De grote bevlogenheid van
dirigent Bernard Haitink
'Ik heb gewoon gedaan wat ik normaal vond'
7
Tol Hansse komt zijn
vader steeds weer tegen
Rtv show
STARDOM
,Y Jason Donovan, popster en
acteur is dus geen homofiel. In
een Engels Dlad verscheen een
artikel waarin werd gesugge
reerd dat Jason 'queer' is. Dat
schoot hem in het verkeerde
keelgat en hij stapte naar de
rechtbank. Donovan wilde van
deze 'blaam' worden gezuiverd.
Hij eiste een schadevergoeding
van 200.000 Engelse ponden
voor het gewraakte artikel. De
rechter stelde hem in het gelijk
en Jason is nu, in Nederlands
geld omgerekend, 600.000
gulden rijker.
,Y Als laatste kandidaat op de
finale van het Nationale Song
festival trad Humphrey Campbell
voor het voetlicht. Hij won. In
het Zweedse Malmö, waar 23
landen strijden om de Eurovi
sie-trofee, is hij ook weer de
laatste in de rij. Dat geeft
Campbell zelfvertrouwen, zegt
de in Suriname geboren zanger.
Bijgeloof versterkt soms het ge
loof in eigen kunnen. May I ha
ve your votes, please?
,Y De zangeres Helen Shepherd
trekt zich tegenwoordig het lot
aan van zwerfkatten. De dieren-
liefhebster kan zo in tranen uit
barsten als zij iets hoort over
dierenleed. Zij was dan ook zeer
begaan met koningin Beatrix
toen deze haar hondje 'Miss
Pepper' verloor. Inmiddels be
moedert Helen tientallen zwerf
katten.
Larry Fortensky nam voor
zijn kersverse echtgenote Liz
Taylor een lief jong herders
hondje mee naar huis. Nu wil
het lot dat Liz twee Shih Tzu's
heeft. Die twee vonden de pup
maar een indringer. Dat lieten
ze ook duidelijk merken. Het
tweetal bracht de dagen luid
keffend door. Liz en Larry wer
den er gek van, maar Taylor wil
de haar echtgenoot niet voor
het hoofd stoten. Dus ruimden
de Shih Tzu's uiteindelijk het
veld. De lievelingen van Liz blij
ven wel in de familie. Ze zijn nu
onder dak bij haar zoon
Christopher Wilding.
In het programma TROS-
Triviant waren onlangs Karin
Bloemen en André van Duin te
gast De kennis van beiden op
het gebied van onder meer
kunst en cultuur, sport, amuse
ment, wetenschap en politiek,
was ver beneden peil. Op vra
gen over muziek en toneel (toch
haar terrein) moest Bloemen
steeds het antwoord schuldig
blijven. Zij probeerde dat te ver
bergen door clichés op te lepe
len als: ,,Gut, dat had ik nou
nét willen zeggen of ik weet het
wel maar het wil me niet te bin
nen schieten.". Nee, dan maar
liever André, die bij de meeste
vragen ruiterlijk toegaf: ,,Ja
hoor eens daar heb ik geen ver
stand van."
Zangeres en actrice Grace
Jones is door de rechter failliet
verklaard. Haar belastingschul
den waren opgelopen tot 1,6
miljoen dollar. Voor de rechter
verklaarde Grace dat ze op dit
moment niet meer dan
350.000 dollar bezit. Ze vertel
de dat ze een lange periode van
tegenslagen achter de rug
heeft, die eind jaren tachtig be
gon toen ze in haar thuisland
Jamaica werd opgepakt voor co-
caïne-bezit. Ook zou haar ac
countant er vandoor zijn gegaan
met een groot deel van haar for
tuin.
DONDERDAG 9 APRIL 1992 12
STRIPS
BOLLEBOOM
BOES
Zanger werkte mee aan boek over omstreden Jacques van Tol
Tineke de Nooy blij met homofieienprijs De Gouden Driehoek
draagt hem wel - 'absoluut' - maar vandaag toevallig beesten, frutsels, trofeeën en fo-
M even niet. Het is een driehoekige gouden broche,
een briljantje of diamantje, ik weet het niet, het glimt ir
elk geval." Anneke Grönloh heeft hem al eens gewonnen, de Zan
geres Zonder Naam heeft er een, en vorig jaar was André
de gelukkige.
Dit jaar ging hij naar Tineke -
Tin us - de Nooy. De Gouden
Aan de muur veel tekenin-
an Walasse Ting, waarvan
met opdracht. Op een
Duin plankje ligt een blauwe bril, met
de naam 'Tineke' opvallend in
het montuur verwerkt. „Die zet
beloning te ontvangen ik op als ik in het buitenland
iets dat zo normaal is als ben, anders herkennen
prijs ingesteld elke ochtend je tanden poetsen, niet." Tineke draagt i
door Manfred l-anger van jet-set Helaas is zo'n prijs nog steeds gekleurde legging
discotheek 'It' als teken van nodig, stelt Tineke,
waardering voor 'goed gedrag' Haar Bussumse kantoor
ten opzichte van homofiel Ne-
sche cowboylaarzen met poeze-
koppen bij een t-shirt waarop
gezellig pand, vol Lady en Vagebond prijken.
dcrland. Het moet vreemd zijn prettige zithoekjes, speelgoed- „Moet je
Tineke de Nooy: „Ach ja, de Jongens.'
vandaag bij de post zat," is het
eerste wat ze zegt. „Wat moet ik
daar nou weer mee?" Ze laat me
een brief zien van Paul de
Leeuw, vol excuses over de nare
dingen die hij er over haar heeft
'uitgeflapt'. Desondanks hoopt
hij samen met haar binnenkort
een goed glas wijn te kunnen
drinken. Tja
Laten we het maar over de
Gouden Driehoek hebben. Is ze
er blij mee? „Ik vond het enig
dat ik hem kreeg, tot nu toe ben
ik alleen maar met carnaval ger
idderd. Ach ja, die jongens. Zij
vinden het leuk en ik ook." Ti
neke kreeg de prijs omdat ze in
haar programma de integratie
van homofielen op natuurlijke
wijze heeft laten verlopen. „Ik
heb veel gedaan voor homofie
len, jarenlang al. Ik heb gewoon
gedaan wat ik normaal vond."
Onschuldig
Tineke heeft zich
met name inge
zet voor de zaak-
Dick van
Leeuwarden, een
homofiele man
die nu al bijna
acht jaar on
schuldig in de
gevangenis zit,
vanwege zijn ge
aardheid. Deze
zaak werd boven
water gebracht
door de Gay-
Krant, die er een
uitgebreid on
derzoek naar
heeft gedaan. Er
werden bewijzen
verzameld, er
kwam boven ta
fel dat er flink was gerootzooid
bij de veroordeling, men vond
een opeenstapeling van juridi
sche fouten en Tineke behan
delde vervolgens een en ander
uitgebreid in haar programma.
Er ging een gratieverzoek
naar staatssecretaris Kosto van
justitie. En wat gebeurde er?
Niets. Tineke is zeer bewogen
als ze over deze zaak praat. Ze is
kalmer, rustiger dan op tv, niet
zo 'vliegerig', maar bij dit on
derwerp springen de tranen
haar bijna in de ogen. „De tra
giek is dat zo'n aardige lieve
man, die in de gevangenis pan
nekoeken bakt. daar zit tussen
de heroïne en de coke. Dat kan
niet, dat mag niet."
„Een huurmoordenaar die in
opdracht iemand neerschiet is
al na drie jaar vrij. Ik ben bij-
zondcY tevreden over Neder
land en hoe het hier gaat, maar
af en toe heb ik zo mijn twijfels.
Ik weet niet wat ik nog kan
doen. Een plan? Een idee? Ik
wou dat ik het wist. Mijn redac
tie heeft nog steeds contact met
Dick, we staan nog steeds ach
ter hem. Dat is het enige dat hij
nog heeft."
Gert-Jan Droge, de presenta
tor van Glamourland, noemde
Tineke eens 'de moeder van alle
nichten in Nederland'. „Ja, daar
viel mijn mond wel van open, ik
heb het maar ter kennisgeving
aangenomen." Maar heeft ze
een speciale band met homofie
len? „O ja, absoluut. Waarom?
Dat weet ik niet. Ik heb heel
veel homofiele vrienden, dat
komt ook door mijn vak, daar
werken veel homofiele mannen.
En het aardige van die jongens
is dat ze heel langdurige relaties
hebben, langer en beter dan
menig huwelijk."
„Mannen vinden het altijd
leuk om met mij op te trekken,
of ze nu homofiel zijn of niet.
Na mijn scheiding ben ik acht
jaar alleen ge
weest, dan zijn
homofielen ideale
vrienden. Ze zijn
leuk om mee uit
te gaan, gezellig
om mee te eten.
En geen gesode
mieter. Dat
scheelt natuur
lijk."
Als je erover
nadenkt, is het ei
genlijk vreemd
dat er een prijs
bestaat voor
mensen die ho
mofielen als nor
male mensen be
handelen. Of
niet? Tineke aar
zelt. „Wat moet ik
daar nou van zeg
gen? Dat is iets
heb afgevraagd. Ik heb hem ge
kregen, en als homofiel Amster
dam vindt dat ik hem verdiend
heb, dan aanvaard ik hem met
veel dank. Zo zit dat in elkaar."
Maar dan zou je ook u>el een
prijs kunnen instellen voor ie
mand die specifiek aardig is
voor kortharige teckels, of i>oor
i met blond haar
Het
Wereldje
PANDA DE
L'ISLE
„Neeneenee. Hoho", roept
Tinejce. „Ik vind dat je teckels of
blonde vrouwen niet moet ver
gelijken met minderheden. Ho
mofielen behoren tot de min
derheden, daar zijn belangen
groepen en dus prijzen voor. En
dat is nodig, helaas. Twintig jaar
geleden was het bij Veronica
nog zo dat er over twee homo
fiele collega's niet kon worden
gesproken. Inmiddels hebben
we bereikt dat er nu dingen zijn
als de Gay-Krant en sociëteiten
waar die jongens bij elkaar kun
nen komen. Maar als je kijkt
naar de zaak-Dick van Leeuwar
den, zijn we er nog lang niet."
HILVERSUM FRANCOtSE LEDEBOER
Regisseur Hans Hulscher heeft voor de NOS een
documentaire gemaakt over de dirigent Bernard
Haitink. We zien Haitink aan het werk tijdens re
petities en optredens met de Berliner Philharmo-
niker, de Staatskapelle Dresden en het orkest van
de Royal Opera in Covent Garden. De dirigent
vertelt over zijn carrière, maar ook over aardse
zaken als de moeilijke keus van het juiste diri
geerstokje en het gunstige effect van musici in rok
op de sfeer in de concertzaal.
De documentaire 'Een dirigentenleven' is niet
alleen een eerbetoon aan Haitink's grote vak
manschap geworden: de beelden van diepe emo
tie terwijl hij Mozart dirigeert geven het gevoel
dat we even kennis mogen nemen van wat hem
in zijn hart beroert. Haitink blijkt te beschikken
over een onverwacht gevoel voor humor en zelf
spot, ook geeft hij attent complimenten als een
orkest goed heeft gespeeld. Voor zo'n man speelt
een orkest natuurlijk de sterren van de hemel,
denk je als toeschouwer.
Er klinkt echter nog steeds bitterheid door wan
neer hij praat over zijn met ruzies begeleide ver
trek als chef-dirigent van het Koninklijk Concert
gebouworkest in 1988, waar hij in 1964 tot chef
dirigent werd benoemd. „Ik luisterde als jongetje
van acht in 1937 voor het eerst naar Mengelberg"",
vertelt hij. „Ook in de oorlog bleef ik gaan, al
vond mijn moeder het heel vervelend dat ik dan
tussen Duitse officieren zat. Ik ging echter toch,
want moest muziek horen. Natuurlijk had ik
nooit gedroomd dat ik in 1957 als snotaap voor
het eerst voor het orkest zou staan. Ze lieten me
in 1988 echter gewoon gaan. Ik heb dat als een
diepe breuk gevoeld, na al die jaren dat ik me het
leven zonder Concertgebouw niet kon voorstel
len."
Claustrofobisch
Met het verstrijken van de tijd is Haitink deze af
faire echter ook in een positief daglicht gaan zien.
„Ik kan me nu veel beter voorstellen dat een diri
gent die 25 jaar aan een orkest is verbonden, een
claustrofobisch gevoel teweeg brengt. Ik kreeg
daar zelf ook last van. Nu zou ik nooit meer er
gens chef-dirigent willen zijn. Ik vind het heerlijk
mijn tijd zelf in te delen naast de vier vaste maan
den per jaar bij de Royal Opera House Covent
Garden. Ik heb heel veel geleerd van het dirigeren
van opera's."
De muzikale fragmenten in de documentaire
bevestigen Haitink's reputatie als Mahler- en
Brucknerspecialist, maar de dirigent zelf zegt dat
hem dat etiket eigenlijk niet zint. „Dat is me door
de media opgedrongen, terwijl mijn liefde voor
Bernard Haitink: „Ik zou nooit meer ergens chef-diri
gent willen zijn." foto anp
Mozart al uit mijn conservatoriumtijd dateert.
Mozart is voor mij echt het hoogste goed."
Als illustratie voor Haitink's veelzijdigheid
toont Hulscher hem bovendien tijdens de directie
van Wagner's Ring' in Covent Garden. Daarmee
is een lang gekoesterde wens vervuld, vertelt de
vermoeide maar intens gelukkige dirigent na af
loop.
Haitink werd in eigen land gelauwerd met onder
meer het Commandeurschap in de Orde van
Oranje Nassau en de Erasmusprijs. Met lichte
spot merkt hij op dat „de prijzenregen tegen
woordig omgekeerd evenredig is aan mijn optre
dens in Nederland." De vrede met het Concertge
bouworkest is echter weer getekend: op 24, 25 en
26 februari volgend jaar dirigeert hij een pro
gramma met Mahler, Berlioz en Ravel. De NOS-
afdeling cultuur heeft al aangekondigd daar in elk
geval opnames van te maken.
('Bernard Haitink, een dirigentenleven', vrij
dag, 20.25, Nederland 3)
Praten over zijn vader geeft hem een ambivalent
gevoel. Hij is niet alleen maar de zoon van Jac
ques van Tol. Hij is Tol Hansse, zanger, schrijver
en beeldend kunstenaar. Toch heeft Hansse besloten
mee te werken aan het boek dat onlangs over zijn vader
is verschenen.
'De spookschrijver', geschre
ven door Henk van Gelder, be
licht de carrière van Van Tol als
lijfdichter van Ix>uis Davids en
maker van tal van liedjes voor
latere cabaretiers. Naast de ver
diensten van Van Tol worden in
het boek ook zijn dubieuze kan
ten belicht. Zo maakte hij in de
T weede Wereldoorlog cabaret
programma's met duidelijk na
zistische sympathieën.
Zijn zoon Tol Hansse: „Zelf
heb ik me nooit zo verdiept in
het werk van mijn vader. Nu
vind ik het wel leuk om de din
gen die hij heeft gemaakt op
een rij te zien. Hij heeft genoeg
narigheid van zijn keuze in de
oorlog gehad. Hij is er in die tijd
al op terug gekomen, mede
door mijn moeder. Die was,
zoals vrouwen eigen is, intuïtief.
En zij vond dat er iets fout zat.
Uiteindelijk heeft hij zich door
haar laten overhalen. Ik sta op
het standpunt: 'Gij zult niet oor
delen'. Ik leefde niet in de tijd
dat hij leefde. Ik ken hem als
een zeer beschaafde man met
een goede moraal. Als opvoeder
had hij zelfs moderne opvattin
gen."
„Maar ik heb alle begrip voor
mensen die de oorlog op een
andere manier hebben beleefd.
Vooral vlak na de oorlog waren
de reacties zwart wit. Ik vind
dat in het boek de zaken tot
hun juiste proporties zijn terug
gebracht. Ook de dingen die de
man goed heeft gedaan, komen
aan de orde."
„Ik weet hoe moeilijk hij het
na de oorlog heeft gehad. Voor
de oorlog verkocht hij zijn lied
jes aan Davids en die zette dan
zijn eigen naam eronder. Na de
oorlog gebeurde hetzelfde.
Weer gingen de uitvoerende ar
tiesten met de eer strijken. Dat
vond hij erg. Hij zei wel eens:
'Kunnen ze dan geen pseudo
niem verzinnen, moet per se
hun eigen naam eronder?
Respect
„Toen het boek over hem in de
maak was zijn mijn zuster en ik
ook in de mappen gedoken. Al
les is bewaard. Soms hebben we
de handgeschreven eerste ver
sies nog. Zo ontdekten we tot
onze verbazing dat liedjes die
Sonneveld beroemd heeft ge
maakt zoals 'Josefine' en 'Juf
frouw van Dam' ook door mijn
vader zijn gemaakt. En we heb
ben nog niet eens alle mappen
doorgewerkt."
„Ik heb alle respect voor Van
Gelder. Ik had het boek nooit zo
kunnen schrijven. Ik ben er te
emotioneel bij betrokken. Van
Gelder heeft zich opgesteld als
de perfecte toeschouwer. De
enige kanttekening die ik heb is
dat Davids meer eer toekomt.
Tenslotte is hij degene geweest
die de liedjes door zijn aanpak
zo groot heeft gemaakt."
„Ik kom mijn vader steeds
weer tegen. Er is een nieuwe cd
met Davids-liedjes met 'Jans
Pommerans', gezongen door
Ina van Faassen en later door
Ria Valk, 'Mijn Ideaal' van Corry
Brokken en 'Scheiden doet lij
den' van de Zangeres Zonder
Naam."
„Zelf schrijf ik ook voor ande
ren. Voor Corry van Gorp bij
voorbeeld. Eerlijk gezegd schrijf
ik liever voor anderen dan dat ik
zelf zing, zeker als het gaat om
live-optredens. Het is moeilijk
geworden wat betreft het uit
brengen van Nederlands reper
toire. Er zijn van mijn platen
toch zo'n half miljoen exempla
ren verkocht. Maar als ik bij een
platenmaatschappij aanklop,
val ik toch in de low-budget-
produkties. Dat wil zeggen dat
er 30.000 gulden beschikbaar is
voor het maken van een com
plete cd."
„De grote makke is dat Hil
versum het verleerd lijkt om
Nederlandse produkten te
draaien. Terwijl de mensen toch
graag Nederlands horen. God
zijdank zijn er nu de regionale
omroepen. Die hebben in hoge
mate de functie gekregen van Tol Hansse: „We kwamen van alles in oude mappen tegen."
etalage voor Nederlands materi- foto gpd
aal. Ik ben blij dat ze er zijn."
6LWCP!
\x 5>fM-
Sfijn
