ASC is en blijft uniek
Vizier nu gericht op talentvolle jeugd
Sport
VRIJDAG 1 MEI 1992
21
Geschiedenis
herhaalt
zich voor
cricketclub
OEGSTGEEST
TIM BROUWER DE KONING
De geschiedenis van cricketver
eniging Ajax kent net als die van
ASC een grillig verloop. De van
oorsprong Leidse club. op 1 juni
1892 opgericht, wisselde sterke
jaren af met perioden van ver
val, maar overleefde alle stor
men. Het Nederlandse kam
pioenschap van 1897 vormde
het absolute sportieve hoogte
punt. Daar staat tegenover, dat
Ajax pas op zondag 3 mei ein
delijk een vast dak boven het
hoofd krijgt.
Frits de Jongh (41), sinds 1958
een vaste waarde van Ajax,
moet in zijn geheugen graven
om alle loKaties te noemen,
waarop hij de thuiswedstrijden
van Ajax afwerkte. „Het mooiste
was toch de Kempenaerstraat",
zegt de Sassenheimer. „Daar
speelden we op hetzelfde veld
als ASC. Als het voetbalseizoen
was afgelopen, konden wii aan
de bak. Verder herinner ix mij
Roomburg, Leiden Zuid-West
en het Piet Paaltjenspad en in
Oegstgeest verschillende velden
op de Voskuyl en bij LMHC."
Aan het voorlopige einde van
die zwerftocht woont Ajax aan
de Hofbrouckerlaan als een
goede buurman naast de
hockeyclub die nu LOHC heet.
Van de andere buur, tennisvere
niging OLTC, heeft Ajax een
ruimte gehuurd die als clubhuis
gaat dienen. De Jongh: „Ik hoop
dat het hek inmiddels is verwij
derd en dat de tegels er liggen.
Verder is het heel mooi gewor
den. Ik ben er zelf pas wezen
kijken."
Vertrek
Ook op sportief gebied heeft
Ajax zijn zaakjes voor elkaar.
„Wij hebben teams in alle cate
gorieën. Alleen de groep van 15-
tot 20-jarigen is ondervertegen
woordigd. Ajax 1, waarvan ik
overigens geen deel meer uit
maak, komt nu uit in de tweede
klasse A. Dat is inderdaad wel
eens beter geweest. Ik heb in de
jaren tachtig nog met Ajax in de
eerste klasse gespeeld. Daarna
hebben we door het vertrek van
een aantal spelers een veer
moeten laten."
Wat dat betreft heeft de ge
schiedenis zich een paar maal
herhaald. Al in het begin van de
eeuw onstond een leegloop bij
Ajax, toen sterke spelers naar
Indië vertrokken. In de jaren
twintig, toen Ajax nog spelers
voor het Nederlands elftal lever
de, kwam er eveneens een kink
in de kabel.
Maar altijd* slaagde Ajax erin
het tij te keren. Goede trainers
De Jongh noemt Mare Slin
gerland, Eddy Fifield en de hui
dige trainer Tony Opatha en
wervingsacties onder de jeugd
droegen daartoe bij.
In de conservatieve sport die
cricket nog altijd is, bleef veel
bij het oude. Het kost De Jongh
dan ook moeite om belangrijke
verschillen met het verleden
aan te geven. „Een cricketwed
strijd duurt nu maximaal twee
keer 55 overs, daarbij blijft het.
Ongelimiteerd bowlen is er niet
meer bij. Maar ja, dat went snel.
De jeugd wordt ermee opge
voed."
Paplepel
De Jongh kreeg cricket door zijn
vader met de paplepel ingego
ten en in die tijd was het de ge
woonste zaak van de wereld om
ook buiten het veld wat voor de
vereniging te doen. Die vanzelf
sprekendheid mist De Jongh,
oud-voorzitter en -secretaris
van de cricketcommissie en
cricket-afgevaardigde in de ju
bileumcommissie, nu nog wel
eens. Tijdgebrek vindt hij geen
argument. Als je van het spelle
tje houdt, mag dat geen rol spe
len. Cricket doe je nu eenmaal
niet in een uurtje.
Voor spelverruwing, zoals dat
in het voetbal veelvuldig voor
komt, is oud-voetballer De
Jongh niet bang. De band met
de voetbaltak van ASC zou
hechter kunnen zijn, als beide
afdelingen hetzelfde onderkrf
men zouden hebben.
Hoezeer cricket en voetbal in
de naam Ajax zijn verstrengeld,
bleek al in 1900. De Jongh, gnif
felend: „Toen had het Amster
damse Ajax onze toestemming
nodig om de naam van de oude
Griekse held te mogen voeren."
Om ze uit elkaar te houden,
kreeg de voetbalclub aanvanke
lijk een letter achter haar naam
geplakt: Ajax (A). Zonder die
toevoeging dacht iedereen rond
de eeuwisseling bij de naam
Ajax kennelijk meteen aan de
leidse cricket kampioen van
1897.
De upper-ten van ASC in de jaren twintig, toen de roodzwarten zelfs voor Sparta en Feyenoord niet op de loop gingen. Links zittend international Henk Wamsteker en links staand Joop
Brouwer, de latere hoofdredacteur van het Leidsch Dagblad. Op de achtergrond de karakteristieke tribune die in 1966 afbrandde. foto apchilf
Leidse club viert honderdjarig bestaan
Is voetbalvandalisme typisch iets van deze tijd? Zijn fu
sies en sponsors zaken die vooral het hedendaagse voet
bal raken? En moet het wegsturen van een trainer wor
den gerekend tot de onverkwikkelijke gebeurtenissen die
de jaren negentig zo onpersoonlijk maken? De neiging
bestaat om dit soort 'negatieve' verschijnselen inderdaad
aan de moderne tijd toe te schrijven. Maar niets blijkt
minder waar. Sla wat dat betreft de honderdjarige ge
schiedenis van ASC er maar eens op na.
Kortom, anno 1992 is er in
voetballand niets nieuws onder
de zon. Alles is al een keer aan
bod gekomen, het is allemaal
een kwestie van herhalingen en
versterkingen. Hoewel, als vere
niging is en blijft ASC natuurlijk
uniek in haar soort. Daar is
geen tweede van, althans niet in
deze omstreken. De club is niet
alleen de oudste op voetbalge-
bied in Leiden, maar heeft ook
van een heel specifiek karakter.
Dat is van meet af aan zo ge
weest en dat zal altijd wel zo
blijven ook.
Ooit, in een grijs verleden,
was ASC de beste van de regio.
In de gloriejaren van dexlub
rond de eeuwissseling en later
in de jaren twintig speelde
het eerste van rood zwart op
het hoogste niveau van Neder
land tegen roemruchte tegen
standers als Sparta en Feye
noord. ASC stond zelfs in de na-
Het jubileumboek van de club,
opgericht 1 juni 1892, behandelt
de historie van Leidens oudste
voetbalvereniging en de
nummer twintig van Nederland
op een lijst die wordt aange
voerd door UD (1875), HC-
C/HW (1878) en HFC (1879)
in chronologische volgorde. Het
begint meteen goed in 1925.
Getuige de notulen van de ver
gaderingen in die tijd ging het
bepaald niet van een leien dak
je. Zo moest het bestuur van
ASC ook toen al optreden tegen
een trainer die in het bijzijn van
zijn pupillen stevig 'zat te borre
len'. diende een aantal drukte
makers rond het veld op de vin
gers te worden getikt en moest
een antwoord worden gegeven
op de klemmende vraag om al
dan niet reclame achter de doe
len te voeren.
tionale bekerfinale die met 1-3
verloren ging tegen Velocitas
Breda. In die jaren leverde de
vereniging, toen nog spelend op
Pomona, twee heuse internatio
nals in de figuren van Iman Do
zy en Henk Wamsteker.
Wat dat betreft hebben de za
ken zich ten nadele van ASC ge
keerd. De club die in 1903 me
de-oprichter was van de Afde
ling Leiden met Sportman en
Beresteyn vertoeft tegen
woordig in de kelder van die
zelfde afdeling. Nog nooit in de
lange historie van de club ein
digde het standaardteam zo
laag als uitgerekend in het jaar
waarin hel nonderjarig bestaan
wordt gevierd. Wat dat aangaat
is het jubileumjaar een zwarte
bladzijde in de geschiedenis. Of
ze daar op de Kempenaerstraat
echt van wakker liggen is overi
gens de vraag. Als de tap maar
loopt,
Het begon dus allemaal in
1892. Met een heel klein stukje
geschiedvervalsing. Want feite
lijk bestaat alleen de cricketclub
Ajax 100 jaar. Voetballen deden
ze vanaf 1897, aan 'de weg naar
Zoeterwoude', zoals de om
schrijving luidde. Dat voetbal
len gebeurde eveneens onder
de naam Ajax, vanaf 1898 aan
het Ajax-laantje bij Pomona, dat
later om volstrekt onduidelijke
redenen is omgedoopt in Nach
tegaallaan. Na de eerste glorie
jaren moesten twee fusies kort
achtereen (1918 en 1919) Ajax
van een vroege dood redden.
Het samengaan met Sportman
zelf opgericht in 18% le
verde de naam Ajax Sportman
Combinatie op, kortweg ASC.
De versmelting met DSV lever
de de club de latere internatio
nal Henk Wamsteker op.
Even voor de fusies kreeg de
club het terrein aan de Kem
penaerstraat toegewezen, een
knus veld waarop ASC nog altijd
speelt, maar waar door de jaren
heen het nodige om te doen is
geweest. Of het nu onder Gerrit
Prevo, Joop Spoor of Jan Splin
ter was, om eens een paar illus
tere voorzitters te noemen, al
tijd dreigde ASC naar een ande
re lokatie te moeten uitkijken.
Daarbij vielen namen als Haas-
wijk, De Voscuyl, De Kwakel of
de Leidse Straatweg. Ten slotte
was Jan Splinter het touwtrek
ken beu. De pas overleden oud-
praeses, die na onenigheid ASC
verbitterd achterliet, zette in
1986 rigoureus het mes in de
oude troep. Het clubhuis onder
de karakteritieke hoge tribune
werd compleet gerenoveerd. De
aftandse kleedhokken gingen
plat. Inplaats daarvan verrezen
modeme kleedkamers.
Een vreemd clubje
Om die tribune is trouwens
het nodige te doen geweest. Het
fraaie, uit 1923 daterende,
bouwsel brandde in 1964 in an
derhalf uur tijd tot de grond toe
af. Oorzaak onbekend. Dat de
houten opstallen de oorlog had
den overleefd was trouwens
vooral te danken geweest aan
de toenmalige voorzitter Sieb
Koopmans. In de hongerwinter
bracht hij menig nachtje door
onder de tribune om slooplusti-
gen van snode plannen af te
houden. Twee jaar na de brand,
in 1966, stond er een nieuwe tri
bune.
In 1980 kwam er een einde
aan een roemruchte periode.
ASC. in de jaren zeventig een
zaalvoetbal-grootmacht die dui
zenden mensen naar de Groen-
oordhallen trok, degradeerde
voor het eerst in het 88-jange
bestaan uit de KNVB naar de Af
deling. Het eerste team nam
vervolgens plaats in de 'heen en
weer' die tussen de vierde klas
se en de onderbond pendelde,
maar moet vooral de laatste ja
ren met een wel zeer beschei
den rol genoegen nemen.
Dat is wel even wennen voor
de honderdjarige die ooit gelijk
op ging met Ajax IA) Maar voor
de rest is er niets nieuws onder
de zon, zoals de geschiedenis
van ASC vertelt.
22
N
3
schappij ki
"een beno
Wat mij ooit aan jubileumgeschnften van
de Ajax Sportman-Combinatie. ASC
dus, onder ogen is gekom«l heeft mfl
nimmer kunnen boeien. Het was vaak het gemakzuch
tig gefröbel van lieden die liever het glas dan de pen
hanteerden. Maar nu. bij het eeuwfeest van de rood-
zwarten, ligt er een kloek boekwerk dat er in alle op
zichten mag zijn: informatief, onderhoudend, vermake
lijk en vooral de sfeer van deze merkwaardige club uit
stekend weergevend.
Hulde aan de samenstellers: Peter de Bruijn. Jaap Ja
cobs. Lom an Leefmans. Carole Massoe en Gert-Jan On-
viee. Ik heb een paar puntjes van kritiek. De indeling
dwingt je er bijna toe het boek twee keer te lezen, de
oorlogsjaren zijn te summier behandeld en verder had
een aantal karakteristieke ASC-figuren wel wat nader
mogen worden belicht. Ach, er moet altijd wat te zeu
ren overblijven, nietwaar
Het mooiste hoofdstuk van het boek is naar mijn
smaak dat over de (inmiddels afgeschafte) ballotage hij
ASC. Dat is smikkelen en smullen geblazen, al realiseer
ik me zeer goed dat het destijds voor sommige aspi
rant-leden een bittere belevenis moet zijn geweest
Maar zo gaat het met veel zogenaamd ernstige zaken:
als de adem van de tijd erover is gegaan, resteren
slechts spot en ironie.
Om in de dagen van Olim lid van ASC te kunnen wor
den. moest )e beslist uil de hogere lagen van de maat-
i komen. Nog in de jaren zeventig gold dat je
lï benooriijke jongen uit een behoorliik milieu"
moest zijn, desnoods te bepalen via huisbezoek I n
beetje zweverig criterium In de praktijk kwam het hier
op neer. aldus een lid van de ballotage commissie in
1973, dat iemand lid kon worden van ASC "als ik hem
met een gerust hart met m'n dochter naar een bal kan
sturen Drie tellen rust om even te lachen.
Hoe is het gros van de ASC'ers dan in hemelsnaam ooit
door de ballotage gekomen, vraag je je af.
ASC hield zich. zeker voor de oorlog, voor een sjieke
vereniging Maar werd dat buiten leiden ook zo gezien
door clubs die eveneens MO elite vorming deden' Dat
viel nogal mee. of tegen, zo men wil Daar is bi|v. het
geval-Wamsteker in 1927 dat de landelijke pers haalde.
In het jubileumboek wordt het niet ge
noemd. maar het is te amusant om het
niet even te vermelden
Henk Wamsteker (1900-1959). de late
re chirurg, was een uitstekende voet
baller (hi) haalde nog het Oranjeteam)
die aanvankelijk voor ASC speelde,
maar in de loop van 1927 naar het def
tige HFC in Haarlem overstapte. Om
dat ASC in dat seizoen uit de eerste
klasse degradeerde, werd dat in de
Sportkroniek gezien als een vorm van
verraad. "De ratten verlaten het zin
kende schip".
"Geen sprake van", aldus HFC-be-
stuurslid Van Lennep in een ander
blad, 'De Revue der Sporten'. "Wamsteker voelde zich
in ASC niet meer thuis. In Leiden heeft men gepro
beerd om de volksclub Sportman te verhinden met de
oude studentenclub Ajax. waardoor ASC ontstaan is als
een combinatie van volksvoetballers en niet-volksvoet
ballers. F.en tijdlang ging dat goed. maar nu blijkt het
dat de leden, die voortkwamen uit het vroegere Ajax-
milieu, zich uit ASC terugtrekken, w aardoor deze com
binatie mettertijd geheel een volksclub zal worden"
De boodschap was duidelijk: voor HFC bestond ASC uit
niet meer dan een zootje plebs en daar kon een man als
Wamsteker zich niet langer vertonen.
Het ASC-bestuur, bloedend uit talloze wonden na deze
frontale aanval, reageerde bitter. Wamsteker had bii
ASC nimmer een signaal van <mvr« i< gegeven Hi| h.td
het oude Ajax trouwens niet eens gekend, dat was voor
zijn tijd geweest De zaak zat heel anders in elkaar,
meende het ASC-bestuur. En hoe kwam men er in
Haarlem bij dat de Sportman een 'volksclub' was ge
weest? Driewerf schande Het betrof hier een heel be
hoorlijke burgervereniging.
Zo ging het nog kolommen door. Twee keurige clubs
die even de houding aannamen van kijvende viswijv en
Koddig, hoor. Is het tussen ASC en HFC eigenlijk ooit
nog goed gekomen?
De samenstellers van het jubileumboek zijn nogal opti
mistic h gestemd over d. MhOflM Mfl MB
daar wat minder zeker over. ASC. ooit een trotse eerste
klasser die Feyenoord versloeg, speelt tegenwoordig al
lerbelabberdst lnd< erlaagsti klasse van bet voetbal
staat het voorlaatste ASC zal toch eens de invloed moe
ten indammen van de coterie 'ouwe jongens' die al ja
ren bij de club de voet op de rem houdt Nee, dat hoeft
niet ten koste van de sfeer te gaan >nzm. Wie dat
roept, staat te vaak hi| de t.ij» in pl.i.i!- .-..itti ihn-n
r%rv
LEIDEN ROB ONDERWATER
Een eeuw ASC is het verhaal over de suc
cessen van vroeger. Maar kom anno
1992 nog eens om een aansprekend re
sultaat. Roodzwart vertoefde met het
eerste voetbalelftal in het zojuist afgeslo
ten seizoen 'anoniem' in de Leidse afde
ling. De door ouderen veel geslaakte
kreet 'vroeger was alles beter' is dan ook
zeker van toepassing op de jarige
good-old.
ASC-voorzitter Fred Kuijers hoopt op
een kentering. Maar de praeses volgt
met zijn club de weg der geleidelijkheid.
Voetballers die voor geld hun ziel en za
ligheid aan een club verkopen, zullen in
Oegstgeest niet worden aangetroffen.
Dat is ongezond, vindt Kuijers, en daar
om richt hij zijn vizier op de jeugd. Want
met die afdeling gaat het de laatste ti|d
voortvarend, heeft het voormalige raads
lid tot zijn voldoening geconstateerd.
„We hebben in potentie veel mogelijk
heden", zegt de voorzitter. ,,Op de lange
duur moeten we daar toch de vruchten
van plukken. Je ziet nu al dat we meer B-
en C-junioren hebben dan voorheen. En
dit seizoen hebben een paar A-junioren
hun opwachting gemaakt in het eerste
Zo willen wij het doen en niet anders."
Ook al staat gezelligheid bij ASC hoog in
het vaandel, er wordt wel degelijk waar
de gehecht aan de prestaties van het eer
ste elftal. Kuijers: „We zijn geen knikker-
club. ASC wil zo hoog mogelijk spelen,
daar mogen geen misverstanden over
bestaan."
Vervelende bijkomstigheid is de toe
stand van de accommodatie. ASC heeft
de beschikking over slechts één veld.
Met 600 leden duidelijk een te krappe
behuizing. Sommige seniorenteams spe
len op zondag thuiswedstrijden bij buur
UDO. De jubilaris is niet in dt gelegen
heid om uit te breiden. „We kunnen
hooguit wat aanpassingen doen. De club
is van plan om net huidige oefenveld te
transformeren tot een kunstgrasveid.
Dan bieden we in de eerste plaats onder
dak aan de allerjongsten. In de tweede
plaats scheppen we een uitstekende trai-
ningsmogeiijkheid."
Het hoofdveld krijgt volgend seizoen
een grondige opknapbeurt. Dal moest
eigenlijk dit jaar gebeuren, maar vanwe
ge de ontmoeting met Oranje moest de
renovatie worden uitgesteld. Kuijers
hoopt dat met die face lift het prestatie
niveau van ASC zal stijgen. „Want op
een beter veld. zal er beter gevoetbald
kunnen wordeh. Denk ik zo".
Kuijers („Ik heb geen kijk op voetbal")
is van orgine een cricketter Die sport be
oefent hij nog steeds, op zaterdag met de
veteranen van Ajax. Vroeger speelde hij
bij het Haagse Ouick. Twee seizoenen
geleden, tijdens de woelige bestuurspe
riode bij ASC, werd hem gevraagd plaats
te nemen in een commissie van goede
diensten. Daarna nam Kuijers zitting in
het interim-bestuur en nu is hij de eerste
man van het ASC-bestuur. En dat wil hij
nog wel een tijdje blijven.
Kuijers heeft de club doorgelicht en
aangepast aan de modeme tijd. „De sta
tuten waren verouderd. Er moesten ne
gen mensen in het bestuur zitten. Dat
aantal hebben we teruggebracht tot \i|f
Op zo'n manier verloopt de communica
tie gemakkelijker."
Het bestuurscollege ontmoet elkaar
wekelijks een keer en de laatste tijd is er
telkens hetzelfde agendapunt: Oranje
Heel ASC heeft in Sn rats pMH OM I
het al dan niet doorgaan van de wed
strijd der wedstrijden, maar op 1 juni.
precies op de verjaardag, krijgt ASC het
mooist denkbare cadeau. Kuijers maakt
zich geen zorgen over de organisatie.
„Het wordt een wedstnjd voor Oegst
geest. Vandaar dat wc een elftal met spe
lers van ASC Oegstgeest en UDO heb
ben uitgenodigd We hopen ook dat er
veel mensen uit onze gemeente komen.
En als ze dan allemaal op dc fiets komen,
zijn wc meteen mooi van het parkeer
probleem af."
De afdeling cricket moet met minder
genoegen nemen Het eerste mannen-
team speelt zondag, tifdens de open daA.
een wedstrijd tegen het Nederlands
vrouwenelftaJ Kuijers is verheugd over
het nieuwe dan dat Ajax tegenwoordig
weer uitstraalt. Dat was trouwens hard
nodig, want de club reeg degradaties
aaneen en dreigde in de vergetelheid te
geraken. Inmiddels telt Ajax 100 leden en
is een van de grootste club» van Nedcf-
land. Binnenkort wordt een nieuw club
huis (het voormalige tuinhuis van OLTC)
in gebruik genomen. Kuijers. „Voordien
moesten we gebruik maken van dc kan
tine van LOHC. In zo'n grote ruimte voel
je je toch niet op je gemak. Deze oplos
sing is ideaal. We kunnen op hetzelfde
veld blijven spelen en hebben nu een ei
gen onderkomen
Maar volgens Kuijers voldoet dit alles
niet aan het ideaalbeeld. ..Het mooiste is
dat Ajax zijn thuiswedstrijden speelt op
het veld van ASC. Zoals vroeger het geval
was. Want op deze manier kri|g je geen
verbondenheid tussen de afdelingen Er
zijn wel jongens die voetballen en
cricketten, maar dat zijn er maar wei
nig"
Ook al is hij geen voetballer („maar ik
heb wel tot m n vijftiende gespeeld,
hoor"), de sfeer bij ASC staat hem aan.
Het is er gezellig Soms té Dat onder
vindt hij wel eens aan den lijve. De ande
re dag opstaan met een ietwat wazige
blik in de ogen is ook niet alles De voet
ballers lijken er ook last van te hebben,
want presteren doen ze de laatste jarrn
niet meer Kuijers „Na de winter wordt
inderdaad minder gepresteerd Maar
volgens mij ligt dat aan de slechte ac
commodatie. Dan kunnen ze niet trai-
Kantinehezoek is op die momenten
het 'enigr' alternatief. Kuijert: „Kijk, het
is prettig als wc hoog spelen, maar gezet-
ligheid is ook belangrijk. Dat komt het
teamverband ten goede.
