Tekort aan cellen
neemt weer toe
Blokken achter de tralies
Binnenland
Philips schrapt 600
banen bij pc-divisie
Pronk riskeert botsing
door uitspraak Turkije
Fouten politie bij
aanpak discriminatie
Vinken wil kleinere Elsevier-top
'Antilliaanse politie
mishandelt gevangenen'
WOENSDAG 8 APRIL 1992
5
gpd gempcnctvaf c*++.c prvj-mvt
Uitbreiding staking Frico Domo
Leeuwarden De staking bij de zuivelcoöperatie Friesland Frico-
Domo breidt zich uit. Ook de werknemers van de kaasvestiging
in Dronrijp en die in Bedum hebben het werk neergelegd. Gis
terochtend waren in Tuk en Oosterzee stakingen voor onbepaal
de tijd begonnen. De acties hebben tot doel de sluiting van de
fabrieken daar te voorkomen. Er zouden 128 arbeidsplaatsen
verdwijnen.
Werknemers Verkade achter cao
utrecht» De werknemers van Verkade in Zaandam hebben zich
gisteren geschaard achter het principe-akkoord dat de Voe
dingsbond CNV heeft gesloten over een nieuwe cao voor de
14.000 werknemers in de suikerverwerkende industrie. De Voe
dingsbond FNV distantieerde zich eerder van die overeenstem
ming. deze vakbond wil met individuele bedrijven onderhande
len over een cao waarin in elk geval de automatische prijscom
pensatie is opgenomen.
Miljoenen sterven aan hartziekten
utrecht Hart- en vaatziekten zijn de grootste vijand van de
volksgezondheid, jaarlijks veroorzaken deze ziekten twaalf mil
joen doden over de hele wereld. Dat heeft de Wereldgezond
heidsorganisatie (WHO) gisteren meegedeeld. Volgens de WHO
kan de helft van de sterfgevallen worden voorkomen door ge
zonder te leven. In de westerse wereld zijn hart- en vaatziekten
de belangrijkste doodsoorzaak. Ze veroorzaken de helft van alle
sterfgevallen. In ontwikkelingslanden staan ze op de derde
plaats. Maar de WHO vreest dat hart- en vaatziekten in deze lan
den binnen tien jaar infectieziekten van de eerste plaats hebben
verdrongen.
Bedrijf verdacht na dood stagiair
utrecht Slopersbedrijf Peterse en Brugman uit Culemborg
krijgt een proces-verbaal. Het bedrijf wordt ervan verdacht de
veiligheidsvoorschriften te hebben overtreden. Daardoor veron
gelukte eind maart een 16-jarige jongen op de eerste dag van
zijn stage bij het bedrijf. Dat blijkt uit het onderzoek van de ar
beidsinspectie in Nieuwegein.
Polygram stopt platenproduktie
baarn» De platenmaatschappij Polygram (grotendeels eigen
dom van Philips) stopt per 1 december met de produktie van
langspeelplaten in Baarn. Sinds de invoering van de compact
disc is de verkoop van LP's drastisch gedaald. Volgens Polygram
zal worden geprobeerd medewerkers elders te plaatsen of om te
scholen. Vorig jaar moesten ook al zestig mensen weg.
den haag» gpd
Philips gaat zijn activiteiten op
het gebied van personal com
puters (pc's) fors inkrimpen
-omdat daarmee nauwelijks geld
wordt verdiend. Dat kost hon
derden arbeidsplaatsen. Of er
gedwongen ontslagen vallen, is
nog niet bekend.
In de Verenigde Staten wordt
de verkoop aan het 'gewone'
publiek volledig gestaakt. El
ders, vooral in Europa, zal nog
een poging worden onderno
men de verkopen op te vijzelen.
Maar overal zal de nadruk meer
komen te liggen op toelevering
van pc's aan andere bedrijven
met een breder pakket op dit
gebied.
Philips maakte gisteren be
kend dat een en ander neer
komt op het schrappen van on
geveer 600 van de nog restereri-
utrecht anp
Het streven van de overheid om
discriminatie aan te pakken
komt veel minder van de grond
dan de bedoeling was. Dat komt
doordat de regels voor het anti
discriminatiebeleid in de prak
tijk niet worden nageleefd. Zo
weigert de politie nogal eens
een aangifte op te nemen. Bo
vendien worden niet alle aangif
ten doorgegeven aan het open
baar ministerie, zoals wel zou
moeten.
Dat blijkt uit een onderzoek
van de Wetenschapswinkel
Utrecht in opdracht van het
plaatselijke meldpunt tegen dis
criminatie. Het rapport is giste
ren gepubliceerd.
De helft van alle 46 meldpun
ten deed mee aan een enquête.
Achttien meldpunten kwamen
in 1990 met in totaal 82 aangif
ten wegens discriminatie. Daar
van zijn er zestien (twintig pro
cent) niet opgenomen door de
politie. Veel meldpunten wor
den niet op de hoogte gehou-
den haag gpd
Minister Pronk van ontwikke
lingssamenwerking riskeert een
conflict met de CDA-fractie en
minister Van den Broek van
buitenlandse zaken over de wa
penleveranties aan Turkije.
Pronk zei gisteren voor de Vara-
tv dat Turkije geen wapens
meer mag krijgen uit Nederland
omdat daarmee mensenrechten
worden geschonden. De meer
derheid van de Tweede Kamer
en minister Van den Broek heb
ben vorige week juist uitgespro
ken dat wapenleveranties niet
worden uitgesloten, omdat Tur
kije lid van de Navo is. Boven
dien vindt Van den Broek, sa
men met CDA en WD, dat Tur
kije terecht optreedt tegen
'Koerdische terroristen'.
Werkdrukproblemen bij Gerechtshof Den Haag verholpen
Het probleem van te weinig cellen neemt weer in volle
omvang toe. Dat heeft staatssecretaris Kosto van justitie
gisteren in de Tweede Kamer erkend. „We hadden ver
wacht dit jaar een evenwicht te bereiken tussen behoefte
en capaciteit, maar de realiteit blijkt pittiger te zijn", al
dus Kosto. De geplande uitbreiding van het gevangenis
wezen waarvoor in het Regeerakkoord 120 miljoen gul
den extra is uitgetrokken, is volgens hem onvoldoende.
den haag
„Ik heb niet de illusie dat na het
uitbreidingsplan geen nieuw
plan nodig is, zelfs niet als er
meer alternatieve sancties wor
den opgelegd", aldus de be
windsman. Kosto weet de stij
ging van het cellentekort aan de
rechterlijke macht, die langere
gevangenisstraffen oplegt.
Daarnaast legt ook het aange
scherpte beleid ten aanzien van
illegale vreemdelingen druk op
de cel-capaciteit.
Het ihinisterie ging er vorig
jaar nog van uit dat de behoefte
aan celruimte met driehonderd
plaatsen zou toenemen. Ach
teraf bleken er ruim zeshonderd
extra cellen nodig. Bij dat cijfer
is overigens geen rekening ge
houden met de benodigde cel
ruimte voor illegale vreemdelin
gen.
Door het cellentekort moet
justitie steeds meer verdachten
gedwongen op vrije voeten stel
len. Werden in 1990 nog 800
verdachten heengezonden, in
1991 bedroeg het aantal al
1.200. Het ministerie van justi
tie beschikt nog niet over de cij
fers van het eerste kwartaal in
1992, maar verwacht in elk ge
val geen daling.
De problemen bij het Ge
rechtshof In Den Haag, waar
door vorig jaar verdachten niet
konden worden vervolgd omdat
de termijn voor redelijke vervol
ging was verstreken, zijn onder
controle. Dat heeft minister
Hirsch Ballin van justitie giste
ren in de Tweede Kamer ge
zegd.
In hoger beroep werden vorig
jaar 413 verdachten vrijgespro
ken omdat het Hof de hoeveel
heid zaken niet aankon. Hirsch
Ballin wees erop dat het in alle
gevallen ging om zaken waarbij
het geldboetes van minder dan
vijfduizend gulden betrof of cel
straffen van minder dan drie
maanden.
De problemen bij het Ge
rechtshof ontstonden volgens
Hirsch Ballin door een tekort
aan zittingscapaciteit en een
sterke toename van het aantal
zaken in hoger beroep. Door
het aanstellen van drie extra
raadslieden, het houden van ex
tra strafzittingen, een verbeter
de automatisering en een inter
ne reorganisatie zijn de proble
men nu opgelost.
Volgens Hirsch Ballin kampt
ook het Gerechtshof in Amster
dam met capaciteitsproblemen.
De hoeveelheid zaken die daar
nog moeten worden behandeld,
is opgelopen van 1.000 in 1990
tot 1.800 vorig jaar,
de 1.800 arbeidsplaatsen bij de
fabricage van pc's. In Nederland
wordt een verlies verwacht van
120 banen, waarvan ongeveer
75 in Tilburg en de rest in Eind
hoven en Best.
In principe kan op computers
alleen winst gemaakt worden
door te doen aan goedkope
massaproduktie of door voor de
zakelijke markt zeer gespeciali
seerde produkten te leveren
met een hoge toegevoegde
waarde. Geen van beide tgaat
voor Philips op.
Het argument dat het con
cern- steeds heeft gebruikt om
toch - op bescheiden schaal -
pc's te blijven produceren, lijkt
echter nog steeds van kracht:
Philips wil ook op dit terrein
met de neus bovenop nieuwe
ontwikkelingen blijven zitten,
bij voorkeur tegen zo laag mo
gelijke kosten.
Rapport wijst op gebrekkige praktijk
den van het verdere verloop van
de zaak.
Wel blijkt dat een aantal aan-
giften niet wordt doorgegeven
aan het openbaar ministerie. Bij
de achttien arrondissementen
kwamen in 1990 in totaal 49
discriminatiezaken binnen.
Twintig maal werd de verdachte
uiteindelijk niet vervolgd.
Op grond van het rapport
zegt het Utrechtse meldpunt
dat er concreter en scherper in
structies moeten komen voor
de politie. In het rapport wordt
slachtoffers van discriminatie
geadviseerd een klacht in te die
nen als het optreden van de po
litie in strijd is met de wet of het
overheidsbeleid.
Mocht een officier van justitie
besluiten een discriminatiezaak
niet te vervolgen, dan kan het
slachtoffer (of het meldpunt)
daarover schriftelijk klagen bij
het gerechtshof.
De kans is groot dat het hof
dan alsnog besluit de verdachte
te vervolgen, aldus de Weten
schapswinkel Utrecht.
Vinken tijdens zijn toelichting op de cijfers.
FOTO NIEUW ANEFO
amsterdam
De bestuurstop van het uitgeversconcern Elsevier
is te groot. „Er zitten teveel mensen aan tafel", zei
bestuursvoorzitter professor P. Vinken gisteren
tijdens de toelichting op het jaarverslag over
1991. Volgens Vinken stapte bestuurslid H. Luykx
om die reden onlangs uit de top. En daarbij zal
het niet blijven.
Zelf denkt Vinken overigens nog niet aan op
stappen. Toen erop werd gewezen dat hij bijna 65
is en dat het dus tijd wordt een opvolger te be
noemen, antwoordde Vinken dat hij het discrimi
nerend vindt om aan te nemen dat iemand van
65 jaar geen groot concern meer zou kunnen lei-
den.
Minder mensen en meer winst lijkt het motto
van Elsevier. Winst maken gaat boven omzet
groei, zei Vinken. Elsevier behaalde over 1991 een
nettowinst van 385 miljoen gulden. Dat was
weliswaar 122 miljoen minder dan in het voor
gaande jaar, maar toen kwam 164 miljoen uit een
buitengewone bate door de verkoop van een be
lang in Wolters Kluwer. De omzet vorig jaar be
droeg 2,2 miljard gulden. Een jaar eerder noteer
de het concern een nettowinst van 506,9 miljoen
gulden op een omzet van 2 miljard.
De overname van uitgeverij Pergamon van de
uitgeversmagnaat Robert Maxwell is zeer profijte
lijk gebleken. In het verslag over 1990 hield Else-
viers raad van bestuur het er nog op dat de over
name in het eerste jaar een negatieve invloed zou
hebben op de winst. Dat is meegevallen. De
waarde van Pergamon ligt volgens Vinken nu al
hoger dan de anderhalf miljard gulden die ervoor
is betaald.
De bestuursvoorzitter sloot gisteren niet uit dat
Elsevier over enige jaren geen wetenschappelijke
bbeken meer zal uitgeven. De oplage van deze
boeken is zo klein en de uitgave zo auur, dat het
rendabeler is gespecialiseerde wetenschappelijke
tijdschriften uit te geven. Elsevier is een van de
groten onder de uitgevers van wetenschappelijke
publicaties in de wereld.
den helder Kningin Beatrix bracht gisteren In Den Helder een werkbezoek aan de mijnendienst van de
Koninklijke Marine. Hier begeeft ze zich aan boord van de Alkmaar, een van de mijnenvegers, foto anp
Kamer wil in
huursubsidie
minder snijden
den haag»
Beschuldiging Amnesty International:
Een meerderheid van de Twee
de Kamer wil minder snijden in
de individuele huursubsidie
dan staatssecretaris Heerma
(volkshuisvesting) van plan is.
PvdA, D66, WD en Groen Links
kwamen gisteren bij de behan
deling van dat plan met voor
stellen om jongeren en alleen
staanden te ontzien. Het CDA
gaat wel akkoord met de voor
nemens van de staatssecretaris.
Heerma wil per 1 juli een toe
slag op de huursubsidie voor al
leenstaanden tot 65 jaar af
schaffen. Dat betekent dat zij,
afhankelijk van huur en inko
men, vele tientjes per maand
subsidie kunnen mislopen. Ver
der wil de bewindsman jonge
ren tot 23 jaar alleen nog huur
subsidie geven als hun huur
niet meer dan 450 gulden per
maand bedraagt. Ook wil hij het
maximum jaarinkomen verla
gen waarbij men nog recht
heeft op huursubsidie.
De maatregelen zijn nodig
om de uitgaven voor huursubsi
die (nu zo n 1,8 miljard per jaar)
in de hand te houden. Ze leve
ren een bedrag op van 123 mil
joen in 1994.
den haag willemstad
De Nederlandse Antillen schen
den de mensenrechten. De poli
tie van de eilandengroep maakt
zich schuldig aan systematische
mishandeling van gevangenen.
Dat zegt Amnesty International.
De organisatie, zo staat in een
Amnesty-blad dat morgen ver
schijnt, heeft besloten ae eilan
dengroep op te nemen in haar
jaarboek 1992. Daarin wordt
een opsomming gegeven van
landen die mensenrechten
schenden. De Nederlandse An
tillen zijn nooit eerder in het
jaarboek genoemd.
Amnesty heeft klachten over
de schending van de mensen
rechten eind vorig jaar aan de
Antilliaanse regering voorge
legd. Die zou daarop niet heb
ben gereageerd. Amnesty stelde
een onderzoek in naar aanlei
ding van de dood van enkele ar-
ratanfien in 1990 1991. Zij
zouden zijn overleden na mis
handeling door de politie.
Dat onderzoek resulteerde in
'zo n half dozijn klachten', aldus
onderzoeker David Braham.
De Nederlandse Antillen stel
den zelf in augustus 1991 een
onderzoek in naar de omstan
digheden waaronder de arres
tanten waren overleden. Daar
uit vloeide geen enkele klacht
voort, aldus de voorzitter van de
onderzoekscommissie, ex-gou-
vemeur Raoul Romer.
Premier Maria Liberia Peters
zegt in een reactie dat het on
derzoek nog niet is afgerond. Zij
zei niets te weten van een brief
met een verzoek om een reactie
op de klachten van Amnesty In
ternational. „Die zal wel naar de
competente instanties zijn ge
gaan. Mogelijk hebben die de
brief doorgegeven aan de com
missie die de zaak onderzoekt
We zullen moeten nagaan hoe
dat zit".
Geruchtmakende zaken op de
Nederlandse Antillen waren de
dood van Henry Kenneth Every
in 1990 en die van de Jamaicaan
Leroy Neil in 1991.
Every overleed tijdens een
tocht naar het politiebureau,
terwijl Neil stierf in een politie
cel nadat hij volgens medege
vangen door de politie was mis
handeld.
Gevangenen kiezen vaker voor opleiding in bajes
zwaag gpd
Achter dikke betonnen muren,
getraliede vensters en zware
metalen deuren gaat een nieu
we vorm van onderwijs schuil.
Dolf Krom (28) kan daarover
meepraten. Met het halen van
een deelcertificaat voor timmer
man bezorgde hij het huis van
bewaring in Zwaag onlangs een
landelijke primeur. Voor het
eerst werd in Nederland een
dergelijk getuigschrift uitgereikt
in een huis van bewaring.
Dat onderwijs steeds popu
lairder wordt in de Nederlandse
gevangenissen, staat volgens
Theo van Groningen als een
paal boven water. Van Gronin
gen is het hoofd sociaal-cultu
reel werk van de Glasbak, zoals
het huis van bewaring in Zwaag
ook wel wordt genoemd. Vol
gens hem kiezen gedetineerden
steeds vaker ervoor scholing te
volgen in plaats van andere ac
tiviteiten te ondernemen in de
werkplaatsen.
Het idee om gedetineerden
gedurende zes maanden een
basisopleiding voor een echt
vak te bieden, is overigens niet
afkomstig uit Zwaag. Het plan
werd drie jaar terug geboren in
het huis van bewaring De Ber
gerhout in Alkmaar. Daar werd
de streekschool van het Alk-
waard College te hulp geroepen
om een praktijkgericht lespro
gramma op poten te zetten. Het
college kreeg snel nieuwe klan
dizie: de half open penitentiaire
inrichting Westlinge in Heer-
hugowaard en de Glasbak in
Zwaag. In deze drie gevangenis
sen geeft het Alkwaard College
nu les aan zo'n honderd leerlin
gen. Achter de tralies is Dolf nu
de eerste die met een diploma
van deze school op zak loopt.
Uitslover
„Ik zat al drie maanden in
Zwaag toen de opleiding in de
bouw en hout hier «vend ge
start", zegt de 28-jarige gedeti
neerde. „Ik heb me meteen in
geschreven en was de eerste.
Vooral in het begin was het niet
altijd gemakkelijk. In de groep
werd je uitgemaakt voor uit
slover en studicbol. Maar als ik
met iemand alleen was, werd er
heel anders gereageerd. Dan
voelde je iets van ontzag."
In de bajes in Zwaag zitten
192 gedetineerden. Ruim de
helft zit vandaag de dag gere
geld in de schoolbanken. Het
overgrote deel van de gedeti
neerden in Zwaag heen, net
zoals Dolf, hoogstens een paar
jaar lager beroeps onderwijs
achter de rug. Dolf heeft zijn lts
en avond-mavo niet afgemaakt,
had geen zin in studeren en be
landde acht jaar terug voor het
eerst in de gevangenis. Toen hij
vrijkwam belandde hij snel weer
op het verkeerde pad en inmid
dels zit hij al weer negen maan
den. Hij is er ditmaal echter van
overtuigd dat hij nu wél slaagt
in de maatschappij. .Als je echt
wilt, kom je aan het werk met
deze opleiding- Daarvan ben ik
overtuigd. Of ik bij mijn sollici
tatie ook zal vermelden dat ik
heb gezeten? Ben je gek.' Als ik
dat zeg, wil niemand mij heb
ben. Nee. dat verzwijg ik. I-ater,
als ik een tijdje werk en mijn
baas weet wat ik allemaal kan.
Dan maak ik er geen geheim
De werkgevers nemen vol
gens adjurrct directeur Troost
van de Glasbak overigens geen
risico door een ex-bajesklant in
huis te halen. „Eens een dief, al
tijd een dief gaat bij deze men
sen niet op. Ze hebben gekozen
voor die opleiding om juist niet
meer terug te keren in dat cri
minele circuit."
Geen zin
Veel gevangenen in de Glasbak
die niet meedoen met de lessen
van iir icreeluhooi, hebben
volgens Troost gewoon geen
zin ,,Dic Kuan gewoon hun tttd
uit en gaan daarna op de oude,
criminele voet verder. Daar
naast heb je nog een groep ge
dragsgestoorden die eigenlijk in
een psychiatrische inrichting
thuishoort. De derde categorie
die niet meedoet, bestaat uit
buitenlanders die na hun de
tentie het land worden uitge-
wordt gestud
zienlijk rustiger dan op andere
afdelingen van de Glasbak. De
agressie is minder en het ziekte
verzuim in het huis van bewa
ring in Zwaag is slechts 7 pro
cent. ..Dat is de helft van het
landelijk gemiddelde bij de an
dere gevangenissen". zegt
Troost. „|c moet dit niet zien als
het 'Ei van Columbus'. Maar het
creatief omgaan met de moge
lijkheden heeft zondeT meer wél
een poridd efloi i
