'CD-I wordt groot succes' Europoort uit
Beschermingsconstructies kennen evenveel voors als tegens
Boskalis ziet kansen in het Verre Oosten
Vier gangen, inclusief gedachtengang
Cuba lijdt onder verdwijnen Sovjetunie
General Motors boekt weer winst
DONDERDAG 30 APRIL 1992
Diner pensant, filosoferen tijdens het dineren
amsterdam pi eter van de vliet
Een 'must' voor de moderne
managen het diner pensant.
De Internationale School voor
Wijsbegeerte uit Leusden heeft
het denk-etentje bedacht. On
der het motto 'vier gangen, in
clusief gedachtengang' wordt
het aan de man gebracht - een
vrouw behoort in die kringen
tot de uitzondering.
Met filosoferen tijdens het
dineren beweert de school In
te spelen op een groeiende be
hoefte bij leidinggevend Ne
derland om in een aangename
sfeer diep en kritisch na te
denken. Tijdens het vorkje
prikken wordt de kans gebo
den ook geestelijk wat op te
pikken. Kosten: 145 gulden per
diner en dat is voor niks,-zo is
de algemene opvatting.
De tafels voor het diner
pensant worden doorgaans ge
dekt in het volledig vernieuw
de domein van de School voor
Wijsbegeerte in Leusden. Het
eenvoudige 'Wees mens', sinds
1916 in de gevel gebeiteld,
heeft plaats moeten maken
voor het prestigieuze 'De
Queeste', een Middeleeuws
woord dat verwijst naar de rid
ders van de tafelronde op zoek
naar de heilige graal.
De rond twintig gasten
wacht in een fraaie zaal een
handvol Hollandse garnalen
op een groen bedje. Na dit met
Bergerac La Pelissière be
sprenkelde voorgerecht treedt
drs. M. van Andel voor het
voetlicht om de aanwezigen te
onderhouden over het nut van
'serendipiteit': het door toeval
ontdekken van een opmerke
lijk feit en dan zo schrander
zijn er iets uit af te leiden wat
je nog niet wisL
Van Andel, in het dagelijks
leven in Groningen doende een
kunsthoornviies voor ontwik
kelingslanden te ontwikkelen,
is een groot verzamelaar van
geslaagde fouten, ongezochte
vondsten, onbedoelde gevol
gen en toevallige waarnemin
gen. In een sfeer van efficiënte
bedrijfsvoering en bedachtza
me planning kan het volgens
hem geen kwaad om oog te
hebben voor het onvoorziene.
„Het onvoorziene is", zegt hij,
„geen toeval, maar wat je toe
valt."
Speenvarken
De geslaagde fout is het mooi
ste dat de mens kan overko
men, houdt Pek zijn gehoor
voor. Om even op het culinaire
vlak te blijven: als gevolg van
een foutje is het geroosterd
speenvarken ontdekt. Bo-Bo,
zoon van een Chinese varkens
hoeder, speelde met vuur
waardoor het ouderlijk huis
van zijn vader afbrandde. De
geblakerde biggen bleken een
delicatesse.
Een hinderlijk gemis kan
evenzeer tot iets moois leiden.
Zo heet het dat de Spaanse
schilder Picasso op een goede
dag slechts blauw voorhanden
had. De 'blauwe periode' was
geboren.
Na de door Cabernet Sauvig-
non begeleide entrecöte met
rode wijnsaus en drie soorten
sorbetijs met coulis valt er een
stilte. Tot een discussie komt
het niet. Maar het diner stemt
wel tot nadenken. „Ik hoop
eens zo'n fout te maken",
mompelt een denkende eter.
Schikking over failliete Ogem
Rotterdam De banken onder leiding van ABN Amro betalen
alsnog 35 miljoen gulden aan het failliete Ogem-concem. Dat
bedrag is bepaald in de schikking die Ogem-curator, prof. H.P.J.
Ophof, met de 22 betrokken banken heeft getroffen. De.Hoge
Raad had in 1990 bepaald dat de banken zich vlak voor de dra
matische ondergang van het Ogem-concem te veel zekerheden
hadden toegeëigend. Daardoor zouden zij andere schuldeisers
hebben benadeeld. Het compromis zal worden voorgelegd aan
de andere schuldeisers.
Japanse bank gered van faillissement
Tokyo» De door fraude geplaagde Toyo Shinkin Bank is gered
van een faillissement. De bank kon niet meer voldoen aan haar
verplichtingen. Door de reddingsoperatie kan Japan, als enig in
dustrieland in de wereld, de reputatie hooghouden nog nooit
een financiële instelling failliet te hebben laten gaan. De grote
Sanwa Bank neemt Toyo Shinkin voor het grootste deel onder
haar hoede. Het ministerie van financiën en de centrale bank
hebben de redding geregisseerd.
Midland Bank staat achter bod HSBC
londen Het bestuur van de Britse Midland Bank heeft beves
tigd achter het overnemingsbod van 3,1 miljard pond (10,3 mil
jard gulden) te staan dat de Hongkong and Shanghai Banking
Corporation (HSBC) heeft uitgebracht op Midland. Tegelijkertijd
liet Midland weten het bod van Lloyds Bank niet af te wijzen.
Lloyds Bank biedt 3,7 miljard pond (12,2 miljard gulden) en wil
20.000 van 110.000 gezamenlijke banen schrappen. Eerder had
Midland besloten de aandeelhouders te adviseren in te gaan op
het bod dat HSBC deze maand uitbracht.
quivican Het gaat slecht met Cuba. Het communistische
eiland voorde Amerikaanse kust moet sinds de ineenstor
ting van de Sovjetunie met dollars voor Russische olie be
talen, maar het land heeft vrijwel geen harde valuta in
kas. Daardoor Is er haast geen benzine meer. Deze 'cam-
pesinos' boeren in Quivican bij Havana hebben de
tractor daarom maar op stal laten staan. Ze doen hun
ploegwerk weer net als voor de mechanisatie van de
landbouw. foto afp
Philips optimistisch over kansen nieuwe vondst Nerefco breidt
rotterdam anp
De technologie is 'opwindend', de reacties zijn 'opwin
dend' en de toekomst wordt dat ook. Philips introduceer
de deze week in Groot-Brittannië zijn nieuwste parade
paardje: de interactieve compact disc (CD-I). Philips ver
wacht dat de CD-I een groot succes zal worden.
CD-I moet zelfs model staan
voor het 'nieuwe' Philips. Het
Philips, dat niet zal toestaan dat
de concurrentie aan de haal
gaat met de vondsten uit Eind
hoven. Dat niet alleen technolo
gisch, maar ook commercieel
succes zal boeken. En het Phi
lips dat produkten sneller op de
markt brengt, als dat noodzake
lijk is.
Zoals nu met CD-I in Groot-
Brittannië. In de Verenigde Sta
ten, waar CD-I eind vorig jaar
werd gelanceerd, blijkt de inter
actieve cd volgens Philips een
onverwacht snel en groot suc
ces. Vandaar dat nu Groot-Brit
tannië al rijp wordt geacht voor
het 'interactieve tijdperk'. Het
Europese vasteland, de Benelux
en Frankrijk voorop, moet nog
tot de zomer wachten op Phi
lips' nieuwste vondst.
Want een vondst is het, de
CD-I. Het apparaat en de bijbe
horende cd-schijfjes garanderen
een combinatie van- beeld, ge
luid, tekst, animatie en grafie
ken. Het apparaat wordt aange
sloten op de televisie. Vanuit
zijn luie stoel kan de gebruiker
vervolgens aan de slag. Niet
passief, maar actief. Hij kan al
lerlei opdrachten geven, om
zich te vermaken, te informeren
of zelfs om te leren.
Het bedrijf is overtuigd van
de vele mogelijkheden die CD-I
biedt. Maar hoe wordt de klant
overtuigd dat hij het apparaat,
dat tweeduizend gulden of
meer kost, nodig heeft? En de
cd-schijfjes, die per stuk tussen
de veertig en honderd gulden
kosten.
In Groot-Brittannië wil Phi
lips de klant voorzichtig kennis
laten maken met CD-I.
Schreeuwerige billboards of tv-
reclames worden zinloos ge
acht, omdat dan niet uitgelegd
kan worden wat CD-I allemaal
kan. Vandaar dat de Britse afde
ling gekozen heeft voor de win
kel. Daar kan de klant CD-I rus
tig tot zich nemen. Eerst in Lon
den en later dit jaar in de rest
van het land. f
Zodoende hoopt Philips in
het Verenigd Koninkrijk in eer
ste instantie 250.000 tot 500.000
klanten voor CD-I te trekken.
Later moeten dat er meer wor
den. Meer zelfs dan het aantal
dat nu een cd-speler thuis heeft
staan. Het moet een massaal
succes worden. Gaston Bas-
tiaens, onderdirecteur 'interac
tieve media' bij Philips, ziet
voor CD-I zelfs eenzelfde
stormachtige ontwikkeling als
die van de televisie.
Nerefco, het samenwerkings
verband van BP en Texaco, gaat
de raffinaderij in Europoort uit
breiden en moderniseren. Hier
mee is een investering van 250
miljoen gulden gemoeid. Dit
heeft Nerefco gisteren bekend
gemaakt.
De raffinaderij wordt uitge
breid met een fabriek voor de
produktie van de stof MTBE,
een middel dat ter vervanging
Vein lood aan benzine wordt
toegevoegd.
De capaciteit van de bestaan
de kraakinstallatie zal worden
uitgebreid van 51.000 tot 56.000
vaten per dag. Bovendien wordt
de installatie geschikt gemaakt
voor het omzetten van stookolie
in lichtere produkten, zoals bu-
tyleen, de grondstof voor MBTE.
Zelfs als Europa's grootste baggercon-
cern Boskalis naast het 'megaproject'
voor de bouw van een nieuw vliegveld
bij Hong Kong grijpt, heeft het bedrijf
grote kansen in de nabije toekomst. Dat
vindt bestuursvoorzitter L. Verstoep.
„Het project is zo groot dat de concur
renten elkaar toch zullen moeten inscha
kelen," meent Verstoep. „Bovendien
blijft er elders op de wereld dan zoveel
werk liggen dat geen enkele baggeraar
zonder zit."
Verstoep kijkt dan nog niet naar Chi
na, waar Koninklijke Boskalis Westmin
ster deze week een samenwerkingsover
eenkomst sloot met de grootste bag
geraar in de wereld, het Chinese staats
bedrijf China Harbour Engineering
Company (Chec). Berichten als dat deze
overeenkomst het bedrijf honderden
miljoenen guldens zou opleveren, noemt
Verstoep 'overdreven'. „Het gaat om een
overeenkomst, waarbij we afspreken
werk buiten China in de toekomst geza
menlijk aan te pakken. We hebben een
zaadje uitgeworpen. Dat moet eerst nog
opkomen," zo temperde Verstoep het
optimisme bij de presentatie van het
jaarverslag over 1991.
Wel komen de orders in ieder geval uit
het Midden-Oosten en het Verre Oosten.
De Golfstaten zullen hun havens en olie
installaties nieuw leven inblazen. Het
Suez-kanaal zal waarschijnlik worden
verbreed en verdiept. En naast de Hong
Korig-order zijn ook landen als Taiwan
en Indonesië aan het investeren in hun
infrastructuur.
In Nederland wijst de baggerdirecteur
op projecten als het Havenplan 2010 in
Rotterdam, de aanleg van de Betuwelijn,
de IJ-oever in Amsterdam en de mogelij
ke uitbreiding van de Maasvlakte. In
Oost-Europa zegt hij een goede uit
gangspositie te hebben door de overne
ming van de Duitse baggeraar Heinrich
Hirdes.
Verstoep is teleurgesteld dat Rijkswa
terstaat de order voor het ophogen van
vier stranden in Nederland heeft gegund
aan de Oostduitse baggeraar BBB uit
Rostock, die het volgens hem „voor de
helft van de prijs doet". „Het is natuur
lijk een zaak van Rijkswaterstaat, maar
goedkoop kan duurkoop zijn," waar
schuwt hij.'
Boskalis verdubbelde zijn winst vorig
jaar tot 46,7 miljoen gulden op een om
zet die met 6 procent tot 834 miljoen
steeg. Voor dit jaar verwacht het bagger
bedrijf een iets hogere winst.
detroitGeneral Motors (GM), het grootste auto
concern van de Verenigde Staten, heeft in het eer
ste kwartaal van dit jaar een winst geboekt van
179,3 miljoen dollar. Over dezelfde periode vorig
jaar boekte het bedrijf nog een verlies van 143,8
miljoen dollar. GM zit midden in een omvangrijke
reorganisatie, waarbij 21 fabrieken worden geslo
ten en 74.000 banen worden geschrapt.
foto ap» richard sheinwald
pensioenfondsen, Nederlands grootste
beleggers - die beleggers en beursbe-
sturen opdraagt zo open mogelijk met
elkaar moeten omgaan. Sterk be
schermde beursondememingen wor
den in de ban gedaan.
Afbraak muren
Beursgenoteerde ondernemingen zijn
juist fel tegen een afbraak van hun mu
ren. Zij vinden dat ze tegen onge
wenste overnames 'nee' moeten kun
nen blijven zeggen. Om hun argumen
ten kracht bij te zetten, verwijzen ze
vaak naar de Verenigde Staten, waar
het fenomeen 'bescherming tegen
overnames' amper bestaat. Bedrijven
zijn er vogelvrij en overnames zijn er
aan de orde van de dag.
Vooral de oudere, gevestigde bedrij
ven willen de luiken liever gesloten
houden. Heineken NV is er een goed
voorbeeld van. Het bedrag dat voor
Heineken op tafel moet worden gelegd,
is iets meer dan zes miljard gulden,
een koopje eigenlijk. Maar Alfred Hei
neken bedacht een beschermingscon
structie waardoor hij en hij alleen zeg
genschap houdt over de onderneming.
De meeste aandelen van Heineken
zijn ondergebracht in een holding,
waarvan Alfred Heineken meer dan 50
procent van de aandelen bezit. Daar
mee bezit hij eveneens meer dan 50
procent van het stemrecht. Zolang Alf
red Heineken leeft, is zijn bescher
mingsconstructie tegen overnames
waterdicht.
Al jarenlang roepen de aandeelhou
ders, verenigd in de VEB, om bescher
mingsconstructies als die van Alfred
Heineken af te schaffen. De construc
ties zorgen er alleen maar voor dat zij
minder geld krijgen voor hun aandeel.
Want doordat de bedrijven moeilijk
zijn op te kopen, toont het buitenland
weinig interesse en dat houdt de
beurskoersen laag.
De aandeelhouders klagen ook dat
de constructies luiheid bij het manage
ment in de hand werken. Het bestuur
hoeft immers niet erg alert te zijn op
stiekeme insluipers. Slecht manage
ment wordt niet direct afgestraft met
een overname als het even indommelt.
Uit de markt
Volgens de VEB zijn er praktijkvoor
beelden genoeg, die uitwijzen dat
'knellende' beschermingsconstructies
de bedrijven jammerlijk uit de markt
prijzen. De mislukte fusie tussen KLM
en British Airways bijvoorbeeld. „KLM
is een beschermd bedrijf met een rela
tief lage beurskoers. Het bedrijf wilde
dat BA een hogere prijs zou betalen
dan de beurskoers uitwees. BA voelde
daar niets voor. ja, dan heffen wij toch
heel nadrukkelijk een beschuldigend
vingertje omhoog richting de bescher
mende maatregelen", zegt P. Smits van
de VF.B.
De VEB wil dat het gebruik van de
constructies drastisch wordt ingeperkt.
Dat is niet het geval in het nu overeen-
lomen compromis tussen het beurs-
tuur en de Veuo. Zo is overeenge
komen dat ondernemingen het recht
behouden om tot 100 procent prefe
rente (goedkope) aandelen uit te ge
ven., Als een onderneming een onge
wenste overname verwacht, kan zij een
pakket 'prefs' plaatsen bij een bevrien
de stichting. Het stemrecht van de ge-*
wone aandeelhouders wordt op die
manier gehalveerd - dus ook het stem
recht van de potentiële 'overvallers'.
Verder mogen nieuwe beursfondsen,
naast de structuurvennootschap die de
Raad van Commissarissen meer zeg
genschap geeft dan de aandeelhou
ders, slechts gebruik maken van twee
beschermingsconstructies. Onderne
mingen die al aan de beurs staan geno
teerd, hoeven het aantal constructies
slechts te beperken wanneer ze de sta
tuten wijzigen of het aandelenkapitaal
met 5 procent of meer uitbreiden. Dat
is volgens de VEB oneerlijk, omdat veel
bedrijven hun statuten net hebben ge
wijzigd bij het in werking treden van
het nieuwe Burgerlijk Wetboek.
Soebatten
Onlangs was er een bijeenkomst in
Amsterdam, waar de Nederlandse be
schermingsconstructies centraal ston
den. Daar zei ir. J. Montijn, voormalig
president-directeur van Shell Neder
land BV en commissaris van een aantal
ondernemingen: „Er wordt gezegd dat
bescherming na twee jaar moet wijken
omdat raiders (kopers met 'vijandige'
bedoelingen, red.) niet zo lang kunnen
wachten. Daar geloof ik niets van. Ook
raiders hebben tijd."
De perikelen bij Nedlloyd onderstre
pen dat. Nadat de Noor Torstein Ha
gen jarenlang zijn aandelenbelang in
Nedlloyd uitbouwde, werd hij onlangs
voorgedragen als nieuw lid van de
Raad van Commissarissen. Zo kan de
grootaandeelhouder uiteindelijk een
plaats in het bestuur van Nedlloyd af
dwingen en zijn stempel op het bedrijf
drukken.
Maar, brengen de aandeelhouders
daar tegenin: „De beste bescherming
voor een bedrijf is het behalen van
goede resultaten. Dan zijn al deze lap
middelen overbodig. De economische
krachten moeten zo goed mogelijk hun
werk kunnen doen." Zij halen als voor
beeld uitgever Elsevier aan. Een paar
jaar geleden deed de inmiddels overle
den mediagigant Maxwell een poging
de uitgever op te kopen, maar dat mis
lukte. Dat kwam voornamelijk doordat
Elsevier goede resultaten boekt. Die
houden haar beurskoers hoog, zodat
de prijs die voor het bedrijf moet wor
den betaald voor veel kopers te hoog is.
Eigenlijk is het geen wonder dat vier
jaar soebatten over beschermingscon
structies niet een voor alle partijen be
vredigend akkoord heeft opgeleverd. Er
zijn namelijk net zoveel voors als te
gens te bedenken. Beslissende factor
lijkt 'Europa' te worden. Want Neder
land loopt ernstig uit de pas en dus
lijkt minister Kok (financiën) maar één
keus te hebben: een wettelijke regeling
om het gebruik van de constructies
drastisch te beperken.
Nederlandse beursondememingen be
horen tot de best beschermde ter we
reld. Angstvallig bewaken zij zichzelf
tegen ongewenste overnames. Op die
manier maken de bedrijven zich impo
pulair in het buitenland. Ze worden
een vesting op een eenzaam eiland.
Terwijl eenzame eilanden anno 1992
toch nauwelijks meer toekomst heb
ben.
De 'Chinese walls' die bedrijven
moeten beschermen tegen overnames,
worden in de toekomst voor een deel
afgebroken, als gevolg van het akkoord
tussen de Amsterdamse effectenbeurs
en de Vereniging van Effecten Uitge
vende Ondernemingen (Veuo). Beiden
maakten afgelopen vrijdag melding
van het compromis dat ze hebben ge
sloten in de reeds lang slepende dis
cussie over de mate waarin een bedrijf
zich mag beschermen tegen (vijandige)
De discussie speelt, zoals gezegd, al
jaren. De aandeelhouders willen graag
af van de dubbeldikke beschermings
constructies en de Vereniging van Ef
fectenbezitters heeft het compromis
dan ook al verworpen, omdat dit niet
ver genoeg zou gaan. De VEB publi
ceerde onlangs een gedragscode - die
is opgesteld samen met een aantal
Zolang Freddie Heineken leeft, is
Heineken NV een onneembaar
fort FOTO'LEO VOGELZANG
