Strijd Turken en
Kurden neemt toe
Libië stapt uit angst naar Hof in Den Haag
Buitenland
Franse marine houdt
Rainbow Warrior tegen
Mijnwerkers op pad
Late waarschuwing Rusland wekt wrevel
'Kernwapenfabriek
Irak vernietigen'
Overleg vooraf aan
conferentie Karabach
DONDERDAG 26 MAART 1992
Overschot Marcos 21 april terug
manila» Imelda Marcos heeft gisteren aangekondigd dat het
stoffelijk overschot van haar echtgenoot, ex-president Ferdinand
Marcos op 21 april van de Amerikaanse staat Hawaii naar de Fi-
lipijnen zal worden gebracht. Marcos is daar tijdelijk bijgezet na
dat hij in september 1989 in ballingschap overleed. Vorig jaar
oktober kreeg Imelda toestemming om het stoffelijkk overschot
naar de Filipijnen te brengen, op voorwaarde dat Marcos in zijn
provincie Ilocos Norte zou worden begraven en niet in Manila.
Dram wordt nieuwe munt Armenië
jerevan Het Armeense parlement heeft gisteren de officiële
naam goedgekeurd voor de nieuwe munteenheid van de repu
bliek. De munteenheid zal "dram" gaan heten. Eén dram is
honderd "luma's" waard.
Vredesakkoord Mali met Toearegs
algiers Mali heeft gisteren in de Algerijnse hoofdstad Algiers
een vredesakkoord gesloten met de naar vrijheid strevende
Toearegs, een nomadenvolk in de Sahara dat verwant is met de
Berbers. Het akkoord wordt op 9 april ondertekend in Bamako,
de hoofdstad van Mali. Beide partijen hebben ingestemd met
een gevangenenruil en met terugkeer van Toeareg-vluchtelingen
naar Mali. Het ajdkoord voorziet ook in een zekere mate van zelf
bestuur voor de Toeareg.
Al lang gaslek in Senegalese fabriek
dakar» In de Senegalese aardnotenoliefabriek waar dinsdag bij
een explosie zeker 41 mensen om het leven kwamen lekte toen
de ramp zich voordeed al zeker drie dagen gas. Dat heeft een
werknemer die de explosie overleefde gisteren gezegd. 403 men
sen raakten gewond toen dinsdag een tankauto met vloeibare
ammoniak explodeerde. De explosie deed zich voor toen de am
moniak via een pijp werd overgetapt naar een vat, zo stond in
een verklaring van het ministerie van communicatie.
Gorbatsjov moet in Moskou blijven
moskou Michaïl Gorbatsjov mag de eerste tien dagen van april
Moskou niet verlaten in het kader van een justitieel onderzoek
naar eventuele geheime geldovermakingen uit de kas van de
Communistische Partij van de (voormalige) Sovjetunie. Procu
reur-generaal Stepankov meent dat Gorbatsjov „als staatshoofd
op de hoogte kan zijn geweest van bepaalde feiten die worden
onderzocht". Hij zei dat verhoor noodzakelijk is om vast te kun
nen stellen wat Gorbatsjovs persoonlijke houding in deze zaak is
geweest. Een woordvoerder van Gorbatsjov ontkende gisteren
dat reisbeperkingen zijn opgelegd.
'Ex-premier Litouwen hielp KGB'
vilnius Ex-premier Prunskiene van Litouwen is officieel be
schuldigd van samenwerking met de geheime dienst van de
voormalige Sovjetunie, de KGB. Dit staat in een verslag van een
onderzoekscommissie, dat dinsdagavond aan het parlement van
Litouwen is aangeboden. Volgens de commissie zou Prunskiene
in de jaren tachtig na haar reizen in het buitenland rapporten
voor de KGB hebben opgesteld en ondertekend met haar kode-
naam „Satrija". Prunskiene wijst de aantijgingen van de hand.
ledereen die naar het buitenland reisde moest in die jaren ver
slagen maken, aldus de ex-premier.
Roebelkoers verder omlaag
moskou De centrale bank van Rusland heeft gisteren onder
druk van de markt de officiële koers van de roebel verlaagd. Voor
een Amerikaanse dollar wordt nu 100 roebel gerekend, zo blijkt
uit gegevens van de Russische centrale bank. Vorige week was
dat nog 90 roebel. Straathandelaren bieden op de zwarte markt
125 roebel voor een dollar. Een dollar kost 1,91 gulden.
Homoseksuele predikanten toegestaan
greifswald Als eerste regionale kerk binnen de Evangelische
Kerk van Duitsland (EKD) heeft de Evangelische Kerk van Pom-
mem, in de voormalige DDR, besloten homoseksuele predikan
ten toe te laten tot het ambt van predikant. De leiding van de
kerk sprak met de kleinst mogelijke meerderheid uit dat er bin
nen de kerk „een principiële openheid" bestaat voor homo
seksuele predikanten.
papeete-parus ap-gpd
De Rainbow Warrior II, het
schip van de milieuorganisatie
Greenpeace, is gisteren even
buiten de territoriale wateren
rond het atol Muroroa door
Franse marineschepen tegenge
houden. Greenpeace wil protes
teren tegen de kemproeven die
Frankrijk uitvoert in de Stille
Oceaan.
De Franse marine probeert te
voorkomen dat de milieu-acti
visten op Mururoa voet aan
land zetten. Admiraal Francois
Querat zei dat de milieuactivis
ten „met de grootst mogelijke
beleefdheid en vriendelijkheid"
zullen worden bejegend, maar
dat ze onder geen beding zullen
worden toegelaten in de twaalf-
nijlszone rond het testgebied.
Op Mururoa staan 500 Franse
legioensoldaten klaar om de ac
tivisten tegen te houden, voor
het geval het de Rainbow War
rior lukt om door de blokkade
van de marine heen te breken.
Volgens een woordvoerster
van de milieu-organisatie
rijs is het de bedoeling ee
manent vredeskamp in te rich
ten op Mururoa om te voorko
men dat Frankrijk begin
opnieuw ondergrondse kern
proeven neemt op het atol. Bo
vendien wil Greenpeace onder
zoeken hoe ernstig het eiland
radioactief besmet is. De Franse
autoriteiten Hebben altijd be
weerd dat er geen sprake is van
hoge stralingsniveaus. Green
peace gaat er echter van uit dat
Mururoa een nucleaire vuilnis
belt zonder weerga is.
Luchtaanvallen Turkije op Kurdische bases in Noord-hak
Turkse gevechtsvliegtuigen hebben gisteren luchtaanval
len uitgevoerd op twee kampen van opstandige Kurden
in Noord-Irak. Dit nadat het geweld door Kurden in het
zuidoosten van Turkije verder was toegenomen. Bij de
aanvallen, de vierde van deze maand, werden twee kam
pen verwoest van de verboden Kurdische Arbeiderspartij
(PKK) in Hakurk.
AMkARa afp nPA oir luchtaanvallen volgden op
verklaringen van de Turkse pre
mier Suleyman Demirel waarin
hij de activiteit van Turkse Kur
dische rebellen in andere lan
den veroordeelde. Demirel
noemde echter niet de buurlan
den Irak, Syrië of Iran, waar ook
Kurdische gemeenschappen
wonen, die er door de Turkse
regering van worden beschul
digd de Kurdische opstand te
Turkse autoriteiten in de zuid
oostelijke stad Diyarbakir, die
toezien op de in het gebied uit
geroepen noodtoestand, ver
klaarden dat bij de aanvallen in
de geen slachtoffers vielen on
der burgers. Dit in tegenstelling
tot verklaringen van Iraakse
Kurdische organisaties, die ech
ter geen aantallen noemden.
Bij botsingen en aanslagen in
het zuidoosten van Turkije kwa
men gisteren zeker zes mensen
om het leven. Sinds dinsdag
avond waren de militaire vlieg
velden van Diyarbakir en Bat-
man, nabij de grens met Irak,
het toneel van intense activiteit
van de Turkse luchtmacht.
De Turkse regering heeft vol
gens de Turkse pers gekozen
voor een „duidelijke verhar
ding" van haar beleid jegens de
Kurden in het land. Anderzijds
tracht zij de huidige explosie
van het Kurdische nationalisme
in te dammen zonder de demo
cratische geloofwaardigheid van
haar regering op te offeren. De
onrust heeft ook de samenhang
aangetast van Demirels vier
maanden oude coalitieregering,
die bij haar aantreden beloofde
het Kurdische probleem te rege
len door de democratie en de
mensenrechten te versterken.
De PKK voert sinds 1984 in
het zuidoosten een guerrilla
strijd voor een onafhankelijke
Kurdische staat in het grensge
bied van Turkije, Syrië, Irak en
Iran. De strijd, waarbij zeker
3.500 mensen zijn gedood, is dit
jaar heviger geworden. Sinds
zaterdag, toen de Kurden het
nieuwjaarsfeest Nevroz vierden,
zijn bij botsingen tussen Kur
den en Turkse ordetroepen
meer dan 70 doden gevallen.
Het geweld volgde op een op
roep van de in Libanon verblij
vende PKK-leider Abdullah
Ocalan voor een opstand van de
Kurden ter gelegenheid van het
nieuwjaar.
Wijzigingen
op komst in
Franse regering
parus hans gertsen
correspondent
De Franse regering zal op korte
termijn een aantal veranderin
gen ondergaan. Premier Cres-
son bevestigde gisteravond de
al langer circulerende geruch
ten dat er wijzigingen binnen de
regering op stapel staan, maar
ging niet in op de inhoud of de
strekking van die wijzigingen.
Verandering van regering of
veranderingen binnen de rege
ring? In het eerste geval moet
premier Cresson het veld rui
men; in het tweede geval blijven
de veranderingen beperkt tot
Volgens Cresson gaat het om
veranderingen binnen de rege
ring, hetgeen inhoudt dat haar
positie niet op het spel staat.
Dat laatste is overigens verre
van zeker. Na de verpletterende
nederlaag die de socialisten
zondag leden met 18,3 pro
cent van de stemmen het
slechtste resultaat sinds haar
oprichting in 1971 is de roep
om de impopulaire Cresson te
vervangen nog sterker gewor
den.
Diverse socialistische promi
nenten hebben de afgelopen
dagen openlijk of verdekt het
vertrek van Cresson geëist.
albanv Direct na zijn nipte ze
ge (37 tegen 36 procent) een
verschil van 3000 stemmen in
de Democratische voorverkiezing
in Connecticut is Jerry Brown be
gonnen aan zijn campagne in de
belangrijke buurstaat New York.
Daar wordt op 7 april een voor
verkiezing, om een kandidaat
voor de presidentsverkiezingen
van november te selecteren, ge
houden. Brown zei gisteren in
Jackson tot vice-presi(
maken. Jackson zei later desge
vraagd dat hij „vereerd" was
„dat iemand mijn diensten op
dat niveau zou waarderen", maar
hij wilde verder geen enkele toe
zegging doen. „Het is niet het
tijdstip om daarover te spreken,
lijkt mij." foto afp
Finnen maten al eerder hogere radio-activiteit
Verscheidene Europese landen
hebben gisteren kritiek geuit
over het late tijdstip waarop
Rusland het lek in de kerncen
trale Sosnovy Bor heeft gemeld.
Vijf dagen voordat de ontsnap
ping van radio-actieve gassen
werd gemeld, is in Finland al
een verhoogde concentratie ra
dio-actief jodium gemeten.
Na het ongeluk is de onge
rustheid in Europa over de vei
ligheid van de andere zestien
centrales van het Tsjemobyl-ty
pe in de voormalige Sovjetunie
verder toegenomen, ook al
meldden de Russische autoritei
ten gisteren dat alle gevaar is
geweken.
Het Russische ministerie voor
atoomenergie classificeerde het
ongeluk gisteren als „niet ern
stig" en zei dat de straling rond
de centrale normaal is. Het lek
zou zijn veroorzaakt door een
leidingbreuk in de nacht van
maandag op dinsdag. Het pers
bureau Itar-Tass meldde dat
begin is gemaakt met de i
paratie, die ongeveer tien dagen
zal duren.
Rusland meldde het lek dins
dagochtend. Finse deskundigen
vermoeden echter dat het lek al
in het weekeinde is ontstaan.
Behalve Finland hebben ook
Noorwegen en Estland
over een late Russische
schuwing.
In de Finse plaats Lovis, 200
kilometer van de kerncentrale,
is een lichte toename van de ra
dioactiviteit geconstateerd. Ten
tijde van de ramp met de cen
trale van Tsjemobyl, in 1986,
r, - - centrales van net isiemoDvi-ty- een oegin is gemaaKt met ae re- traie van isiernooyi. in iy«b, vereisen.
mijlszone rond het testgebied. belt zonder weerga is. 3 3
Amerikaans bombardement) te treffen, aangenomen, is groot. Tenminste tien een isolement gebracht. De Libische antwoordelijk gehouden.
den haag jos heymansq0j( ondersteunt de plannen van de vijftien leden van de Veilig- dictator koos daarop eieren voor zijn mers wTaak gezworen voo
Madrid» Een protestmars van
500 kilometer door ruim vier
honderd mijnwerkers uit Leon
is gisteren na 17 dagen in Ma
drid geëindigd. De mijnwerkers
protesteerden met hun tocht te
gen de aangekondigde reorga
nisatie van hun mijn in Ponfer-
rada. In eerste instantie kost dat
250 arbeidsplaatsen, maar de
kompels vrezen, dat op langere
termijn de mijn volledig dicht
Bij hun aankomst in Madrid
werden de 410 mijnwerkers
opgewacht door familieleden
en buurtbewoners die met 70
bussen en vele honderden au
to's vanuit Ponferrada naar de
hoofdstad waren gekomen
Ook de Madrilenen lieten zich
niet onbetuigd bij de verwelko
ming van de wandelende mijn
werkers. Toen de mijnwerkers
bij hun einddoel, het ministerie
van Industrie, Engergie en Han
del aankwamen, was de op
tocht aangegroeid tot 20 000
personen. Ook vakbondsleiders
en regionale politici waren naar
Madrid gereisd om de kompels
hun steun aan te bieden.
foto» ap
Atoomagentschap wil snel handelen
wenen-baghdad rtr-a
Het Internationaal Atoomener
gie Agentschap (LAEA) in We
nen heeft Irak gisteren opdracht
gegeven zijn faciliteiten voor de
produktie van kernwapens in
al-Atheer te vernietigen. „De
vernietiging zal idgtndf
maand beginnen onder toezicht
van een IAEA-inspectieteam",
aldus de organisatie. Iraakse
functionarissen houden echter
vol dat de fabriek in al-Atheer
bestemd is voor civiele doelein
den.
Het IAEA gaat er, ondanks
urenlang overleg met Iraakse
deskundigen, nog steeds van uit
dat de fabriek in al-Atheer in
staat is kernwapens te produce-
Wapendeskundigen van de
VN hebben gisteren in Irak ap
paratuur vernietigd voor de fa
bricage en reparatie van ballisti
sche raketten. Dat zei de leider
van de VN-teams, de Brit Derek
Boothby, gisteren in Baghdad
tegen journalisten. Bij de ver
nietigde apparatuur gaat het
ook om instrumenten voor het
mengen van vaste raket brand
stof en andere apparatuur voor
de produktie en reparatie van
Scud-raketten.
De VN onderhandelen van
daag in Wenen met Irak over
vergroting van de olie-exporten.
Irak heeft al laten weten in te
stemmen met toezicht op zijn
olie-export maar niet in te
stemmen met het VN-plan voor
olieverkopen omdat dat gelijk
staat aan inmenging in de bin
nenlandse aangelegenheden.
De Veiligheidsraad heeft name
lijk bepaald dat Irak in een pe
riode van zes maanden voor 1.6
miljard dollar ruwe olie mag
uitvoeren, mits de opbrengst
wordt gebruikt voor aankoop
van voedsel en medicijnen en
voor schadeloostclling van Ku-
wayt.
was de verhoging honderddui
zend maal groter. In Zweden en
Duitsland is tot nu toe geen ver
hoogde radioactiviteit gemeten.
Het Internationaal Agent
schap voor Atoomenergie
(IAEA) zal het ongeluk boeken
op emstigheidsgraad twee, op
een schaal van zeven graden.
Graad twee betekent dat er
sprake is van technische proble
men die geen onmiddellijk ge
vaar opleveren voor levende or
ganismen, maar die wel een
verbetering van de veiligheid
vereisen.
Azeri 's kiezen op 7 juni nieuwe president
Het Internationaal Gerechtshof in Den
Haag is vanochtend begonnen met een
hoorzitting om vast te stellen of de VS
en Groot-Brittannië het recht hebben
te dreigen met sancties tegen Libië.
Dat land weigert al maanden de twee
verdachten van de bomaanslag op het
Panam-toestel boven Lockerbie uit te
leveren, en heeft zich daarmee de woe
de van de Britten en Amerikanen op de
hals gehaald. Even leek het erop dat
het regime van Gadaffi bereid was de
twee verdachten over te dragen aan de
Arabische Liga om VN-maatregelen
te voorkomen maar gisteren trok Li
bië die toezegging in.
Libië wil dat het Gerechtshof de VS
en Groot-Brittannië verbiedt om het
land met een boycot of erger (een
Amerikaans bombardement) te treffen.
Ook Frankrijk ondersteunt de plannen
voor sancties. Libië vindt dat de ver
dachten in eigen land berecht kunnen
worden en niet uitgeleverd hoeven
worden.
De VS en Groot-Brittannië, gesteund
door een resolutie van de Veiligheids
raad van de Verenigde Naties, staan
echter op het standpunt dat de ver
dachten in dienst zijn van de Libische
overheid ze zijn allebei lid van de
geheime dienst en een proces in dat
land dus een farce^zal zijn.
De Britten en Amerikanen willen dat
de Veiligheidsraad zo snel mogelijk
mogelijk morgen al besluit tot sanc
ties tegen Libië, waaronder een verbod
op wapenhandel en luchtverbindingen
met Libië.
De kans dat zo'n resolutie wordt
aangenomen, is groot. Tenminste tien
de vijftien leden van de Veilig
heidsraad steunen de Brits-Amerikaan
se resolutie. China, India, Marokko en
Zimbabwe zijn tegen, maar alleen Chi
na kan de resolutie met een veto te
genhouden. De Chinezen lijken niet
van plan dat te doen. Om die reden
heeft Gadaffi het Gerechtshof gevraagd
zo snel mogelijk uitspraak te doen om
sancties te voorkomen. Maar een uit
spraak wordt op z'n vroegst pas over
enkele weken verwacht.
De stap van Libië naar het Interna
tionaal Gerechtshof is ingegeven door
pure angst voor een nieuw Amerikaans
bombardement. Libië vreest de lange
arm van de Amerikanen en Britten. De
Amerikaanse raid op Tripoli in 1986,
als represaille voor Libië's steun aan
heeft Gadaffi lange tijd in
een isolement gebracht. De Libische
dictator koos daarop eieren voor zijn
geld en verminderde, in het openbaar,
zijn steun aan het internationaal terro
risme.
Maar in het geheim is die steun, al
thans volgens de Britten en Amerika
nen, onverminderd voortgegaan. Op
21 december 1988 ontplofte de Ameri
kaanse Boeing 747 van Panam boven
het Schotse plaatsje Lockerbie. Het
toestel was zojuist uit Londen opgeste
gen voor een vlucht naar New York.
Aan boord 259, merendeels Ameri
kaanse passagiers en bemanningsle
den, op weg naar huis om kerst te vie
ren.
Drie jaar lang zijn Britse en Ameri
kaanse autoriteiten bezig geweest de
daders van de aanslag op te sporen.
Aanvankelijk werden Iran en Syrië ver
antwoordelijk gehouden. Iran had im-
wraak gezworen voor het neerha
len van een Iraansc Airbus met 290
passagiers boven de Perzische Golf
door een Amerikaans marineschip.
Amerika erkende schuld, maar dat was
voor het Iran van ayatollah Khomeini
niet voldoende.
Hoewel van Iran en Syrië nog steeds
wordt vermoed dat zij achter de aan
slag zitten, heeft het onderzoek het be
wijs geleverd dat de bom is geplaatst
door twee Libiërs. Mcgrahi en Fhimah,
beiden lid van de Libische geheime
dienst. De Schotse officieT van justitie
vond de aanwijzingen voldoende om
de uitlevering van de twee Ijbiërs te
vragen. Ook de Amerikaanse justitie is
ervan overtuigd dat er voldoende be
wijs is om Megrahi en Fhimah te be
rechten.
helsinki hans de bruun
correspondent
Armenië, Azerbajdzjan en verte
genwoordigers van de Armeen
se bevolking van Nagomo Kara
bach gaan met elkaar praten.
Dit overleg gaat vooraf aan de
vredesconferentie van de CVSE
(Conferentie over Veiligheid en
Samenwerking in Europa) over
de omstreden enclave in Minsk.
Het overleg moet enkele pro
blemen uit ae weg ruimen, die
de door de CVSF. georganiseer
de conferentie zouden kunnen
bemoeilijken. Azerbajdzjan er
kent Karabach niet als onafhan
kelijk gebied Onderminister
van buitenlandse zaken Ara/
Azimov zei gisteren in Helsinki
de bewoners slechts als 'een
minderheid in Azerbajdzjan' te
willen behandelen.
In het driepartijenoverieg
moet ook worden gepraat over
een staakt het vuren, het op
heffen van blokkades door Azer
bajdzjan en het teruggeven van
in beslag genomen wapens van
het oude Sovjet leger. Nagomo
Karabach wil parlementsvoor
zitter Artur Mkitsjian afvaardi
gen.
De Armeense minister van
buitenlandse zaken Hovan-
nisjan bestreed dat de kwestie
Karabach een conflict is tussen
zijn land en Azerbajdzjan. „Dit
is geen strijd tussen onze twee
landen maar een glasheldere
zaak van mensenrechten en
minderhedenbeleid. We zitten
hier na 70 jaar met de erfenis
van de nationaliteitenpolitiek
van Stalin", aldus Hovannisjan.
Tot zover onze correspon
dent
De wjeri's kieken op 7 juni
een nieuwe president kiezen.
Dat heeft het parlement van
Azerbajdzjan gisteren besloten
op een buitengewone zitting in
de hoofdstad Bakoe, zo meldt
het plaatselijke persbureau
11 "T in I i1tti
nodig omdat president Ajaz
Moetalibov begin deze maand
aftrad onder sterke druk van de
nationalistische oppositie. Par
lementsvoorzitter [agoeb Ma
medov fungeert momenteel als
interim-president. Het parle
ment in Bakoe besloot gisteren
ook db Azerbajd/jaanse reset-
vtmn te momma tmm
de aanhoudende strijd in Kara
bach.
