'Geef water en vuur de ruimte die
ze vragen
'Ja, leden van de schaatskernploeg komen bij mij'
Feiten &Meningen
VRIJDAG 17 APRIL 1992
2
Zafferana wacht gelaten af
Mijnen worden r
tot ontploffing
gebracht o
de lavastroom
om te leiden.
Betonblokken zijn
metheli's geplaatst j g
Eerste dam
om de lava
stroom tegen
te houden.
Op ca. 80 m.
van het
dorp wordt e<
in dam
aangelegd vt
in grond
en rotsen.
heeft 22 uitbarstingen meege
maakt en zegt de vulkaan als
geen ander te kennen. „De ex-,
perts, de wetenschappers, de
ministers, de militairen, de heli
kopters, ik vertrouw ze niet",
zegt hij. „Iedereen doet en con
troleert, maar de berg blijft vuur
spuwen." Hij woont in het ten
noorden van Zafferana gelegen
miniscule dorpje Contrada Bal-
lo. Woensdag was hier grote on
rust omdat het gerucht ging dat
de lava zou worden afgebogen
richting Ballo. De burgemeester
van Zafferana suste de zaak en
verklaarde plechtig dat op laag
De besneeuwde top
van de Etna, de meest
actieve vulkaan van
Europa, die sinds de
cember weer vuur
spuwt foto epa
sinds de aardbeving het ge
meentehuis is gevestigd, staat
op de nominatie te worden be
dolven. „We wachten af', zegt
Fabrizio gelaten. Hij draait de
auto het erf op en nodigt ons uit
de nacht in zijn huis door te
brengen „Nu het nog kan."
De volgende dag schijnt de zon.
Het stemt de leden van het cri
sisteam, dat is gevestigd in Ho
tel Airone, optimistisch. Het
plan om enorme betonblokken
naar de krater te brengen en ze
in de lavatunnel te laten glijden
kan misschien worden uitge
voerd. Men wil een soort trom
bose veroorzaken, waama de la
va uit het gat zal moeten stro
men dat met explosieven in de
tunnel is geslagen.
Het voornaamste doel is de on
dergrondse lava-aanvoer te
stoppen. Als de lava uit het gat
stroomt zal ze afkoelen en veel
minder snel richting Zafferana
vloeien. Even buiten het dorp
werken Italiaanse en Ameri
kaanse militairen aan een ijze
ren plateau dat moet dienen als
'lanceerbasis'. De 50 betonblok
ken, die eigenlijk zijn bestemd
voor anti-terroristische doelein
den, staan in slagorde opge
steld. Enorme Staillion-helikop-
ters, die hun diensten in Viet
nam hebben bewezen, zijn
klaar om het geheel naar boven
te brengen.
Witte vlag
In de Calanna-Vallei is het lava-
front praktisch tot staan geko
men. Een wapenstilstand? Nie
mand kan het zeggen. Zeker is
dat Giuseppe Fichera zijn fraaie
zomerverblijf kwijt is. Boven de
zwart-rode massa is alleen nog
een stuk van hef dak te zien. Fi
chera klaagt de autoriteiten aan
en doet dat niet zonder humor.
Op het dak had hij een witte
vlag geplaatst en op de muur
'bedankt regering' geschreven.
Op het terras had hij vier glazen
rode wijn ingeschonken voor de
Etna. „Omdat onze gastvrijheid
geen grenzen kent", zegt hij
met een wrange grijns, terwijl
hij een Japanse Filmploeg obser
veert die zijn bloeiende aman
delbomen met daarachter de
dreigende rokende massa vast
legt.
niveau de lava zelf haar weg
mag bepalen. Dit geheel vol
gens het oude Siciliaans spreek
woord 'geef aan water en vuur
de ruimte die ze vragen en grijp
niet in'.
Hoe lang Zafferana zal kunnen
standhouden, is, zelfs door de
experts, niet te zeggen. In de af
gelopen vier maanden is de ac
tiviteit van de Etna niet vermin
derd. Sinds december heeft hij
150 miljoen kubieke meter lava
uitgespuugd. Het verleden le
vert bovendien talloze voorbeel
den van langdurige activiteit. In
de jaren '50 duurde een eens
De gesprekken in
Zafferana gaan over
de oprukkende lava
maar van paniek is,
vreemd genoeg, geen
enkele sprake.
foto» ap
claudio luffoli
uitbarsting ruim een jaar en in
de 17de eeuw zelfs tien jaar.
Als de techniek geen uitkomst
biedt, zal het hogere soelaas
moeten bieden. De Madonna
met de verbrande voet, die in
1792 op miraculeuze wijze de
lava voor de poorten van Zaffe
rana wist te stoppen, wordt
weer intens aanbeden. Tijdens
de echaristie-viering is de grote
tent, die sinds de aardbeving
dienst doet als kerk, afgeladen.
Alleen met hulp van God, zo be
nadrukt vader Gigi, kan de
mens de krachten van de na
tuur overwinnen.
Het 'front' ligt even stil, maar
dat wil niet zeggen dat de lava
niet meer de Calannavallei in
stroomt. Niet ver van waar in ja
nuari de eerste wal werd ge
bouwd, glijdt ze snel neer
waarts. Brem en andere vegeta
tie die de vallei tot een (be
schermd) natuurgebied maken,
vatten vlam en verdwijnen on
der het rood-zwarte tapijt. De
hitte is aanzienlijk en er hangt
een penetrante zwavellucht. De
sintels die de lava meevoert,
maken een zacht, knisperend
geluid.
tie niet verontrustend. Een geo
loog die samen met enkele mili
tairen het terrein verkent, legt
uit dat zolang de lava boven op
de oude, gestolde lava stroomt
er geen gevaar is. „We moeten
voorkomen dat de verse lava
zich ondergronds voortbeweegt
en zo beneden in het dal het
front voortduwt. Met explosie
ven proberen we grotvorming
tegen te gaan."
Scepsis
Een oude man volgt de discus
sie met de nodige scepsis. Hij
Zafferana lijkt in oorlog te verkeren. Nu de lavastroom uit
de Etna het dorp tot op enkele honderden meters is ge
naderd, worden de meest spectaculaire scenario's ont
wikkeld om dicht bij de krater in te grijpen. Overal staan
militaire voertuigen en brandweerwagens. De politie be
waakt, ook 's nachts, de weg naar de Calannavallei. Zon
der pas mag niemand er door.
EEtCO van der unpen op die berg gevestigd, ook al is
an voorpagina de kans klein dat ze werkelijk
bescherming zal bieden."
Fabrizio Adomo wijst naar de We rijden het parcours dat de
lage heuvel die zijn huis scheidt lava, als het echt mis gaat, zal
van de vallei. „Ik heb mijn hoop volgen. Ook het gebouw waarin
Catane
Namens de kemploegleden las Bart Veldkamp bij terugkeer van de Olympische Spelen, op Schiphol een verklaring voor die getekend was door alle
toprijders. In die verklaring werd fel stelling genomen tegen de uitspraken van de Haarlemse arts Michel Karsten. Links van Veldkamp trainer Ab
Krooik, rechts Jan Dijkema, waarnemend voorzitter van de schaatsbond. foto anp. marcel antonisse
Woensdag 8 april
Het geduld van Karsten en zijn raadsman
mr. Faro begint op te raken. Faro: 'Als we
vandaag nog niets gehoord hebben van de
KNSB, brengen we morgen onze verklaring
uit."
Donderdag 9 april
Om 17.00 uur maakt Karsten zijn verklaring
openbaar. De kernpunten: 1) 'Ik weiger nog
steeds te zeggen om wie het gaat.' 2). 'Het
betreft slechts één lid van de kernploeg die
mij heeft geconsulteerd.' 3). 'Ik betreur het
dat door mij - nadrukkelijk ongewild - men
sen zijn geschaad.' 4). 'Ik voel mij door uit
spraken van Harm Kuipers en Ab Krook
ernstig geschaad.' Karsten maakt er voorts
melding van dat er een vertrouwelijk ge
sprek is gevoerd met de KNSB. Hij komt te
rug op zijn eerdere standpunt dat hij stopt
met de begeleiding van de sporters: 'Daar
ga ik mee door.' De schaatsbond onthoudt
zich (nog) van commentaar. Yvonne van
Gennip reageert met: 'Het lid van de kem-
J— bij Karsten is geweest zou zich nu
:nd moeten maken.'
De voormalige Oostduitse schaatswereld
neemt met leedvermaak kennis van de do-
pingrel in Nederland. In dat verband
spreekt Karin Enke haar twijfels uit over de
'zuiverheid' van de prestaties van Yvonne
van Gennip op de Olympische Spelen in
Calgary. 'Er is iets aan de hand geweest.'
Vrijdag 10 april
Het bestuur van de schaatsbond maakt be
kend dat er een kort geding tegen Karsten
wordt aangespannen: het dient op 22 april
in Haarlem. Over de inhoud van de dag
vaarding wenst de KNSB geen mededelin
gen te doen.
Dinsdag 16 april
De inhoud van de dagvaarding voor het
kort geding tegen Karsten wordt bekend. De
KNSB blijkt officieel niet de eisende partij.
Dat zijn 20 de deelnemers aan de Olympisc
he Winterspelen in Albertville, inclusief de
shorttrack-ploeg. De schaatsers eisen dat
Karsten zijn mededelingen over dopingge-
bruik binnen de schaatstop herroept, en
zijn excuses aanbiedt.
Morgen:
Het dopinggebruik in de Nederlandse
schaatsploeg. Een exclusief interview
met arts Michel Karsten.
Eerder verschenen in deze serie:
-15 april: Schone schijn in de schaatssport
al lang verdwenen.
-16 april: Eerste dopinggeval in Nederland
Krook zegt: 'Mijn schaatsers kennen die
man niet eens'. Bondsarts Frank Nusse is
ziedend. Hij noemt dokter Karsten 'een be
denkelijk figuur'. De schaatsbond (KNSB)
reageert eveneens furieus maar wil niet
overgaan tot actie vooraleer gesproken is
met de Olympische ploeg.
Dokter Karsten blijkt niet onder de indruk
van deze opwinding. „Hoe", vraagt hij zich
af', kunnen ze dat nou allemaal beweren?
Ik weet wie ik hier heb zitten. De schaats
bond is hypocriet."
De vraag om welke rijders/rijdsters het
gaat, wenst hij niet te beantwoorden. „Ik
noem geen namen. En dat zal ook nooit
doen."
Donderdag 26 maart
Dokter Karsten is bedreigd met een bom
aanslag en sluit daarom tijdelijk zijn huis
artsenpraktijk. De telefonisch aangekondig
de actie wordt niet uitgevoerd.
Karsten wendt zich tot de Inspectie van de
Volksgezondheid Noord-Holland. Hij wil
zijn standpunt (het begeleiden van sporters
in het gebruik van anabole steroïden; do
ping dus) toetsen aan dat van de Inspectie.
Vrijdag 27 maart
Karsten besluit te stoppen met het begelei
den van topsporters. I lij is geschrokken van
de reacties die zijn uitspraken hebben op
geroepen.
Zondag 29 maart
Bij terugkeer van de Olympische schaats
ploeg wordt tijdens een persconferentie op
Schiphol bekend, dat alle leden een verkla
ring tekenden waarin ze verzekeren 'clean'
te zijn en waarin ze afstand nemen van de
beweringen van dokter Karsten.
De schaatsbond die inmiddels mr. Ene Vilé
heeft ingeschakeld als raadsman, dreigt met
juridische stappen wanneer Karsten zijn
beschuldiging niet intrekt, of blijft weigeren
om namen te noemen van door hem gedro
geerde schaatsers. KNSB-woordvoerder Jan
Dijkema: „De verklaringen van de schaat
sers ontslaan Karsten van zijn medisch be
roepsgeheim in deze zaak."
Maandag 30 maart
De voorzitter van de medische commissie
van de schaatsbond, oud-kemploeglid dr.
Harm Kuipers, veroordeelt de houding van
dokter Karsten. „Hij heeft", aldus Kuipers,
„met zijn uitspraken over anabolen-gebruik
de medische ethiek met voeten getreden."
Kuipers, die in deze affaire Karsten aanvan
kelijk niet afviel en hem zelfs enigszins
steunde, wekt met deze en andere uitspra
ken woede op bij de Haarlemse arts. Op ad
vies van zijn raadsman onthoudt Karsten
zich van commentaar. „En daar heb ik het
erg moeilijk mee."
Dinsdag 31 maart
Karsten - die op deze dag zijn praktijk weer
opent - kondigt aan dat hij voor het einde
van de week een verklaring zal afleggen.
„Maar zeker niet morgen. Niet op 1 april..."
Woensdag 1 april
Karsten heeft de hulp ingeroepen van de
Rotterdamse jurist mr. M. Faro. Samen stel
len ze een verklaring op en sturen die naar
de schaatsbond. Opmerkelijk: volgens Kar
sten streven beide partijen naar het uit
brengen van een gezamenlijke verklaring
Donderdag 2 april
De Inspectie voor de Volksgezondheid
Noord-Holland toont zich na het onder
houd waar Karsten om vroeg, 'niet gelukkig'
met de werkwijze van de Haarlemse arts.
De Inspectie: „Met het regelmatig voor-
schrijven van doping wordt een behandel
wijze gepropageerd die omstreden is. We
zijn ook niet gelukkig met de manier waar
op hij zich in de media profileert." Deze
uitspraak van de Inspectie heeft voor Kar
sten verder geen gevolgen.
Bondscoach Ab Krook doorbreekt de 'stilte'
die volgens Karsten is overeengekomen met
de schaatsbond. Krook (gast in het tv-pro-
gramma 'Match' van Barend en Van Dorp)
doet echter geen opvallende uitspraken.
Vrijdag 3 april
Tegen de toezegging van Karsten in, blijft
de verklaring uit. De Haarlemse arts en zijn
advocaat schrijven dat toe aan vertraging
bij de schaatsbond. KNSB-raadsman mr.
Eric Vilé: 'Ik ben nog steeds ni<>t in het bezit
van Karstens' tekst.'
Het dagboek van een spraakmakende zaak
Naar aanleiding van de beschuldiging (door
oud- atleet en trainer Raymond de Vries)
dat Ruud Wielart tijdens zijn carrière do
ping gebruikte, wordt de Haarlemse ex-top
sporter uitgenodigd voor het tv-programma
'Berg'. Wielart benadert arts Michel Karsten
met de vraag of hij er voor voelt mee te wer
ken aan die uitzending. Karsten zegt 'ja'.
Daarna trekt Ruud Wielart op advies van
zijn advocaat zijn toezegging aan Berg in.
Karsten niet. „Ik had nou eenmaal 'ja ge
zegd."
Hier ligt het begin van de ophefmakende
'zaak Karsten', een onthulling over doping
gebruik (anabole steroïden) binnen de Ne
derlandse schaatstop.
Maandag 23 maart
Na een algemene gedachtenwisseling over
sport en doping, spitst tv-presentator Gert
Berg zijn gesprek mfet dokter Michel Kar
sten toe op het schaatsen. Letterlijk ver
loopt dat alsvolgt:
BERG: Harm Kuipers zegt zeker te weten
dat de kernploeg geen doping gebruikt.
KARSTEN: Dat is toch iets dat me tegen de
borst stuit. Ik waardeer Harm Kuipers zeer
wat betreft zijn wetenschappelijke know
how. Maar ik denk dat hij als hoofd van de
medische commissie beter weet. Mijn vraag
aan Harm Kuipers, of de medische com
missie van de schaatsbond, zou dan zijn:
hoe vaak heb je in de laatste twee jaar de
kernploeg en de subtop out of competion,
dus buiten de wedstrijden om, gecontro
leerd.?
BERG: Mag je zeggen dat leden van de
kernploeg gebruiken? Komen ze bij u?
KARSTEN (na een lange stilte): Tja... Nou
gaat u het zo generaliseren. Dat kan ik niet
zeggen. Ik kan alleen maar zeggen dat ik
mensen heb die daar inderdaad op hoog ni
veau presteren.
BERG: Leden van de kernploeg komen bij
u?
KARSTF.N: Ia.
BERG: I leeft u naar de Olympische Spelen
van Albertville zitten kijken?
KARSTEN: Ja.
BERG: Heeft u toen mensen zien schaatsen
die bij u over de vloer kwamen?
KARSTEN: Ja.
BERG: Ook mensen die medailles hebben
gewonnen?
KARSTEN: Daar kan ik me niet over uitla
ten.
(Einde van de gewraakte passage in dit tele-
visie interview
Dinsdag 24 maart
De schaatsploeg - op dat moment nog in
Albertville. klaar voor de terugreis reageert
met grote verontwaardiging. Coach Ab
