'En nu hangt de
meester er zelf
Cultuur&Kunst
Ajuinen en Look wint
Wim-Sonneveldprijs
Het lange wachten op betekenissen
Rommelige
cajun
Jaap van Zweden op
tournee naar Japan
Ruzie als
prelude
op Rhythm
Festival
DINSDAG 24 AAAART 1992
7
REDACTIE CEES V
Ilias en Odyssee door Ed Dekker tot leven gewekt
„Vroeger kwam ik hier met mijn studenten kijken. Nu
hang ik er zelf. Een hele eer." In de Taffehzaal van het
Rijkmuseum van Oudheden hangen tot eind mei 24
acrylschilderijen van Ed Dekker (54). Elk schilderij is een
beeld van een tekstfragment uit de Ilias of de Odyssee,
waarin vooral menselijke emoties tot uiting komen.
een intens verdrietige Achilles
zien. Zijn vriend Patroclus is
dood. „Een wereld van verschil.
Haat en treurnis. Hier neemt
Hector afscheid van zijn vrouw
Andromache. Heel liefdevol. Op
de achtergrond de brandende
stad. Je voelt gewoon dat er iets
verschrikkelijks staat te gebeu-
SASKIA STOELING A
De klassieke opleiding verloo
chent zich niet. Toen schilder
Dekker begin jaren tachtig in
een onbewaakt ogenblik 'een
deeltje Homerus' ter hand nam,
raakte hij opnieuw in de ban
van deze klassieke Griekse dich
ter. Zijn gymnasiumtijd herleef
de. „Van de mooie vertaling van
Imme Drost gaat zo'n enthou
siasmerende werking uit. Ik
dacht steeds: ik ben schilder,
wat is dat mooi voor mij. Zo
beeldend, zo rijk."
Een logische stap. In '87 volg
de de eerste penseelstreek. Een
mokkende Achilles. Ogen vol
wrok. Zijn vriendin, meisje Bris-
eïs, is door Agamemnon afge
pakt. Het laatste schilderij laat
Voor Dekker tellen wrok,
smart, angst, liefde en wreed
heid. Dat maakt hij zichtbaar.
Niet de historische gebeurtenis
sen, hoewel een kenner de his
torische taferelen onmiddellijk
kan plaatsen. „Het gaat om de
algemene gevoelens. Ellende is
er altijd geweest. Het gaat er nu
net zo keihard aan toe als in de
oudheid. In Joegoslavië worden
ook steden aan flarden gescho
ten. Kijk, hier worden gewonde
en dode soldaten op schouders
weggedragen. Ziet er niet pret-
Lucht, water en land op expositie
noorpwukerhoutOlieverven, aquarellen, tekeningen en hout
sneden van Joop van Egmond met als thema 'Lucht, water en
land' zijn vanaf vrijdag 3 april te zien in het gemeentehuis van
Noordwijkerhout. Het werk van de in 1943 in Rijnsburg geboren
Van Egmond omvat onder meer een aantal duinlandschappen
van 'het Langeveld', impressies van bollenvelden en duinen. Van
Egmond is ook bekend om zijn ontwerpen voor corsowagens en
praalwagens in de 3 oktober-optochten. De expositie in de hal
van het gemeentehuis in Noordwijkerhout is op werkdagen van
9.00 tot 12.00 en van 14.00 tot 16.00 uur te zien en duurt tot en
met 1 mei.
Urban Dance Squad op Torhout
Rotterdam Urban Dance Squad tekent in het eerste weekeinde
van juli voor het Nederlandse aandeel op het Vlaamse dubbel
festival Torhout-Werchter. Organisator Herman Schueremans
heeft zich verder reeds verzekerd van de komst van Bryan
Adams, Lou Reed, Pearl Jam, Crowded House en - uit eigen land
- The Scabs. De resterende drie namen voor zijn affiche hoopt
Schueremans binnen twee weken te kunnen aankondigen,
waarna de voorverkoop voor respectievelijk Torhout (4 juli) en
Werchter (5 juli) meteen zal beginnen.
Zanger De Booy vrijgesproken
brussel Zanger Hans de Booy is gisteren door de rechtbank in
Antwerpen vrijgesproken van de beschuldigingen van 'weer-
spanningheid en smaad' bij een arrestatie. Tegen De Booy was
een voorwaardelijke gevangenisstraf van een maand en een boe
te van 500 gulden geëist. Volgens de Antwerpse politie had de
Nederlandse zanger vorig jaar maart midden in de nacht na een
verjaardagsfeest dronken op straat staan urineren. De Booy had
niet de vereiste identiteitspapieren bij zich en zou zich tegen
over de politie 'arrogant' hebben gedragen. Toen hij meegeno
men werd naar het politiebureau had hij zich verzet, en zou hij
bij een val zijn sleutelbeen hebben gebroken.
Voortbestaan KunstRAI zeker
Amsterdam De KunstRAI in Amsterdam gaat definitief door, nu
de investeringsmaatschappij Wolters Schaberg Groep zich be
reid heeft verklaard een sponsorbijdrage te leveren van 50.000
gulden. Het voortbestaan van de KunstRAI hing aan een zijden
draadje nadat de twee hoofdsponsors zich hadden teruggetrok
ken. Dat nu is van de baan, hoewel de KunstRAI nog 'vlijtig' op
zoek is naar andere sponsors. De Kunst RAI. die van 3 tot en met
5 juni in de RAI in Amsterdam plaatsvindt, zal dit jaar op een an
dere manier worden georganiseerd. Het aantal deelnemers
wordt van 120 naar 100 teruggebracht. Van de 100 galeriehou
ders zullen ongeveer 30 galerieën uit het buitenland afkomstig
zijn.
Midler krijgt schadevergoeding
Washington Omdat een Amerikaans reclamebureau met een
stemimitatie van actrice-zangeres Bette Midler een spotje had
gemaakt moet het nu 400.000 dollar aan Midler betalen. Door
het besluit kunnen verstrekkende gevolgen ontstaan. In de uit
spraak staat: „Als de uitzonderlijke stem van een professionele
zanger algemeen bekend is en opzettelijk geïmiteerd wordt om
een produkt te verkopen, dan hebben de verkopers zich iets toe
geëigend dat niet van hen is en een onrechtmatige daad verricht
in Califomië." Midler eiste oorspronkelijk 2,5 miljoen dollar
schadevergoed ing.
Het duo Ajuinen en Look is gis
teravond winnaar geworden
van het vijfde Wim-Sonneveld-
concours. Een duo dat in het
programma De Fiets van Mar
leen opereert als een eenheid.
Het tweetal brengt compleet ca
baret. Dat wil zeggen dat ze het
publiek in hoog tempo verras
sen met absurde, humor, ro
mantiek, satire en ook nog eens
een groot aantal muzikale grap
pen. De Rotterdammer Thomas
van Luin en de Utrechtenaar
Mike Boddé wonnen eerder het
tig uit." Hij wijst op de Grieken
die met het lijk van Hektor zeu
len.
„In de Ilias komt meer de
dwaasheid van de oorlog naar
boven, terwijl in de Odyssee de
eenzaamheid tot uiting komt.
Het gevoel van: ze zijn me ver
geten." Dekker loopt naar het
doek waarop Odysseus pogin
gen doet in storm en regen op
een vlot te blijven zitten. Wan
hoop. Een eindje verder ont
moet Odysseus na lange tijd
weer zijn zoon Telemachus.
Twee vreemden die bij elkaar
horen.
Ed Dekker volgde opleidingen
aan de kunstacademies in Til
burg en Den Haag. Hij woont
en werkt in Dirkshoom, dicht
bij zijn geboorteplaats Alkmaar.
Hij exposeerde in binnen- en
buitenland en is aangesloten bij
het bekende kunstenaarscen
trum in Bergen. "Ik ben geen
avant-gardist. Ik heb goed leren
tekenen en schilderen. En daar
maak ik gebruik van."
Tot twee jaar geleden gaf
Dekker ook nog les aan de Pe
dagogische Akademie in Ber
gen. "Ja, toen trok ik er met
mijn studenten op uit. Naar het
Museum van Oudheden bij-
Schilder Ed Dekker "In de Ilias komt meer de dwaasheid van de oorlog naar boven."
voorbeeld." En nu hangt de
meester er zelf. „Daar ben ik
wel trots op. Leiden is natuurlijk
ook een leuke stad voor zo'n
project. Jullie burgervader is im
mers ook in de huid van Home
rus gekropen. Ik heb zijn boek
intensief gelezen. Het was heel
aannemelijk wat hij allemaal
heeft uitgedacht. Ik heb Home
rus niet letterlijk genomen. Dat
kan niet als schilder. Je moet
ook de kleur, de vorm en de
compositie in de gaten hou
den.
De schilder is twee jaar gele
den opgehouden met het
Homerus-project. „Toen had ik
er echt genoeg van." In totaal
heeft hij 48 schilderijen ge
maakt. Door plaatsgebrek hangt
slechts de helft nu in het muse
um. „Het hoort bij elkaar. Ik wil
ook dat ze bij elkaar blijven.'
Het kleurgebruik in zijn werk
is heel afwisselend. Blauw,
groen, zwart, rood oranje, wit.
FOTÓ LOIK ZUYDERDUIN
Dekker loopt naar een 'blauw
werk'. Odysseus aan de knieën
van Arete, de gade van de vorst
Alcinoüs. De toeschouwers er
omheen hullen zich in stilzwij
gen. V erbazing over de houding
van Odvsseus. „Dit is geslaagd.
Je voelt die sfeer als je ervoor
staaL"
Expositie Mariene Dunias in Van Abbe Museum
beeldende kunst
i Mariene Dumas tot
4 mei in het Van Abbe Museum, Bilder-
di|klaan 10 Eindhoven Open: dinsdag tot
en met zondag van 11 00 tot 17.00 uur
'De huidige lust tot het inter
preteren van kunstwerken over
woekert of infecteert vaak het
kritisch oordeel'. Carel blot-
kamp, hoogleraar kunstgeschie
denis èn criticus, zei dit in de
cember op een symposium over
kunstkritiek in het Eindhovense
Van Abbe Museum. Toeval of
niet, in hetzelfde museum is nu
een tentoonstelling van werken
van de in Nederland wonende
en in Zuid-Afrika geboren Mar
iene Dumas (ook aanwezig op
dat symposium) te zien onder
de wat provocerende titel 'Miss
Interpreted'.
De door Mariene Dumas be
dachte titel van de expositie
snijdt een probleem aan dat
wellicht zo oud is als de beel
dende kunst zelf. Het is dan ook
verfrissend dat Marcel Vos in de
nog te verschijnen catalogus tot
de conclusie komt dat 'beteke
nissen komen en gaan, maar de
oplossing het schilderij zelf is'.
Met de toevoeging dat een juis
te of volledige interpretatie van.
een kunstwerk per definitie on
mogelijk is.
De in 1953 in Kaapstad gebo
ren en in een streng-religieus
gezin opgegroeide Dumas volg
de in Zuid- Afrika de kunstaca
demie, kwam in 1976 naar Ne
derland, bezocht Ateliers '63
(waar kunstenaars onder het
toeziend oog van 'beroemde'
vakgenoten werken) en met
haar carrière is het sindsdien al
leen maar goed gegaan. Sinds
Genetiese Heimwee uit 1984 van mariene Dumas.
het midden van de jaren zeven
tig gingen figuratieve tendensen
steeds meer overheersen in
haar werk. Onder die 'figuratie
ve' categorie valt het nu ten
toongestelde werk van 1976 tot
heden dan ook.
Het probleem van de 'beteke
nis' van schilderijen moet zich
vooral na die overstap naar de
figuratie in volle omvang bij
Dumas hebben aangediend.
Door haar werken in veel geval
len van teksten te
maakt ze van dit, in de eerste
plaats persoonlijke probleem,
ook een probleem voor degene
die haar werk bekijkt. "Waiting
for meaning' (wachten op een
betekenis) schreef ze onder een
liggend naakt.
Juist omdat Dumas herken
bare aan de realiteit ontleende
motieven gebruikt, vrijwel altijd
portretten, lijken interpretaties
eenvoudig. Wat is een liggende
naakte man meer dan een
naakte man, zou je zeggen.
Meer dus, zo drukt Dumas zich
zelf en de kijker steeds op het
harL
Positief
Zo zal de serie babyportretten
die in een zaal in Eindhoven
hangt het nooit schoppen tot in
de 'Ooievaarsjoo', het televisie
programma over zwangerschap
en jonge kinderen waar het po
sitieve denken vanaf straalt.
Hier geen frisse, levenslustige
baby's, maar vroeg-oude ge
drochtjes met grote hoofden
(zoals alle modellen bii Dumas
een buitensporig grote kop heb
ben) en diicke buiken.
Onschuld bestaat niet, lijkt
Dumas telkens te willen zeggen.
Sneeuwwitje ligt uitgespreid
met een gebroken arm en wordt
bekeken, eerder begluurd zou je
zeggen, door een rij dwergen.
Voyeurisme op het doek, de
schilder als voyeur en de bezoe
kers als de laatste schakel in de
keten van voyeurisme.
„Wat kunstwerken doen, wel
ke rol ze kunnen spelen of nog
steeds spelen in onze maat
schappij, is voor mij onduide
lijk", zei Dumas recentelijk.
Laat dat alsjeblieft zo, zou ik
zeggen. Want is het nu juist niet
het kenmerk van kunst, goede
kunst, dat deze nooit te uitge
sproken. te eenduidig is. maar
altijd wacht op weer nieuwe in-
lerpietatkaf lekbnlan ko
men en gaan, maar de oplos
sing is het schilderij zelf, om de
catalogusschrijver opnieuw te
citeren. Mariene Dumas kan er
blij mee zijn dat haar werken
steeds weer aanleiding geven
tot die zoektocht.
RECENSIE HANS KEUZERS
Buttermountain Boys Ant BtRgs - rang.
bas. Nick Thompson - viool, gitaar. Steve
Thompson - cajunaecordeon, viool. Paul
The Buttermountain Boys, af
komstig uit het Engelse Vork.
brengen een mix van cajun en
moderne punky-rotk. Op het
samenspel van de vier neren
was zaterdag in het LVC heel
wat aan te merken. De romme
lige sound, vooral veroorzaakt
door de zwak bassende, daar
naast brommend laag zingende
Ant Biggs en de hinderlijk vals
gestemae viool van Steve
Thompson, bleek desondanks
aan te slaan bij het publiek. Na
een half uurtje Buttermountain
Boys was de ruimte voor het
podium al gevuld met een fors
aantal swingende mensen. De
1 OflriNO kn/rn VOOf Mn Mblfl
volle up tempo set. Alleen het
rustige traditionele 'Terre Blan
che' met lekker melodieus en
zeer ritmisch harmonica-ge
bruik zorgde voor de broodno
dige afwisseling.
Op het moment dat Nick
Thompson zijn viool bij Tm so
tired' ook nog eens inwisselde
voor de akoestische gitaar bleef
er helemaal weinig van een
groepsgeluid over. Slim beslo
ten de Buttermountain Boys
met Hands up' en Dear Mo
ther', twee zeer snelle num
mers. Lekker in het gehoor lig
gend, maar het was duidelijk
dat alweer dezelfde loopjes en
toonsoort werden gebruikt.
Het was zaterdag dan ook
niet meer dan volop dansen op
rommelige muziek van een
handle MB oude MBBB
kanten in de B-categorie.
AMSTERDAM GPD
Groningse cabaretfestival.
De jury was het opgevallen
dat er dit jaar veel vrouwen
meededen, maar dat het enga
gement ontbrak. Daarentegen
was het vooral amusement dat
de klok sloeg: niemand was
boos.
De Publieksprijs ging even
eens naar Ajuinen en Look. Het
duo Kees en Ik eindigde als
tweede en derde was Corine
van Opstal. De jury bestond uit
Rutger Laan. Dick van der Veer.
Rob Weber, Karei van der Graaf
en juryvoorzitster Hetty Hey-
ting.
De violist Jaap van Zweden,
concertmeester bij het Concert
gebouworkest, gaat voor een se
rie solo-concerten naar Japan.
Hij heeft de uitnodiging te dan
ken aan zijn optreden met het
Concertgebouworkest tijdens
het staatsbezoek van koningin
Beatrix afgelopen najaar. Im
presario Kazuya Sakuma, die al
le grote klassieke concerten in
zijn land organiseert, was zo
onder de indruk van het spel
van Van Zweden, dat hij besloot
de talentvolle Nederlandse vio
list voor een tournee naar Japan
te halen.
Van Zweden zal in Japan vijf
concerten met groot orkest spe
len. Daarnaast geeft hij vijf reci
tals met een Japanse pianist.
Van Zweden mag zelf het reper
toire bepalen. De optredens zijn
gepland voor oktober 1994.
Met de solo tournee in Japan
gaat voor de Nederlandse con
certmeester een grote wens in
vervulling. „Voor mij is dit een
absolute triomf. Alleen de aller
grootsten ter wereld wordt ge
vraagd in Japan te komen spe
len. Dit overtreft alles wat ik tot
nu toe heb kunnen doen. Japan
is hèt mekka voor de klassieke
muziek. Optreden daar bete
kent voor mij net zoveel als het
winnen van een Europacup
voor een profvoetballer. Die
vergelijking wil ik best maken
om uit te drilleken hoe belang
rijk die trip voor mij is."
Van Zwedens platendirecteur
Paul Jonkers gelooft in een
doorbraak op de lapanse markt.
„We zijn van plan om een van
de concerten op te nemen en
onmiddellijk uit te brengen. Je
amsterdam anp
Op het Drum Rhvthm Festival,
dat van 2 tot en met 4 juli op en
rondom het Amsterdamse
Rembrandtplein wordt gehou
den. zullen mensen optreden
als David Byme, Salif Keita. The
Lounge Lizards, Conjure. Taj
Mahal en Kip Hanrahan !>at is
maandag in Amsterdam bekend
gemaakt.
Het festival krijgt een zoge
noemde 'cross over-formule'. Er
wordt een mengeling MO niu
ziekstijlen aangeboden, die
vorm krijgt in thema's. Drie van
die thema's zijn The influence
of jazz to dance', 'Pop and the
roots of rhythm' en 'Blues and
poetry'.
Voor zover bekend hebben er
avond- en nachtconcerten
plaats in het Muziektheater. Es
cape. Tuschinsky en De Kleine
Kbmadfcl Vnlgnw M woord
voerder van de verantwoordelij
ke organisatie Acket Events
wordt het festival in Amsterdam
door dit alles wezenlijk anders
dan het eveneens door Paul
Acket georganiseerde North Sea
Jazz Festival (Den Haag) en Jazz
Mecca (Maastricht).
Ondanks de goedgemutste
stemming bij de persborrel van
Acket Events in Amsterdam,
kan geruzie de prelude tot het
Rhythm Festival worden ge
noemd. Het imti.itut «001
Drum Rhythm Festival komt
namelijk niet van Acket. Het
komt in de plaats van het Drum
l.i/y I MUmL dat in 1990 en
1991 werd georganiseerd door
Ackets vroegere vriend en hui
dige vijand Hans Loonstijn.
Voor Loonstiin liep de zaak vo
rig jaar spaak toen Drum-eige-
naar i touw* i gjboda de mnea
werking niet meer zag zitten en
hij een forse schuld had opgelo
pen. Loonstijn gaf op en Drum
stapte naar Acket Acket heeft
zich nooit bijster gelukkig met
het Amsterdamse initiatief van
i oonadfn geloond hot festival
daar was immers vlak voor het
North Sea Jazz Festival in Den
Haag Nu hij zelf de scepter
over het Amsterdamse festival
kan MMden an bal baM aan
eigen gezicht kan geven, is hij er
«OOI in
Nu is het weer de beurt aan
Loonstijn om kwaad te zijn. In
een brief aan Douwe Egberts
klaagt hij erover dat dit bedrijf
het contract onder valse voor
wendselen heeft beëindigd en
dat er nu van de dOOi BBBlj
Loonstijn, opgebouwde be
kendheid san het festival wordt
geprofiteerd. Verder veegt hij de
vloer aan met Acket „over wie
wij inmiddels zoveel weten en
van zoveel kanten informatie en
bawMaii laMan, dal dal w H
eens heel vervelend in de nabije
lockumst kan /i|n
Jaap van Zweden met de Japanse impresario Kazuya Sakuma. die alle grote Idassieke concerten in zijn land
organiseert: „Dit overtreft alles wat ik tot nu toe heb kunnen doen." foto amp
praat wel over het grootste cd-
land ter wereld. Voor jaap lig
gen daar grote kansen
In Nederland heeft de 31 - jari
ge violist niet over succes te kla
gen. De populaire musicus staal
al weken nummer 1 op de klas
sieke top 40 met werk van de
componist Iixatelli. Van de cd
zijn inmiddels meer dan veer
tigduizend exemplaren ver
kocht.
Speciaal project
conservatorium
in Rotterdam
ROTTERDAM ANP
Het jaarlijks terugkerend
componisten-project van het
Rotterdams Conservatonum
presenteert vrijdag 3 april in
Zaal de Unie in RoMidn
een aantal premières van
compositie studenten onder
de naam "The Unanswered
Question'.
Tevens krijgen Russische
componisten de aandacht
die zich geconfronteerd za
gen met de onderdrukking
dour het ommunistisch re
gime. De drie componisten
in dit programma hebben ie
der hun eigen uitweg ge
zocht uit het dilemma kun-
MBMI li /ii1' MB Ml
taire staat.
Nicolas Roslavetz is repre
sentatief voor componisten
uit het I enm ti|«lprrk waarin
discussie over kunst nog mo
gelijk was. D? centrale iTaag
was wat proletarische kunst
diende te zijn.
Dimitri Sjostakovitsj ma
noeuvreerde behoedzaam
tussen de eigen artistieke op
vattingen en de ideeën van
dictator Stalin. Van hem is de
Vijftiende Prelude en i uga
«ooi piBM bona laHra
Oestvolskaja vluchtte In een
totaal isolement en compo
neerde alleen nog voor een
kleine kring \.<n geestver
wanten Met een filmfrag
ment uit Fisenstetns Iwan
de Verschrikkelijke' met mu
ziek van Sergei Prokofjev
wordt aangetoond wat de rol
van de kunstenaar in deze
penode was.
