m
Bonden eisen 700 miljoen
voor lerarensalarissen
Binnenland
Milieudefensie wil af
van vliegvakanties
'Lasten burgers en
bedrijven verlagen'
Het nieuwe
nummer
voor inlichtingen
binnenland.
'Hebben wij enkel gestaakt
voor een jaartje uitstel?'
Met een grote boog om werkwillige heen
'Filosofietjes' Ter Beek
steken Van den Broek
'Ziektekostenpremies
in '93 16 omlaag'
WOENSDAG 8 APRIL 1992
3
Algrmetn Nederlands Persbureau
Meer lichaamsdelen in water gevonden
Amsterdam De Amsterdamse politie heeft gistermorgen in de
Schinkel bij de Overtoomsesluis een arm gevonden. Een stukje
verderop in de Korstverlorenvaart vond de politie ook een
schouder. Maandagmiddag viste de politie uit hetzelfde water al
twee vrouwenbenen op. Sectie moet nog uitwijzen of de li-
chaamdelen bij elkaar horen.
amsterdam
Tachtig liter water per dag,
2.500 vierkante meter akker
land, 6.100 vierkante meter
grasland en 0,4 kubieke meter
hout. Daarmee moet iedere
wereldburger het in 2010
doen, vindt de Vereniging
Milieudefensie. De vereniging
noemt dat de 'milieugebruiks
ruimte' en presenteerde de cij
fers vandaag in het Aktieplan
Duurzaam Nederland.
Alleen als de aanslag van de
mens op de natuurlijke hulp
bronnen wordt ingeperkt, kan
er volgens Milieudefensie spra
ke zijn van een duurzame ont
wikkeling, waarbij het milieu
niet verder wordt aangetast.
„Duurzame ontwikkeling",
schrijft Milieudefensie, „bete
kent leven binnen de beperkte
milieugebruiksruimte. Dat
vraagt extra offers van de rijke
landen omdat zij door hun
grote milieugebruik te weinig
voor andere landen overlaten
om zich te ontwikkelen."
Milieudefensie wijst erop dat
duurzaamheid meer is dan
schoner produceren en het
verbieden van gevaarlijke stof
fen. „Er zullen niet alleen dras
tische technische en structure
le veranderingen plaats moe
ten vinden. Zeker zo belangrijk
is een verandering van de
menselijke cultuur. De mens
die kwaliteit verkiest boven
kwantiteit en die consumptie-
groei niet vanzelfsprekend
vindt."
Wanneer een en ander con
creet wordt vertaald, blijtk dat
de Nederlandse burger in de
toekomst anders moet wonen,
anders aan landbouw moet
doen en anders met zijn vrije
tijd moet omspringen. Zo zal
de woonruimte per persoon
niet groter worden. De elektri
sche apparaten in de huishou
dens moeten worden vervan
gen door de zuinigste variant
die er op de markt is. Bij het
uitoefenen van hobby's moet
minder energie worden ge
bruikt en moet het milieu min
der worden vervuild. Vliegva
kanties moeten een uitzonde
ring worden.
Het verbruik van vlees zal
volgens Milieudefensie met 60
tot 80 procent moeten afne
men. Er worden straks minder
produkten gegeten die van ver
worden gehaald en er moeten
meer produkten van de volle
grond en minder van de glas
tuinbouw worden betrokken.
Als dat allemaal gebeurt, dan
blijft er volgens Milieudefensie
genoeg ruimte in de wereld
voor de produktie van genot
middelen als koffie, tabak,
thee en cacao en niet-voe-
dingsprodukten zoals katoen,
wol en linnen.
Sombere CPB-topman wil lagere btw
enschede Veertien kunstschil- den. Met deze spectaculaire actie hoog niveau. Ze maken schilde- derland om te praten. Ook trek-
ders uit heel Nederland hebben treedt het Enschedees Kunste- rijen die voor iedereen zonder ken ze naar buiten om bijvoor
gisteren in de open lucht een naars Collectief voor het eerst uitleg begrijpelijk zijn. Hun werk beeld door het maken van schet-
stadsgezicht van Enschede ge- naar buiten. Tot het Enschedees is te vinden in vele huiskamers. sen voorbereidingen te treffen
schilderd. Het ruim zes vierkante Kunstenaars Collectief behoren De leden van het collectief ont- voor schilderijen. foto»anp
meter grote kunstwerk wordt aan uitsluitend Nederlandse kunste- moeten elkaar enkele keren per frans van der linde
de gemeente Enschede aangebo- naars die realistisch schilderen op jaar in Enschede of elders in Ne-
CDA en PvdA in de clinch over achterstand in betaling
den haag cpd
CDA. PvdA en VVD willen dat
het kabinet voor 1993 komt met
voorstellen om de lasten voor
burgers en bedrijven te verlich
ten. Dit blijkt uit de reacties van
de drie fracties op het gisteren
door het Centraal Planbureau
(CPB) gepresenteerde Centraal
Economisch Plan 1992. Ook
deed het CPB enkele voorspel
lingen voor 1993. D66 vindt de
roep om lastenverlichting 'voor
barig'.
Hei PB voetslet óm hel B
nancieringstekort van de rijks
overheid volgend jaar uitkomt
op 4,2 procent. Dat is hoger dan
het gewenste niveau van 3,75
procent. De verhouding tussen
de aantallen werkenden en
niet-werkenden zal verslechte
ren. Dat betekent dat de koppe
ling tussen lonen en uitkeringen
in gevaar komt.
Verder schat het Planbureau
de economische groei volgend
jaar op 2,25 procent ofwel een
kwart procent minder dan tot
nu toe gedacht. De werkloos
heid stijgt met 25.000 mensen.
Er komen, net als dit jaar,
40.000 banen bij. De inflatie ligt
volgens het CPB volgend jaar op
4,25 procent ofwel 0,75 procent
hoger dan dit jaar. De lonen
zullen in 1993 stijgen met 4,5
procent.
Bij de presentatie van het
Centraal Economisch Plan 1992
zei CPB-directeur Zalm gisteren
dat het kabinet de btw volgend
De vier grote vakbonden in het onderwijs willen de rege
ring onder zware druk zetten om iets te doen aan hun sa
larisachterstand. Tijdens een vergadering van kaderleden
in Den Bosch eisten zij vandaag minstens 700 miljoen
gulden van minister Ritzen van onderwijs. Eind deze
week spreekt het kabinet ook over de onderwijsbegroting
bij de behandeling van de Voorjaarsnota.
den bosch gpd-anp
Voor inlichtingen over telefoonnummers, telefoonverkeer c
gesprekstarieven belt u voortaan 06-8008.
Het tarief is 15 cent per oproep.
Tot uw dienst, PTT Telecom.
De bonden ABOP, NGL, PCO en
KOV willen onder meer dat be
ginnende leraren in een hogere
schaal terecht komen en daarna
sneller stijgen. Vervangende on
derwijzers moeten een volledig
salaris ontvangen en de laagst
betaalden - zoals conciërges en
amanuenses - moeten er aan
zienlijk op vooruitgaan.
Minister.Ritzen heeft al ge
zegd dat hij zich in het kabinet
graag hard wil maken voor de
eisen, maar de vraag is alleen
waar het geld vandaan moet ko-
De regeringspartijen CDA en
PvdA hebben gisteren juist
hooglopende ruzie gekregen
over de lerarensalarissen. Mi
nister Ritzen vindt dat de CDA-
fractie in de Tweede Kamer een
'onaanvaarbare politieke hob
bel' heeft opgeworpen door een
nieuw onderzoek te eisen naar
de salarisachterstand in het on
derwijs.
„Dit kan zo niet", zei een
woedende Ritzen gisteren na af
loop van een tumultueus over
leg met de Tweede Kamer. Kort
daarvoor had de CDA-fractie
geweigerd onomwonden haar
vertrouwen uit te spreken in de
PvdA-bewindsman. De zaak
kwam op scherp te staan omdat
het CDA (samen met oppositie
partij WD) een aanvullend on
derzoek eist naar de salarissen
in het onderwijs. Op dat onder
zoek moet 'het keurmerk van
onafhankelijke derden' staan.
Uit een recent onderzoek dat
in opdracht van het departe
ment van onderwijs en weten
schappen werd verricht, blijkt
dat leerkrachten gemiddeld 10
procent te weinig verdienen in
vergelijking met rijksambtena-
CDA en WD willen dat niet
alleen de loonzakjes vergeleken
worden, maar ook andere ar
beidsvoorwaarden als vrije tijd
en wachtgelden. Volgens PvdA,
Groen Links, D66 en SGP is een
nieuw onderzoek - althans op
Stakers in vertwijfeling door verdeeldheid bonden
utrecht ron kragten
en pi eter couwenberg
Verbijsterd en woedend tegelijk
waren de 150 stakende NS'ers
van de ochtendploeg op
Utrecht CS. Vol goede moed
hadden zij zich vanochtend om
half vijf voor de derde dag inge
schreven als staker. Ze moesten
nog even doorzetten, vertelde
het kader opgewekt, want hun
onderhandelaars legden de
laatste hand aan de cao. Rond
vijf uur wordt met gejuich de
mededeling ontvangen dat de
onderhandelaars onderweg zijn.
Dan komt Wim Korteweg, de
onderhandelaar van de ver-
voersbond FNV binnenstuiven.
Alleen. „En dat heeft een re
den", bitst de onderhandelaar.
Langzaam begint het bij de sta
kers te dagen. De bonden zijn
uit elkaar gespeeld door NS.
Langzaam leest Korteweg het
akkoord voor. „Shit". „Nee, hè.
Hebben we hier twee dagen
voor gestaakt." Een donderend
fluitconcert barst los.
Voor Korteweg hoeft het alle
maal niet meer. „Ik wil naar
huis. Ik ga niet met Joop (Kruse)
in discussie." Pas in de gang, uit
het gehoor van de stakers,
wordt duidelijk welke ravage de
kleine stakingsleider heeft aan
gericht.
Korteweg wordt tegengehou
den door woedende kaderleden
van de vervoersbond CNV en de
FSV. „Samen uit, samen thuis,
Wim. Je had op Joop (Kruse)
moeten wachten en niet zo
maar uit het overleg moeten
weglopen om hier je verhaal te
doen", bijt een massieve FSV'er
hem toe. Een CNV-kaderlid wil
hem bijna te lijf gaan. „Het is
een minne streek van je. Je hebt
de eenheid doorbroken".
Maar ook van het eigen kader
krijgt Korteweg er van langs. „Je
kunt nu niet weggaan. Hoe
moeten wij onze leden rustig
houden." De teleurstelling is
voor Korteweg toch te groot. Op
de lippen bijtend, blaast hij de
aftocht. Alleen. Zijn secondant
Jan Koster blijft wachten op
Joop Kruse.
Veel kansen krijgt de FSV-
voorman niet meer om zijn ver
haal te doen. „Wij willen geen
poencontract. Daarvoor staken
wij niet", brult de menigte. „Wij
willen stemmen. Nu." Kruse
kan niet anders dan het princi
pe-akkoord puntsgewijs voor te
lezen.
Twijfel en wanhoop verschij
nen op steeds meer gezichten.
Conducteurs maken elkaar ver
wijten. Het stakersfront scheurt
in tweeën. De ene helft wil ver
der staken, want hun bond is
weggelopen bij de onderhande
lingen. De andere helft wil de
eigen voorman niet zomaar af
vallen, maar is bang. Bang dat
het allemaal voor niets is ge
weest. Dat volgend jaar toch
flexibele werktijden worden in
gevoerd bij NS. Koster gooit olie
op het vuur door te roepen dat
volgend jaar per NS-dienst een
andere cao zal gelden.
De stakende NS'ers lopen
reddeloos verloren rond. Zij
moeten vandaag weer aan het
werk, ook van de FNV. Maar is
dit het dan? „Hebben we twee
dagen gestaakt enkel om een
jaar uitstel te krijgen?", vraagt
een machinist zich wanhopig
Gistermiddag hebben in Utrecht
enige honderden stakende machi
nisten uit het hele land NS-direc-
teur sociale zaken A. Messing de
brief teruggegeven, waarin hij het
personeel het afgelopen weekein
de opriep niet te gaan staken, fot
o nieuw anefo rob c. croese
den haag ben maandag
De werkwillige machinist praat
met gedempte stem. „Kijk, ik
ben niet georganiseerd, dus doe
ik gewoon m n werk." Hij kijkt
schichtig om zich heen. Bang
dat iemand van het overal rond
lopende vakbondskader hem
ziet praten.
Voor dag en dauw is de
werkwillige machinist aan zijn
werk begonnen. Samen met ve
le anderen. „We mogen ons
werk doen. We hebben respect
voor eikaars opvattingen, zo
werkt'dat bij de NS. Van vijan
delijkheid heb ik nog niets ge
merkt."
Haastig stapt hij z'n trein bin
nen, een sprinter die exact vol
gens dienstregeling vertrekt.
Het aantal passagiers blijft tij
dens de gehele tocht onder de
tien. Op de stations gaan de
deuren even open en worden
vrijwel meteen weer gesloten.
Er stapt toch bijna niemand in.
Een politieagent, een paar scho
lieren en twee duizelige junks.
„Ik rijd alleen de treinen die
in m'n rooster staan. Andere
treinen doe ik niet. Dat is be
smet werk en daar begin ik niet
aan", zegt de werkwillige ma
chinist. „Ik denk dat er al met al
toch nog twee tot drie treinen in
het uur rijden. Maar heel onre
gelmatig. Soms rijdt er twee uur
niets, dan weer een stel in één
keer. Er is geen peil op te trek
ken."
„Natuurlijk ben ik het met de
acties eens", verklaart hij, bijna
plechtig. „Maar ik vind dit mid
del een beetje te fors. En, zoals
ik al zei, ik ben niet georgani
seerd. Dus werk ik door. Je zet
m'n naam toch niet in de krant,
hè?"
Die beschroomde houding is
tekenend voor de werkwilligen
onder het NS-personeel. De
angst zit er goed in. Het liefst
praten ze met niemand en doen
ze onzichtbaar hun werk, in stil
te, niet gestoord door andere
collega's die wel het bijltje erbij
hebben neergegooid. Volgens
de NS zijn 21.000 personeelsle
den nog gewoon aan het werk,
tegen 4.000 tot 5.000 stakers.
Wie beschermt in dit soort
dagen de werkwillige werkne
mer, die zich van stakingsop-
roepen niets aantrekt, door zijn
collega's vaak met de nek wordt
aangekeken en doorgaans als
'onderkruiper' wordt aange-
jaar moet veriagen. Daarvoor
moet volgens hem ongeveer 2
miljard gulden worden uitge-
trol&en. Gebeurt dat. dan kan
de inflatie (geldontwaarding)
een half procent worden terug
gedrongen. Dat betekent dat
werknemers hun looneisen wat
kunnen matigen en dat is weer
goed voor de werkgelegenheid.
Bovendien heeft het drukken
van de inflatie een gunstig effect
op de rente.
Zalm noemde de vooruitzich
ten voor dit en volgend jaar
„verontrustend". Hij wees erop
dat de winstgevendheid van be
drijven steeds verder daalt, dat
de investeringen al sinds 1990
elk jaar dalen, en dat de ar
beidskosten (het aandeel van de
loonkosten in de totale bedrijfs
kosten) juist met 2.5 procent
per jaar stijgen. Bij elkaar leidt
dat tot een oplopende werk
loosheid.
Zalm noemde het „heel wen
selijk" dat het kabinet 'iets' zet
tegenover de 2 miljard gulden
lastenverzwaringen die het op
grond van de Tussenbalans in
petto heeft voor volgend jaar.
Zalm vindt dat dat geldt niet
mag worden gevonden door het
financieringstekort dan maar
minder te verlagen. Het enige
wat er volgens hem dus opzit, is
extra bezuinigen op de over
heidsuitgaven. Op die manier
moet het geld worden gevon
den dat is gemoeid met de door
Zalm voorgestelde btw-verla-
Minister voelt zich gepasseerd
korte termijn - niet nodig: de
achterstand is duidelijk genoeg.
Omdat CDA en WD eerst de
uitkomst van een dergelijk on
derzoek willen hebben alvorens
een beslissing te nemen over
verhoging van de lerarensalaris
sen, zou er in 1993 nog niets ge
daan kunnen worden. CDA-
woordvoerder Tuinstra zei met
vertraging beter te kunnen le
ven dan met kabinetsbeslissin
gen die gebaseerd zijn op 'drijf
zand'.
Ritzen en staatssecretaris
Wallage willen het verzoek om
een nader onderzoek wel inwil
ligen, maar willen niet dat 1993
een 'verloren' jaar wordt. De
WD houdt vast aan haar voor
nemen om Ritzen dan maar te
passeren en als parlement een
hernieuwd onderzoek naar de
lerarensalarissen in te stellen.
Of het CDA de WD daarin blijft
steunen, hangt af van politiek
overleg.
geïrriteerd over het 'eigenge
reide' optreden van zijn PvdA-
collega Ter Beek van defensie.
Het zit Van den Broek dwars dat
Ter Beek Buitenlandse Zaken
niet van tevoren heeft geraad
pleegd over zijn geruchtmaken
de toespraak waarin hij vorige
week een verdere inkrimping
van de krijgsmacht aankondig
de. De toespraak wordt op Bui
tenlandse Zaken geringschat
tend afgedaan als 'een privé-fi-
losofietje' van Ter Beek-
Op Buitenlandse Zaken vindt
men dat Ter Beek de veilig
heidsrisico's voor West-Europa
te rooskleurig afschildert. Een
aahval op het verdragsgebied
van de Navo-landen wordt door
Ter Beek uitgesloten, sinds het
uiteenvallen van de Sovjetunie.
Tijdens het debat over de be
groting Defensie in de Eerste
Kamer zei Van den Broek gister
avond: „Er blijven onvoorspel
bare risico's over waarbij het
Navo-verdragsgebied in het ge
ding kan komen". De situatie in
Oost-Europa kenschetste Van
den Broek als een „potentieel
explosief mengsel" en „West-
F.uropa moet niet denken dat ze
buiten schot blijft als regionale
en lokale conflicten in Oost- en
Midden-Europa uit de hand lo
pen."
De bijdrage aan VN-vredes
operaties noemde Van den
Broek nadrukkelijk een „extra
taak voor Defensie néést tradi
tionele Navo-takenTer Beek
zei vorige week dat in de toe
komst ieder onderdeel van de
krijgsmacht in principe inzet
baar moet zijn voor VN-vredes
operaties.
Het steekt Van den Broek dat
Ter Beek uitspraken doet over
de Nederlandse inbreng in de
Navo en de afschaffing van die
dienstplicht zonder met hem
daarover van gedachten te wis
selen. Buitenlandse Zaken is na
melijk verantwoordelijk voor de
Nederlandse inbreng in de
Navo en Van den Broek vindt
dat eventuele afschaffing van de
dienstplicht éérst door hem
moet worden voorgelegd aan de
Navo-bondgenoten. Dc handel
wijze van Ter Beek is volgens
diplomaten van Buitenlandse
Zaken dan ook allerminst colle
giaal en niet zo netjes.
Met een verwijzing naar de
„interessante rede van mijn col
lega en vriend Ter Beek", voor
spelde Van den Broek gister
avond dat hij nog vaak met Ter
Beek „de degens zal kruisen"
over veiligheidsvraagstukken.
CPB komt met nieuwe berekeningen
duid? „Wij hebben geen richt
lijn hoe we ons tegenover de
werkwillige opstellenzegt een
woordvoerder van de Vervoers
bond FNV. „Tja. Met een grote
boog omheen lopen, daar komt
het wel op neer. Al is het na
tuurlijk wel zo dat ze altijd zul
len proberen de werkwilligen te
overreden. Als ze willen werken,
laten ze dat dan maar doen."
De werkwillige hoeft van de
wet geen enkele bescherming te
verwachten. „Wel It het to",
zegt mr P. van der Heijden,
hoogleraar arbeidsrecht aan de
Universiteit van Amsterdam,
„dat werkwilligen niet door fy
sieke blokkades mogen worden
gedwongen niet aan het werk te
gaan".
DEN HAAG GPD
De premies voor particuliere
ziektekostenverzekeringen kun
nen dit jaar met 6 procent om
laag en in 1993 zelfs met 16 pro
cent als de volgende stappen
van het plan-Simons worden
doorgezet Dat heeft het On
traal Planbureau (CPB) becij
ferd in het Centraal Econo
misch Plan (CEP), dat gisteren
in Den Haag is gepubliceerd. In
februari beweerde het CPB dat
de premies met 8,5 procent om
laag konden.
De becijferde daling van 6
procent baseert het Planbureau
op een stijging van de kosten in
de gezondheidszorg (vooral zie
kenhuizen) met 9 procent en
een daling van de kosten van de
verzekeraars met 15 procent
door de overheveling van medi
cijnen naar de awbz (Algemene
Wet Bijzondere Ziektekosten)
Het rekensommetje is simpel:
15 min 9 is 6 procent.
Staatssecretaris Simons van
volksgezondheid en de ziekte
kostenverzekeraars ruziën al
enige tijd over de premiedaling.
Simons zette aanvankelijk in op
sterke dalingen omdat de verze
keraars minder kosten hebben
nu dc medicijnen sinds 1 janna
ri onder de awbz (Algemene
Wet Bijzondere Ziektekosten)
vallen. Volgens de verzekeraars
kunnen de premies echter nau
welijks of slechts mondjesmaat
naar beneden vanwege de sterk
gestegen kosten van de zieken
huizen. Dc ziekenhuizen heb
ben tot en met 1990 meer kos
ten gemaakt dan de verzeke
raars hadden gedacht. De zie
kenhuizen kregen dus van dc
verzekeraars minder geld dan
nodig was om hun kosten te
dekken. De verzekeraars geven
de ziekenhuizen daarvoor nu
een compensatie en menen dat
daardoor de premies niet om
laag kunnen.
Het Planbureau concludeert
dat de particuliere verzekeraars
kiezen voor een 'voorzichtige
premiestelling' door incidentele
tegenvallers in 1991 (de finan
ciering van ziekenhuisvoorzir-
ningen) en de onzekerheid rond
financieringslasten en de stel
selherziening. Desondanks kun
nen de premies omlaag, aldus
het Planbureau.
Hoewel Simons niet meer be
weert dat de premies met zeker
15 procent omlaag kunnen, zijn
beide partijen nog niet tot een
vergelijk gekomen Een onaf
hankelijk onderzoek over de
premiedaling dat thans wordt
nagerekend door de Algemene
Rekenkamer, moet uitkomst
bieden.
