Mahlers tegenstellingen
Cultuur Kunst
DONDERDAG 23 APRIL 1992
20
redactie •ceesvanhoore*
k ruycrok (CHFF t
MUSEA
LEIDEN
MUSEUM BOERHAAVE
Lange St. Agmetenjtraat 10. Exposi
tie 'Horor Vacui, de eeuw van de
luchtpomp 16S0-1750)', t/m 31/5,
en de kleine tentoonstelling 'Weten
schappelijke Instrumenten uit Ant
werpen', t/m 31/5; di t/m za 10-17
uur, zo 12-17 uur, elke zondag om
14 en 15 uur gratis rondleidingen.
i 13-171
RIJKSMUSEUM VAN OUDHEDEN
Rapenburg 28. Taffehzaal: twee mi-
m-exposities 'Ilias en Odyssee ver
beeld' en 'Artsenij in de Oudheid'. El
ke eerste zondag van de maand ar
cheologisch spreekuur.
RIJKSMUSEUM VOOR VOLKEN
KUNDE
Steenstraat 1. Tentoonstellingen: 'In-
suimde m Leiden, voorbij de Javazee'
en 'Boeddha en Shiva op Java', t/m
31/10. di t/m za 10 17 uur. zo 13-17
uur. Woensdag 29 april 20.00 uur:
Rapenburg 73. wo t/m vr 13-17 u
mat/mvr 10-12.30 uur en 13.30-16
DE LAKENHAL
Oude Singel 28-32. 'Uit tijd geplukt',
bloemen in beeldende kunst en poé-
zie, t/m 11 oktober, di t/m za 10-17
uur. zo 13-17 uur
PRENTENKABINET
Rapenburg 65. di t/m vr 14-17 uur.
PIJPENKABINET
Oude Vest 159a zo 13-17 uur.
KONINKLIJK PENNINGKABINET
Rapenburg28. Expositie: Nederland
se Penningkunst 1890-1990, t/m
25/10. di t/m za 10-17 uur. zo 12-17
KATWIJK
KATWIJKS MUSEUM
Voorstraat 46 Kleuretsen van Oscar
Verpoorten, t/m 23/5, do t/m za 10-
12 uur en 14-17 uur. vanaf 1 mei
LISSE
MUSEUM VOOR DE BLOEMBOL
LENSTREEK
Heereweg 219. 'De tulp verbeeld.
Hollandse tulpenhandel Inde 17de
eeuw', di t/m zo 13-17 uur, tot 30 ju-
Eon overzicht van de activiteiten in
de musea tijdens het museumweek-
einde (25 en 26 april) treft u morgen
op de pagina cultuur en kunst aan.
EXPOSITIES
LEIDEN
DE WAAG
Aalmarkt 21Beeldende Kunst en Ar
chitectuur 3: Nostalgische Utopieën,
tot 27/4;wo t/m vr 12-17.za 11-17.
zo 11 17 uur.
GALERIE STELLING
Burgsteeg 14. Michel Cardena. wer
ken op papier, tot 27/4; do t/m za 14-
18. zo 14-1 7 uur
GALERIE LAK
Clevermgaplaats 1. Schilderijen
GALERIE BLEIJENBERG
Breestraat 113. Caroline Weber, tot
8/5; di t/m za 9-18 uur, do tot 21
3 mau
KUNSTSALON DE PRINCEHOF
Rapenburg 8/10. Schilderijen van
Jacques Turk. tot 1/5; ma t/m vr 10-
17. zo 13-17 uur.
MECENAS
Middelstegracht 87. 'Bloemen en
ALPHEN
HOFMAN VAN DER ZEE
Hooftstraat 235. Schilderijen en te
keningen van Annie Goddijn en kera
miek van Margo Luken. tot 1/5; woe
do 13-17. vr 13-21.za 11 17uur
STAA GALERIE
Pr. Irenelaan 88. Werk van Anke
Mensmk. 25/4 t/m 21/5; wo t/m za
12 17. vr 19 21 uur.
HILLEGOM
GALERIE CATHERINA
Meerstraatpromenade 12b. Schilde
rijen van JAS. de in België wonende
Hillegomse kunstenaar, tot 17/5; di
t/m za 10-17 uur.
KATWIJK
GALERIE DE WITTE DUIF
Koninginneweg 12a. Grafisch werk
LISSE
'T HUYS DEVER
Heereweg 349a. Recent werk van de
Hillegomse kunstenares Aty Winkel,
RIJNSBURG
BIBLIOTHEEK DE KLOOSTERHOF
Smidsstraat Olieverfschilderijen,
aquarellen en portretten van A. Lub
bers Uit Rqnsburg, tot 1/5; openings
tijden bibliotheek.
VOORSCHOTEN
GALERIE MERCEDES
Voorstraat 35/b. Olieverf, pastel en
n Willy Belmfante. sculptu-
WASSENAAR
DE PAAUW
Raadhuislaan 22. Sterk Schröder. te
keningen. studies en schetsen, tot
ZOETERWOUDE
RAADHUIS
Overzichtstentoonstelling werk v;
Elly Ameling in Vierde symfonie
CONCERTEN
MUZIEK
RECENSIE MIES ALBARDA
Concert Meestersene op 27 apnl door Re
sidentie Orkest o I v Ivan Fischer Soliste
Elly Ameling in ana's van Mozart en de
Vierde symfonie van Mahler
Te horen maandag 27 april. Stadsgehoor-
De Vierde Symfonie van Gustav
Mahler: muziek tussen hemel
en aarde. Mahler was een ui
terst gecompliceerd mens, een
eeuwige zoeker, worstelend met
de diepste levensvragen. Zijn
denken beweegt zich binnen de
driehoek God-natuur-mens, en
zijn muziek draagt sterk het ka
rakter van een persoonlijke be
lijdenis.
Hij bezingt de schoonheid
van de natuur, van de liefde,
van het menselijk geluk, maar
steeds tegen de achtergrond
van de eindigheid van dit alles.
Omdat zijn muziek sterk het ka
rakter heeft van een persoonlij
ke belijdenis, gebruikt hij tek
sten om zijn bedoelingen te ver
duidelijken, zelfs in een bij uit
stek instrumentaal gedacht gen
re als de symfonie. Filosofische
teksten van Nietzsche, Goethe
en Schopenhauer spreken hem
even zeer aan als naiëve volks
poëzie zoals die te vinden is in
de bundel Des Knaben Wun-
derhom. in 1806 uitgegeven
door Amim en Bettina von
Brentano.
Ook in zijn muziek gaan een
voudige, volksliedachtige wijsjes
samen met lang uitgesponnen
diepzinnige melodieën. Natuur
geluiden, vogelachtige motiefjes
met veel trillers en voorslagjes
zijn steeds weerkerende ele
Elly Ameling zingt aria's van Mozart en uit de Vierde symfonie van Mahler.
menten. Marsritmen herinne
ren aan Mahler's jeugd, toen hij
geregeld militaire bands van
een nabij gelegen kazerne voor
bij zijn huis zag marcheren.
Mahler, in Wenen wonend en
werkend, vervangt het Scherzo
door de Landler. de Oostenrijk
se wals-van-de-gewone-man,
maar dan in een langzamer
tempo. Door zijn enerverende
baan als directeur èn dirigent
van de Weense Hofopera kwam
Mahler pas in de korte zomer
vakanties tot componeren. De
Vierde ontstond in de zomers
van 1899/1900. en beleefde zijn
première in 1901 in München.
Het eerste deel is in opzet een
aardige weerspiegeling van Ma
hler zelf: een begin dat zo sim
pel is 'alsof je nog niet tot 3 kan
tellen' zoals hij zelf schreef,
maar dat al snel steeds gecom
pliceerder wordt. Licht en don
ker wisselen elkaar af. Het twee
de deel is een echte Landler,
maar zweeft tussen majeur en
mineur, tussen vreugde en ver
driet. Zoals Saint-Saëns in de
Danse macabre de dood door
middel van een verstemde viool
symboliseert, zo krijgt deze in
wezen onschuldige Lëndler een
onheilspellend karakter doordat
de soloviool een hele toon ho
ger gestemd wordt, een toespe
ling, die aan duidelijkheid niets
te wensen over laat. Het derde
deel laat zien waar de dood ons
naar toe gebracht heeft: de mu
ziek ademt vrede en rust tot het
fluisterzachte einde toe. Het
vierde deel had oorspronkelijk
als ondertitel 'Wat het kind mij
vertelt' en was voor de Derde
symfonie geschreven, waar het
echter niet goed in bleek te pas
sen.
Mahler bewerkte het, en ge
bruikte als tekst een van de
Wunderhom-gedichten, waarin
de 'hemelse vreugden' zo naiëf
en kinderlijk uitgewerkt wordt,
dat duidelijk wordt waarom
Mahler deze symfonie een 'hu
moreske' noemde.
Na een korte inleiding bezingt
de sopraan de genoegens van
de hemel: de heiligen hebben er
hun vaste taak. er wordt ge
danst en gesprongen, ge
schranst en gezongen dat het
een lieve lust is. Maar zoals
steeds bij Mahler heeft het naië
ve een ondertoon van melanch
olie, van het verlangen naar de
kindertijd waarin alles eenvou-
dig is. Het zijn de tegenstellin
gen die deze symfonie van Ma
hler kenmerken: licht en don
ker, vreugde en verdriet, leven
en dood, hemel en aarde.
Het Nederlands jeugd Strijkorkest geeft in de serie familieconcerten in de Oudshoornsekerk in Alphen het
laatste concert. De serie houdt wegens geldgebrek (voorlopig) op. tuiu
LVC
24 april
Het Leidse Saxophone Quartet Ear-
wax (zoldercafé), zaal open 22.00
uur. aanvang 23 30 uur
25 en 26 apnl
12e Landelijke Swing Workshopfesti
val, zaterdag vanaf 15.00 uur, zon
dag vanaf 16.00 uur,
STADSGEHOORZAAL
27 april
Het Residentieorkest olv Ivan Fi
scher, soliste Elly Ameling, sopraan;
werken van Mozart en Mahler, 20.15
29 april
'Europa '92: Grenzeloze Muziek'.
Rijnlands Chr. Mannenkoor 'Vox Hu
mana' mmvo.a. Marco Bakker, bari
ton, en Jan Vayne, piano, 20.00 uur.
DE WAAG
24 april
Duo DD met Jaap Dercksen, piano,
en Reijer Dorresteijn, trompet; werk
van Ayres, Martland, Ligeti en Vas-
ques Dias. 20.15 uur.
.WAALSE KERK
'Leidse Barokweek'
28 april
Demonstratieconcert van Erik van
Bruggen op Silbermann-manuaal cla
vichord en Gerstenberg-pedaal clavi
chord. 20.15 uur.
30 april
'l Musica di Rheno' olv Jed Wentz.
18e eeuws Nederlandse en Duitse
muziek, o a Handel. 20.15 uur.
'T STATHUYS
Moengo Tapoe uit Alphen en Anar-
chrust uit Rotterdam. 21.00 uur.
ALPHEN
HET KASTEEL
24 april
De Nederlands band Powerplay,
21.00 uur
25 april
Coolsound (raggamuffin), 22.00 uur.
OUDSHOORNSEKERK
26 april
Familieconcert door het Nederlands
Jeugd Strijkorkest olv Kian Pin Hiu
mm'v Winnyfred Beldman. cello; wer
ken van F. Mendelssohn Bartholdy,
P E. Bach,en J. Suk. 14.15uur.
KOUDEKERK
GEREFORMEERDE KERK
25 april
Zwart. 20.00 u
LEIDERDORP
DORPSKERK
25 april
Praetorius Blokfluitensemble samen
met het Blokfluitensemble A van de
Streekmuziekschool Leiden olv Piet
Kunst; werken van o.a. Scheidt.
Susato. Bach en Debussy, 20.15 uui
LISSE
AGATHAKLOOSTER
26 april
Trio bestaande uit Marijke The. viool
Renske de Haan. hoorn, en Aernoud
Coster, piano; werken van Dussec,
Koechlin en Duvernoy. Erwin van
Dijck, dwarsfluit; werken van Tele-
mann. Klarinet-Sextet olv Peter de
Vetten; werken van Böhm, Beetho
ven. Gershwin en Ellington, 12.15
NOORDWIJKERHOUT
DESCHELFT
25 april
Country met 'Down south', 21.00
NOORDWIJK
ST JEROENSKERK
25 april
Kamerkoor 'Ad Novum' uit Voorburg olv
Ad de Groot met Jaco van Leeuwen op
het orgel; 'Messe pour Ie Samedi de Pa-
ques' van Marc-Antoine Charpentier en
werken van Distier, Duruflé, Thompson
en Rutter. 19.00 uur.
SASSENHEIM
DORPSKERK
24 april
Goltfusz Corso Concert door het ka
merorkest 'Leids Sinfonietta' olv Re-
né Verhoeff; werken van Mozart. Dvo
rak en Jwriaan Andriessen, kerk open
19.45 uur. aanvang 20.15 uur.
ZOETERWOUDE
DON BOSCO
0 D I U IM B L I K
LEIDEN
Leidse Schouwburg, Oude Vest 43.
tel. 071-131943/131944
NOEL COWARD BIJ TIMDELERCLUB
'Ik lach erom' is de titel van het bli|-
spel dat de christelijke toneelgroep
De Timdelerclub dit jaar op de plan
ken zet. Het stuk (van Noel Coward)
draait om de hoofdpersoon Garry Es-
sendine, een acteur die de gevangene
is van zijn eigen acteren, ledereen
aanbidt hem, hij is bijzonder succes
vol. maar hi| draagt, evenals de men
sen om hem heen, een masker om
zichzelf te beschermen.
Vrijdag 24 april.
ZWARTE POOL
In opdracht van Het Nationale Toneel
schreef Karst Woudstra 'Een zwarte
Pool', een tragi komedie met Oost-
ingrediënten. Het is het
handeling is de Amsterdamse
grachtengordel. Het lief en vooral het
leed van dertigers, vrienden van ouds
her. wordt in de loop van een avond
en een nacht duidelijk. Door ophelde
ringvan het gemeenschappelijk verle
den wordt hun vriendschap doorzich
tig als een web van leugen en bedrog
Alleen al door zijn aanwezigheid
speelt de jonge Pool Zygmynt, die als
huisknecht aan de kost komt, bij deze
langzame onttakeling een grote rol
Onder regie van Albert Lubbers spe
len Herman Gillis, Diane Lensmk en
Elja Pelgrom de vriendenkring die da
nig in de war raakt door de Poolse
huisknecht (Tomasz Krupa).
Zaterdag 25 april.
MONTEZUMA'S REVENGE OP
NIEUW
Voor wie op 21 april niet naar de Ou
de Vest kon. geeft Montezuma's Re
venge op 27 april opnieuw een a ca-
pella-concert.
En dat is negen' al eens in de Leid
se Schouwburg. 'Een feest om van te
genieten' schreef deze krant indertijd
na deze Leidse première. De vier zin
gende heren stralen in hun show allu
re uit en zingen doen zij prachtig,
soms kolderiek, dan weer ingetogen
en ontroerend
Dinsdag 28 april
HAIR
Een week van reprises in de Leidse
Schouwburg: de musical 'Hair' be
wees hier al op 1 april nog te bruisen
en te kunnen boeien. Op koninginne
dag mogen de hippies van toen, de
grijze haren van nu, er opnieuw naar
toe. En wie toen nog niet geboren
was: even gaan kijken aan wat toen
bij pap en mam leefde.
Donderdag 30 april.
BEPPIE BLANKERTS 'IVES'
Gebaseerd op het leven van de Ameri
kaanse componist Chalres Ives
(1874-1954) maakte choreografe
Beppie Blankert een tweedelig 'dans-
concert', getiteld 'Ives'. Deel 1,
'Charles', is een duet op liederen van
Ives. Blankert maakte dit in opdracht
van Springdance '91Daar en op fes
tivals m Italië en de VS werd het zeer Een tijd
positief ontvangen. Voor deel 2, inzing
'Ives', werkte Blankert samen met Zaterdag
schrijver en Ives-kenner J. Bernlef In
deze choreografie, uitgevoerd door
drie dansers en vijf danseressen, zijn
veel momenten uit het leven van Ives
verwerkt. Een ensemble begeleidt li-
Muzenhof. Cor Gordijnsingel 4, tel.
071-410957
TOETERS EN BELLEN
Bram Vermeulen is al 25 jaar met
theater bezig. Vandaar een jubileum
programma, 'Toeters en bellen', dat
hij met Edward B Wahr op de Neder
landse podia brengt Een try-out hier
van laat de persoonlijke keuze van
Vermeulen zien. Uit 25 jaar zingen
koos hij nummers van 'Neerlands
Hoop' via 'De Toekomst', 'De neef
jes'. 'Het leven', 'grond', 'Rode Wijn,
'Dans met mij' tot en met 'Vriend en
vijand'.
ri terugblik en overpe-
Choreografe Beppie Blankert ba
seerde zich voor het tweedelige
dans-concert 'Ives' op het leven
van de Amerikaanse componist
Chalres Ives.
FOTO MARCO BORGGf^VE
Diane Lensink in 'Een zwarte Pool'
van Karst Woudstra.
FOTO KOOS BREUKEL LEIDERDORP
Vrijdag 24 en zaterdag 25 april.
LIEFDE
In de jeugdtheatervoorstelling 'Hart'
van Rosa Sonnevanck draait het om
de liefde Hoe liefde voelt, kun je ei
genlijk niet met woorden zeggen,
maar Sonnevanck probeert het toch:
met woorden, spel en dans. Het ver
haal gaat over mensen die lang gele
den leefden. En op het eind krijgen ze
elkaar.
Voor kinderen vanaf 8 jaar, op zon
dagmiddag 26 april
FRANSTALIG TONEEL
Saint Lazare, de toneelgroep van de
vakgroep Frans van de Leidse univer
siteit. brengt twee eenakters 'Dissi
dent. il va dans dire' van Michel Vina-
ver uit 1978 laat een serie korte,
krachtige taferelen over een moeder-
zoon-relatie de revue passeren. In 'Le
Défunt' van René de Obaldia uit
1957 gaat het om de steeds merk
waardiger verhouding van twee vrou
wen tot een overledene.
Woensdag 29 april.
HANDLEIDING VOOR MOORD
De heer Arden of Feversham in Kent
werd op lafhartige wijze vermoord
door toedoen van zijn ontrouwe en
lichtzinnige echtgenote. De Trust
speelt deze 'Beklagenswaardige en
ware geschiedenis van de heer Arden
of Feversham'. die een praktische
handleiding is voor het zich ontdoen
van ongewenste echtgenoten, maar
ook een waarschuwing inhoudt voor
de ernstige gevolgen van overspel
Donderdag 30 april.
ALPHEN
Parktheater, Cornells Geellaan 2, tel.
01720-72875
BRAZILIAANSE DANS EN MUZIEK
De volkscultuur van Noordoost Brazi
lië vormt een mengelmoes van zwart
Afrika en Portugees Brazilië. De cho
reograaf en danser Gilano Andrade
liet zich hierdoor inspireren voor een
programma met dans en muziek 'Ter-
reirodo Brasil'.
Vrijdag 24 april
ZONDEVAL
Toneelgroep Per Expres waagt zich
aan 'De Zondeval' van Arthur Miller.
Het speelt zich af in de Verenigde
Staten vlak na de Tweede Wereldoor
log. De jacht op communisten is be
gonnen. Hoofdpersoon is de advocaat
Quentin. die als zo veel van zijn vrien
den uit idealisme communist is ge
weest Dit idealisme heeft inmiddels
een flinke deuk opgelopen. Nu pro
beert hij zaken en emoties op een rij
tje te zetten om een nieuwe keus te
kunnen maken.
Zaterdag 25 april
NOORDWIJKERHOUT
College Leeuwenhorst, Langelaan 1,
tel. 02523-73216
GROENE KAKETOE
Leerlingen van College Leeuwehorst
spelen 'De Groene Kaketoe' van Ar
thur Schnitzler. Het stuk speelt zich
af in Parijs 14 juli 1789. de avond
van de bestorming van de Bastille In
de kroeg, de Groene Kaketoe, zitten
acteurs, gauwdieven, moordenaars en
ander tuig. Toeschouwers zijn de rijke
Parijzenaars die zich 'verlustigen' aan
dit 'volkse schouwspel'.
Maandag 27, dinsdag 28 en woens
dag 29 april.
2b april
'De Ideale Schoonzonen'. 21 ,UU uur.
WASSENAAR
DORSPKERK
26 april
Concert met trompettist Joop van der
Louw en organist Rijk jansen, 19.15
Radio Kamerorkest olv Frans Bruggen
mmv Maria Joo Pires, piano; Mozart
programma, radio-opname, 15.00
25 apnl
Koninklijk Filharmonisch Orkest van
Vlaanderen olv Gilbert Varga. mmv
Jaap van Zweden, viool, Isabel van
Keulen, altviool; werken van Mozart,
Stravinsky en Tsjaikowsky, 20.15
DEN HAAG
Dl LIGENTIA
26 april
Luistermuseum De Erkenning, een
rondleiding door de muziek van de
laatste 100 jaar) programma 9
1978-1981werk van o.a. Donatoni
en Eliasson, 14.15 uur.
29 april
Buddhadev das Gupta, Indiase mu-
ziekvoorstellmg, 20 15 uur
DR. ANTON PHILIPSZAAL
25 april
Residentie Orkest olv Ed Spanjaard,
mmv Nederlands Kamerkoor, werken
van Diepenbrocken H. Andriessen,
20.15 uur.
27 april
Paco Pefia's Groot Flamenco Gezel
schap. 20.15 uur.
30 april
Koningmneconcert. Residentieor
kest olv Ivón Fischer, Toonkunstkoor
Amsterdam, mmv vocale en instru
mentale solisten; o.a. 'Symfonie nr 9'
van Van Beethoven, 20.15 uur.
THEATERS
DEN HAAG
APPELTHEATER
dag (beh ma/di), 20.15 uur, zo alleen
14:00 uur: De Appel; 'Labyrint',
vr 24. za 25. 20.15 uur: De Appel;
'Omtrent de Vloedlijn'.
AT&T DANSTHEATER
25, wo 29, do 30. 20.15 uur: Ne-
CIRCUSTHEATER
dag (beh ma), 20.00 uur; zo ook
14.00 uur: 'Les Misérables'.
Dl LIGENTI A
za 25, 20.15 uur: Paul de Leeuw;
'Wie plukt mij?'; Uitverkocht.
di 28, 12.45 uur. Drs. P. r
v Paul
do 30. 20.15 uur: Jules Deelder;
'Deelder Draait Door'.
KONINKLIJKESCHOUWBURG
vr 24 t/m zo 26. 20.15 uur: 'Hoog
Tijd' met Mary Dresselhuysen John
Kraaykamp.
ma 27, 20.15 uur 'De Muisjes deel
2 - Terug van weggeweest' met o.a.
Gees Linnebank en Nelly Frijda.
di 28,20.15 uur: RO Theater; 'Spe-
do 30. 20.15 uur: Het Nationale To
neel; 'Bouwmeester Solness'.
NEDERLANDS CONGRESGEBOUW
vr 24. za 25. 20.15 uur: 'Funny Girl'
musical met Simone Kleinsma.
AMSTERDAM
CARRÉ
dag (beh ma), 20.15 uur-, 'Move',
nieuwe dans-musical van Isidore Ell
as en Rick Atwell.
C C.AMSTELVEEN
vr 24, 20.15 uur: 'Hair', Amerikaan
se musical.
za 25. 20.15 uur: 'Viktor/Viktoria'
met o.a Gerrie van der Klei en Hugo
Metsers.
di 28. 20.15 uur: Dubbel Dwars;
'Afslag Dokkum'.
wo 29. 20.15 uur 'DeMuiS|es2
Terug van weggeweest' met o a. Gees
Linnebank en Nelly Frijda.
MUZIEKTHEATER
zo 26. 13.30 uur; di 28. do 30,
20.00 uur: De Nederlandse Opera;
'L.few
n Idiot'.
NIEUWE DE LA MARTHEATER
vr 24, za 25, 20.15 uur: RO Theater;
STADSSCHOUWBURG
vr 24. za 25. 2Q-15uur; zo 26.
14 00 uur Toneelgroep Amsterdam;
'Ballet'.
ma 27 t/m do 30. 20.15 uur Het Na
tional* Tonaal; 'Wachten op Godot'
