Val Nikkei-index
niet te stuiten
Chaos bij dwangverkoop
bedrijf boer Peterman
Economie
Marktsector Antillen:
bloeden voor ambtenaren
Cementproducent ENCI
verliest macht aan Belgen
Russische Barbie heet Veronika
Trein van de toekomst
Fujimori volgt traditie dictaturen Latijns-Amerika
DONDERDAG 9 APRIL 1992
Technisch geschoolde vindt snel werk
den haag Schoolverlaters met een technische opleiding, op
welk niveau dan ook, vinden het snelst een baan. Academici die
sociale wetenschappen of een taal hebben gestudeerd, doen er
drie keer zo lang over een baan te vinden als technisch ge
schoolde lbo'ers. Dat blijkt uit de Enquête Beroepsbevolking van
het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).
ICL ziet winst aanzienlijk dalen
londen De nettowinst van het Britse computerbedrijf ICL is vo
rig jaar fors gedaald van 214 tot 129 miljoen gulden. Daarmee
steekt het bedrijf echter nog gunstig af tegen vele concurrenten,
die in de rode cijfers zijn gekomen dankzij de malaise in de
computerbranche. De omzet nam toe van 5,31 tot 6,20 miljard
gulden. ICL Nederland heeft vorig jaar een nettowinst gemaakt
van 28 miljoen gulden. Het jaar daarvoor was de winst 16 mil
joen gulden.
Nieuwe topman General Motors
Detroit Het Amerikaanse autoconcern General Motors (GM)
heeft Lloyd Reuss, de verantwoordelijke man voor de activiteiten
in de Verenigde Staten, vervangen door John F. Smith. Dat heeft
GM-topman Robert Stempel deze week in Detroit bekendge
maakt. Reuss lijkt hiermee tot zondebok te zijn gemaakt voor de
slechte resultaten van GM op de thuismarkt vorig jaar.
Betere positie voor acteurs en musici
geneve/den haagDe ILO, de internationale arbeidsorganisatie
van de Verenigde Naties, gaat in mei maatregelen bespreken om
de sociale positie te verbeteren van mensen die in de amuse
mentsindustrie werken: acteurs en actrices, musici, dansgroe
pen en zangers en zangeressen. Hoewel er in deze industrie
steeds meer geld omgaat, plukken de genoemde beroepsgroe
pen daar nog weinig vruchten van. Dit staat in een rapport van
de ILO.
Bandenfabriek UBO failliet
utrecht De Utrechtse Banden Onderneming (UBO) is failliet.
Het bedrijf verkeerde al enkele weken in surceance van betaling.
De 170 werknemers staan waarschijnlijk binnenkort op straat.
Ze zijn gisteren op de hoogte gebracht. Een woordvoerder van
de Industriebond FNV zei gisteren voor Radio Utrecht dat er
geen geld is voor een sociaal plan. De oorspronkelijke bandenfa
briek legde zich de laatste jaren vooral toe op recycling van rub
ber.
Chinese boeren beginnen lijndienst
peking Een groep boeren in China, afkomstig uit de welvarende
streek Cangnan in de provincie Zhejiang, heeft zondag een con
tract ondertekend met de nationale luchtvaartmaatschappij
Nanjing United Airlines voor een lijndienst tussen Zhejiang en
Sjanghai.de grootste stad van China. Een ticket voor de nieuwe
lijndienst kost omgerekend 51 gulden. De winst gaat voor 82
procent mar Nanjing United Airlines, de rest is voor de initia
tiefnemers
Ook Wall Street fors omlaag
willemstad stellaslooten
correspondent
De situatie op Curasao is na
weken ambtenaienstakingen
weer normaal. De strijd tussen
vakbonden en regering is voor
lopig beslist. Deze week werd
het officiële akkoord onderte
kend. de ambtenaren zagen
hun eisen ten dele ingewilligd.
Maar de rest van de AnfJliaanse
samenleving moet daarvoor
bloeden.
Het leek aanvankelijk een
eenvoudig loongeschil: de amb
tenarenbonden eisten loonsver
hogingen, de regering gaf bij ge
brek aan geld niet volledig toe.
Het conflict had echter een bit
tere ondertoon. Het ging in wt-
zen om de verloren rechten vak
ambtenaren.
Rechten als een vakantietoeslag,
een kerstbonus en prijscom
pensatie. Deze toeslagen heb
ben de ambtenaren jarenlang
moeten ontberen sinds ze in de
jaren tachtig tijdens een zware
economische recessie werden
wegbezuinigd.
Het was altijd de bedoeling
om die rechten te herstellen,
maar de regering vond het
daarvoor nu nog te vroeg, hoe
wel de economie gestaag groeit.
De ambtenarenbonden zagen
met lede ogen aan hoe de privé-
sector wel van die groei profi-
De macht van ENCI in Maas
tricht is snel tanende. De direc
tie van het eens zo trotse ce-
mentbedrijf aan de westelijke
Maasoever moet voortaan in de
pas lopen bij de grootaandeel
houder, het Brusselse concern
CBR. Daar worden de beslissin
gen genomen, in Maastricht
wordt slechts uitgevoerd.
CBR, in het bezit van 69 pro
cent van de ENCI-aandelen, is
een van de grootste cementcon-
cems ter wereld. Het concern
bezit zowel in de Verenigde Sta
ten als in West-Europa grote ce-
mentbedrijven, met op beide
continenten omzetten van ruim
een miljard gulden.
De toenemende invloed van
CBR doet zich gelden in de in
vesteringen in het Maastrichtse
fabriekscomplex. Alleen al in de
afgelopen vier jaar 's rui™ 100
miljoen gulden gestoken in
winning-methodes en
gebouwen en machines voor
verwerking en opslag. Er zijn
plannen om nog eens ruim 60
miljoen te investeren in een
nieuwe installatie voor cement-
maling.
Door alle moderniseringen
kan ENCI ook met veel minder
mensen uit de voeten. Zonder
gedwongen ontslagen daalde
het aahtal werknemers in 15
jaar van 1200 naar 600.
Volgens woordvoerder
Poesen heeft ENCI het 'redelijk'
gedaan in 1991. Over de winst
mag hij niks zeggen, de cijfers
worden volgende week bekend
gemaakt. De verwachting dat
het resultaat lager zal £ijn dan
een jaar eerder (67 miljoen in
1990), lijkt echter gerechtvaar
digd, omdat door de malaise in
de bouwwereld vorig jaar min
der cement is verkocht.
De dramatische koersval op de effectenbeurs van Tokyo
lijkt nog niet ten einde. Vandaag ging de Nikkei-index
van de 225 belangrijkste fondsen met 577,38 punten om
laag tot 16.598,15 punten, een daling van 3,4 procent.
Gisteren kelderde de Nikkei-index met 616,02 punten tot
17.175,53 punten, een daling van bijna 3,5 procent.
tokyo-new york
Ook de beurs van New York liet
de beleggers gisteren schrikken.
De Dow Jones-index zat ander
half uur na opening op een ver
lies van bijna 52 punten en
sloot uiteindelijk 32,19 punten
lager op 3181,36 punten. De da
ling werd veroorzaakt door de
vrees voor een reeks slechte
kwartaalcijfers.
De koersen op de beurs van
Tokyo dalen al geruime tijd.
Sinds het weekeinde is de Nik
kei met maar liefst 7,5 procent
gedaald. De grootste klap kwam
dinsdag, toen verloor de index
645 punten.
Aanvankelijk zag het er naar
uit dat de koersen vandaag weer
aantrokken. De ochtendhandel
werd afgesloten met een winst
van de Nikkei-index van 410
punten. De stijging was voorna
melijk het gevolg van aankopen
door koopjesjagers, die het lage
koerspeil niet konden weer
staan. Tijdens de middagsessie
lieten de kopers het echter af
weten en er traden verkooppro
gramma's van de computers in
werking, waardoor de koersen
weer hard onderuit gingen.
Volgens een handelaar in
Tokyo ontstaat er steeds meer
vrees dat het hele financiële
stelsel van Japan wordt opge
blazen. De regering lijkt voor
alsnog niet te willen ingrijpen.
Minister van financiën Tsutomo
Hata verklaarde gisteren dat er
geen plannen zijn voor maatre
gelen om snel een ommekeer te
bewerkstelligen.
De Amsterdamse effecten
beurs reageerde gisteren gela
ten op de sterke koersdalingen
van de beurzen in New York en
Tokyo. De CBS-koersindex van
de belangrijkse fondsen zakte
terug van 207,5 naar 205,3 pun
ten.
Ze putten echter hoop uit de
campagneslogans van de afge
lopen verkiezingen. Er zou een
frisse wind over Curasao gaan
waaien. Maar voor de ambtena
ren verbeterde er nauwelijks
iets. Vandaar dat de bonden van
overheidsdienaren met de sta
kingen lieten zien dat wie wind
zaait, storm zal oogsten.
Dat hun looneisen nu ten de
le zijn ingewilligd, heeft voor de
hele Antillen gevolgen. De kos
ten, zo'n 71 miljoen gulden,
worden betaald uit belasting
maatregelen die speciaal voor
dit doel worden ingevoerd, bij
voorbeeld een btw-heffing van
vijf procent.
Vakbonden voor niet-over-
heidspersoneel hebben hierte
gen bezwaar aangetekend en
ook het bedrijfsleven heeft dat
gedaan. Werkgevers en werkne
mers in de marktsector willen
niet opdraaien voor verbetering
van de arbeidsvoorwaarden
vcor ambtenaren. Het is boven
dien rtiet zeker of de andere An
tilliaanse eilanden de looneisen
kunnen betalen waaraan op Cu
rasao is toegegeven. Wellicht
moeten ze bijstand vragen van
de centrale regering in Willem
stad. Maar die kan zelf amper
de eindjes aan elkaar knopen.
kobe» Werknemers van Kawasaki bewonderen het door hen vervaardigde prototype van een toekomstige
hoge snelheid-trein in Kobe, Japan. Het gestroomlijnde voertuig met de werknaam WIN 350 is gebouwd in
opdracht van de Japanse spoorwegen. Wanneer de trein in het echt moet gaan rijden, is niet bekend.
FOTO AP
weerselo jan bengevoorp
Herman Peterman staart door
het keukenraam naar buiten
waar zijn laatste dieren, enkele
hanen en hennen, onbekom
merd rondrennen. ,,Ik ben hier
geboren en getogen. Het lijken
nu wel weer de oorlogsjaren. Ik
weet nog hoe m'n vader een
paar Duitsers het kippenhok
uitschoot. Ja, hij was niet bang.
Dat ben ik ook niet. Opgeven
doe ik nooit. Waar heb ik anders
tien jaar voor gevochten? Ik heb
bijna alle Nederlandse recht
banken gezien. Het is een
schande dat de Akzo met z'n
troep vrijuit gaat. Dat kan toch
niet? Maar het loopt ook met de
Akzo slecht af. Dat zul je zien."
Het is kwart over twaalf op
dinsdagmiddag en op de Wol-
bertdijk verzamelt zich voor het
erf van Peterman een menigte
voor de openbare dwangverko-
ping van de melkkoeien, kalve
ren, jongvee en landbouwwerk
tuigen. Peterman, die in Twente
naam heeft gemaakt als de 'gif-
boer' uit de Weerselose buurt
schap Lemselo, is uitgeproce
deerd. Tien jaar vocht hij voor
een schadevergoeding nadat
zijn vee onder verdachte om
standigheden ziek was gewor
den en vervolgens gestorven.
Volgens Peterman als gevolg
van vergiftiging door HCH-afval
van de Hengelose Akzo-vesti
ging, maar hij heeft dit juridisch
nooit hard kunnen maken.
Na vele processen en hoog
oplopende schulden zouden
deze week veestapel, boerderij,
werktuigen, grond en melkquo
tum worden geveild. Het sluit
stuk van de Peterman-tragedie
ontaardt echter in een complete
chaos. Op het erf voltrekken
zich operette-achtige taferelen,
waarbij de hoofdrolspeler en
zijn \touw in de keuken blijven:
,,Ik hoef daar niet bij te zijn.
Wat we gaan doen als alles weg
is? Ach, we zien wel."
De chaos begint 's ochtend
als de veewagens in beslag ge
nomen melkvee arriveren. Pe
terman weigert de dieren op z'n
boerderij toe te laten. ,,Ze ziin
niet van mij, maar van de Stich
ting Peterman Moet Blijven",
luidt zijn commentaar op de
Herman Peterman
had liever zijn
gelijk gehaald.
verkoping die deurwaarder Tij
huis in opdracht van de schuld
eisers op zijn erf wil houden.
Omdat de noodzakelijke schet
sen van de dieren ontbreken
(„Die heb ik niet, maar de stich
ting", verzekert Peterman) moet
de veeveiling te elfder ure wor-.
den afgeblazen en verdwijnen
de koeien weer in de veewagen.
Licht in de duisternis brengt
W. Wolbrink van de Peterman-
stichting: „la, het klopL Wij zijn
de eigenaar van het vee en de
schetsen van de koeien zitten
hier in mijn tas. Als Tijhuis ze
wil hebben, moet hij maar bij
onze advocaat aankloppen."
Tijhuis' antwoord is kort maar
krachtig. „Ik sommeer u binnen
24-uur de papieren aan mij te
overhandigen anders volgt een
kort geding", laat hij Wolbrink
Onopgelost mysterie
inmiddels dringen publiek en
kopers het erf op voor de later
op de middag te houden be
zichtiging van boerderij en op
stallen. 's Avonds zal de veiling
VOjflNI.
De meningen over de Peter
man-affaire blijken nog net zo
verdeeld als tien jaar geleden.
Sommigen voelen mee met de
veehouder en geloven dat de
oorzaak van alle ellende op het
Hengelose Akzo-terrein moet
worden gezocht. Anderen zien
op het erf met oude schuren al
leen maar de bevestiging van
het oordeel dat Peterman als
boer niet deugt. Maar wat er
tien jaar geleden werkelijk is ge
beurd toen de koeien van Peter
man stierven en de teloorgang
van het bedrijf begon, zal wH
altijd een onopgelost mysterie
blijven.
De hoge biedingen van in to
taal ruim een miljoen gulden
die later op de avond op boer
derij, grond en melkquotum
worden uitgebracht, verrassen
iedereen. Daarmee lijkt Peter-
man tenminste uit de schulden.
De verkoping van het vee, vol
gens insiders goed voor zo'n
50.000 gulden, komt daar bin
nenkort nog eens bovenop.
Voor Herman Peterman een
schrale troost. Hij had liever zijn
gelijk gehaald.
De verkapte staatsgreep in Peru
van afgelopen zondag vond
plaats tegen de achtergrond van
een zware sociaal-economische
crisis, die door Latijns-Amerika
waart. De armoede is gestegen
en grote delen van de bevolking
hebben niet geprofiteerd van
het neoliberale economisch be
leid zoals dat in Latijns-Ameri
ka, en ook Peru, de afgelopen
jaren is doorgevoerd.
Democratisch gekozen rege
ringen konden in de jaren tach
tig de teruggang in welvaart van
brede lagen van de bevolking
niet tegenhouden. Daardoor is
de sociale onvrede dermate ge
groeid dat de militaifen in La-
tijns-Amerika zich weer geroe
pen voelen hun land van de on
dergang te redden.
Dat lijkt ook te gelden voor
Peru, waar president Alberto
Fujimori met behulp van het le
ger het parlement aan de kant
zette. Sinds het aantreden van
Fujimori twintig maanden gele
den heeft hij de maandelijkse
inflatie kunnen verlagen van
230 naar 4 procent, maar het
aantal mensen dat in armoede
leeft is verdubbeld tot 60 pro
cent van de bevolking.
Weliswaar is de desastreuze
toestand waarin Peru verkeert
niet alleen terug te voeren op
het economische beleid. Ook
oorlog tussen het leger en de
guerrillabeweging Sendero Lu-
mitioso (Lichtend Pad) wordt
gevoed door de armoede in het
land.
In Latijns-Amerika wordt de
machtsgreep van Fujimori ver
geleken met de couppoging van
4 februari in Venezuela door
jonge legerofficieren. Deze re
bellie vond zijn oorsprong in
het neoliberale beleid dat hun
president Carlos Andres Perez
voerde. De aanpassingspro
gramma's die het Internationaal
Monetair Fonds (IMF) aan Ve
nezuela opdrong stortten veel
inwoners in de armoede, waar
door de onvrede toenam. De
coup mislukte doordat het
grootste deel van het leger
trouw bleef aan Perez. Sinds
dien echter staat hij onder grote
druk om zijn beleid te wijzigen.
Het verschil echter is dat de
rebellie in Venezuela gericht
was tégen het neoliberale beleid
van president Perez, terwijl Fu
jimori zich juist volmachten
toeëigent om datzelfde beleid
zonder tegenwerking te kunnen
doorzetten.
In die zin past de staatsgreep
van Fujimori eigenlijk beter in
het tijdsbeeld van de jaren ze
ventig. De militaire dictaturen
in Chili, Argentinië en Uruguay
hadden naast hun wrede re
pressie nog een gemeenschap
pelijk kenmerk: zij waren alle
maal gericht op een grondige
herstructurering van de econo-
De economische adviseurs
van de militairen vonden dat
bureaucratie, vakbonden, cor
ruptie, te hoge staatsuitgaven
en protectionisme verhinder
den dat de economieën vol
doende efficiënt en goedkoop
produceerden om op de inter
nationale markten te kunnen
Dit zijn deels de
zelfde argumenten die Fujimori
gebruikt om zijn handelen nu te
rechtvaardigen.
In de andere Latijnsameri-
kaanse landen werd de her
structurering van de economie
in de jaren tachtig voltrokken
onder dwang van het IMF. De
schuldencrisis die in 1982 uit
barstte, toen Mexico niet meer
in staat was de enorme rentelast
op zijn buitenlandse schulden
te voldoen, bracht IMF en We
reldbank er toe de schuldenlan
den de duimschroeven aan te
draaien. Alleen als de regerin
gen voldeden aan de strakke
voorwaarden van het IMF, kon
den zij de broodnodige nieuwe
leningen of herschikking van de
schuldafbetaling krijgen.
De voorspoed aie de door
westerse landen gedomineerde
financiële instituties voorspel
den als gevolg van het neolibe
rale economische beleid, bleef
echter uit. De opofferingen lij
ken voor niets geweest.
/(•lis liet WtlHWllml \.m
Chili heeft zijn keerzijde. De
Chileense dictator Augusto Pi
nochet, in de hele wereld veraf
schuwd, werd door de toonaan
gevende internationale econo
mische instituten geprezen om
zijn voorbeeldige economische
open-deur beleid. Maar ook
daar leefde bij het aftreden van
Pinochet in 1989 meer dan de
helft van de bevolking onder de
armoedegrens, méér dan toen
hij de macht greep.
Het neoliberale economische
beleid lijkt haar langste tijd te
hebben gehad. De sociale ge
volgen zijn dermate ernstig dat
het beleid alleen met autoritaire
machtsmiddelen kan worden
voortgezet. Dat laatste is wat
Fujimori op dit moment pro
beert te realiseren. Maar de
vraag is of hij voldoende basis
heeft om het beleid te kunnen
voortaan
Witlof brengt
nauwelijks nog
geld in 't laatje
LEEUWARDEN GRO
Het is mis met de witlof. Hoe
wel de groente bij de consu
ment zeer geliefd is, zitten de
telers in de problemen. De prij
zen zijn ingezakt, waardoor het
nauwelijks nog de moeite loont
witlof te telen.
Drie jaar geloden lagen de
veilingprij7en voor een kilo wit
lof rond de 2,75 gulden. Vorig
jaar daalde de pnjs net onder
een rijksdaalder en nu is de prijs
zelfs tot iets boven de acht dub
beltjes gezakt. „Er is nu sprake
van een absoluut dieptepunt",
aldus teler Verbart uil Heiion.
„Wij kunnen de lonen niet van
de opbrengst betalen, dus put
ten wij uit de reserve." Volgens
tuinbouwdeskundige Sijtsma in
Hurdegaryp ligt de kostprijs bij
doelmatige bedrijven op 1,80
gulden per kilo witlof. De oor
zaak van de sterke prijsdaling
ligt in Frankrijk, het grootste
witloftelende land van de EG
met 22 ihmi he* tare I >aar is vo
rig jaar nog eens 2 000 hectare
bijgekomen. Frankrijk impor
teerde tot voor enige tijd witlof,
maar voert sinds de uitbreiding
witlof uit, dat elders in de EG
moet worden verkocht. Het ex
tra aanbod drukt de prijs. Bo
vendien zijn de lonen in Frank
rijk lager, waardoor Franse wit
lof nog eens extra goedkoop is.
