'Ik ben een nieuwe hippie'
Cultuur Kunst
Een
Persoonlijk
Advies
Van
Monet.
WOENSDAG 29 APRIL 1992
9
redactie •ceesvan "oore annemlck ruygaok (t
Zondagsschrijvers gezocht
leiden Ter gelegenheid van de afsluiting van het seizoen zoekt
de Kunstkring Leiderdorp zondagsdichters- en schrijvers. Het is
de bedoeling dat zij op dinsdag 9 juni voor leden en vrienden
van de kring optreden in de Hollandsche Tuyn in de Leiderdorp-
se Hoofdstraat. De avond begint om 20.30 uur en wordt opge
luisterd door een optreden van The Little Steam Band. Tevens
wordt op deze avond afscheid genomen van de locatie de Hol
landsche Tuyn als maandelijkse ontmoetingsplaats voor de
kunstkring.
Open huis Ars Aemula Naturae
leiden» Het Leidse Schilder—en Tekengenootschap Ars Aemul^
Naturae aan de Pieterskerkgracht in Leiden houdt op zaterdag 2
en zondag 3 mei open huis. Tussen 12.00 en 16.00 uur kan het
publiek zien wat Ars zoal aan cursussen heeft te bieden. Werk
van kursisten is te zien en er bestaat de mogelijkheid kennis te
maken met docenten. Belangstellenden kunnen zich op deze
dagen laten inschrijven.
Expositie in Rijnstaete
alphen aafl den run Poppenmaakster Carla Lagendijk-van der
Kamp en kunstschilder Jaap Santema exposeren van 8 mei tot
en met 26 juni in Alphen aan den Rijn. Hun werk is te zien in de
hal van het gebouw Rijnstaete aan de Prins Bernhardlaan 10.
Carla Lagendijk-van der Kamp maakt fantasiepoppen die het
'reële en het irreële' vertegenwoordigen. Santema wordt geboeid
doorschepen, havens, kerkinterieurs en nachtgezichten.
Gratis exposeren op Monumentendag
lisse Hobbyisten die tekenen, schilderen, boetseren of fotogra
feren kunnen hun werk op de Nationale Monumentendag in
Lisse gratis tentoonstellen. Daartoe zal onder meer de St. Agat-
hakerk aan de Heereweg worden opengesteld. De bedoeling is
dat de hobbyisten hun artistieke visie geven op diverse facetten
van de samenleving, de architectuur of het landschap. Tot uiter
lijk 16 mei kunnen aanvragen voor deelname worden ingezon
den. Informatiesets kunnen worden aangevraagd bij het secreta
riaat van de Commissie Monumentendag, St. Agathakerk, Hee
reweg 277,2161 BH Lisse onder het motto 'Expositie'.
Documentairefestival in Volkenkunde
leiden De Stichting Audiovisuele Antroplogie Nederland orga
niseert op 8,9 en 10 mei in het Rijksmuseum voor Volkenkunde
het ethnografisch documentairefestival 'Beeld voor beeld'. Eth-
nografische films zijn films waarin het specifieke van een cultuur
tot uiting wordt gebracht. Het festival wordt geopend met 'Two
Girls Go Hunting' van Johanna Head en Jean Lydall. Deze film
gaat over een trouwceremonie in Ethiopië. Voorts zijn er foto's
en diaseries te zien over goudzoekers in Zuid-Amerika, schen
dingen van de mensenrechten in Turkije en over de vroegere be
woners van het voormalige Zuiderzee-eiland Schokland. Na af
loop bestaat de mogelijkheid om te discussiëren met de filmma
kers.
Olivier Messiaen 1908-1992
Het compact schijfje met het
'Quator pour le Fin du Temps'
(kwartet voor het einde der tij
den) ligt al enkele dagen op
mijn cd-speler. En maandag
nog, vroeg een pianist mij om
de partituur van 'Vingt Re
gards sur l'enfant Jésus' (twin
tig blikken op het kind Jezus).
Maar opeens is hij dood, op
83-jarige leeftijd gestorven:
Olivier Messiaen, de belang
rijkste Franse componist sinds
Ravel en Debussy.
Het ging bij Messiaen, zowel
wat zijn persoon als zijn com
posities betreft om Grote Za
ken. Om God, de aarde en
haar plekje in de kosmos, het
katholieke geloof, de liefde
tussen mensen onderling als
ook om kracht en sterkte die
het gevolg zijn van zijn helde
re, geïntegreerde levensweg.
Muziek scheppen was Mes-
siaens natuurlijk uitdrukking
van deze hooggestemdheden.
Ontroerend hoe de grijze
meester in september 1986
aan de voorbereidingen mee
hielp van de eerste concertan
te uitvoering in het muziek
centrum Vredenburg in
Utrecht van zijn opera 'Saint
Francois d'Assise'. Messiaen
die vanaf de tribune af en aan
liep om desgevraagd dirigent
Kent Nagano discreet uitvoe
ringsadviezen te geven wan
neer iets niet lekker klonk
vanuit het orkest. Ontroerend
gezicht eigenlijk, de zorg van
de componist voor een piekfij
ne uitvoering van zijn 'kind'.
Messiaen werd op 10 decem
ber 1908 in Avignon geboren.
Hij was was een diepreligieuze
katholiek, die zich ook eens
'musicus van god' noemde. In
zijn werk gaf hij blijk van zijn
liefde voor het geloof, voor de
naaste mens en voor vogels.
Messiaens eerste optreden
was als organist in de kerk van
de Heilige Drieëenheid in Pa
rijs in 1931en veel uit zijn
oeuvre, zo niet alles, is reli
gieus geïnspireerd waarbij
vooral het mysterie van Chris
tus uitgangspunt.
Het geluid van vogels was
daarnaast misschien wel de
grootste invloed op zijn mu
ziek, die soms werd bekriti
seerd als ontoegankelijk. Hij
reisde bijvoorbeeld naar het
eiland Kunie bij Nieuw Cale-
donië in de Stille Oceaan om
er vogelgeluiden op schrift te
stellen met pen en muziekpa-
pier. Een van zijn belangrijkste
werken, Exotische Vogels, be
vat niet minder dan 48 vogel
roepen.
Olivier Messiaen was ook be
kend als leraar en leidde tot
1976 dertig jaar het muziek
conservatorium in Parijs. On
der zijn beroemdste leerlingen
zijn Pierre Boulez, Iannis Xen-
akis maar ook Karl-Heinz
Stockhausen en Ton de
Leeuw.
Enkele van zijn beroemdste
werken zijn: La Nativité du
Seigneur (de geboorte van de
Heer: 1935), Messe de Pentec-
te (pinkstermis: 1950), vocale
werken en kamermuziek. In
1983 schreef hij in Parijs zijn
enige voltooid opera, de Heili
ge Franciscus van Assisi. Mes
siaen werkte de laatste maan
den aan een nieuw operapio-
ject. Zijn laatste composities
zijn Sourire (Glimlach), een
acht minuten tellend werk op
gedragen aan Mozart in ver
band met diens tweehonderd
ste sterfdag en een groot or
kestwerk, in buitengewoon
grote bezetting, voor het New
York Philharmonic Orchestra.
Messiaen was gehuwd met de
pianiste Yvonne Loriod.
ROBVANDERHILST
Geoffrey Williams van ene op andere dag beroemd
Het zou een filmscript kunnen zijn. Jonge getalenteerde
zanger, op zoek naar een platencontract, heeft geestdo
dend baantje in restaurant op luchthaven Heathrow. Om
de verveling te verdrijven zingt hij tijdens het rondbren
gen van koffie en thee. Onbekende klant hoort hem,
complimenteert hem en nodigt hem uit eens langs te ko
men. Zijn visitekaartje duikt enkele maanden later op als
de jonge getalenteerde zanger die op zoek is naar een
platenmaatschappij. Onbekende klant blijkt bekende
manager, die jonge getalenteerde zanger aan contract
helpt.
ze nog net zo goed zijn als ik me
herinner. Je hersens hebben een
fascinerend vermogen om in de
loop van de tijd je geheugen
aan te vullen met dingen die
helemaal niet gebeurd zijn, ze
maken het mooier dan het wer
kelijk geweest is. Bij die muziek
is dat niet zo, het is nog net zo
schitterend als toen ik het voor
het eerst hoorde."
„Dat zegt voor mij ook veel
over de muziek van nu, daar zit
lang niet zo veel in. Ik luister
nauwelijks naar de radio. Veel
ervan is rotzooi, er zijn maar
een paar nieuwe dingen die iets
te betekenen hebben: PM
Dawn, Public Enemy soms,
Young Disciples, The Brand
New Heavies, Crowded House
die zijn echt te gek en Nir
vana."
Toch zijn het meer de sporen
van de soul uit de jaren zestig
en zeventig dan de invloeden
van de bovenstaande groepen
die op 'Bare' terug te vinden
zijn. „Ik denk dat dat met opzet
is. Niet uit nostalgie of zo, maar
er gebeurden in die tijd gewoon
interessante dingen. Die songs
hadden goede, sterke melodie-
en, daar hou ik van. Ook de
geest van die tijd, love and pea
ce, spreekt me aan. In die tijd
was dat nog echt. Er was een
grote oorlogsdreiging, mensen
waren bang voor de atoombom.
Tegenwoordig is die dreiging er
nog wel, maar veel minder. Ik
heb het idee dat de hang naar
liefde en vrede nu een beetje
modieus is. Ach, ik ben gewoon
amsterdam kees groenenboom
Het valt te bezien of Geoffrey
Williams naar een film zou gaan
met een dergelijk voorspelbaar
verhaal. Het gaat hier echter
niet om fictie maar om feiten:
Williams was de zingen.de ober
die midden jaren tachtig pro
beerde aan de bak te komen bij
een platenmaatschappij, Gene
sis-manager Tony Smith was de
onbekende theedrinker. Willi
ams maakte sindsdien twee pla
ten, stond onder contract bij
Polygram en Atlantic, en scoor
de drie jaar geleden onverhoeds
een hitje in Duitsland met de
single 'Cinderella', die via het
clubwezen in de top tien be
landde.
De nieuwe platenmaatschap
pij EMI heeft grote plannen met
de zwarte zanger. Het is niet
moeilijk te raden waarom: Willi
ams heeft een soepele, soulvolle
stem, is knap, en beschikt niet
alleen over een Chippendales-
bouw maar ook over persoon
lijkheid. De jacht op de allesbe
palende hit is ingezet met het
uitbrengen van de cd 'Bare' en
de single 'It's not a love thing'.
Fascinerend
Volgens de biografie was Geof
frey (29) op zijn vijfde al verslin
gerd aan muziek. Hij moet even
nadenken of dat wel klopt.
„Misschien toch wel. Dat was
rond 1967, toen werd er prach
tige muziek gemaakt: The Beat
les, Beach Boys, Joni Mitchel, Ji-
Poortvliet-
museum open
middelharnfs gpd
Prins Bemhard heeft gister
middag in het uit 1639 date
rende raadhuis van Middel-
hamis het Rien Poortvliet -
museum geopend In het
museum hangen 207 schil
derijen van de illustrator die
bekend is geworden door
bestsellers als 'De vossen
hebben holen', 'Leven en
werk der kabouters'. De ark
.ui Notch* en lingi Ni
Tuinpad van mijn vaderen'.
Voor Middclharnis bete
kent het Rien Poortvlietmu-
seum een toeristische attrac
tie van formaat. De verwach
ting is dat jaarlijks tiendui
zenden belangstellenden het
oude raadhuis zullen bezoe
ken. „Hef museum is eri
boek in hef eï in. de ichikfei
rijen en aquarellen van Rien
Poortvliet worden hier ge
toond op een wijze die geen
boek of kalender, hoe fraai
ook gedrukt, benadert zei
burgemeester J. C. Sleurink-
Rahhingr met BpMtlIfÖtS
Dat de schilderijen van de
in Soest woonachtige Poort
vliet op Goeree-Overflakkee
te zien zijn, is niet echt
vreemd. Het Zuidhollandse
eiland is immers het land
van zijn voorvaderen en voor
veel van zijn befaamd gewor
den boeken deed hij daar in
spiratie op. De eerste ten
toonstelling is dan ook een
eerbetoon aan Goeree-
Overflaktoe.
Het is de bedoeling dat er
om de paar maanden andere
schilderijen van de kunste
naar worden opgehangen.
De beheerden van bet muae-
um kunnen voor een nieuwe
expositie een keuze maken
uit maar liefst 1200 werken,
die opgeslagen liggen in de
kelder van het raadhuis
i Hendrix. Ik ben daar zeker een ouwe hippie. Of eigenlijk
door beïnvloed. De laatste tijd
probeer ik de platen uit die tijd
op te sporen. Niet om mijn
jeugd opnieuw te beleven, maar
omdat er zoveel kleine herinne
ringen aan die muziek verbon
den zijn. Wat me opvalt is dat
nieuwe hippie, want zo oud
ben ik nog niet."
De liefde is ook het allesover
heersende thema op 'Bare'. De
liefde als een onontkoombare
kracht, die je dingen laat doen
die je niet wilt, maar die je ook
Geoffrey Williams: een successtory.
in staat stelt boven jezelf uit te
stijgen. „De liefde is een onge
looflijk interessant onderwerp,
alleen zien de meeste mensen
dat niet zo. In de meeste liedjes
blijft het bii 'I love you, you love
me'. Dan denk ik: ja, en verder?
Er wordt heel vaak over de lief
de geschreven op een zwart-
wit-manier. Ik hield van haar,
nu is ze weg. Maar in het echt is
het zelden zwart-wit, het is al
tijd grijs."
„Ik probeer het allemaal op
een rijtje te krijgen, al is het al-
Optredens van
Byrd Ensemble
'Ontmoeting tussen culturen'.
Zo heet de nieuwe concertreeks
van het William Byrd Vocaal
Ensemble, dat op 2,3 en 10 mei
optreedt in Leiden, Oegstgeest
en Den Haag. Onder de deskun
dige leiding van Nico van der
Meel brengt het gezelschap ma
drigalen van Wilbye, East en
Weelkes ten gehore. Daarnaast
worden er stulcken van Reda,
Watkinson, Straesser en Murray
Schafer uitgevoerd.
In de jaren na de Tweede We
reldoorlog schreef de Duitse
componist Siegfried Reda
(1916- 1968Z) 'Chormusiken
nach Chinesischen Dichtun-
gen'. Uit deze verzameling zingt
het ensemble negen stukken.
De ontdekkingsreizen aan het
eind van de zestiende eeuw
hebben nogal wat invloed uitge
oefend op de muziek uit die
tijd. Dat blijkt uit de madrigalen
van East, Weelkes en Wilbeys.
Zo schreef Wilbey 'What nee-
deth all this travel', een stuk
leen maar voor mezelf. Schrij
ven is onbewust een soort the
rapie. De nummers zijn niet
autobiografisch, behalve TO get
over you'. Maar ik schn|f K til
verhaaltjes, waarbij ik me voot-
stel wat ik zou doen als het mij
overkwam."
Optreden LVP
De Leidse Vereniging van Pop
muzikanten neemt vrijdag om
20.00 uur in Muziekhuis 123
aan de Middelstegracht 123
haar nieuwe instrumentarium
feestelijk in gebruik. Dankzij
subsidies konden nieuwe gi
taarversterkers en zanginstalla
ties worden MOgStC hifi.
Concerten in
de Hortus
ifloen»
In de Leidse Hortus wordt op
vier zondagmiddagen in meien
juni geconcerteerd door diverse
ensembles en solisten. Tijdens
deze concerten zulke de the
ma's flora, fauna en andere na
tuurverschijnselen centraal
staan. Het Leiderdorps Kamer
koor brengt op zondag 17 mei
composities uit renaissance, ba
rok, romantiek cn de 20ste
Tenor Nico van der Meel en
pianiste Ineke Drabbe komen
op zondag 24 mei met liederen
van Haydn, Beethoven, Brahms
en Wolf. De sopraan Ina van
Duyn. blokfiuitiste Mnrgreet
van Schie cn i lavtXimbrlisi An
ton Doornhein brengen op 7 ju
ni muziek over flora en fauna
nu iiaiilwnii cn barak in ie
hore. Het blazersensemble
'Windkracht 10' brengt compo
sities van Picrné, Saint Sacns en
Debussv. De concerten begin
nen om 15.00 uur.
Het William Byrd Ensemble: ontmoeting met andere culturen.
waarin iemand zich afvraagt of Concertdata- en plaatsen zijn:
al dat reizen wel zin heeft. Door zaterdag 2 mei in het Groene
het ensemble worden deze wer- Kerkje te Oegstgeest (aanvang
ken gekenschetst als 'kleine mi- 20.15 uur), zondag 3 mei in de
niatuurtjes'. Remonstrantse ferk aan de
foto JOOST KOLKMAN
I.aan van Meerdervoort 955 in
Den Haag (15 00 uur) en zon
dag 10 mei in de Lokhorstkerk
in Leiden (aanvang 15.00 uur).
Francis Bacon 1909 -1992
Kunst is volgens de gisteren
overleden schilder Francis Ba
con een manier om bepaalde
gebieden van 'het voelen' te
openen. Als geen ander is de
Britse schilder er in geslaagd
dat te realiseren. Nog altijd rea
geren mensen geschokt op de
rauwe doeken die de schilder
kunst van de twintigste eeuw
bepalen en dat nog lang zullen
doen.
De autodidact Bacon ontwik
kelt na 1930 als hij in Lon
den begint met schilderen
een zeer persoonlijke ziens- en
werkwijze. Onder invloed van'
het existentialisme houdt hij
zich bezig met onderwerpen
als vereenzaming, oorlog, psy
chische verwarring en geweld.
Vrijwel in afzondering op zijn
atelier in Kensington in Londen
geeft Bacon die verschrikkin
gen weer op een manier die
doet denken aan het surrealis
me. maar evenzeer van doen
heeft met zoiets als fotojouma-
listiek, het werk van Grune-
wald. Van Gogh, Hierönymus
Bosch maar ook de films van
Eisenstein en de literatuur van
Elliot.
Het werk van de meest belang
wekkende schilder van de
twintigste eeuw heeft zich
nooit laten benoemen en dat
zal in de toekomst waarschijn
lijk niet veranderen. In dat ate
lier. met de inmiddels beroem
de dikke 'vloerbedekking' van
honderden leeggeknepen tubes
verf, lappen en (lessen, heeft
Bacon een oeuvre gerealiseerd
dat zijn weerga niet kent.
Doeken als De drie studies
voor een kruisiging' (1945),
'Portret van Paus Innocentius'
(1953), 'Figuur in beweging'
(1976) en de talloze zelfportret
ten maken indruk door hun in
dringende beeldtaal, de onna
volgbare schriftuur en bovenal
een visie waar je niet omheen
kunt. Op zoek naar die essentie
via de gruwelen van het da
gelijks leven penseelt, wrijft,
smijt en krast Bacon verwron
gen figuren, halve ledematen
en merkwaardig egale achter
monden op de drager. Resultaat
is steeds een werk dat staat,
waar geen enkele beschouwer
om heen kan. Hoogst onmer
kelijke kleurschema's blijken
welhaast geniaal te combine
ren met die wulpse of juist kli
nische vormen.
En niemand kan dat benoe
men: het werk van de notoire
champagne-drinker laat zich
niet in een vakje stoppen. De
schilderijen van Bacon spreken
werkelijk een universele taal
die verhaalt over de wanhoop
van de mens. In du- /m vormen
zijn doeken een gruwelijke
spiegel van de duistere kanten
van net leven.
De altijd moeilijk te henaderen
Bacon heeft ook altijd aang(»ge
ven dat dat leven eigenlijk iets
heel triviaals is. Over schilderen
heeft Inj zich niet veel ande
uitgelaten: „Alle kunst is eei
spel geworden waarbij mensen
in verwarring worden gebracht.
In mijn geval is schilderen niet
meer dan toeval." In een ander
even zeldzaam interview
zegt Bacon dat hij beter is gaan
schilderen naarmate hij ouder
wordt: „Het is werkelijk een
oude-mannen-bezigheid. Mis
schien kom jc - zo lang je kunt
werken - wat dichterbij de es
sentie van al die dingen..." Het
resultaat van die arbeid hangt
nu in ontelbare musea over de
gehele wereld.
ROB SCHOONFN
Ti|dens de Amenka-aclie kunt u uw eigen mode
creéren met het Amerikaanse biioumerk Monet
Kom op 1 en 2 meien op 7.8.9 mei naar de Monel-
promoliestand in de Biienkorf Den Haag. Een
adviesteam helpt u bi| het vinden van sieraden die
bi| uw gezichtsvorm passen.
U ontdekt elke keer een andere Bijenkorf
