong
de juryleden zich te concentre
ren op Kings gedrag voordat hij
werd geslagen.
King was op borgtocht vrij, na
een veroordeling wegens roof.
Hij werd aangehouden na een
levensgevaarlijke achtervolging
door Los Angeles. Hij was dron
ken en weigerde mee te werken,
aldus de advocaten van de vier
politiemannen. Met andere
woorden, hij vroeg eigenlijk om
Twee polltie-agenten bewaken een groepje gehandboeide arrestanten.
foto ap nick ut
Een politiechef, die optrad als
getuige van de openbare aan
klager, wierp tegen dat er ten
minste vier momenten zijn ge
weest waarop de agenten had
den kunnen ophouden met
slaan en King hadden kunnen
boeien. Maar de verdediging
zette daar twee politie-orficie-
ren tegenover, die beiden ver
klaarden dat hun collega's „vol
ledig beheerst geweld hadden
gebruikt", geheel volgens poli-
tie-voorschrift.
En de jury ging door de bocht.
„Het zijn politiemensen, geen
engeltjes", zei een van de jury
leden achteraf.
Maar de uitspraak van de jury
vrijspraak van de aanklacht
wegens mishandeling heeft
een veel diépere oorzaak. Angst.
Veel blanken in zuidelijk Cali
fomië wonen in wijken die zijn
omgeven door hekken, om de
gangs (benden van jongeren,
die vaak bloedige oorlogen uit
vechten) buiten de deur te hou
den. De honderden moorden en
verkrachtingen, die jaarlijks
worden gepleegd, zijn zo ge
woon geworden, dat ze de krant
nauwelijks nog halen.
De blanke bevolking van de su
burbs (voorsteden), waaruit de
juryleden waren geworven,
heeft de neiging zichzelf te zien
als slachtoffer van een snel om
zich heen grijpende 'epidemie'
van criminaliteit, die wordt ge
voed vanuit de arme wijken,
waar vrijwel alleen zwarten en
hispanics (Latijnsamerikanen)
wonen. Velen menen dat de po
litie alleen met ijzeren handha
ving van law and order (recht
en orde) de anarchie kan tegen
houden. De verdediging speelde
in op deze angst. Daarom werd
King in de rechtszaal afgeschil
derd als een monster. De politie
dichtte hem bovenmenselijke
kracht toe, als gevolg van de on
juiste veronderstelling dat hij de
drug PCP had gebruikt. Merk
waardig genoeg haalde de aan
klager King niet de rechtszaal in
om deze bewering tegen te
spreken.
De zes mannen en zes vrouwen
tien blanken, een Aziaat en
een hispanic in de jury ble
ken zeer ontvankelijk voor het
spel van de verdediging. Meer
dan de helft van hen heeft ge
diend in het Amerikaanse leger;
drie hebben familieleden die
ooit bij de politie hadden ge
werkt. De rechter had de rechts
zaak laten verplaatsen van Los
Angeles naar Ventura County,
2 blanke regio,
LA zelf zouden zijn
door de consternatie die in de
stad was ontstaan na uitzending
van de videoband. Als ergens
een politie-vriendelijke jury kan
worden gevonden, dan is het in
Ventura County.
VERTALING ONNO HAVERMANS
migrai
laratei
le con
De huidige rellen in Amerika to
nen een opvallende gelijkenis
met gebeurtenissen van 27 jaar
geleden. Ook toen was Los An
geles het toneel van hoog op
laaiend geweld.
Op de avond van 11 augustus
1965 hield een verkeersagent
een jonge, zwarte motorrijder
■an. i w leidde tot een oploop
van mensen die stenen begon
nen te gooien naar blanke mo
torrijders. Dertig uur later wer
den in het Watts district de eer
ste brandbommen gegooid. De
politie en later de Nationale
Garde trokken de wijken in.
Vierendertig mensen werden
gedood. Ze waren allemaal
vart.
Ook in de maanden ervoor wa
ren in noordelijke steden al di
verse opstootjes geweest, maar
het incident in Watts markeerde
het begin van een nieuwe, ge
welddadige fase in de strijd voor
de gelijkheid van zwarten en het
einde van de wat gemakzuchti
ge, liberale hoop op vooruit-
tm
iedurende vijf jaren - van 1964
tot 1968 - was bijna elke stad
met een substantiële zwarte
minderheid het toneel van hevi
ge rellen. Daarna ebde het ge
weld plotseling weg. Niemand
begreep waarom.
Kassen rellen
Rassengeweld in de grote Ame
rikaanse steden heeft al een lan
ge geschiedenis. Zo zat een ra
cistisch trekie aan de opstand
van dienstplichtigen in New
York tijdens de burgeroorlog en
waren er gewelddadige rassen-
rellen In Atlanta in 1915 en in
Detroit in 1943, om maar een
Een van plundering verdachte man ligt op de grond terwijl politieagen
ten discussiëren met een andere verdachte. foto afp
paar van de bekendste te noe-
Wat in 1964 en de daaropvol
gende jaren gebeurde in de
noordelijke en westelijke steden
was echter een opstand van een
geheel nieuw soort. Zwarte in
woners van de getto's, die door
de intocht van mensen uit het
zuiden bijkans uit hun voegen
barstten, kwamen spontaan in
opstand tegen hun leefomstan
digheden en vooral tegen de
politie.
'Fuck it!'. Dat was de typering
die mensenrechtenactivisten in
Los Angeles de Watts-rellen
achteraf gaven. „We hebben
honger. Onze scholen deugen
niet. We worden voortdurend in
elkaar geramd. De integratie
werkt gewoon niet. Nu gaan we
het op een andere manier pro
beren."
In het ppblieke geheugen ble
ven de getto-rellen voortleven
als gewelddadige incidenten.
Door zwarten veroorzaakt.
Maar het meeste geweld dat
een dodelijke afloop had. werd
gepleegd door blanke politie
mensen of ME'ers. Alleen zwar
ten waren het slachtoffer.
De Kemer Commissie, destijds
door president Johnson inge
steld, concludeerde dat 'slechts
twee, of hoogstens 3' van de 43
moorden door relschoppers wa
ren gepleegd. Minstens 28 men
sen waren door de politie, de
ME of door het leger gedood.
Het meest opmerkelijke feit van
die periode echter is dat de rel
len net zo plotseling en mysteri
eus eindigden als ze waren be
gonnen. juli 1968 was een tijd
van uitzonderlijke politieke ver
anderingen. President Johnson
was afgetreden, de openlijk ra
cistische George Wallace ver
gaarde aanzienlijke steun in de
verkiezingsstrijd en Robert Ken
nedy was even daarvoor in Los
Angeles vermoord door een Pa
lestijnse fanatiekeling.
Explosie
Op dat moment werd ook Mar
tin Luther King vermoord. Tij
dens een stakingsactie van iaag-
betaalde vuilnismannen in
Memphis. Door een schutter,
die waarschijnlijk was inge
huurd door extTeem rechtsen.
Meteen was er een explosie van
geweld. Binnen een paar minu
ten stond het hele land in lich
telaaie. Zelfs in Washington,
vlak bij het Witte Huis woedde
het vuur. ledereen vreesde dat
de uitbarsting het begin zou zijn
van een voortschrijdende esca
latie van geweld, die uiteindelijk
zou uitmonden in een bloedige
confrontatie. Maar er gebeurde
Over de vraag hoe het toch mo
gelijk is dat de leefomstandig
heden in stedelijke getto's soms
Omstanders zoeken dekking als een Koreaanse winkelier in de lucht schiet om plunderaars af te schrikken.
plotseling uitbarstingen van ge
weld veroorzaken en andere Ke
ren lijdzaam worden gedragen,
is heel wat papier volgeschre
ven. Alle theorieën bleken on
deugdelijk.
De geschiedenis leert echter dat
Amerikaanse rassenrellen een
bepaald natuurlijk patroon heb
ben: Ze breken uit als een grote
menigte zwarten bijeen is en de
vonk die de vlam in de pan doet
slaan, is bijna altijd bruut optre
den of extreme ongevoeligheid
van de politie.
De woede komt naar buiten in
geweld tegen de politie, tegen
impopulaire en toegankelijke
'blanke' doelen (winkeliers in de
getto's, leden van andere min
derheden: joden in het noord
oosten, Aziaten in Los Angeles,
en hun eigendommen). Politie
en als het ernstiger is een grote
overmacht van soldaten worden
naar de gebieden gestuurd om
de opstand neer te slaan. De
meeste doden vallen steevast
tijdens het neerslaan van de re
bellie en niet tijdens de opstand
zelf.
Zo was het in elk geval in de
zestiger jaren. In sommige op
zichten is de situatie sindsdien
veranderd. In de meeste steden
is de politie opleiding een
beetje beter geworden en televi
sie-journalisten weten beter hoe
ze zich moeten gedragen in
soortgelijke situaties.
Maar ondanks dat alles staat
Los Angeles weer in lichtelaaie.
foto ap» kevorkdjansfzian
Niet alleen voor politiechefs en
burgemeesters, maar ook voor
president Bush - voor wie Cali
fomië misschien een beslissend
kiesdistrict wordt - is de 'bran
dende' vraag dan ook of het ge
beuren in Los Angeles een geï
soleerde uitbarsting is zoals in
1980 in Miami of een herhaling
van de Watts-rellen, die het be
gin waren van een serie lange,
hete
VERTALING ELS W1EGANT
igrt
rit
iereki
Irage
loogc
:eker
)epei
Do,
bi
