'Meeste spaarlampen
vervuilen het lichtnet'
Speciaal bier niet geschikt voor massale consumptie
Stand van Zaken
'De High tech van de luchtvaart, maar met sfeer'
WOENSDAG 11 MAART 1992
23
ERIC JAN WETtRINGS
Ing. L. Nijhof van TC A in Leiden:
Als Nederland massaal overschakelt op de elektronische
spaarlamp dan komen er problemen met het openbare
elektriciteitsnet. De elektronica is technisch niet opti
maal en veroorzaakt storing in het lichnet.
leiden jan westerlaken
Tot die conclusie komt ing. L
Nijhof, van TCA Telecommuni
cations Consultants in Leiden.
Wat gebeurt er nu in het licht
net? De elektronische spaar
lamp zet de stroom om in licht
en warmte. Maar in de energie
zuinige lamp gebeurt meer. Hij
verbruikt minder stroom, maar
geeft evenveel licht als een
gloeilamp. De elektronica zet de
wisseling van de netspanning,
50 maal per seconde, naar een
andere stroomvorm, ongeveer
40.000 maal per seconde, waar
door het rendement veel hoger
is dan die van de normale
spaarlamp. De elektronische
omzetter veroorzaak zoge
naamde harmonische stromen
die in het lichtnet terugvloeien.
Apparaten, die gevoelig zijn
voor deze storing, kunnen ku
ren gaan vertonen: sommige
piepers gaan uit zichzelf af, het
alarmsysteem in winkels kan
worden ontregeld, de computer
gaat op tilt en de radio kan gaan
storen.
Dus, stelt ing. Nijhof, stuit het
grootschalig invoeren van de
elektronische spaarlamp op
moeilijkheden. Het Milieu Aktie
Plan gaat ervan uit dat ieder
huishouden in 1995 gemiddeld
3.5 spaarlamp (nu 0.8) heeft. Ze
moeten het stroomverbruik met
een kwart terugdringen. Binnen
tien jaar denken de elektrici
teitsbedrijven zo'n 15 miljoen
gloeilampen door spaarlampen
te vervangen.
De energiebedrijven zijn sa
men met Philips en Osram een
spaarlampenactie begonnen.
Puur gericht op de gebruiker.
Hij kan bij de detailhandel een
pakketje met vier spaarlampen
kopen. Betalen, 118 gulden per
pakket mag. De prijs kan echter
ook via de energienota worden
verrekend. Philips en Osram
zijn enthousiast over de actie.
Nijhof minder. De Leidenaar
vindt het maar een vreemde
zaak dat de Veen', het overkoe
pelend orgaan van de energie
bedrijven in Nederland, de con
sument voorschrijft dat er voor
het aanschaffen van spaarlam
pen uit maar twee fabrikanten
mag worden gekozen. Naast
Osram en Philips zijn er nog
meer bedrijven die energiezui
nige lampen maken. Een Engel
se firma, bij voorbeeld, maakt
een lamp die minimale storing
veroorzaakt.
Lauw
Stroom, die teruggaat in het net.
Nijhof spreekt van netvervui-
ling. „De actie is alleen nog
maar gehouden in Zuid- en
Noord-Holland, een deel van
Zeeland en door de PGEM in
Gelderland. Als er over enige ja
ren inderdaad zo'n 15 miljoen
spaarlampen in Nederland wor
den gebruikt vraag ik me af of
ons elektriciteitsnet dat wel
aankan. De energiebedrijven
nemen de problemen erg lauw
op. Ze zeggen dat vier spaar
lampen per huishouden geen
enkel punt is. Ik heb mijn twij
fels. En wat gebeurt er als die
lamp op grote schaal wordt toe
gepast? In de Merenwijk ken ik
een lokatie waarin maar liefst
200 spaarlampen zitten. Ik ben
ervan overtuigd dat het daar
goed fout kan gaan."
Eén probleem kent hij in elk
geval: de elektriciteitsmeter. Hij
registreert het verbruik niet cor
rect. Nijhof: „Een geijkte meter
mat dat vier spaarlampen 50
watt per uur verbruikten, terwijl
dat er in werkelijkheid 70 wa
ren. Een lamp brandt 8000 uur
per jaar. Dan praat je over een
verschil 160 kilowatt. Verme-
ningvuldig je dat met een
kwartje dan kom je uit op een
bedrag van veertig gulden. Grijp
ik dan terug op die 200 lampjes
die in die lokatie in de Meren
wijk zijn gebruikt, dan loopt dat
aardig in de papieren."
Moet de hele actie rond de
spaarlamp worden afgeblazen?
„Nee", zegt Nijhof, „dat gaat
niet. Maar het kan echt geen
kwaad als er wat meer onder
zoek wordt gedaan naar de
elektronica die erin is ver
werkt."
Ing. Nijhof: „Het kan echt geen kwaad als er wat meer onderzoek wordt gedaan n
'Sommige brouwerijen meten zich een imago aan
zoeterwoude/rusbergen
eric jan weterjngs
„De Nederlanders hebben de
afgelopen jaren geleerd hoe ze
een Belgisch bier moeten drin
ken. Vroeger zette men een fles
zwaar bier aan de mond en
dronk er achter mekaar twee of
drie op. En dan gaat ge voor de
bijl, da's zeker." Antwerpenaar
Etienne Verlee, al dertig jaar in
verschillende functies actief in
de bierhandel, weet waar hij
over praat. Sinds het begin van
dit jaar is hij directeur van De
Brouwketel, een nieuwe doch
teronderneming van Heineken.
De Zoeterwoudse brouwer wil
ook een deel van de kleine,
maar groeiende markt van spe
ciale bieren veroveren. Vanaf
een industrieterrein in het Bra
bantse RijSbergen, een paar
honderd meter van de Belgische
grens, importeert en distri
bueert De Brouwketel import
bieren. Belgische speciaalbieren
bepalen voor 90 procent het as
sortiment.
Heineken heeft meer dan vijf
tig procent van de Nederlandse
biermarkt in handen. Slechts
een paar procent daarvan komt
voor rekening van de speciale
bieren. In de komende jaren
mikt het concern niet op een
spectaculaire groei, „want spe
ciaal bier is niet geschikt voor
massale consumptie", legt Ver
lee uit. Dat is geen pils die je
naar binnen klokt als op een
avond stappen. Daar ga je lek
ker voor zitten."
Definitie
Een sluitende definitie van de
term 'speciaal bier' blijkt moei
lijk te geven. Volgens Verlee
heeft het een speciale eigen
smaak en is het meestal afkom
stig van een kleinere Belgische
brouwerij. Een handjevol soor
ten komt uit Engeland, Duits
land en andere landen. Alcohol
vrije soorten worden niet be-
U iiBRMl
Antwerpenaar Etienne Verlee: „Speciaal bier is geen pils die je n
r binnen klokt als op
schouwd als bijzondere bieren.
De Brouwketel levert een as
sortiment van 35 bieren op fust
(vat) en 90 op fles. Het bedrijf
bedient alleen de drankengroot
handel in Nederland. In de toe
komst moeten daar de grote su
permarktketens bijkomen. Het
is niet de bedoeling ook aan ho
reca en slijter te leveren, „want
daarmee zouden we teveel op
de stoel van de tussenhandel
gaan zitten", verklaart Verlee.
Het bedrijf heeft negen perso
neelsleden in dienst. De ko
mende maanden komen daar
'een paar' medewerkers bij.
De bekendste merken die de
nieuwe Heinekendochter distri
bueert zijn De Koninck, Affli-
gem, St. Louis, Duvel en Han-
nen Alt. Van een paar merken
heeft het bedrijf de alleenverte
genwoordiging: De Koninck, Af-
fligem en Wieckse Witte. Dit
laatste is het vorig jaar geïntro
duceerde 'eigen merk' wit bier
van "Heineken, dat wordt gepro
duceerd door brouwerij Ridder
in Maastricht. Na marktleider
Hoegaarden is dit het best ver
kochte witbier. Dit maakt overi
gens maar een zeer klein deel
van de totale biermarkt uit.
België
De belangstelling voor Belgisch
bier dateert volgens Verlee uit
de late jaren zeventig. Doordat
Nederland een moeizame eco
nomische periode doormaakte
maakten veel mensen korte va
kanties naar hun buurlanden.
Zo leerden veel Nederlanders
Belgische bieren kennen. Lang
zaam sijpelde het gerstenat via
de horeca in de grensstreek ver
der Nederland in. „zo is het
succes van De Koninck te ver
klaren uit het massale bezoek
van Nederlanders aan Antwer
pen", weet Verlee zeker. „Daar
stroomt het overal uit de tap. Al
die Nederlanders zijn dat thuis
ook gaan drinken."
In Nederland ontwikkelde de
'Belgische-bierencultuur' zich
verder in de studentensteden.
Verlee: „Men was op de toer
van het zuivere, het natuurlijke
en men dacht dat pilsen niet
goed waren. Niets is minder
waar overigens. Men dacht zich
te onderscheiden door een am
bachtelijk, Belgisch produkt te
drinken. Vanuit de studenten
steden heeft het zich verder ver
spreid en men heeft ook geleerd
hoe dit bier te drinken. Niet als
pils, maar veel minder en lang
zamer, anders gaat men voor de
bijl.".
Hoewel Nederlanders aardig
op de goede weg lijken, ziet Ver
lee nog grote verschillen ten op
zichte van'de biercultuur van
zijn landgenoten. „De Belgische
biercultuur is veel emotioneler
dan de Nederlandse. Een Belg
wil zijn eigen imago van fles en
van glas. Neem het glas voor
Lambic-bier, dat noemt de Ne
derlander een bloemenvaas.
Voor de Belg zit daar een hele
filosofie achter. Tegenwoordig
wordt een iets smaller model
gebruikt, waardoor het bier iets
donkerder lijkt, maar daar komt
alweer op terug. Stiekem
wordt de kelk weer langzaam
breder gemaakt."
Schenkcultuur
Ook de onbehouwen Neder
landse schenkcultuur heeft me
nig Belgenhart niet onberoerd
gelaten. Verlee: „Neem het spe
ciale Duvelglas. Daarin hoort 50
procent bier en vijftig procent
schuim. Het bier moet voor
zichtig worden uitgeschonken,
zodat de gist op de bodem van
de fles blijft. Nederlandse kaste
leins storten vroeger snel dat
hele glas vol, waardoor het bier
troebel wordt van de gist. Dat
kan geen kwaad, maar het oogt
niet. En het hoort niet."
Een specifieke doelgroep voor
zijn produkt ziet Verlee niet.
„Tegenwoordig drinkt iedereen
weieens een Belgisch biertje,
het is niet meer typisch iets
voor studenten of jongeren. Wel
gaan sommige brouwerijen zich
een imago aanmeten. Hoegaar
den was vorig jaar de eerste met
een sterspot en er zullen er nog
wel meer volgen. Een echt mas-
saprodukt zal het nooit worden,
want dan is het speciale er af.
En zo'n imago maken, dat is al
leen weggelegd voor de markt
leiders. In het verlengde daar
van zullen de kleintjes steeds
hun graantje meepikken."
Er bestaan drie soorten bier,
of beter, drie soorten gis
tingsprocessen bij de berei
ding van de drank. Bij bier
van lage gisting (pils) wordt
het gerstenat na het brou
wen gelagerd op een tempe
ratuur van 5 6 graden.
Bier van hoge gisting
wordt gelagerd op een tem
peratuur van 18 20 gra
den. Sommige van deze bie
ren krijgen een gistinjectie
bij het afvullen (bottelen),
waarna ze in een zogenaam
de warmtekamer verder gis
ten in de fles. Bekende voor
beelden zijn de Trappisten-
bieren en het merk Duvel.
Tenslotte zijn er bieren
die door spontane gisting
hun smaak bereiken. Na het
brouwen gaan deze bieren
door blootstelling aan mi
cro-organismen in de lucht
over tot spontane vergis
ting. Bekende soorten zijn
de Iambic- en frultbieren.
Een echte Iambic moet
zes tot twaalf maanden na-
gisten op de fles.
Een apart soort zijn de zo
genaamde witte bieren.
Vroeger werd bier na het
brouwen ongefilterd in de
fles gedaan, waardoor een
licht troebele drank ont
stond. Met het voortschrei-
den van de techniek ver
dween het witbier, tot het
een aantal jaren geleden een
spectaculaire comeback
maakte. Alleen de Duitsers
zijn altijd hun weissbier
trouw gebleven, maar dat
sloeg om onverklaarbare re
denen in de rest van Europa
nooit aan.
Spaarlamp kan
energieprijs
beïnvloeden
De EWR (Energie- en Water
voorziening Rijnland) sluit niet
uit dat de prijs van een kilowatt
elektriciteit omhoog moet als al
haar 230.000 klanten vier spaar
lampen aanschaffen. De EWR
schat dat inmiddels 10.000
klanten de lampen gebruiken.
Dat die spaarlampen kunnen
worden betaald via de energie
rekening noemt een woord
voerder niet zo'n punt. Hij ont
kent met klem dat dit een ver
kapte verhoging zou zijn van de
energielasten. Op het moment
dat de lampen rijn betaald,
wordt er niets meer doorbre
kend.
De actie die de EWR heeft ge
houden om haar klanten te be
wegen spaarlampen aan te
schaffen, noemt het energiebe
drijf een succes. Er staan nog
meer van die acties op stapel.
Het streven van de EWR is erop
gericht om ieder huishouden
drie tot vier spaarlampen te la
ten gebruiken.
Nederlanders
drinken
meer bier
AMSTERDAM ANP
Nederlanders dronken vorig
jaar gemiddeld 90,5 liter bier.
een halve liter meer dan het jaar
ervoor, zo blijkt uit cijfers van
het Centraal Brouwerij Kantoor.
De consumptie van alcoholarm
ni r11 bin MMg van ii|t naai
6,9 liter liter.
De invoer van buitenlands
bier voor binnenlandse con
sumptie steeg met 26 procent
Bol r70,,n i ha t'Atol i 11 is 6
rirocent van het totale bierver-
bruik.
De Nederlands produktie
daalde van iets meer dan 20
miljoen hectoliter in '90 naar
19.9 miljoen hectoliter vorig
jaar. De uitvoer van in Neder
land gebrouwen bk-r daalde van
7,2 naar 7 miljoen hectoliter.
Managers in spe bijeen in Leiden
leiden 'De confrontatie met morgen... overwegen' is het thema
van een congres over management dat op 27 maart in de Leidse
Pieterskerk wordt gehouden. De dag is bedoeld voor studenten
in de laatste fase van hun studie en jonge academici die een
functie in het management overwegen. Het congres valt in drie
delen uiteen: 'maatschappij', 'bedrijfsleven en overheid' en 'stu
dent'. In de Pieterskerk is ruimte voor ongeveer 1000 deelne
mers. De kosten bedragen 35 gulden. Verdere inlichtingen bij de
organiserende stichting, Kaiserstraat 25 in Leiden.
Meer vrouwen aan het werk
leiden/regio Ondanks de matige economische ontwikkeling
zijn volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek het afgelopen
jaar 165.000 mensen meer aan de slag gekomen dan in 1990.
Dat gebeurde vooral doordat steeds meer vrouwen aan het ar
beidsproces deelnemen. Ook in de Leidse regio kwamen meer
vrouwen aan de slag. Aanvankelijk hoopte het arbeidsbureau in
de hele Rijnstreek in 1991 1350 vrouwen aan een baan te helpen
en dat werden er uiteindelijk 1609. Voor dit jaar mikt het RBA op
een aantal 1425. Voor Leiden en omstreken hanteert het ar
beidsbureau voor 1992 een iets hogere prognose. In 1991 wer
den 363 vrouwen aan een baan geholpen, dit jaar moeten dat er
450 worden. Bijna veertig procent van het totale aantal werkzoe
kenden is vrouw.
Alexandra Brouwer plaatsvervangend manager restaurant Touch Down:
schiphol natasja booy
medewerker
„Het wachten in een lange rij
op een al klaargemaakte kadet
is over,", zegt Alexandra Brou
wer. Zij is als manager in dienst
van de Horeca Exploitatie Maat
schappij Schiphol (HEMS). Wat
voorheen De Wijde Wereld
heette is nu zelfbedieningsres
taurant Touch Down. Je kopje
koffie koud laten worden omdat
de mensen voor je uitgebreid
hun dienblad vol laden, hoeft
niet meer. „Het enige waar onze
gasten nu nog op moeten wach
ten is het afbakken van hun
biefstuk of het klaarmaken van
een broodje."
Brouwer heeft de hotelvak
school in Zwitserland achter de
rug. Met het diploma op zak
werkte ze in het Krasnapolsky
hotel. Via de AC-restaurants en
hotel Nachtegaal in Lisse kwam
ze terecht op Schiphol. „Ik wil
de weer een stapje vooruit en
die kans kreeg ik bij de HEMS."
Brouwer valt in voor Joep Rol-
ink die normaal de zaken regelt
in Touch Down. „Ik vind het
leuk om in te vallen, maar het
blijft Joep z'n afdeling."
Brainboxbar
De bedoeling is dat Brouwer het
opzetten van vier nieuwe res
taurants op zich neemt als Rol-
ink volgende week zijn plaats
weer in neemt De Brainboxbar,
het restaurant Aviorama krijgen
een nieuw jasje. Helemaal
nieuw voor de luchthaven wor
den een internationaal buffe
trestaurant en een Grand cafe'.
Al deze horecagelegenheden
komen op de derde verdieping
van het stationsgebouw. Ook
Touch Down bevindt zich daar.
De planning is dat alles begin
augustus open gaat.Als Joep er
weer is, ga ik me vol enthou
siasme storten op het opzetten
van de nieuwe restaurants."
„Vooral het Grand café is let
terlijk en figuurlijk een uitda
ging. Zoiets kennen we nog niet
op Schiphol." Het Grand café
krijgt een luxe uiterlijk. Vanuit
hn >1 Ie 1', er ruim zir lit over de
luchthaven. Gasten kunnen ge
deeltelijk bediend worden aan
de tafel, of gaan zelf hun drank
jes halen. „We kunnen op
Schiphol niet achterblijven bij
de trend. Een Grand café
moet."
In januari begon Brouwer op
Schiphol. Om loep Rolink te as
sisteren bij zijn taak om het
zelfbedieningsrestaurant Touch
Down on te zetten. „Er komt zo
veel bij kijken. Het assortiment
moet worden bepaald, de re
cepten voor de salades moeten
precies in orde zijn." De hand
leiding voor bij voorbeeld een
pasta salade met champignons
staat precies op papier. „Je kunt
niet zeggen doe maar een hand
je champignons, noe, je moet
bekijken hoeveel nodig is om
het lekker te maken." Verder
worden lijsten opgesteld van al
le benodigde apparatuur. „Fou
ten kun je je niet permitteren,
twee maanden later bij je baas
aankomen en zeggen: goh ik
heb iets verkeerds bestcla is uit
den boze."
Eten bij Touch Down bete
kent zitten in kleine comparti
menten die afgeschermd wor
den door een laag muurtje. De
in de vloer geschroefde draai
stoeltjes van de Wijde Wereld
zijn vervangen door gewone
stoelen. „Hoewel er zeshonderd
zitplaatsen zijn, krijg je niet het
gevoel te verdwalen in een
enorme ruimte." Voor de in
richting is gezocht naar de sfeer
van de luchthaven. ..De high
tech van de luchtvaart, niet
koud of sfeerloos maar met
mooie materialen", legt Brou
wer uit.
Als het aan ons ligt
worden na 1991 alleen
de grenzen niet meer
beveiligd!
IK >1 I.AM)
SIX l RITY
si s i IMS
<~nfRn»in„M l'.'l MH
advitccn cn tnuallccrt
Bouwkundige beveiligingen
Hr.indfTK Mswicmrn
F' angw, intridc wvtcmcn
clb gg
