'Splitsing kan beurs
Amsterdam redden'
Getergde pensioengigant ABP snakt naar zelfstandigheid
GATT-tweestrijd blijft schimmig gevecht zonder einde
Economie
Taxichauffeurs zonder passagiers
PvdA: Duits
rentebeleid
niet volgen
:cr
DINSDAG 24 MAART 1992
Unilever-topman wordt 'Sir' Maljers
den haag De bestuursvoorzitter van Unilever, F. Maljers, heeft
een hoge Britse onderscheiding ontvangen. Hij is benoemd tot
ridder en commandeur in de Orde van het Britse Rijk: Honorary
Knight Commander of the Most Excellent Order of the British
Empire, de hoogste rang in deze orde. Als Maljers de Britse na
tionaliteit zou bezitten, dan mocht hij zich voortaan 'Sir' noe
men. De Unilever-topman krijgt het lintje wegens zijn „uitzon
derlijke verdiensten voor Groot-Brittannië gedurende een groot
aantal jaren op het gebied van handel en nijverheid".
Attali: 'Meer leningen aan GOS'
jekaterinburg Er komt een einde aan de beperkingen die nu nog
gelden bij de Europese Bank voor Wederopbouw en Ontwikke
ling (EBRD) voor leningen aan het Gemenebest van Onafhanke
lijke Staten (GOS). Na de jaarvergadering van de bank zullen die
beperkingen zijn opgeheven, zo heeft bankpresident Jacques At
tali verklaard. De Oosteuropa-bank mag nu nog niet meer geld
lenen aan de GOS-staten dan de voormalige Sovjetunie als aan
deelhouder van de bank heeft bijgedragen. „Daarom hebben we
in de tien maanden niet veel kunnen doen", aldus Attali. In de
voormalige Sovjetunie heeft de EBRD twee projecten gefinan
cierd voor in totaal negen miljoen ecu (20,7 miljoen gulden). Dat
bedrag is veel kleiner dan het kredietplafond voor het GOS. De
bank beschikt over een kapitaal van 10 miljard ecu (23 miljard
gulden), waarvan de Sovjetunie zes procent heeft bijgedragen.
Beurs voelt Nedlloyd aan de tand
amsterdam De Vereniging voor de Effectenhandel, de instantie
van de Amsterdamse effectenbeurs, onderzoekt of de plaatsing
van nieuwe aandelen door het transport- en scheepvaartcon-
cem bij ABN Amro en Nationale-Nederlanden vorige week wel
'eerlijk' is gegaan. Door de onderhandse emissie is het aande
lenkapitaal van Nedlloyd met ruim 11 procent vergroot. De Ver
eniging voor de Effectenhandel heeft Nedlloyd om opheldering
gevraagd over hoe de koers tot stand is gekomen en waarom de
uitgifte niet vantevoren is aangekondigd.
Om de concurrentiepositie van de Amsterdamse effec
tenbeurs niet verder te laten afbrokkelen, moet er zo snel
mogelijk een afzonderlijke beeldschermenhandel komen
voor grote transacties. Voor kleine orders blijft het huidi
ge systeem, waarin hoeklieden een belangrijke rol spelen,
centraal staan. Dat is de belangrijkste conclusie uit een
studie van het accountantsbedrijf TRN Groep naar de
positie van het Damrak.
amsterdam anp
De uitkomsten van het rapport
gaan verder dan de aanbevelin
gen van de commissie aande
lenhandel, die eind vorig jaar
tot de conclusie kwam dat de
professionele handel meer aan
dacht moet krijgen, maar dat de
Amsterdamse beurs verder pri
ma funcioneert.
De centrale rol van de hoek
lieden zou volgens de commis
sie moeten worden gehand
haafd.
Drs. A. Ranner, auteur van het
TRN-rapport, ziet grote voorde
len in opsplitsing van de han
del. „Wij staan daarin niet al
leen. Kijkt u maar naar Duits
land en Londen, waar men de
zelfde ideeën aanhangt."
Volgens Ranner zal de handel
moeten blijven plaatsvinden
onder auspiciën van de Vereni
ging voor de Effectenhandel
(VvdE), al worden in het rapport
ten aanzien van het functione
ren van de beurs wel een aantal
belangrijke wijzigingen voorge
steld. Enkele weken geleden
was er sprake van commotie
naar aanleiding van berichten
over vorming van een apart
handelssysteem voor de profes
sionele handel, buiten de ver
eniging om. Beursvoorzitter drs.
B. Baron van Ittersum noemde
de plannen 'onzinnig'.
Het rapport van de TRN
Groep zal op 30 april aan Van
Ittersum worden gepresenteerd.
Vooruitlopend op die presenta
tie wil Ranner niet vertellen
welke veranderingen- de ac
countantsorganisatie voorstaat
binnen de VvdE.
Ranner spreekt tegen dat het
rapport gedeeltelijk zou zijn ge
financierd door de NMB Post
bank, ABN AMRO en Rabobank.
„Het is een zelfstandig initiatief
van de TRN Groep."
De banken veruit de groot
ste marktpartijen op Beursplein
5 zijn voorstander van op
splitsing van de aandelenhan
del. Zij willen hun posities di
rect in de computer invoeren en
handelen zonder tussenkomst
van hoeklieden. Die wens is on
der meer ingegeven door de do
minante marktpositie van de
SEAQ, de Londense beurs waar
ook Nederlandse aandelen wor
den verhandeld. Amsterdam
heeft de afgelopen jaren veel
handel in Nederlandse aande
len naar Londen zien verdwij
nen, omdat daar wel recht
streeks kan worden gehandeld.
zagreb» Twee Kroatische taxi-chauffeurs in de hoofdstad Zagreb doden de tijd met een spelletje schaak.
Door de burgeroorlog in het nog maar net zelfstandige land zijn de brandstofprijzen, en daardoor de taxi-ta
rieven, zo sterk gestegen dat bijna niemand meer een taxi kan betalen.
den haag-heerlen wilco dekker
Limburg is in last. Het gaat niet
goed bij KNP in Maastricht,
chemiegigant DSM zit in de
problemen en nu staat het ABP,
het pensioenfonds van de amb
tenaren, ook nog onder druk.
Een kleine 3500 mensen werken
er in het kantoorpaleis in Heer
len, maar hoe lang nog? Diverse
geprivatiseerde overheidsbe
drijven hebben het ABP verla
ten en zijn een eigen pensioen
fonds begonnen. Er wordt al ge
sproken over het verlies van en
kele honderden banen. En dan
staat de krant ook nog vol ver
onderstelde blunders van het
ABP.
De pensioengigant zou veel te
veel betaald hebben voor haar
samenwerking met het vast
goedfonds Rodamco. Boven
dien zou het niet boteren in de
top van het pensioenfonds. Tot
overmaat van ramp werd deze
week bekend dat het ABP-be-
lang van 210 miljoen gulden in
het Britse onroerend goed-be
drijf Randsworth^ waardeloos
dreigt te worden.
De negatieve publiciteit stoort
ABP-werknemer Peter Kochen,
tevens kaderlid van de christe
lijke ambtenarenbond CFO.
„Dan krijg je het weer, die ver
halen over die domme ABP'ers
die alles fout doen. Maar over al
die pensioenen die hier keurig
op tijd uitbetaald worden, daar
over hoor je niemand. We wil
len nieuw werk binnenhalen
om de werkgelegenheid op peil
te houden. Dan zijn die negatie
ve verhalen heel vervelend.
Daar moet ons bestuiir iets aan
doen."
De aantijging komt terecht bij
de vice-voorzitters van het ABP-
bestuur: C. Vrins, voorzitter van
de ambtenarenbond AbvaKabo
en mr P. Holthuis, in het dage
lijks werkzaam op het ministe
rie van onderwijs in Zoeter-
beleid uitzet. Die hoofddirectie
is weer verantwoording schul
dig aan het 12-koppige bestuur,
dat overheid en vakbonden ver
tegenwoordigt.
De constructie voldoet, stel
len Vrins en Holthuis zonder
veel enthousiasme vast. Maar 's
werelds grootste pensioenfonds
met een vermogen van 160
miljard gulden wil graag zelf
standig worden. Dan zal de
structuur opnieuw onder de
loep moeten worden genomen.
Er zijn dan slagvaardiger con
structies denkbaar, zo erkennen
de vice-voorzitters.
Daarnaast heeft het ambtena
ren-pensioenfonds te maken
met een reeks wettelijke beper
kingen. Zo moet het ABP voor
alle belangrijke beslissingen
toestemming hebben van een
of meer ministers. De nauwe
band met de overheid geeft bo
vendien beperkingen op het ge
bied van de arbeidsvoorwaar
den. Waar Shell of Philips een
behoorlijke som kunnen neer
tellen voor 'een goede vent',
daar moet het ABP afhaken.
Premie-achterstand
Het ABP is dus ernstig beperkt
in zijn vrijheid van handelen.
Voeg daarbij het feit dat het ka
binet geregeld opmerkt dat het
ABP best iets uit zijn goed ge
vulde kassen kan bijdragen om
's lands nood te ledigen, en het
is begrijpelijk dat het pensioen
fonds snakt naar zelfstandig
heid. Zo ver is ht|t nog lang niet.
De politiek heeft zich inmiddels
akkoord verklaard met meer
zelfstandigheid, maar de dis
cussie over de uitwerking en de
prijs van de operatie moet nog
losbarsten
Hans Akkerman is beleidsme
dewerker bij de CNV-ambtena-
renceotrak IP, en In die
functie betrokken bij de bespre
kingen over de verzelfstandi
ging. Volgens hem moet er nog
heel wat werk verzet worden, I r
is namelijk ook nog eens sprake
van een premie-achterstand: de
overheid is hel IBP nog zo'ri 20
miljard verschuldigd. Ook in
houdelijk moet er nog wat ge
sleuteld worden aan hel ambte-
narenpensioen. Ooit had dit de
reputatie 'goudgerand te zijn.
maar die tijd is door alle bezui
nigingen allang voorbij. De
oudedagsvoorziening die thans
vanuit Heerlen wordt overge
maakt. behoort volgen* kenners
in pensioenland tot de midden
moot.
„Er is bij voorbeeld niets ge
regeld voor de partners van sa
menwonende ambtenaren'
/«•gt ÜJuNIUUL 1 n dat tcrvvi|l
elk fonds in de marktsector al
een partnerpensioen heeft. F,r
zijn veel meer dingen die gere
geld moeten woraen, zoals de
problematiek rond deeltijd wcr
kers. Het ambtenarenpensioen
moet worden gemoderniseerd.
Dat gaat ook veel geld kosten.
Ook in dit geval is nog niet dui
delijk wie de rekening moet be
talen.
Volwassen
Drie werkgroepen praten al
sinds enige tijd over de toe
komst van de pensioengigant.
Voor de zomer moeten ze een
advies uitbrengen, zodat er
straks een basis is om verder te
onderhandelen over verzelf
standiging. Een verzelfstandi
ging die het fonds eindelijk tot
een grote belegger als alle ande
re maakt. „We zijn een volwas
sen bedrijf, dan is het toch te
gek dat we voor alles moeten
bedelen in Den Haag", zo ver
woordt ABP-werknemer Peter
Kochen de gevoelens. „Als mijn
vtouvv en ik een kind willen,
dan ga ik dat toch ook niet eerst
aan mijn ouders vragen? We
willen onze eigen toko runnen.
meer. Ze hebben begrip voor de
Limburgse emoties. „Het is heel
vervelend. Het verhaal dat het
ABP honderden miljoenen te
veel betaald heeft voor Rodam
co, klopt gewoon niet. Het ver
haal over de problemen met de
deelneming in Randsworth wél.
Daar worden wij ook niet vrolij
ker van. Maar dat soort risico's
hoort bij beleggen."
Sinds de schandalen rondom
voormalig beleggings-directeur
Masson aan het begin van de
jaren tachtig, wordt het ABP
door het grote publiek veelal ge
associeerd met het woord 'affai
re'. De berichten van de laatste
tijd versterken dat beeld alleen
maar. Want naast de samen
werking met Rodamco en de
Britse mislukking met Rands-
worth, was het ABP nog vaker
negatief in het nieuws. Zoals
met het nieuwe stadhuiscom
plex in Den Haag.
Voor dit miljoenenproject
ging het ABP aanvankelijk in
zee met het consortium OCS.
Na lang onderhandelen werden
de twee het niet eens over de
prijs. Uiteindelijk ging het ABP
verder met bouwer Wilma,
maar alleen al de vertraging van
de bouw betekende een flinke
strop.
Nog een voorbeeldje: Het
maandblad Quote meldde dat
het ABP bijna enkele miljarden
guldens was kwijtgeraakt in de
Verenigde Staten. Het fonds zou
bij een door brand verwoest
kantoorpand in Philadelphia te
nonchalant zijn omgegaan met
de veiligheidsregels. De verze
kering diende in Heerlen een
flinke schadeclaim in. maar be
taalde uiteindelijk toch.
Log
Een rondje in het wereldje van
bouwers en beleggers leert dat
het ABP daar niet veel slechter
of beter aangeschreven staat
ABP-bestuursleden Holthuis (links) en Vrins: „Beleggers hebben behoefte aan luwte. Dat is ons helaas niet gegund." foto cpd roland di bruin
dan andere fondsen. Maar het
ABP wordt wel logheid, bureau
cratie en onduidelijk beleid ver
weten. „Dan heb je een prachtig
project en het ABP is geïnteres
seerd. Vervolgens hoor je niks
meer. Dan ga je maar naar een
ander. Aan de andere kant heb
je vreselijke projecten, diè el
ders al zeven keer zijn afgewe
zen. Toch nog maar even bij het
ABP proberen, denk je dan. En
dan is het zomaar in orde", zegt
de beheerder van een vastgoed
fonds.
De kritiek wordt slechts ano
niem gegeven. Het ABP is de
grootste opdrachtgever van Ne
derland. Die jaag je niet tegen je
in het harnas. Vrins en Holthuis:
„Die verhalen zijn altijd ano
niem. Er wordt veel gekletst in
dit wereldje. Elke belegger heeft
behoefte aan luwte, maar dat is
ons helaas niet gegund", klaagt
het duo. „Maar al die mensen
die zoveel kritiek op ons heb
ben, moeten eens naar ons re
sultaat over 1991 kijken. Acht
procent, daar zouden heel wat
andere fondsen blij mee zijn."
Het ABP heeft sinds de affaire
Masson een hechte topstruc
tuur, om te voorkomen dat ie
mand in zijn eentje nog eens
zoveel schade aanricht. Een di
rectie met acht directeuren
houdt zich bezig met de uitvoe
ring. Daarboven staat een drie
hoofdige hoofddirectie, die het
den haag gpd
brussel peter de vries
De Nederlandsche Bank moet
bij het rentebeleid niet langer
de Bundesbank volgen. Nu de
Duitse economie in de proble
men komt en de Duitse staats
schuld groter wordt, moet Ne
derland door een eigen rentebe
leid een signaal afgeven dat de
Nederlandse economie zich
niet laat meesleuren.
In Nederland daalt de rente,
terwijl Duitsland stijgende tarie
ven kent. Bovendien betekent
een lagere rente ook lastenver
lichting, aldus het PvdA-kamer-
lid Melkert. Het CDA is het daar
maar ten dele mee eens. Ka
merlid Terpstra zei wel een ver
trouwenwekkend signaal te wil
len afgeven, maar dat niet te
willen doen via een afwijkend
rentebeleid.
De Nederlandse en Duitse
economie zijn sterk verweven.
De koers van de gulden is ook
direct aan de Duitse mark ge
bonden. Vorig jaar bepleitte het
Centraal Planbureau al eens om
de verhouding mark-gulden te
herzien.
correspondent
Het gebeurt niet vaak dat de beslis
sing van een bokspartij valt in de
laatste ronde. Zoiets geldt doorgaans
als een bewijs van hoog opgelopen
spanning. Maar dat een wedstrijd in
de hoogste klasse wordt voortgezet
nódat het eindsignaal heeft geldon
ken, is een curiositeit. Zelfs in politie
ke tweegevechten is dat zeldzaam. Af
gelopen weekeinde leverde echter één
van die 'tweegevechten-zonder-ein
de' op: George Bush en Helmut Kohl
hebben geen punt kunnen of durven
zetten achter de slepende vete tussen
Amerika en de EG over hun handels
relaties.
Gezegd moet worden dat de strijd,
bekend onder codenaam GATT, al
meer dan een jaar buiten de regle
mentaire speeltijd om wordt voortge
zet. Maar de topontmoeting tussen
Bush en Kohl op het presidentiële
buitenverblijf Camp David leek een
geschikte gelegenheid er definitief
een punt te achter zetten. De tijd was
rijp, maar de leiders van de twee eco
nomische reuzen kwamen niet verder
dan een optimistisch getoonzette en
uiterst vage oproep om haast te
maken.
GATT staat voor afspraken over de
wereldhandel, een ogenschijnlijk taai
en saai dossier, waarbij wel het voort
bestaan van halve bedrijfstakken en
tienduizenden banen op het spel
staan. Al zeven jaar lang proberen 108
landen afspraken te maken over een
verdere versoepeling van de wereld
handel, het slechten van tolmuren en
het bevorderen van eerlijke concur
rentie.
Die onderhandelingen, naar de eer
ste plaats van samenkomst de
'Uruguay-ronde genoemd', hadden al
in 1990 moeten zijn afgerond. Maar
diepe verdeeldheid tussen Amerika en
de EG verhinderde dat. Sindsdien
sleept het overleg van 'laatste kans'
tot 'deadline', en inmiddels heeft men
elkaar de tijd gegeven tot 15 april. Dat
is opmerkelijk voor wie beziet welke
hoofdprijs er in de GATT-onderhan-
delingen te winnen is.
Slordige berekeningen wijzen uit
dat de wereldhandel met een paar
procent kan toenemen als de1 ge
sprekken tot een goed einde worden
gebracht. De wereldeconomie kan
een opsteker van jewelste krijgen. Dat
is een aantrekkelijk perspectief voor
een Amerikaanse president, die wordt
geplaagd door onzekerheid over zijn
aanstaande herverkiezing in novem
ber. Het is een wenkend perspectief
voor een Europese Gemeenschap die
De Amerikaanse president Bush en de Duitse kanselier Kohl zijn het zondag
tijdens een informeel gesprek op Camp David niet eens geworden over de
vastgelopen GATT-onderhandelingen over een vrijere wereldhandel. Vooraf
had Kohl nog gezegd dat de streefdatum van 15 april voor een akkoord
haalbaar was. Amerikaanse bezwaren tegen de van subsidies aan elkaar
hangende Europese landbouwpolitiek zijn het voornaamste obstakel voor
een GATT-akkoord. Dat probleem is niet opgelost.
wordt geteisterd door een zeurende
economische crisis.
Wat de onderhandelingen vanzelf
sprekend bemoeilijkt, is dat de EG de
laatste jaren economisch aan zelfver
trouwen en kracht heeft gewonnen.
De EG is, midden in het magische
jaar 1992, geen filiaal van de VS, die
zelf economisch in de versukkeling
lijken te raken. Een vorige week ver
schenen rapport, dat uitwijst dat de
groei van de wereldhandel in 1991
alarmerend vertraagde maar dat
Amerika Duitsland weer net even
voorbijstreefde als de grootste expor
teur. onderstreepte vlak voor de top
Kohl-Bush die competitie nog eens.
Keerzijde
De keerzijde van de glanzende GATT -
medaille is scherpere concurrentie.
En dat komt hard aan in die sectoren
die zich altijd hebben gekoesterd in
politieke en economische bescher
ming. De Europese landbouw is daar
van het duidelijkste oorbeeld
Centraal probleem voor de VS in
deze GATT-ronde vormen de Europe
se landbouwsubsidies. Amerika wil
dat de EG minder gesubsidieerde pro-
dukten op de wereldmarkt brengt, en
haar eigen markten ver.Ier Qpmmlt
De EG is echter juist op dit moment
bezig met een uiterst moeizame in
terne discussie over de toekomst van
haar landbouwbeleid. Een aantal lan
den wil best wel rustiger aandoen met
alle subsidies die de boeren alleen
maar tot (over)produktie stimuleren.
Maar dan moeten er wel andere
maatregelen komen om de boerenin-
komens op peil te houden En die in
komenssteun moeten de Amerikanen
maar slikken.
De landbouwministers, diep ver
deeld over de toekomst van de EG-
landbouw, hebben ook elk hun eigen
wensenpakket waar het het handels
overleg betreft. Zuivelland Nederland
wil niets horen van het GATT-plan de
EG-uitvoer van landbouwprodukten
met 36 procent te verminderen.
Graanproducent Frankrijk wil persé
dat er een eind komt aan de goedko
pe invoer van Amerikaanse i
vangers, waar veevoer
den gemaakt.
Extra gecompliceerd wordt de situ
atie doordat de handclsministcrs van
bijvoorbeeld Frankrijk en Duitsland
wel eens nqt iets andere accenten kie
zen dan hun landbouwcollega's. Maar
de landbouwministers zijn erg mach-
t'R
Verkiezingskalender
De afgelopen weken leek het moment
nabij de patstelling te doorbreken. De
Amerikanen kwamen, in een per
soonlijke brief van Bush aan voorzit
ter Delors van dc Europese Commis
sie, met wat ze zelf omschreven als
genereuze' nieuwe voorstellen. Bush
leek. met een blik op zijn verkiezing»-
kalcnder. bereid tot een laatste po
ging. Datzelfde gold voor de Britse
premier John Major, die op 9 apnl op
moet en die ook denkt electoraal eer
te kunnen inleggen met een GATT-
Éhrad I en blik op de Frae ver-
kiezingskalender leerde de Franse
president Mitterand echter dat hij het
zich niet kon veroorloven nog voor
het weekeinde een nieuw conflict te
krijgen met zijn boerenstand.
Tussen die klippen door kon slechts
één man laveren: Helmut Kohl. Be
vriend met Mitterand, gezien in Was
hington. de machinist van de Duitse
economische motor van de EG. was
hij de aangewezen man om de laatste
roride van de boks twee kamp met dc
Amerikanen uit te vechten. De uiterst
vage slotverklaringen die na afloop
werden afgelegd, laten slecht de con
clusie toe dat de Duitse kanselier daar
niet in is geslaagd
De 'bazen van de VS en dc EG zul
len ongetwijfeld met hun vuisten op
tafel hebben geslagen, maar dc pro
blemen in dc landbouw zijn ook voor
hen te zwaar om met één klap op te
lossen. De enige vraag is of het treffen
op Camp David nog een compromis
heeft opgeleverd dat de komende da
gen achter de s« hermen verder Zal
worden beproefd. Nadat de laatste
gong heeft gelonken. komt onherroe
pelijk het moment waarop hel aftel
len eindigt.
