Koffie koud voor
Rob Nieuwenhuis
WEEK
Cultuur&Kunst
'OEKEN
lEEfl
IJzeren consequentie
van Kunstkring '88
Den Haag eert Mondriaan
met tentoonstelling in 1994
Meidentheater: 'Wie bepaalt je uiterlijk' Cabaret-anarchisten
Van der Heijden signeert
slaan opnieuw toe
Rotterdamse schrijver Vaandrager overleden
Annie M.G. Schmidt-prijs
voor Jekkers en Meinderts
1 VRIJDAG 20 MAART 1992
9
REDACTIE CEES VAN HOORE
Zinderende lustgevoelens, gedijende liefde
De zwoele tropenzon, fluisteringen van de avondwind en
bloemengeuren die de liefdesband versterken. Ook dat is
het rijk van Insulinde. Onder deze omstandigheden is het
haast vanzelfsprekend dat de liefde en de erotiek tot gro
te bloei komen. Gedijende liefde en zinderende lustge
voelens vormden dan ook de rode draad in het feestelijke
programma dat gisteravond in het Rijksmuseum voor
Volkenkunde de boekenweek afsloot.
leiden connyvan der zande
Zoals alle literaire avonden die
in de boekenweek in Leiden ge
organiseerd waren was ook de
ze avond weer uitverkocht. De
bezoekers leken te zijn geko
men uit een soort verlangen.
Voor het oudere publiek was
het een heimwee naar het Indië
van vroeger. Voor de jongere
garde leek het de wens te zijn
dit bijzondere continent beter
te leren kennen. De avond had
een luchtig karakter. In plaats
van zwaarwichtige literaire be
spiegelingen stond de innerlijke
kracht van het gevoel centraal.
Het afwisselende programma
begon met een muzikale uit
voering van een aantal studen
ten culturele antropologie. Ge
stoken in Oosterse gewaden be
zongen zij de poëzie uit Sudan.
Het wanhopige gevoel dat na
een ongelukkige liefde over
heerst, werd op treffende wijze
overgebracht. Want het was niet
alleen rozegeur en maneschijn
rond de evenaar. Een goede af
spiegeling van zowel de zon- als
schaduwzijde van de liefde
werd gegeven door twee stu
dentes die poëzie uit de bundel
'De sarong van Adinda voorla-
zen. Deze pas verschenen
bloemlezing bevat liefdespoëzie
uit Insulinde.
Onbeschaamd
Luisterden de aanwezigen al
met gespitste oren naar deze
zieleroerselen, zij gingen nog
meef op het puntje van hun
stoel zitten toen Rob Nieuwen
huis zijn erotische ontboeze
mingen deed. Deze 84-jarige
Godfather van de Indisch-Ne-
derlandsche letterkunde sprak
op onbeschaamde wijze over de
pre-erotische ervaringen die hij
met zijn baboe had. „Zij streel
de me en drukte zich tegen me
Maar ook met leeftijdgenoten
begaf Nieuwenhuis zich al
vroeg op het seksuele vlak. „Ik
was vier jaar toen ik met twee
wat oudere meisjes 'baby'
moest spelen. Zij kleedden me
uit, bepoederden me en een
van de meisjes likte me op aller
lei plaatsen. Dit gaf een bijzon
der prettig gevoel dat ik nooit
zal vergeten."
Toen Nieuwenhuis een jaar of
zestien was, kregen deze pre-
erotische ervaringen een ver
volg. „Met een vriendje bezocht
ik een Chinees bordeel, maar de
sfeer was daar zo angstwek
kend, zo luguber, dat ik bang
ben weggelopen. Ik ben hem
gesmeerd hoor!" Sinjoor Rob,
zoals Nieuwenhuis toen ge
noemd werd, was nog lang niet
aan een seksuele relatie toe.
Hij leerde zijn vriendinnetje
aanvankelijk dammen, speelde
met haar en toen hij uiteindelijk
naar haar begon te verlangen
pakte hij het verkeerd aan. "Ik
zag haar staan, met haar bad-
sarong om haar borsten gedra
peerd en ik commandeerde
haar, als overheerser, om bij me
te komen. Maar dat was haar
eer te na. Ze weigerde en ik
schaamde me diep voor mijn
benadering. Daarna heb ik haar
nooit meer gezien."
Nieuwenhuis bleef vertellen,
en de koffiepauze werd hier
door verschoven. Maar dat kon
de bezoekers van de laatste the
ma-avond van de boekenweek
niets schelén. Ze lieten er hun
koffie graag koud voor worden.
beeldende kunst
RECENSIE NANCY STOOP
Gezien Exposrt»e van leden van Kunst
kring '88. Duin- en Bollenstreek Te oen
t/m 29 maart in ARS-studw. Pieterskerk-
gracht 9. Leiden Geopend di en do van
Negen leden van de jonge
Kunstkring '88, afkomstig uit
gemeenten in de Duin- en Bol
lenstreek, exposeren tot en met
29 maart in de zalen van het
aloude Leidse teken- en schil
dergenootschap Ars Aemula
Naturae. Het belangrijkste doel
van Kunstkring '88 is 'een brug
te slaan naar het publiek', zoals
het recente nummer van het
verenigingsblad Kringvizier na
drukkelijk stelt. Een onderdeel
van deze publieksgerichte pre
sentatie buiten de eigen regio is
de tentoonstelling bij Ars.
Grote verschillen in techniek
en werkwijze zijn vanzelfspre
kend aanwezig op dergelijke le
den-tentoonstellingen, al is er
soms een thematisch verband
aan te wijzen, bijvoorbeeld de
inspiratie uit het Oude Egypte
in werk van Jan Noordhuis en
Geri Graveland. Noordhuis ex
poseert in gemengde techniek
uitgevoerde reliëfs waarin oud
materiaal zoals leer is gebruikt.
Raku-keramiek van Geri
Graveland bevat religieuze
Egyptische motieven, met name
afbeeldingen van Horus, de god
in de gedaante van een valk.
Ook de hamassen van Grave
land en het thema van de dage
raad in een reliëf van Noordhuis
bevatten aan de Oudheid ont
leende elementen.
Riet Rosier is van huis uit gra
fisch ontwerpster, maar naast
dit werk legt zij zich toe op an
dere vormen van beeldende
kunst. Drie werken in gemeng
de techniek maken deel uit van
een serie getiteld 'Fantasie is de
spiegel van de ziel'. Grillige
non-figuratieve
zich van het vlak losmaken,
kenmerken deze composities.
Eveneens abstract zijn de fo
to's van Dicky de Nie-Breedijk.
In deze avondopnamen heeft zij
vloeiende bewegingen van het
licht als ingewikkelde patronen
vastgelegd.
De grafiek van Geel hans
Berkhout valt op door eenvoud
en eenheid in de keus van ma
teriaal en vorm. Hoewel titels,
zoals Tower II' en Duikelaar' in
een andere richting wijzen,
roept hij door de lettertekens en
de combinatie van rood en
zwart herinneringen op aan
Russisch constructivistisch
werk.
Naast abstractie ontbreekt het
figuratieve werk in uiteenlopen
de technieken niet. Voorbeel
den hiervan zijn keramiek-ob-
jecten van Ivet Thunnissen,
waaronder twee vrouwenfigu
ren, die vanaf het middel over
gaan in een welvende vaas-
vorm. De als ludith en Salomé
aangeduide figuren lijken door
hun elegante hoeden allerminst
op deze bijbelse vrouwen. Stille
vens in aquarel van Kees Ket en
landschappen van loop van Eg-
mond completeren dit deel van
de expositie.
De sieraden van Marga Pias-
se, tenslotte, zijn gemaakt van
louter edelmetaal in combinatie
met onregelmatig gevormde pa
rels en edelstenen, zoals robijn
en smaragd. Vlinders en andere
diervormen geven met andere,
grillig bewerkte objecten een
ruim overzicht van haar edel
smeedkunst.
Het onvermijdelijke cliché bij
dergelijke tentoonstellingen,
verscheidenheid, is ook hier van
toepassing, maar uitzonderlijk
is in dit geval de ijzeren conse
quentie waarmee alle deelne
mende leden van Kunstkring
'88 de door hen gekozen bena
dering naar voren brengen.
Voorstelling Bavo Galama afgelast
leiden De voorstelling van Bavo Galama, die vanavond in de
Leidse Schouwburg zou plaatsvinden, gaat niet door wegens
ziekte van de cabaretier. Het programma is verplaatst naar 19
mei. De gekochte kaarten blijven geldig. Abonnementhouders
krijgen van de Leidse Schouwburg nog bericht over een en an
der.
Expositie in Leiderdorp
leiderdorp» In het gemeentehuis van Leiderdorp is tot en met 23
april een expositie te zien van keramiek van Gees van Vliet en
schilderijen en aquarellen van Anke Mensink.
Animatiefilm dis stiefkind
wassenaar De Pauwhof staat zondag in het teken van de film.
Ivo Blom, werkzaam als wetenschappelijk onderzoeker in het
Nederlands Filmmuseum in Amsterdam, is uitgenodigd een le
zing te geven over 'De zwijgende film als grote verliezer'. Nico
Crama filmmaker en producent van animatiefilms houdt een
verhaal over de animatiefilm als stiefkind van de Nederlandse
Film. Aanvang 14.Q0 uur, Pauwlaan 2, Wassenaar.
Hardrock in Katwijk
katwijk De New Yorkse hardcore-formatie Stick of it All treedt
zaterdagavond op in hardrockcentrum Scum. De eveneens uit
New York stammende band The Icemen zal het voorprogramma
verzorgen.
21 schilders rond een atelier
wassenaar In het Cultureel Centrum Warenar is een tentoon
stelling over 'Meer dan een hobby'. 21 schilders die in hun vrije
tijd met elkaar aquarelleerden, schilderden met olieverf, werkten
met pastels en tekenden hebben een tentoonstelling georgani
seerd. Regelmatig komen ze samen om onder vakkundige lei
ding hun werken uit te diepen en te vervolmaken. De resultaten
kunnen nu tot en met 12 april worden bekeken op werkdagen
van 9.00 tot 16.00 uur.
Tournee Cher ingekort
Rotterdam Het optreden van Cher op 18 april in Ahoy is afge
last. De Amerikaanse mega-ster heeft laten weten haar Europese
tournee drastisch te moeten inkorten als gevolg van de drukke
werkzaamheden in eigen land. Anders dan in andere landen is
het niet mogelijk om voor het enige optreden in Nederland een
vervangende datum te vinden. Gekochte kaarten kunnen bij de
vérkoopadressen worden teruggegeven of worden omgeruild
voor toegansbewijzen voor haar show in Brussel.
den haag anp
Het Haags Gemeentemuseum
wil in 1994 ter gelegenheid van
het vijftigste sterfjaar van Piet
Mondriaan een tentoonstelling
houden waarin 40 50 schilde
rijen en een zo volledig mogelijk
overzicht van zijn tekeningen te
zien zijn. Het museum is in be
zit van de omvangrijkste collec
tie werken van Mondriaan.
Wethouder van cultuur A. van
den Berg van Den Haag wil de
tentoonstelling met drie ton
subsidiëren.
Het Haags Gemeentemuse
um zal de werken ten minste
vier maanden tentoonstellen.
De schilderijen zullen uitslui
tend in Den Haag te zien zijn.
Een selectie uit de tekeningten
toonstelling zal op verschillende
buitenlandse locaties worden
getoond. De vormgeving wordt
verzorgd door Walter Nikkels.
In navolging van de Van Gogh
manifestatie in 1990 in Amster
dam zal in Den Haag de Stich
ting Mondriaan 1994 worden
opgericht. Naast de tentoonstel
ling zal een uitgebreid program
ma met nevenactiviteiten wor
den samengesteld. Gedacht
wordt daarbij aan een interna
tionaal symposium, een hom
mage-posterproject, een spe
ciaal te vervaardigen film, een
avondvullend ballet en heruit
gaven van belangrijke eerder
verschenen publicaties.
leiden jan rusdam
Drie meidentheatergroepen uit Leiden,
Delft en Brielle geven morgenavond een
voorstelling in het Leids Volkshuis. De stuk
ken zijn door de leden van de groepen zelf
in elkaar gezet en hebben met elkaar ge
meen dat ze allemaal over het uiterlijk
gaan.
Wie bepaalt je uiterlijk? Voor wie is het
belangrijk om er leuk uit te zien? Word je
gelukkiger of succesvoller door er mooi uit
te zien? De Süchting Program en het Bu
reau Meidenwerk nodigde 'meiden' in de
provincie Zuid-Holland uit over deze vra
gen na te denken en daarover een produk-
tie te maken. Drie groepen zijn, onder be
geleiding van professionele vakdocenten,
aan het werk gegaan en hebben drie thea-
terprodukties gemaakt die elk ongeveer een
half uur duren.
De Leidse theatergroep Mamma Lou be
staat uit tien meiden die, onder leiding van
Paola Tuin, een programma van een half
uur brengen met allerlei vormen van thea
ter als pantomime, cabaret, zang en mono
logen. Er komen onderwerpen aan de orde
als Madamme de Pompadour, het dames
toilet, glamourland en contactadvertenties.
Volgens de makers is een wonderlijk geheel.
Het begint met een klassiek stukje dat uit
mondt in een sprookjesachtige sfeer, en
tenslotte eindigt bij de eigen belevingswe
reld van de leden van de theatergroep.
De Delftse groep Zet-stukken laat door
middel van improvisaties zien dat keuzes
met betrekking tot het uiterlijk altijd onder
invloed staan van kritiek van buitenaf. De
Nellies uit Brielle geven in de musical Nellie
Grayhouse een beeld van het nachtleven in
Amerika, in de jaren twintig. Het program
ma in het Volkshuis begint om 20.00 uur
(zaal open: 19.30 uur).
theater
recensie wunand zejlstra
Nieuw programma van Waardenberg
De Jong Gezien 2/3, Kleine Komedie.
Amsterdam Te zien 25 en 26/3, schouw
burg. Leiden
Ware helden durven bij Waar
denberg en De Jong op de eer
ste rij te gaan zitten. Waar ge
hakt wordt, vallen... enzovoort.
En de beide heren gaan zoals
bekend allesbehalve omzichtig
te werk. De twee roemruchte
cabaret-anarchisten hebben
een nieuw programma samen
gesteld waarmee ze voorlopig
de podia weer in een puinhoop
kunnen veranderen.
Het nieuwe programma heeft
niet eens meer een titel. Dat is
ongebruikelijk in de theaterwe
reld, maar bij dit duo kun je nu
eenmaal alles verwachten. The
aterconventies lappen zij maar
al te graag aan hun laars. De
liedjes, die er de vorige keren
nog wel waren, zijn in dit pro
gramma eveneens weggelaten.
Jammer is dat zeker, maar het
paste misschien te veel in het
geijkte stramien, en 'dus' moe
ten Waardenberg De Jong
daar niets van hebben.
Naar verhouding worden de
toeschouwers ditmaal behoor
lijk met rust gelaten. Voor de
lefgozerige benadering van het
publiek is nu een zekere John
Buysman ingehuurd. Met een
blik van 'wat mot je' voert hij
eerst een act met een voordeur
op, waarna hij al provocerend
het voorprogramma op een zes-
derangs manier afrondt.
Daarna kan - zonder onder
breking door een pauze - het
feest beginnen. Waardenberg
De Jong openen met een inmid
dels klassieke scène: Martin van
Waardenberg als de zwijgzame
heerser die underdog Wilfried
De Jong met veelzeggende blik
ken en gebaren terronseeri
Zulke scènes zijn hun handels
merk. hei is een vaste rolverde
ling waar ze in tal van variaties
op kunnen terugkomen. Veel
zeggend in dit verband is de
scène waarin De Jong het waagt
om zijn tegenstander een tik te
rug te geven. Alles mag en kan
bij dit duo, maar dit niet. Het
gaat in tegen hun ongeschreven
spelregels.
Scènes met enkele schitteren
de visuele vondsten lopen ver
rassend in elkaar over. Met na
me Wilfried de long haalt weer
halsbrekende toeren uit, en
stort zich bijvoorbeeld zonder
zichtbare vrees op een torenho
ge stapel kratten van een be
kend biermerk.
Nieuw is dit keer een heuse
film die het duo een ander soort
mogelijkheden biedt. De toe
schouwer dient hier overigens
wel over een sterke maag te be
schikken, want wat hij te zien
krijgt, is te vies voor woorden
Mogelijk geeft deze filmbijdrage
de nieuwe richting aan. die
Waardenberg De long in de
toekomst zullen inslaan. Hun
theatrale formule lijkt voorals
nog niet uitgeput, maar op den
duur valt aan voorspelbaarheid
niet te ontkomen.
Voorlopig echter gaan Waar
denberg De Jong nog op de
theaterpodia tekeer, lie toe
schouwers op de eerste rijen
doen er dan ook verstandig aan
om gemakkelijk wasbare kle
ding aan te doen. Want de kans
om geheel ongeschonden uit de
strijd te komen, is todi niet echt
groot.
leiden A.F.Th, van der Heijden, schrijver van het boekenweekgeschenk 1992, signeerde gisteravond bij boekhandel De Kier aan de Nieuwe
Rijn. In het kader van de Boekenweek was bij boekhandel Kooyker de auteur J. Bemlef aanwezig om zijn werk te signeren.
FOTO LOEK ZUYDERDUIN
De Rotterdamse schrijver Cornelis Bastiaan
Vaandrager is woensdag in een ziekenhuis
in Rotterdam aan longontsteking overleden.
Vaandrager, die 56 jaar is geworden, dankt
zijn bekendheid vooral aan zijn proza uit de
jaren zeventig. Na zijn debuut 'Leve Joop
Massaker' schreef hij onder meer 'De hef
en 'De reus van Rotterdam'.
In 1981 kreeg Vaandrager, die met Ar
mando, Hans Sleutelaar en Hans Verhagen
aan de wieg stond van De Nieuwe Stijl, de
Anna Blaman-opdracht. De schrijver ver
dween vervolgens echter langdurig van het
literaire toneel. Na zijn terugkeer in het
openbare leven in 1986 kwamen er van
Vaandrager nog twee gedichtenbundels uit
bij de Bezige Bij: 'Metalon' en 'Sampleton'.
Er zijn ook nog enkele bibliofiele uitgaven
verschenen.
Vaandrager onderscheidde zich in zijn
laatste levensjaren in Rotterdam in weinig
meer van de vele andere opvallende ver
schijningen die de binnenstad bevolken.
Hoewel Vaandrager de afgelopen jaren nog
enkele dichtbundels publiceerde, leek het
op een of andere manier toch nooit meer
helemaal goed gekomen na de crisis waarin
hij begin jaren tachtig was beland.
Harrie Jekkers en Koos Meind
erts hebben de Annie M.G.
Schmidt-prijs voor 1991 gewon
nen. Het duo schreef het win
nende liedje Terug bij af voor
de theatershow van Jekkers 'Het
sgelijk van de koffictent
E>e Annie M.G. Schmidt-prijs
wordt elk jaar uitgereikt voor
het beste cabaretlied dat in het
afgelopen jaar in het theater te
horen was. Eerder bestond
daarvoor de Louis Davidsprijs.
maar die, aldus voorzitter Joop
Koopman, "kende de beperking
dat het liedje op plaat moest
zijn vastgelegd. IJJoor die be
perkte keuze ging de prijs ter
ziele."
In de jury, die circa honderd
inzendingen beoordeelde, zaten
behalve toopinaii de dtehf
Michel van der Plas. de compo
nist Harry Bannmk. de NB(
journalist Henk van Gelder en
de acteur Willem Nijholt. De bij
de prijs bthorends heque a
zeefdruk worden op 29 maart
uitgereikL
