Miljardenpubliek voor Mercury
Montserrat Caballé eert
artiest Freddie Mercury
Cultuur&Kunst
Hollands
ware
gedaante
'Uit tijd geplukt', een
kleurrijke ode aan de bloem
ZATERDAG 18 APRIL 1992
7
CEESVAN HOORE»
Naïef speelse
'Frankenstein'
I Regie/decor/tekst: Rieks Swarte. Ge-
i: 17/4 LAKtheater
Aldaar nog te zien: 18/4
Kinderen kunnen 'pief, paf,
poef zeggen en daarmee in hun
spel een vriendje of vriendinne
tje neerschieten. Blijft de ver
wachte reactie uit, dan krijgt het
speelkameraadje meestal nog
een regieaanwijzing in de trant
van 'En toen viel jij en toen was
jij dood'.
Op een vergelijkbare, onge
compliceerd naïeve wijze heeft
Rieks Swarte een voorstelling
over Frankenstein en diens
monsterlijke creatie willen ma
ken. Met zichtbaar veel speel-
plezier wordt een omvangrijke
theatermachinerie overhoop
gekaald om scènes uit het boek
van Mary Shelley (1797 - 1851)
in de letterlijke zin van het
woorcf na te spelen. De literair-
-historische kontekst van het
romantische gegeven probeert
men (onder meer door de ver
tolking van Schubert-liederen)
in de sfeertekening te vangen.
Ironie en het nadrukkelijke 'spel
als spel' dienen daarbij voor de
noodzakelijke relativering te
zorgen.
Ondanks de consequent
doorgevoerde lichte toets is de
voorstelling hier en daar lang
dradig. Met name na de pauze,
wanneer het door Frankenstein
gecreëerde schepsel uitgebreid
ingaat op het ontstaan van zijn
kwaadaardige moordlust als re
actie op zijn eenzaamheid.
De vlotte afwisseling van de
overige episodes verhindert ge
lukkig dat deze produktie saai
zou kunnen worden. Lot Lohr
als Mary Shelley becommenta
rieert de gebeurtenissen op het
toneelmatige houten plankier,
waarop met veel decorstukken
en verschillende beschilderde
achterwanden een aardig
schouwspel wordt geboden.
Bachkoor Holland
indrukwekkend
MUZIEK
RECENSIE UDY VAN DER SPEK
Matthaus Passion door het Bachkoor Hol
land, m.m.v. de solisten Maria Zedelius, Ulla
Groenewold, Peter Bartels, Kurt Equiluz,
Max van Egmond en Charles van Tassel, het
Amsterdams Kamerorkest, Ben de Ligt
(gamba). Hans Broekman (orgel) en het
Haags Matrozenkoor, het geheel onder lei
ding van Charles de Wolff.
Gehoord 17 april in de Pieterskerk te
Het is nog niet zo lang geleden
dat applaus na afloop van een
Bach passie in zwang raakte en
nog steeds hebben mensen als
Hamoncourt en Brüggen daar
moeite mee, wat vorig weekein
de duidelijk merkbaar was na
afloop van het eerste deel van
de Johannes Passion o.l.v. Frans
Brüggen in het Utrechtse Vre-
denburg. Zo niet bij Ton Koop
man's Matthaus. Bij hem staat
de kunst voorop en daarna de
illustratie van een werkelijkheid:
voor kunst mag je klappen en
zelfs bij een hoogtepunt bravo
roepen, zeker als de kunst niet
in een kerk maar in een con
certzaal klinkt.
In tegenstelling tot de uitvoe
ring van Wim de Ru met 'Ex
'Vnimo', dinsdag in de Stadsge
hoorzaal, waarin De Ru zijn
koor laat zingen zoals Petrus
overkomt: spontaan, primair en
expressief, laat de Wolff meer de
apostel Johannes aan 't woord:
ingetogen, introvert en be
schouwend. Voor mij een bui
tengewoon indrukwekkende ge
waarwording.
Ook op deze manier speelde
het Amsterdams Kamerorkest
een grote rol. Over 't algemeen
was er een samensmelting van
klankkleuren, waartussen ont
roerende elementen zoals de
zeer bewogen fluitsolo bij de
aria 'Aus Liebe will mein Hei
land sterben' en de sterke hel
dere interpretatie van de hobo
bij 'Ich will bei meinem Jesu
wachen'.
In de evangelistenpartij excel
leerde Peter Bartels, mooier dan
ik hem ooit in de tenor aria's
heb horen zingen. Max van Eg-
mond, die wegens ziekte Her
mann C. Polster verving, zong
voorbeeldig en betrokken in stijl
de Christuspartij zonder enig
vertoon van pathos, en Charles
van Tassel verzorgde fraai in het
klankbeeld passend de bas ari-
Een boordevolle Pieterskerk,
onder wie acht bewindslieden
en burgemeester Goekoop, was
respectvol participerend aan
wezig bij deze imponerende
uitvoering, die naar mijn me
ning ieder jaar aan schoonheid
en bewogenheid wint
Massale belangstelling voor concert tegen aids in Wembley-stadion
Toen Freddie Mercury op 24 november van het vorig jaar
zijn laatste adem uitblies, ging er een siddering door de
wereld. Twintig jaar lang had hij met zijn popgroep
Queen miljoenen fans in vervoering gebracht. Hij had
stadions laten vollopen van Budapest tot Rio. Hij had een
van de beste popnummers aller tijden op zijn naam
staan, Bohemian Rhapsody. En plotseling was ook hij ten
prooi gevallen aan de gevreesde ziekte.
LONDEN CEESV
Nog één keer zal Freddie Mer
cury tot leven worden geroepen.
Op Paasmaandag staat Queen
opnieuw op de heilige planken
van het Wembley-stadion.
Freddie zelf is er niet meer bij.
Maar de popsterren die zijn rol
wilden overnemen, waren tal
rijk: Elton John, David Bowie,
George Michael. ,,We moesten
een heleboel goede mensen af
wijzen", zei drummer Roger
Taylor minzaam.
Hoe populair Queen eigenlijk
was, bleek na de dood van Fred
die Mercury. Bohemian Rhaps
ody, het succesnummer uit
1975, werd opnieuw uitgebracht
en schoot andermaal naar de
eerste plaats op de hitlijsten.
Nooit eerder was een opnieuw
uitgebracht nummer die eer te
beurt gevallen. Het was een
postuum eerbetoon aan de zan
ger ervan. Deze week schonk
Queen de royalty's van het
nummer, een miljoen pond,
aan een fonds voor Aids-bestrij-
ding.
Het concert in Wembley is
een eerbetoon aan Freddie
Mercury waarvan de opbrengst
eveneens naar aids-stichtingen
gaat. De 70.000 kaartjes waren
binnen drie uur uitverkocht, en
televisiemaatschappijen telden
miljoenen neer voor de rechten.
Via de buis zal een half miljard
mensen in 75 landen meekij
ken. In Nederland wordt het
concert rechtstreeks uitgezon
den door Veronica.
Behalve John Deacan, Brian
May en Roger Taylor van
Queen, zullen tientallen andere
artiesten optreden: David Bo
wie, Roger Daltrey, Def Lep-
pard, Elton John, Annie Lennox,
George Michael, Lisa Stansfield,
Paul Young, Zucchero. Via de
satelliet doet de Ierse groep U2
vanuit Californie ook mee.
Het was in hetzelfde Wem
bley Stadion, waar Queen op
een warme zomeravond in 1985
geschiedenis schreef. Voor zijn
Live Aid concert had Bob Geldof
vrijwel alle grote namen uit de
popwereld gecharterd: Madon
na, Mick Jagger, Elton John, Da
vid Bowie, Eric Clapton, Sting.
Maar na afloop zei de Ierse or
ganisator/zanger: Queen was
beslist de beste band van de
dag, wat je persoonlijke smaak
ook is." En de kranten kopten
eenvoudig: 'Queen is Koning'.
Voor een televisie-publiek
van twee miljard mensen, het
grootste in de geschiedenis,
bracht Freddie Mercury de
70.000 aanwezigen in extase. De
menigte zong 'We Are The
Champions', danste op 'Radio
GaGa', applaudiseerde voor 'Is
This The World We Created?'
Elton John zei: „Freddie Mercu
ry stal vanavond de show."
Maar voor Freddie Mercury
begon na Live Aid ook de ramp
spoed. Vermoedelijk werd hem
kort na het concert verteld dat
hij besmet was met het virus
dat al zovelen van zijn vrienden
had geveld. Jarenlang ontkende
Mercury alle geruchten over
zijn gezondheid, en zelfs zijn
popgroep vernam pas enkele
maanden voor zijn dood hij
aids had. De buitenwacht moest
wachten tot 23 november 1991,
toen door een korte verklaring
de vrees van miljoenen fans
werd bewaarheid: „Ik wens te
bevestigen dat ik seropositief
ben bevonden en aids heb. Ik
vond het correct deze informa
tie voor me te houden om de
privacy te beschermen van de
mensen in mijn directe omge
ving. Maar nu is de tijd geko
men dat mijn vrienden en fans
de waarheid kennen."
Een dag later was hij dood.
LOUIS DU MOULIN
Haar reebruine ogen worden
vochtig zodra ze wordt geacht
haar herinneringen aan Freddie
in woorden om te zetten. „Een
groot artiest en een warm mens,
die een veel langer leven en een
minder pijnlijk einde had ver
diend. Zijn lijden moet echt ver
schrikkelijk zijn geweest, maar...
hij bezat wel zoveel klasse om
anderen daarmee zo min moge
lijk lastig te vallen. Ook tegen
over mij had hij het slechts over
de mooie plannen die hij nog
wilde uitvoeren. Als een van de
weinigen wist ik dat hij heel
ernstig ziek was, we spraken er
ajleen niet over", blikt Montser
rat Caballé op dringend verzoek
terug.
Paasmaandag is ze ook pre
sent op Wembley voor het
grootsopgezette eerbetoon aan
Freddie Mercury. Vraag haar
niet hoeveel moeite het haar
heeft gekost om zich vrij te ma
ken, belangrijker is dat ze haar
steentje kan bijdragen. Welke
dat zijn, blijft nog even een ver
rassing, laat Spanjes meest be
roemde diva weten.
Maar het laat zich raden dat
haar keuze zal vallen op 'Bar
celona'. Per slot van rekening
heeft de aan aids overleden
Queen-zanger deze 'zware'
compositie geschreven met
haar als duetpartner in gedach
ten, nog wel bij haar thuis in de
bezongen stad zelf. „Het idee
werd hem aangedragen door
mijn broer Carlos, nadat de
burgemeester van Barcelona
me had gevraagd eens na te
gaan denken over een origineel
welkomstlied voor de Olympi
sche Spelen. Freddie wilde
maar wat graag, want hij had al
zo vaak laten blijken dat hij een
geweldige fan van me was.
Overal waar ik zong zag ik hem
op de eerste rij zitten glunderen
en dan wist ik dat mijn kleedka
merdeur was gebarricadeerd
met de meest fraaie boeketten
rozen. Ik kende hem natuurlijk
wel, maar dan vooral als hét
idool van allebei mijn kinderen.
Door met Freddie iets te onder
nemen, zou ik hen het aller
grootste plezier doen. wist ik."
Het was de bedoeling dat ze
'Barcelona' samen zouden zin
gen bij de opening van de spe
len op 25 juli aanstaande. Nu
haar gelegenheidspartner er
niet meer is zal Montserrat Ca
ballé de uitvoering alleen voor
haar rekening nemen. Wellicht
met gebruik van bandopnamen
met Freddie Mercury's zang,
maar ook daarover laat de Cata
laanse opera-vedette - sinds
zondag 59 jaar - de buitenwacht
liever tot het uur U in het ongc-
Freddie Mercury - 'Hij laat
een niet te vullen leemte achter'
- heeft haar belangstelling voor
de zogeheten lichtere genres
aangewakkerd. Zonder zijn im
pulsen zou ze wellicht nooit tot
haar nieuwe visitekaartje Eter
nal Caballé', een dubbelalbum
vol musical- en populair klas
sieke melodieën, hebben kun
nen komen, bekent de sopraan.
In eigen land heeft ze met dit
alternatieve project andermaal
een nieuw publiek aan zich ge
bonden. Niet in de laatste plaats
dankzij haar stijlvolle vertolking
van 'Hijo de la Luna', bekend
van de popgroep Mecano. „Ook
in dit geval heb ik me laten lei
den door de smaak van mijn
zoon en dochter", vertelt ze.
Dat ze 'Eternal Caballé' nog
even in Nederland is komen
promoten is beslist uitzonder
lijk, want eigenlijk heeft ze geen
tijd voor dit soort activiteiten.
Haar agenda kent nauwelijks
vrije dagen en verlangt dit jaar
naast de Spelen en A Tribute
To Freddie Mercury' meer ab
solute topprestaties dan ooit.
RECENSIE IRENE VAN 8EVEREN
Expositie Met Holland aan tafel - Met
HoUarxj naar bed van Annemanc Roos
Te oen tot 26/4. LAK Oevenngaptaats 1.
Het is eind jaren zestig. Klein
burgerlijk Nederland is heftig
geshockeerd door de onbe
schaamde blote juffrouw in het
VPRO- programma Hoepla.
Ruim twintig jaar verder is
seksueel bevrijd Nederland
nauwelijks ruimdenkender. De
meer dan levensgrote foto's van
twee vriendelijk lachende paren
die de liefde bedrijven doel de
gemiddelde Nederlander van
Beur UTschicicn Zo blijkt uil
de reacties naar aanleiding van
de tentoonstelling 'Met Holland
aan tafel - Met Holland naar
bed!' van de fotografe Annema-
rie Roos in de Leidse LAK-gtile
merken. Vrijwel iedereen doet
zijn best om de foto's niet te
zien. Een haast onmogelijke op
gave. Zeker als iemand er per
ongeluk tegen een aanloopt,
waardoor het beeld ritmisch
heen en weer begint te zwaai én.
De foto komt tot leven. Het
werkt op de lachspieren, maar
slechts weinigen durven zonder
géne voluit te lachen. Slechts
een enkeling durft gewoon te
zeggen wat hij ervan \indt. 'Por
nografïsche plaatjes', oordeelt
een student.
Toegegeven, de foto's laten
niets te raden over. De vier mo
dellen. waaronder de fotografe
zelf, doen het echt. Maar de ge
maakt-geile blik en de pseudo-
erotische standjes van echte
porno-modellen ontbreken. De
vier zitten er ontspannen bij,
vrolijk lachend, de zelfontspan
ner in de hand om ook het vrij
en eens op de gevoelige plaat
vast te leggen als aanvulling op
de vakantiekiekjes en de trouw
reportage. Tenminste, dat ge
voel bexruipt je als je de rest
van de expositie bekijkt.
In de hal van het LAK hangen
nog een veelluik van twaalf fo
to's op poslerformaai en een
uitvergroting. Het veelluik is
een saluut aan Holland. Tussen
molens en wolkenluchten heeft
Roos hele gewone mensen ge
portretteerd als heiligen in een
altaarstuk. Het geeft de huis
vrouw. de boer en de jongen
van De Wit stuk voor stuk iets
vantaQka.
Tegenover het veelluik hangt
de uitvergroting waarop twee
jongens zijn te zien, gezeten op
een bank vol kussens, geflan
keerd door een kat en een hond.
De ene jongen heeft verliefd
zijn hand op de knie van de an
der gelegd. Zo met zijn viertjes
vormen ze het traditionele Hol
landse gezinnetje dat gezellig
thuis naar de televisie-kwis
kijkt.
De uitvergrotingen tonen een
ideaal Holland. De huisvrouw
als vorstin, het homo-paar als
traditioneel gezinnetje en sex
als iets plezierigs alledaags. Uit
de reacties op de tentoonstel
ling blijkt echter Hollands ware
grootte: het is kleiner en bene-
pener dan Madurodam.
BEELDENDE KUNST
RECENSIE NANCY STOOP
Expositie 'Uit tijd geplukt', bloemen in
beeldende kunst en poëzie Te zien: t/m
11/10, di. t/m za. 10 00-17.00 uur en zo
van 13.00-17 00 uur in De Lakenhal, Ou
de Singel 28-32, Leiden
Een bloemlezing, wat zou een
toepasselijker benaming kun
nen zijn voor een thematen
toonstelling over bloemen in
poëzie en beeldende kunst? 'Uit
tijd geplukt' in de Lakenhal (in
clusief bloemenroute, fin-de-
siecle bloemstillevens van o.a.
Floris Verster) heeft het hele
museum getransformeerd. Het
bloementuintje in de voorhal en
de rijke bloemstukken van Geer
Pouls, vormen met afbeeldin
gen van bloemen en gedichten
een bron van zintuigelijke erva
ringen: de geur van bloemen en
zelfs van de door gedroogde ro-
zeblaadjes gesierde catalogus,
de aanblik van bloemstillevens
en de klank van dichtregels.
De titel 'Uit tijd geplukt' is
ontleend aan het gedicht 'Ge
droogde bloemen' van T. van
Deel. Poëzie en beeldende
kunst vermengen zich hier in de
verbeelding van bloemen. Met
woorden roept de dichter kleur
op en de kunstenaar voegt voel
baar lyriek toe aan zijn bloem
rijke motieven. Het zinderende
rood van 'Amaryllis' van Erik
Andriesse golft je tegemoet. In
dit schilderij van bijna drie bij
vier meter tekent de bloem zich
door kleurnuances tegens het
eveneens rode vlak af. Ook in
het stralende geel van zijn zon
nebloemen toont Andriesse
zich een pure schilder, die de
stadia van bloei met uiterste ex
pressiviteit weergeeft.
In de traditie van de 17de
eeuw gebruikte Geer Pouls aan
vankelijk het stilleven als ver
beelding van de Vanitas-idee
('Gedenk te sterven'). De verge
lijking van het leven van de
mens met de kortstondige bloei
van een bloem is het thema van
zijn foto's. Met een keur aan ty
pisch Hollandse plantjes in tei
len van zink of plastic, aarde
werk potten en nagemaakte
Franse tuinvazen creëerde
Pouls een levende verbeelding
van zijn thema.
Naast de moderne middelen
zoals fotografie en video, die
Ger van Elk en Bas Jan Ader ge
bruiken om het bloemstilleven
te benaderen, zijn er jongere
schilders, zoals Mare Mulders
en Hans van Hoek, die bijvoor
beeld de religieuze beleving of
een monumentaal schilderij als
'Hoe verzin je het?' spannend
TvieATCD verdwenen is, verdenken ze de
vader van Licsje van diefstal.
De oudere kinderen die in de
zaal zaten hadden veel pret om
het rare taaltje van het volk. In
plaats van welterusten zeggen
zij welteronken en een fototoe
stel is een flitsding. De jongcrr
kinderen vonden het vooral
ontzettend spannend. Ze gilden
als de Grote loer tevoorschijn
kwam en ook de dreiging die
ontstond toen het volk achter
de vader aanging, voelden ze
haarfijn aan.
Deze vorm van theater werd
echter jaren geleden al door het
Amstcltoneel gebracht. Daar
naast, en dat was veel storen
der, werd het heel erg duidelijk
dat de voorstelling was gespon
sord door een drankmerk en
een bank. Dat Li esje af en toe
dorst heeft, is nog aanvaard
baar. maar dat een klein meisje
regelmatig pint. lijkt me wat
vergezocht.
medtc. tekst Hetty Heyting. muziek loop
Stokkermans. poppen Feike Boschma met
oa Paola Verbi), Ger Smrt. An neme ne
Henselman. regie Nico Knapper
Gezien in de Leidse Schouwburg
Lelden
FYïn leuk begin van de paasva
kantie. Niet alleen voor de kin
deren die de voorstelling 'Hoe
Verzin je het' bijwoonden, maar
ook voor Liesje, de hoofdrol
speelster. Ze vertrekt samen
met haar ouders naar een su-
perdelux vakantiehotel in een
ver oord. Door autopech belan
den ze echter in een verzonnen
land Bestanistan, waar een pri
mitief volk woont. Ze eten rat
ten en ze zijn erg bijgelovig. Ze
geloven dat Grote Loer, een
kwade macht hen in de gaten
houdt. Om zich tegen het
kwaad te beschermen hebben
ze een steen. Als die op een dag
Andy Russell (72) overleden
uitgangspunt nemen. Welke be
nadering de kunstenaars ook
gekozen hebben, nergens dient
de bloem als illustratie of deco
ratie, maar altijd als een beteke
nisvolle aanleiding.
De opening van de Floriade
was slechts aanleiding om rond
een veronachtzaamd aspect van
de moderne kunst een tentoon
stelling te maken. Als iedere
bloemlezing vormt deze ten
toonstelling een persoonlijke
keuze die tegelijk hardnekkige
vooroordelen weg wil nemen.
De op transparante stof gezeef
drukte gedichten verlenen visu
eel en inhoudelijk meerwaarde
aan 'Uit tijd geplukt'; zeker voor
een select puoliek van poëziele
zers dat ook van moderne kunst
houdt, of voor trouwe museum-
gangers die eigenlijk weer eens
een dichtbundel willen lezen,
zal deze ode aan de bloem een
aangename en esthetische erva
ring betekenen.
phoenix AP
De Amerikaanse zanger Andy Russell, die wereldbekendheid ver
gaarde met zijn vertolking van 'Besame Mucho' en 'What A DifTe
rence A Day Makes', is donderdag overleden. Hij was 72 jaar Rus
sell raakte bekend in de tijd dat ook Frank Sinatra en Perrv f-omo
grote stenen werden. In de VS rees zijn ster pas goed in 1947 toen
hij Frank Sinatra verving als de leadzanger van de radioshow 'Hit
Parade'.
Freddie Mercury bracht met zijn popgroep Queen miljoenen in vervoering.
FOTO AFP
Montserrat Caballé: „Freddie Mercury laat een niet te vullen leemte achter.
FOTO GPD
