'Leven met een gek'
graf Sovjetwaanzin
Cultuur&Kunst
DONDERDAG APRIL 1992
redactie ce es v
SASWASTOtl
MUSEA
LEIDEN
MUSEUM BOERHAAVE
Lange St. Agmetenstraat 10. Exposi
tie 'Horor Vacui, de eeuw van de
luchtpomp (1650-1750)'. t/m 31/5.
en de kleine tentoonstelling "Weten
schappelijke Instrumenten uit Ant
werpen". t/m 31/5; di t/mza 10-17
uur. zo 12-17 uur. elke zondag om
14 en 15 uur gratis rondleidingen.
D 13-17 u
RIJKSMUSEUM VAN OUDHEDEN
Rapenburg 28. Elke eerste zondag
van de maand archeologisch spreek-
19 april
Lezing prof. dr. H D. Schneider
'Beeldhouwkunst in het oude Egyp
te". 15 uur
RIJKSMUSEUM VOOR VOLKEN
KUNDE
Steenstraat 1Tentoonstellingen: 'ln-
sulmde in Leiden, voorbij de Javazee'
en 'Boeddha en Shiva op Java', t/m
31/10, di t/m za 10-17 uur. zo 13-17
Vrijdag 17 april
10.30-11 uur; Film 'Smaga. een fa
miliehoofd in de Bataklanden'; 11-
12 uur Speurtocht (voor kinderen)
over de tentoonstelling; 13.30-15
uur onder begeleiding de Indonesi
sche gamelan bespelen.
Rapenburg 73; wo t/m vr 13-17 uur.
HORTUS BOTANICUS
Rapenburg 73; ma t/m za 9-17 uur.
Kassen geopend ma t/m za 9-17 uur.
zo 10-17 uur; Clusiustuin geopend
ma t/m vr 10-12.30 uur en 13.30-16
DE LAKENHAL
Oude Singel 28-32; .Uit tijd geplukt",
bloemen in beeldende kunst en poë-
zte. 11 april tot/m 11 oktober, di t/m
za 10-17 uur. zo 13-17 uur.
PRENTENKABINET
Rapenburg 65; di t/m vr 14-17 uur.
KONINKLIJK PENNINGKABINET
Rapenburg 28. Expositie: Nederland-
25/10.
KATWIJK
KATWIJKS MUSEUM
Voorstraat 46. Kleuretsen van Oscar
Verpoorten, t/m 23/5. do t/m za 10-
12 uur en 14-17 uur. vanaf 1 mei
LISSE
MUSEUM VOOR DE BLOEMBOL
LENSTREEK
Heereweg219 'De tulp verbeeld
EXPOSITIES
LEIDEN
DE KLEINE KLUP
Nieuwe Rijn 1. Foto's van Rob Hui-
bers tot 22 mei.Ma t/m za 10-22. zo
12-22 uur.
DE WAAG
Aalmarkt 21Beeldende Kunst en Ar
chitectuur 3; Nostalgische Utopieën,
tot 27/4; wo t/m vr 12-17, za 11-17.
zo 11-17 uur.
GALERIE STELLING
Burgsteeg 14. Michel Cardena, wer
ken op papier, tot 27/4; do t/m za 14-
18, zo 14-17 uur.
GALERIE LAK
Clevermgaplaats 1. Schilderijen v
GALERIE BLEIJENBERG
Breestraat 113. Caroline Weber, wer
ken op papier, t/m 7 mei, di t/m za 9-
18 uur. do tot 21 uur. eerste zo van
de maand 12-17 uur.
GALLERIA PROPITIA
Levendaal 119. Fons Ras, tot"27
april; do t/m zo 13-18 uur.
KUNSTSALON DE PRINCEHOF
Rapenburg 8/10. Schilderijen van
Jacques Turk. tot 1/5; ma t/m vr 10-
17. zo 13-17 uur.
MECENAS
Middelstegracht 87. "Bloemen en
25 hedendaagse kunstenaars, tot
1/6; ma t/m vr 9-17 uur.
ALPHEN
HOFMAN VAN DER ZEE
Hooftstraat 235. Schilderijen en te
keningen van Annie Goddijn en kera
miek van Margo Luken. tot 1/5; woe
do 13-17, vr 13-21, za 11-17 uur.
STAA GALERIE
Pr Irenelaan 88 Grafiek van Eka
Kunst en beelden van Joost Bosman,
tot 24/4; wo t/mza 12-17. vr 19-21
HILLEGOM
GALERIE CATHERINA
Meerstraatpromenade 12b. Schilde
rijen van JAS. de in België wonende
Hillegomse kunstenaar, tot 1/6; di
t/mza 10-17 uur.
KATWIJK
GALERIE DE WITTE DUIF
Koninginneweg 12a. Grafisch werk
van Corneille. tot 10/5; za 11-13 en
14-16 uur.
LISSE
ARTOPA
Grevelingstraat 50. René en Hans
Jansen, schilderijen in kleurpotlood
en pastels, foto's en plastieken, tot
19/4do za zo 13.30-16.30 en do
19.30-21.30 uur.
OEGSTGEEST
DE ZIJDEUR
Terweeweg 82, Boetje Broeders, olie
verf op doek en papier, tot 15/5, di
t/m vrij 13-17, za 10-17 uur.
RIJNSBURG
BIBLIOTHEEK DE KLOOSTERHOF
Olieverfschilderijen, aquarellen en
portretten van A. Lubbers, tot 1/5;
openingstijden bibliotheek.
VOORSCHOTEN
GALERIE MERCEDES
Voorstraat 35/b. Olieverf, pastel en
n Willy Behnfante. sculptu-
HA2ERSW0UDE
GALERIE LAERKEN
Bent 2.Keld Moseholm Jorgensen,
bronzen en tekeningen. Ole Pultz.
olieverfschilderijen, tot 24 mei.; za
en zo 11-17 uur.
WASSENAAR
DE PAAUW
Raadhuislaan 22. Sierk Schröder. te
keningen. studies en schetsen, tot
11/5. di t/m vr 10-16. za zo 13-17
Nederlandse Opera maakt geschiedenis met wereldpremière
RECENSIE ROB VAN DER HILST
Gehoord Wereldpremière 'Leven met een
gek' van A Schmttke. nieuwe produkbe
van De Nederlandse Opera. 13 aphl 1992.
Aldaar nog op 16. 19. 2123. 26,28. 30
Amsterdam
In de hoofdstad beleefde een
uitverkocht operahuis deze
week een avond waarin mu
ziekgeschiedenis werd gemaakt.
Daar vond de allereerste uitvoe
ring plaats van de opera 'Leven
met een gek' op tekst van schrij
ver Viktor Jerovejev van de Rus
sische componist Alfred Sch-
nittke. De regie voerde de
'Grand Old Man' van het Russi
sche theater Boris Pokrovski en
voor het Rotterdams Philhar-
monisch Orkest stond een in
ternationale ster-dirigent, Msti-
slav Rostropovich.
Wat gedurende twee uren op
het podium van het grote Mu
ziektheater geschiedde, was een
muzikaal-theatraal spektakel
dat zowel opera pur sang als
politiek pamflet was. De eerste
en tevens laatste opera die de
Sovjetmens tot onderwerp
heeft, zei librettist Viktor Jerove
jev erover. Een muzikaal-the-
atraal statement, dat eigenlijk
over twee jaar al niet meer ge
maakt zou kunnen worden. Jer
ovejev: „Want dan stelt het da
gelijkse leven in Rusland weer
nieuwe eisen en zullen de her
inneringen over de idiotie van
het communisme in de jaren
zeventig al zover zijn afgezakt in
het collectieve bewustzijnDan
valt zo'n therapie eigenlijk niet
meer te schrijven. Wat de Duit
sers vergeten zijn te doen in
1945, toen ze Hitler van zich
hadden afgeschud, dat hebben
wij met Leven met een gek wel
Het verhaal van 'Lieven met
een gek' gaat over de belevenis
sen van een man, de Ik figuur
(bas Dale Duesing) en zijn
vrouw (Teresa Ringholz) die in
het samenleven van hun kleine
woning worden opgescheept
met de komst van een gek 'Vo-
va' (Howard Haskin). Vova, met
de kop van Lenin, ontregelt al
les in hun leven: hij pist op de
sofa, poept op de vloer, hij vreet
zich vol en verscheurt boeken,
bij voorkeur die van de Franse
schrijver Marcel Proust die af
en toe in de gestalte van zanger
Robin Leggate over het podium
wandelt en zingt. Vova is onont
koombaar hij balkt onbegrijpe
lijke taal uit (de communisti
sche redevoeringcultuur), loopt
vijf stappen vooruit en vervol
gens vijf stappen achteruit (Vijf
jarenplan). Hij maakt de vrouw
des huizes zwanger, die later
besluit om abortus te laten ple
gen. Want van een gek zwanger
zijn, dat kan niet. Vova vernie
tigt alles om zich heen. Hij be
drijft vervolgens de liefde met
de heer des huizes, maar wordt
uiteindelijk het graf in gejaagd,
waaruit hij aan het slot af en toe
zijn kop opsteekt. Een kolossale
allegorie dus voor situaties
waarmee gewone Russen gedu
rende de jaren zeventig gecon
fronteerd werden en waaraan
niet te ontkomen viel: moeten
leven met een gekte, volgens
abstracte ideeën over mens en
samenleving die tot een nacht
merrie verwerden.
Dat 'Leven met een idioot'
niet topzwaar is, niet 'therapie'
is in plaats van theater, heeft te
maken met het gegeven dat de
muziek van Schnittke bleef
boeien en verrassen. Flarden
van het openingskoor uit Bachs
Mathaus Passion 'Kommt ihr
Töchter helft mir klagen' en van
de Internationale zetten aan het
begin een stempel op het ge
heel. Aan de tachtigjarige Boris
Pokrovski komt de eer toe dat
hij Schnittke's 'Leven met een
gek' heeft uitgetild boven het
pamflet. De regisseur, die letter
lijk iedere noot uit de partituur
kent, had voor Amsterdam een
overrompelend muziektheater
stuk ontworpen. De gangpaden
in de zaal en de balkons werden
ten volle benut om het publiek
in het relaas mee te slepen.
Geen wonder dat ooit Sjostako-
vitsj en Prokofjev wereldpre
mières van hun opera's aan de
ze Moskouse Bolshoi-regisseur
toevertrouwde.
Howard Haskin als de gek Vova (Lenin) in 'Leven met een gek': een kolossale allegorie voor een situatie
werden geconfronteerd.
Orkest, vocaal ensemble en verve van hun ongelofelijk
de solisten-acteurs (Ik-figuur moeilijke taak. Mstislav Rostro-
Dale Duesing dreigde vorige povitsj, die optrad als briljant
week te ontvallen door over- dirigent dan wel als pianist of
spannenheid) kweten zich met cellist, is natuurlijk al een reis
naar Amsterdam waard.
De Nederlandse Opera heeft
met deze gloednieuwe opera
in opdracht van de Eduard van
Beinum stichting geschreven
THEATERS
DEN HAAG
APPELTHEATER
dag (beh zo/ma/di), 20.15 uur; De
Appel; "Labyrint'.
dag (beh zo/ma/di), 20.15 uur: De
Appel; 'Omtrent de Vloedlijn'.
Rotterdam,
di 2120.15 uur: Elisa Monte Dance
Company.
14.00 uur: "Les Misérables".
DILIGENTIA
vr 17 t/m za 25. 20.15 uur: Paul de
Leeuw; 'Wie plukt mij?'; Uitverkocht,
di 21. 12.45 uur: Jaap Hoogstra;
'Een stuk monoloog', Samuel Bec
kett.
NINKLIJKE SCHOUWBURG
Samuel Beckett Festival
vr 17, 20.15 uur: Théêtre de l'Ate-
lier; 'Oh les beaux Jours'.
za 18 t/m wo 22. 20.15 uur, zo ook
14.00 uur: Het Nationale Toneel;
'Wachten op Godot'.
DERLANDSCONGRESGEBOUW
dag (beh ma). 20.15 u
14 00 uur): Funny Girl'rr
AMSTERDAM
CARRÉ
dag (beh ma). 20.15 uur: 'Move'
di 21. 20 15 uur: Het Zuidelijk To
neel; 'Het begeren onder de olmen',
do 23. vr 24. 20 15: 'Hair'. Ameri
kaanse musical.
ZIEKTHEATER
vr 17 t/m zo 19. 20.15 uur. Neder
lands Danstheater. Samuel Beckett
EUWE DE LA MARTHEATER
vr 17. za 18. 20 15 uur Frank Groot
hof, Harry van Rijthoven; 'Heb je dan
tijgers in de Kongo?'.
vr 17. za 18. 20.15 uur 'Dew.jzek
ter' van Herman Heijermans met o.«
Carol van Herwijnen. Paul Röttger e
Michiei Kerbosch
zo 19. 20.15 uur: Scapmo Ballet
Rotterdam met o.a. 'Puicmella' en
'Perfect Skin'.
ma 20. 14.00 uur Familiematmee,
Jeugdkomedie Amsterdam. 'Hoe vei
sterdam; 'Ballet'
0 D I U M B L I K
HOE VERZIN JE HET?
Hetty Heytmg (tekst), Joop Stokker-
mans (muziek) en Feike Boschma
(poppen) tekenen voor de jeugdmusi-
cal 'Hoe verzin je het?' Daarin vertrekt
Liesje met haar moeder en stiefvader
naar een vakantiehotel in een ver
land Door autopech komen ze echter
heel ergens anders terecht: in een
landhuis dat wordt bewoond door een
merkwaardige vrouw, haar dochtertje
Liesje in hoge mate. Wat zit
er toch achter de deur waarvan alleen
de vreemde gastvrouw het geheim
kent? De poppen van Feike Boschma
worden in deze familievoorstelling bij
gestaan dojr professionele spelers
MONTEZUMA'S REVENGE
De vijf heren van Montezuma's Re
venge waren met hun 'The third act'
al eerder in deze regio te bewonderen.
Nu staan zij met hun veelgelaagde sa
menzang, ijselijke soli en een avon
tuurlijke kijk op popmuziek zonder
muzikale begeleiding op het Leidse
podium. En omdat er zoveel belang
stelling is. twee voorstellingen: op 21
en 27 april.
LANDSCHAPPEN VAN DE ZIEL
de zin van het leven, waarin een één-
minuten-opera van Schubert zijn we
reldpremière beleeft, een noodweer
boven het meer van Genève uitbreekt
en men de tijd passeert met het ver
tellen van griezelverhalen. 'Franken
stein - of de landschappen van de
ziel' heet deze Toneelschuurproduk-
tie vol spanning en
Vrijdag 17 en zater
t misverstand',
een theaterstuk gelardeerd met zang
Hierin is zij de jonge vrouw op weg
van A naar B, die wordt overvallen
door een jongmens met slecht karak
ter. Een chaotische jongeman schiet
haar te hulp en zo raken drie levens
door een misverstand bij elkaar be
trokken Flashbacks en vooruitblikken
lopen dooreen Elk onderdeel zit per
fect m elkaar, maar het geheel is wat
brokkelig. Zaterdag 18 april.
i de Griekse toneelschrijver HILLEGOM Solution, Endelaan 7
leider bij de toneelgroep Carrousel af
Het is de tragedie van de konings
dochter Elektra die vastbesloten is de
moord op haar vader Agamemnon te
wreken Woensdag 22 en donderdag
23 april.
de cabaretprogramma af 'De scha
duw van een pygmee' Ook hierin der-
dert de winnaar van de publieks- en
juryprijs van het Leids Cabaretfestival
dwars door heilige huisjes en dubbele
bodems Een try-out van dit program
ma geeft hij in Hillegom Vrijdag 17
april.
echt geschiedenis gemaakt.
Uniek door de kwaliteit van de
muziek en het beeld en door de
plaatsbepaling daarvan in de
tijd, deze eigen tijd.
CONCERTEN
Jaap van Zweeden verzorgt zondag het koffieconcert in de Leidse Stads
gehoorzaal. fOTO»P*
LEIDEN
KAPELZAAL
23 april
Lunchconcert door Anders Mansion De Amer .kaanse bands Athe-st er
(Zweden», piano, werken van Bach. Suffocation en de Nederlandse band
Chopm en Brahms. 12-45 uur Sinister. 20.00 u
AMSTERDAM
CONCERTGEBOUW
17 april
Radio Filharmonisch Ofcest. Groot
Omroepkoor o<v Edo de Waart mmv
vocale solisten. 'Parsifal Wagner. Ra-
18 april
■Daryll Ann', aanvang 22 45 uur
'HaiioVenray', aanvang 23.30 u
zaal open 22 00 uur
Koffieconcert door Jaap van Zweden.
Viool, en Aidert Vermeulen, piano,
werken van Mozart. Brahms en
Franck. 11 30 uur
THE DUKE
19 apni
Quazona Quartet, in het kader van
'Leiden K lasvek werken van o a
Gaubert. Kóhler. Doppfer en Mozart.
Foikconcet van de lers/Engeise zan
ger Vm Garbutt. org Foikclub Horus.
aanvang 20 30 uur
18 april
Bad Manners, ska u>t Engeland, zaai
open 21.00 uur.
2? apni
'De kunst iigt op snaar met oa The
Amazmg Stroopwafels, aanvang
20.00 uur
dkM>pnjme. 16 00 u
18 aprii
ingnd Haebier. piano werken van
Scnubert en Mozart. 20 15 uur
19 april
Staalskamerorkest van Pardubice Olv
Petr Skvor mmv Bonka van den
Booren, viool. Quirme Viersen, cello,
en N»ek van Oosterum. piano Tripel
concert'. Beethoven, en 'Symfonie nr
40 Mozart.?0 15 uur
23 apni
Koninklijk Concertgebouworkest oht
DEN HAAG
DR ANTON PHILIPSZAAL
17 april
Resident»» Orkest otv ivén f 'sche*
mmv Emmy Amehng. sop»*»"
ken van Mozart en Meh>e\ 20 15
Boeven, viool Quirme Viersen cefto.
en N^k ven Oosterum. piano Tnpei
concert'. Beethoven, en "Symfonie nr
40 Mo/art. 20 15 uur
2? aor.i
Schönberg Ememb»e oh» Lev Mark z
mm* Peter Brunt, mooi 0 a werk van
Voestm. Vofkoniki en Schmttke.
20 15 uur
