Te veel vitaminepreparaten schadelijk
Zwaar zomerbier keert terug
Smaak
DONDERDAG 30 APRIL 1992
MENU VAN^
DE DAG
voorlichtingsbureau
voor de voeding
grapefruitcocktail met druiven
tonijnsalade
(zie onderstaand recept)
stokbrood
Kook 100 gram rijst gaar volgens de ge
bruiksaanwijzing; laat hem afkoelen. Laat
een blikje tonijn uitlekken. Snijd een ge
schilde appel in blokjes en druppel er ci
troensap over. Snijd een halve paprika en
twee augurken klein. Snijd een stukje ui
fijn. Maak een saus van een halve dl yogurt;
twee eetlepels slasaus; een eetlepel azijn;
paprikapoeder; peper en zout. Meng alle in
grediënten met de saus. Leg op een schaal
enkele slabladen en schik de salade hierop.
Per persoon: 1200 kilojoules, 290 kilocalo-
rieën, I7g eiwit, 4g vet 46g koolhydraten.
HALVE*GRAPEFRUIT
KIPPEPOTEN
(zie onderstaand recept)
CHINESE KOOL
AARDAPPELEN
Bestrooi 2 kippepoten met peper en zout.
Bak ze in 20 gram (dieet)margarine of boter
in 30 minuten bruin en gaar. Neem ze uit
de pan. Fruit een stukje ui met een theele
pel kerrie in de pan. Strooi er drie eetlepels
bloem over. Warm het geheel goed door en
voeg onder goed roeren drie dl bouillon toe.
Voeg een in blokjes gesneden kleine appel;
een theelepel rozijnen en de kippepoten toe
en warm dit nog 5 minuten door. Strooi er
wat geroosterde amandelen over.
Per persoon: 1100 kilojoules, 260 kilocalo-
rieën, 24g eiwit, 12g vet 17g koolhydraten.
gehakte*bhefstuk
WORTELTJES MET PEULTJES
AARDAPPELEN
KWARK-AARDBEIENCOUPE
(zie onderstaand recept)
Meng 100 gram gewassen aardbeien met
een eetlepel limonadesiroop (aardbeien- si
naasappel- of citroensmaak) of een zakje
vanillesuiker. Klop 150 gram kwark met een
halve dl halfvolle melk of yogurt los. Verdeel
de aardbeien over twee coupes, schep de
kwark er op en garneer met een aardbei of
een plakje Iciwi.
Per persoon: 460 kllojoules, 110 kilocalo
rieën, I Igeiwitten, lgvet, 16g koolhydra-
Alle recepten zijn bedoeld voor tiveeperso-
LIEVELINGSRECEPT
Nodig voor vier per
sonen: 300 gram var
kenslapjes; een blik
sperziebonen; boter;
zout; peper; drie eet
lepels zoute ketjap;
twee gesneden toma
ten. Vlugkokende rijst
en een potje paprika
zoetzuur.
„Dit is in onze fami
lie een favoriete re
cept," schrijft ME-
VROUW F R. LET
TING A uit AER-
DENHOUT. „Erg
lekker en snel klaar
gemaakt als je eens
haast hebt. Ik hoop
dat het ook voor an
deren een goede tip is.
Bak 300 gram in reepjes gesneden varkens
lapjes in wat boter snel bruin. Voeg er drie
eetlepels zoute ketjap aan toe en laat het
vlees tien minuten sudderen. Warm de
laatste vijf minuten de uitgelekte sperziebo
nen uit blik en de twee in partjes gesneden
tomaten mee. Maak het geheel op smaak
met peper en zout.
Geef hierbij vlugkokende rijst en paprika-
zoetzuur uit een pot.
Hebt n (tok een lievelingsrcccpt stuur dit dan
aan Damiate Dagbladen, Postbus 507, 2003
PA Haarlem, t.a.v redactie 'Smaak'.
De inzender nan het geplaatste recept krijgt
een W\' cadeaulton van f25.- toegezonden.
Wie gezond leeft hoeft geen pillen te slikken
In veel reclames wordt aan het Nederlandse publiek ver
telt dat je toch vooral op je gezondheid moet letten. Een
terechte opmerking! In enkele van die Sterspots wordt
echter door een zogenaamde deskundige gezegd dat de
gezondheid in de vorm van pilletjes uit potjes is te halen,
de zogenaamde vitaminepreparaten. Ten onrechte. De
gezond levende consument heeft absoluut geen extra vi
taminen in de vorm van pillen nodig, omdat er genoeg
vitaminen in de voeding zitten. En baat het niet dan
schaadt het niet, gaat in dit geval niet op.
INEKE VOLKERS
Onlangs werd in een tv-pro-
gramma weer eens aangetoond
dat een teveel aan bepaalde vi
taminen wel degelijk de ge
zondheid kan schaden. De risi
co's van het overmatige gebruik
van allerlei voedingsstoffen
staat pok vermeld in het rapport
'Nederlandse Voedingsnormen'.
Vitamine A
Ons lichaam voorziet op twee
manieren in de behoefte aan vi
tamine A. Het is in staat vitami
ne A te maken uit beta-caroteen
(=provitamine A), een stof die in
groente voorkomt. Vitamine A
zelf zit van nature in vis, (half-
Jvolle melk, lever en melkpro-
dukten, roomboter en eidooier.
In Nederland worden margari
ne, halvarine en bak- en braad-
produkten verplicht met vitami
ne A verrijkt.
Het lichaam slaat de vitamine
A op in de lever. Bij een teveel
aan vitamine A wordt de op
slagcapaciteit overschreden en
ontstaat hypervitaminose A. De
verschijnselen hiervan zijn:
hoofdpijn, vermoeidheid, oog-
en huidafwijkingen. Indien
zwangere vrouwen een overdo
sis vitamine A binnen krijgen
kan dat ook leiden tot beschadi
ging van het ongeboren kind.
Hypervitaminose A is meestal
het gevolg van gebruik van vita
mine A-preparaten. Omdat de
lever vitamine A opslaat, kan
ook een overmatig consumeren
van lever de oorzaak zijn. Het
Voorlichtingsbureau voor de
Voeding raadt daarom aan niet
vaker dan één keer per veertien
dagen lever te eten. Dit geldt
ook voor zwangere vrouwen.
Bovendien moeten zij uitkijken
met het gebruik van huidcrè
mes die vitamine A bevatten.
De vitamine uit deze crème
wordt via de huid in het bloed
opgenomen. Het gebruik van
vitamine A-preparaten op eigen
houtje moet sterk worden afge
raden. Een goede voeding levert
s voldoende vitamine A.
Vitamine D
Het opnemen van kalk (calci
um) uit de voeding en het vast
leggen hiervan in de botten en
het gebit gebeurt onder invloed
van vitamine D. Bij een teveel
aan vitamine D wordt meer cal
cium opgenomen dan nodig is
voor het onderhoud van tanden
en beenderen, waarna het calci-
umoverschot wordt afgezet in
bijvoorbeeld nieren, hart en
bloedvaten. Daarbij worden
ernstige beschadigingen veroor
zaakt. Ook treden algemene
verschijnselen op zoals depres
siviteit, slechte eetlust en obsti
patie.
Hypervitaminose D kan al
leen ontstaan door gebruik van
preparaten. Via de voeding is
het niet mogelijk om een teveel
aan vitamine D binnen te krij
gen. Volwassenen die geregeld
in de buitenlucht komen en ge
varieerde, volwaardige voeding
gebruiken, krijgen voldoende
binnen. Kinderen tot 9 jaar en
zwangere en zogende vrouwen
hebben wel wat extra vitamine
D nodig.
Vitamine E
is gebleken, dat
r grote hoeveel-
Kaasplateau als slot van diner
Een kaasplateau - aan het einde
van het diner of een andere ge
zellige maaltijd, als onderdeel
van een buffetmaaltijd, als har
tig hapje bij de borrel. U zegt
het maar. Succes is altijd verze
kerd. Een goed plateau bevat
minimaal drie of vier verschil
lende soorten. Varieer naar
smaak: van mild en zacht naar
pittig; of bouw het plateau op in
stevigheid: van smeerbaar/s
meuïg tot hard. Neem van ieder
type een kaas, zodat een gevari
eerde selectie ontstaat.
Maak het plateau compleet
met verschillende broodsoor
ten, crackers en boter. Geef er
een feestlijk tintje aan met fruit,
noten en rauwkost. Zoete peer
is lekker tussen de kazen door
en reinigt bovendien de tanden.
Andere smakelijke combinaties;
Rettich, kruidenkaas en olijf;
komkommer met daartussen
jonge Edammer en wortel.
De kazen kunnen in stukken
worden gepresenteerd. Iedere
gast snijdt er dan zelf stukjes of
plakjes af. Of snij de kaas zelf
aan in stukjes, reepjes of blok
jes. Er zijn verschillende soorten
mesjes, bijltjes en schaven om
de kaas ,te lijf te gaan. Stukken
en blokjes krijgen een aparte
vorm als ze gesneden worden
met een kartelmesje. Kartel
mesjes snijden beter als de kaas
niet te hard is. Snij eens dunne,
lange reepjes in de vorm van
frietjes. Die kunt u vervolgens
heden nog geen schadelijke ge
volgen heeft voor de gezond
heid. Er wordt nogal eens be
weerd, dat extra vitamine E van
belang zou zijn voor de vrucht
baarheid en bij de preventie van
hart- en vaatziekten en sommi
ge vormen van kanker. Deze
gunstige effecten konden tot nu
toe bij de mens niet weten
schappelijk worden aange
toond.
Volgens het Voorlichtingsbu
reau voor de Voeding is het ge
bruik van extra vitamine E-pre-
paraten niet nodig. Onze nor
male, dagelijkse voeding bevat
ruim voldoende vitamine E.
Vitamines B-groep
In tegenstelling tot de hierbo
ven besproken vetoplosbare vi
tamines zijn alle vitamines uit
de B-groep oplosbaar in water.
Daardoor zullen hypervitami-
nosen niet gauw optreden. Tot
deze vitaminegroep behoren:
thiamine (B-l), riboflavine (B-
2), B-6, foliumzuur, B-l2. Een
goede gevarieerde voeding le
vert de mens voldoende van de-
Vitamine C
De aanbevolen hoeveelheid vi
tamine C per dag is ongeveer 70
mg. Dat komt overeen met
plusminus 1,5 sinaasappel of
ruim 1 ons aardbeien of twee
groentelepels spruitjes. Onder
sommige omstandigheden is
meer vitamine C nodig: zware
rokers, pilgebruikers, zwangere
en zogende vrouwen hebben
wat meer vitamine C nodig.
Men zal niet gauw via de voe
ding te veel vitamine C binnen
krijgen. Zelfs 10 gram per dag
(circa 140 maal de aanbevolen
hoeveelheid) wordt nog als niet-
«chadelijk beschouwd. Bij som
mige kuren maakt men gebruik
van zeer grote doses vitamine C.
Hieraan zijn nadelige effecten
verbonden:
- verhoogde kans op het ont
staan van nierstenen;
- sommige metalen worden ge
makkelijker opgenomen door de
darmen en kunnen dan vergifti
gingen veroorzaken;
- koper wordt daarentegen
moeilijker opgenomen, met kans
op gestoorde bloed- en
bindweefselvorming.
Onder normale omstandighe
den levert gezonde voeding vol
doende vitaminen en minera
len. Het is dan ook niet nodig
vitamine-preparaten te slikken.
Als u meent dat u extra vitami
nen nodig heeft, raadt het Voor
lichtingsbureau voor de Voe
ding aan om dit alleen te doen
in overleg met uw (huis)arts.
Te veel aan vitamine
kan schadelijk zijn.
archieffoto.
dopen in een dipsausje. Heel
verfrissend zijn fruitsausjes,
zoals gepureerde peer, meloen
of kiwi. Deze zijn ook kant-en
klaar te koop.
Met uitsteekvormpjes zijn ale
mogelijke figuren te maken. Let
op of de vormpjes stevig genoeg
zijn voor iets hardere kazen.
Met behulp van dergelijke fi
guurtjes kan een exclusief kaas
bordje worden gemaakt, als
feestelijk dessert.
EEN VOORBEELD: Mimolette
(oranje gekleurde Edammer),
belegen Goudse, Maasdammer
(gatenkaas), jonge Edammer,
kruidenkaas en roomkaas. Ser
veer er notenbrood bij. Bij dit
bordje is een glas Port heel ge
schikt. Het mag ook een rode
wijn zijn, het liefst wat stevig
van karakter, bijvoorbeeld Bor
deaux of een (goedkopere)
zuidfranse wijn (Minervois, Cö-
tes de Roussillon) of een Spaan
se Rioja.
Kaas is een levend produkt.
Bewaar het koel en droog. Bij
regelmatig gebruik in de keu
kenkast als de temperatuur niet
boven de 20 graden celcius uit
komt. Bij langere bewaring of
een warmer klimaat is de koel
kast aan te bevelen. Trek de ver
pakking (kaaspapier of folio)
strak aan. zodat hij niet uit
droogt. Haal de kaas ongeveer
een half uur voor gebruik uit de
koelkast, om hem op smaak te
laten komen.
Nederlandse pot in Rottevalle
Restaurant Het Wapen van Smallingerland in het charman
te, bij Drachten gelegen Rottevalle, serveert de beste 'Ne
derlandse Pot' van ons land. Dat is de uitkomst van een
wedstrijd tussen de ongeveer 140 restaurants die zijn aan
gesloten bij de Stichting Neerlands Dis. Het restaurant van
de familie Terpstra ontving de Neerlands Dis Bokaal 1992
vooral omdat er zoveel streekeigen gerechten worden ge
serveerd, zoals boven turf gerookte ham, met Kolummer
kaas gegratineerde groenten en palingfilet. Tweede en der
de werden dit jaar respectievelijk restaurant De Mulder in
het Gelderse Maasbommel en café-restaurant Buitenlust in
Terheyden (NB). De bokaal werd in Lisse aan de familie
Terpstra uitgereikt door Gerard van der Veen (op de foto
links), voorzitter van de werkgeversorganisatie Koninklijke
Horeca Nederland.
Een goed kaasplateau bestaat uil tenminste vier soorten kaas, opge
bouwd van smeuïg naar hard. En als het in de smaak valt, er zijn zoveel
verschillende kazen dat het elke keer weer heel anders kan zijn. ar
chieffoto.
HENNY VAN EGMOND
Grolsch stort zich meer en meer op de markt voor spe
ciale bieren. Na Amber en het gewone bokbier is sinds
half april het Meibok te koop. Een traditioneel zomer
bier dat tot voor kort vooral in kleine brouwerijen in
Nederland werd gebrouwen. Meibok is een zwaar bier
en is vooral populair in Duitsland.
Het gewone pilsje komt steeds meer onder druk. Aan
de ene kant drinken mensen grote hoeveelheden alco
holvrij bier, aan de andere kant rukken de speciale bie
ren op. In elke stad is wel een bierwinkel te vinden met
Belgische specialiteiten. En iedere kroeg heeft tegen
woordig naast het gewone pilsje wel een ander uit .de
tap. Grote brouwerijen in Nederland proberen een deel
van die markt in handen te krijgen door veelal bieren
met een hoger alcoholpercentage te maken. Grolsch
voegde aan de inmiddels lange lijst het Meibok toe.
Brouwmeester H. Meijer is trots op zijn bier. „We
hebben er twee jaar aangewerkt. Eerst brouwden we
kleine hoeveelheden, later meer. Omdat het twee we
ken moest gisten en zeven weken lageren duurde het
altijd even voordat we het konden proeven."
Bier wordt gemaakt van hop en gerstemout. Door
toevoeging van gist ontstaat alcohol. De smaak en kleur
van het bier wordt voor een groot deel bepaald door de
keus van de hop en mout. „Bij Meibok hebben we de
smaak heel neutraal gehouden, geen dominante ïjnout-
smaak genomen. We hebben vooral het beroemde
Grolsch-gist zijn werk laten doen. Gist is een micro-or
ganisme, dat vooral de smaak bepaalt."
Het Meibok is iets donker dan gewone pils en heeft
een licht bittere, maar bovenal een frisse smaak. Met
een alcoholpercentage van 6.5 procent is het goed te
drinken. Het bier is maar een korte periode verkrijg
baar. van half april tot eind juni.
Bokbier heeft een lange geschiedenis. Al in de 13de
eeuw werd het voor het eerst gebrouwen in de Duitse
stad Einbeck, de naam verbasterde later tot Einbock.
Het bokbier werd over grote afstanden vervoerd en
daarom kreeg het een hoog alcoholpercentage zodat
het tijdens de reis niet zou bederven. In de 18de eeuw
ontstaat er een variant op het gewone bokbier: Meibok.
Het is het laatste brouwsel voor de traditionele zomer
stop van de brouwerijen.
In Duitsland zijn er ruim 120 soorten Meibok op de
markt. De populariteit van Meibok bleef lange tijd be
perkt tot de oosterburen. Slechts enkele kleine brouwe
rijen in Nederland maakten het ook. Maar
de laatste jaren kwam het wel steeds meer
in en dat leidde bijvoorbeeld in Leiden tot
een Meibok-bierfestival. Grolsch heeft zich
als eerste grote brouwer Meibok in het as
sortiment opgenomen. Andere brouwerijen,
zoals Heineken, hebben nog geen plannen
het bier te produceren, of willen over hun
toekomstige bieren nog niets kwijt.
Aan het Meibok-bier
van Grolsch is twee
jaar gewerkt. foto»pr
Koningin der
duisternis
Alhoewel kas-asper-
ges al een paar we
ken in de winkel te
koop zijn, begint het echte sei
zoen pas eind april. En dat loopt
door tot eind juni. Precies twee
maanden om te genieten van
deze typische, niet alledaagse,
voorjaarslekkernij.
In feite is de asperge een eetbare
stengel, die vanuit de wortel van
een lelie-achtige plant naar bo
ven spruit. Het oogsten duurt
maar vijftig dagen. De overige
tien maanden van het jaar
groeit de plant door om vol
doende kracht te verzamelen
voor de volgende oogst
De 'koningin der duisternis'
wordt deze voorjaarsgroente wel
genoemd. Ze wordt namelijk
met grote voorzichtigheid aan de
donkere aarde onttrokken.
Het meest bekend zijn de asper
ges uit Brabant en Noord-Lim
burg. Maar ook andere gebieden
in Nederland zijn de laatste ja
ren in opkomst. De Veluwe en de
IJsselmeerpolders bijvoorbeeld.
En kwalitatief doen de daar ge
stoken asperges niet onder voor
de oogst uit de zuidelijke provin-
Naast de alom bekende witte as
perges zijn er ook violetkleurige
en groene asperges te koop. De
laatste twee soorten komen
hoofdzakelijk uit Frankrijk. Be
halve uiterlijk verschil is ook de
smaak niet te vergelijken. De
witte asperge is fijn van smaak.
De violetkleurige wat fruitiger
en de groene, die overigens het
hele jaar door te koop is, neigt
naar een iets bittere smaak.
De kwaliteit is afhankelijk van
dikte, vorm stevigheid en kleur.
In ons geldt A-A-1 als de beste
kwaliteit waar, logisch, ook wat
meer voor moeten worden be
taald.
Het schillen van witte asperges
vereist wat behendigheid maar
met behulp van speciale schil-
mesjes wordt het al snel een stuk
eenvoudiger.
Op verschillende manieren kun
nen de asperges worden gekookt.
Er zijn zelfs speciale pannen te
koop waarin de asperges staan
de in een mandje aan de kook
worden gebracht. Zodra ze iets
naar beneden zijn gezakt, zijn ze
gaar. Zelf geef ik de voorkeur
aan een sleepan. Ik adviseer u
om ze met koud water, voorzien
van zout aan de kook te bren
gen. Boven op het water legt u
wat zilverfolie zodat de opper
vlakte is afgedekt. Nadat de as
perges tivee minuten hebben ge
kookt, kunt u de pan van het
vuur halen en de asperges onge
veer 20 minuten laten nagaren.
Vervolgens afgieten en op een
schaal leggen.
En wilt u eens wat anders dan t
kunt uzena het koken heel kort
bakken in een goede tefalpan.
Het lichte korstje rondom geeft
een verrassende smaak.
De wijnkeuze bij asperges is heel
belangrijk. De witte wijnen die
nen vooral fris en droog te zijn.
Zoals de Pinot Blanc en de Ries
ling uit de Elzas. Ze worden dan
ook vaak in een adem met de as
perges genoemd. U zou ook eens
de witte wijnen uit de Jurancon
en Madiran, twee wijngebieden
in zuid-west Frankrijk, kunnen
proberen. Deze wijnen zijn mooi
droog, lekker fris en fruitig van
afdronk. U zult merken dat de
'koningin der duisternis' nog be
ter tot haar recht komt.
JOHN BEEREN,
eigenaar van de Bokkedoorns:
een met twee Michelin-sterren
gedecoreerd restaurant in de
duinen van Bloemendaal
