Rusland begint vorming
van eigen strijdkrachten
Buitenland
Israëlische regering houdt
vast aan kredietgaranties
Opnieuw conferentie
over enclave Karabach
Franse kernproeven stoppen
Kritiek op hulp in
Turks rampgebied
Aandacht voor
Kinnock op jacht naar kiezers
België wijzigt btw-tarief
In 1991 tijdens werk 61
journalisten omgekomen
Nederland behoudt zetel
in Interim Comité IMF
Greenpeace wil
Eaton opvolger van
Iacocca bij Chrysler
DINSDAG 17 MAART 1992
6
AFP Agence France Presse ANP Algemeen Nederlands Persbureau AP Associated Press
DPA Deutsche Presse Agentur CPD Gemeenschappelijke Persdienst
IPS Inter Press Service RTR« Reuter UPI Un.ted Press mtemabonal
Tien miljoen jaar oude tand gevonden
monchenOpwinding onder archeologen in München: een
groep bouwvakkers heeft in de buurt van het dierenpark Heilab-
runn op een diepte van 12 meter een brok steen gevonden dat
•en 10 miljoen jaar oude tand van een olifant bleekte zijn. Het
gaat om de slagtand van een volwassen mannetjesolifant, waar-
1 tijdens zijn leven een stuk is afgebroken.
Kernfysicus Rocard overleden
parus De fysicus en mathematicus Yves Rocard, die deelnam
lan de ontwikkeling van de Franse waterstofbom en vader van
•x-premier Michel Rocard, is gisteren in Parijs overleden. De
eelzijdige wetenschapper, die 89 is geworden, was betrokken
bij atoomproeven in de Sahara en later in de Stille Zuidzee.
Verjaardagsfeestje voor Ierse koe
publin Het was gisteren groot feest in het Ierse Blackwaters-
bridge. Bertha werd 48 en omdat nog nooit eerder een koe zo
oud was geworden liep, het hele dorp uit om het glas te heffen
op haar gezondheid. In haar lange leven heeft Bertha 39 kalve-
-i op de wereld gezet.
Universiteit Malawi dicht
Lusaka* President Hastings Kamuzu Banda van Malawi heeft
gisteren de enige universiteit in zijn land gesloten, omdat stu
denten in een betoging om democratie riepen. Zondag raakten
op de campus van de universiteit in Zomba, in het zuiden van
het land, ongeveer 250 studenten in gevecht met de oproerpoli-
VS-team onderzoekt wapenverkoop
WASHINGTON/JERUZALEM GPD-AFP-
IPS-Rtr-
De negatieve opstelling van de
Amerikaanse regering is voor Is
raël geen aanleiding zijn ver
zoek om kredietgaranties voor
de opvang van immigranten in
te trekken. Een woordvoerder
van premier Shamir zei van
morgen dat men in Jeruzalem
een officieel Amerikaans ant
woord zal afwachten.
Israël meent dat er geen en
kele reden is het verzoek om de
tien miljard dollar aan krediet
garanties in te trekken „omdat
het gaat om een zuiver humani
taire zaak, die niets te maken
heeft met Amerikaanse politie
ke verlangens ten aanzien van
de nederzettingen". President
Bush en minister Baker hebben
het verlenen van de garanties
afhankelijk gesteld van de stop
zetting van de bouw van Israëli
sche nederzettingen in de be
zette gebieden.
Israël is akkoord gegaan met
de komst van een Amerikaans
team van deskundigen die zul
len onderzoeken of het land il
legaal wapentechnologie heeft
doorverkocht aan China en an
dere landen. Volgens Ameri
kaanse kranten heeft een on
derzoek van het Amerikaanse
ministerie van buitenlandse za
ken uitgewezen dat Israël die
technologie heeft verkocht. Pre
mier Shamir bestempelde deze
aantijgingen als „leugens en
valse beschuldigingen".
Ook Rusland en Kazachstan
hebben gisteren ontkend Iran
twee atoomkoppen en bijbeho
rende raketten voor de middel
lange afstand te hebben gele
verd. Het Duitse weekblad Stern
had dat zondag gemeld.
Jeltsin tijdelijk minister van defensie
De Rüssische president Jeltsin heeft gisteren de eerste
stap gezet op weg naar de vorming van een eigen Rus
sisch leger van 1,5 miljoen manschappen. In een presi
dentieel decreet kondigde hij de oprichting aan van een
Russisch ministerie van defensie. Jeltsin zelf gaat het tij
delijk leiden.
velhebber van de GOS-strijd-
krachten Sjaposjnikov en staats
raad Starovotojva. Jeltsin heeft
nu drie functies: president, pre
mier en minister van defensie.
Volgens Sjachrai betekent het
decreet nog niet de formele op
richting van een Russisch leger.
„Maar eigenlijk bestaat dat al",
gaf hij toe. Ten minste vijf voor
malige Sovjet-republieken zijn
bezig met Tiet opzetten van ei
gen strijdkrachten: Oekraïne,
Georgië, Moldava, Azerbajdzjan
MOSKOU» HANSGELEUNSE
CORRESPONDENT
Een en ander werd in Moskou
meegedeeld door de Russische
vice-premier Sjachrai. Jeltsin
keerde gisteren in de Russische
hoofdstad terug na een korte
vakantie aan de Zwarte-Zee-
kust. Dat hij zichzelf tot minis
ter van defensie heeft benoemd,
kwam als een verrassing. Voor
die post golden als belangrijkste
kandidaten de huidige opperbe
en Wit-Rusland.
Kazachstan kondigde gisteren
de vorming van een 'nationale
garde' aan. In een decreet van
president Nazarbajev staat dat
de garde de 'soevereiniteit van
Kazachstan' moet verdedigen.
Over de omvang ervan is nog
niets bekend.
De stappen van Rusland en
Kazachstan komen aan de voor
avond van een top van het Ge
menebest van Onafhankelijke
Staten (GOS) in de Oekraïnse
hoofdstad Kiev. De GOS-presi-
denten zouden daar juist over
de handhaving van gemeen
schappelijke strijdkrachten voor
het Gemenebest praten. Het
enige waarover de republieken
het nog eens zijn, is dat de
kernwapens onder een gemeen
schappelijk commando blijven.
De Russische stap wordt bo
vendien ingegeven door de pro
blemen die het GOS-leger heeft
in de Kaukasus en Moldava. In
Georgië, Azerbajdzjan, Armenië
en Moldava is herhaaldelijk op
GOS-militairen geschoten en
vinden regelmatig overvallen op
wapenarsenalen van het Geme
nebest-leger plaats.
In Moldava heeft het naar af
scheiding strevende bestuur
van de Dnjestr-provincie giste
ren een ultimatum van de repu
blieksregering genegeerd en de
noodtoestand uitgeroepen. De
Moldavische president Snegoer
had de rebellen tot vandaag
18.00 uur de tijd gegeven om
wapens in te leveren die zondag
bij overvallen werden buitge
maakt.
JEREVAN/MOSKOU Rtr-AFP-UPl-AP
Leiders van Armenië en Azerba
jdzjan komen donderdag in
Kiev bijeen voor een topconfe
rentie over de omstreden encla
ve Nagomo-Karabach. Dat
heeft president Levon Ter-Pe
trosjan van Armenië gisteren
meegedeeld. Het initiatief is het
jongste in een reeks pogingen
een oplossing te vinden voor
het conflict over Nagomo-Kara
bach dat onder Azerbajdzjaans
bestuur valt, maar een in hoofd
zaak Armeense bevolking heeft.
Ondanks afspraken over een
staakt-het-vuren, die dankzij
bemiddeling van Iran werd
overeengekomen, werd ook gis
teren weer hevig gevochten.
Volgens Azerische functionaris
sen zijn de afgelopen 24 uur ze
ker 24 doden gevallen bij Ar
meense beschietingen op de
Azerische steden Agdam en
Shoesha.
Armeense functionarissen be
schuldigden Azerische schutters
ervan Stepanakert, de hoofd
stad van Nagomo-Karabach, en
Armeense dorpen in het gebied
voortdurend onder vuur te hou
den.
De in Moskou woonachtige
mensenrechtenactiviste Jelena
Bonner, de weduwe van Sovjet
dissident Sacharov, heeft giste
ren de apathische houding van
de internationale gemeenschap
tegenover de strijd in Karabach
veroordeeld. .Als het probleem
een lange tijd geleden was voor
gelegd aan de Verenigde Naties,
hadden we de dood van vele
mensen kunnen voorkomen."
Bonner drong aan op het inzet
ten van een VN-vredesmacht.
daan in het gebied rond de atols Mururoa
en Fangatuafa. De Franse regering heeft
Greenpeace aangeboden een delegatie naa»
het kernproefgebied te sturen, om daar een
dag rond te kijken. Maar de internationale
milieu-organisatie heeft dat aanbod van de
hand gewezen.
„Greenpeace vindt een een-daags studie
bezoek onvoldoende. We hebben diverse
keren gevraagd een onafhankelijk, diep
gaand onderzoek te mogen instellen naar
de schade die de ondergrondse ontploffin
gen hebben aangericht", aldus woordvoer
ster Stephanie Mills.
Onderzoek van de Amerikaanse natuur
kundige en oceanograaf Norm Buske van
watermonsters buiten de 12 mijls-zone van
Mururoa, heeft aangetoond dat er Cesium
134 in het water zit. een radioactief deeltje
dat uit atoomsplitsing ontstaat. Volgens
Buske zal het milieu in het gebied door de
vrijgekomen deeltjes binnen zes jaar radio
actief besmet zijn. Frankrijk heeft met di
verse andere onderzoeken de bewering van
Buske bestreden.
Vorig jaar publiceerde Greenpeace een
boek vol vraaggesprekken met bewoners
van de eilanden in de buurt van de atols.
Velen van de ondervraagden denken dat
hun gezondheid en dat van hun kinderen
ernstig is aangetast door de kemproeven.
In het boek wordt de Franse regering er
van beschuldigd het land met radioactief
materiaal te hebben vergiftigd waardoor er
niets meer op groeit. Ook de wateren zijn
radioactief besmet waardoor de vissen een
bedreiging vormen voor de gezondheid van
de eilandbewoners.
De Australische minister van buitenland
se zaken, Gareth Evans, bracht vorige week
een bezoek aan de Polynesische eilanden
»om in gesprekken met Franse functionaris
sen het Australisch protest tegen de kem
proeven te onderstrepen.
Greenpeace heeft Evans verzocht nog de
ze maand diplomatieke stappen te onder
nemen tegen de Franse kemproeven. Vorig
jaar augustus hebben de 15 leden van het
Stille Zuidzee-forum, waar Australië en
Nieuw-Zeeland ook deel van uitmaken, in
een verklaring Frankrijk opgeroepen de
kemproeven te beëindigen. Het forum had
in 1985 de Stille Zuidzee uitgeroepen tot
kemwapenvrije gebied, maar Frankrijk en
de VS hebben tot dusver geweigerd dit ak
koord te ondertekenen.
Overlevenden van de aardbe
ving in Turkije, die kou lijden,
gebrek aan voedsel hebben en
in veel gevallen zonder onder
dak zitten, zeggen dat de Turkse
regering.weinig doet om hun lij
den te verzachten.
De aardbeving van vrijdag,
die zondag werd gevolgd door
een tweede schok, heeft volgens
hulporganisaties 800 levens ge-
eist en 180.000 mensen dakloos
gemaakt.
Duizenden tenten, dekens en
ander hulpmateriaal zijn naar
Erzincan gestuurd. Turkse kran
ten melden echter dat de hulp
slecht is georganiseerd en dat
voor veel mensen geen fatsoen
lijk onderdak beschikbaar is.
Volgens parlementslid Kulm
zijn ongeveer duizend tenten
gestolen. Het dagblad Milliyet
meldde dat hulpvoorraden zijn
verkocht nr» de zwarte markt.
Tenten werden te koop aange
boden voor ruim 600 gulden en
dekens voor ongeveer 28 gul
den, aldus de krant.
Reddingsteams uit diverse
landen hebben zich naar Erzin
can gespoed met speciaal opge
leide honden, snijbranders,
hijskranen en andere appara
tuur die nodig is om overleven
den te kunnen opsporen. Gis
teravond laat waren 376 lijken
geborgen. Gisteren is nog een
overlevende onder het puin
vandaan gehaald.
Op het laatste moment is gis
teren een actie van de Stichting
Inzet Reddingshond Nederland
afgeblazen. De organisatie zou
met tien honden naar Turkije
.vliegen om slachtoffers op te
sporen. De Turkse autoriteiten
lieten, toen de redders al op
Schiphol stonden, weten dat er
al genoeg honden in het ramp
gebied zijn.
tirana» Drie Albanese politie
agenten luisteren aandachtig
naar de redevoering van Sali Be-
risha, de leider van de Democra
tische Partij. Alle partijen die
meedoen aan de algemene ver
kiezingen die op 22 maart wor
den gehouden, zijn begonnen
met hun verkiezingscampagne^.
FOTO ERA
der Neil Kinnock bezocht gisteren zijn arm twee stemgerechtigden maanden oude Phillipa. Op 9
tijdens zijn verkiezingstoernee van de toekomst: de 16 maanden april mogen de Britten naar de
BRUSSEL HANS DE BRUUN
CORRESPONDENT
Auto's, fototoestellen, video- en
geluidsapparatuur worden op 1
april in België een stuk goedko
per; sigaretten, tabak en diesel
olie daarentegen juist flink
duurder. Dat is het gevolg van
de ingrijpende herziening van
de btw-tarieven, waartoe het
vorige week aangetreden kabi
net-Dehaene gisteren heeft be
sloten. Daardoor loopt België
eindelijk in de Europese pas.
De vijf huidige btw-tarieven
van 6. 17, 19, 25 en 33 procent
worden vervangen door drie ta
rieven: 6, 12 en 19,5 procent.
Het 25-procent tarief voor luxe
artikelen (radio's, tv's en auto's)
wordt verlaagd naar 19,5 pro
cent. Wasmiddelen gaan van 6
naar 19,5 procent en worden
dus flink duurder, terwijl de btw
op een pilsje in het café wordt
verhoogd van 17 naar 19,5 pro
cent.
De operatie levert de Belgi
sche schatkist ongeveer 10 mil
jard frank (560 miljoen gulden)
per jaar op. De btw-verlaging
kost geld maar dat wordt ge
compenseerd door een verho
ging van de brandstofaccijns.
WASHINGTON AP
Vorig jaar is een recordaantal
van 61 journalisten in de wereld
omgekomen tijdens de uitoefe
ning van hun werk. Dat heeft
het Amerikaanse Comité ter Be
scherming van Journalisten gis
teren bekendgemaakt. Van vijf
journalisten die in 1991 zijn ver
mist, wordt gevreesd dat ze
dood zijn, aldus het jaarlijkse
rapport van het comité.
„De nieuwe wereldorde is
geen garantie gebleken voor de
persvrijheid. Het einde van de
rivaliteit tussen oost en west is
samengegaan met de herople
ving van nationalistische aspi
raties en etnische spanningen",
aldus directrice Ann Nelson.
„Journalisten worden niet al
leen blootgesteld aan het kruis
vuur in dit soort conflicten,
maar lijden vaak onder de valse
aantijging dat ze partij hebben
gekozen."
Het comité publiceerde een
lijst waarop 324 meldingen
staan van journalisten die ge
vangen zijn gezet, 164 die be
dreigd zijn, 156 die fysiek ge
weld aan den lijve ondervon
den, 151 die voor een rechtbank
moesten verschijnen en 42 jour
nalisten die een land werden
uitgewezen.
de Russen is.
Volgens Cees Maas, de ver
trekkende thesarier-generaal
van het ministerie van financi
en, hebben de VS wel gepro
beerd Europa een zetel te laten
inleveren. Maar zowel Neder
land als België en de Europese
Gemeenschap in haar geheel
hebben „een resoluut nee" la
ten horen.
SYDNEY» IPS
Zeven jaar na de aanslag op de Rainbow
Warrior koerst het vlaggeschip van de
milieu-organisatie Greenpeace met een
voormalige Sovjet-minister aan boord weer
naar de Stille Zuidzee om de aandacht van
de wereld te vestigen op de Franse kem
proeven bij het atol Mururoa.
De voormalige Sovjet-minister voor
milieu-zaken Nikolai Vorontsov heeft zich
in Papeete, Tahiti, ingescheept. Met zijn
aanwezigheid wil hij Frankrijk onder druk
zetten zich aan te sluiten bij het onlangs
door Rusland aangekondigde moratorium
voor kemproeven. Alle GOS-landen hebben
dit moratorium onderschreven.
De trip van de Rainbow Warrior naar het
Franse kemproefgebied is onderdeel van
een campagne die wordt gehouden'in het
kader van de zogeheten milieutop, die in
juni in Rio dp Janeiro wordt gehouden. Te
gelijkertijd heeft de actie het doel de reeks
van kemproeven die Frankrijk voor dit jaar
heeft gepland een halt toe te roepen. De
eerste atoomproeven zullen in mei worden
gehouden.
Frankrijk heeft sinds 1966 44 atmosferi
sche en 120 ondergrondse kemproeven ge-
brussel anp
Pogingen van de Amerikanen
om ten koste van Nederland of
België aan Rusland een zetel te
geven in het prestigieuze Inte
rim Comité van het Internatio
naal Monetair Fonds (IMF) zijn
mislukt. Het beleidsbepalende
comité wordt waarschijnlijk uit
gebreid van 22 naar 23 zetels,
waarbij dan de extra zetel voor
Pompei had
al een eigen
soort snackbar
Archeologen hebben in Pompei
een kist opgegraven met daarin
kookspullen van een inwoner
die waarschijnlijk hapjes klaar
maakte om deze aan bezoekers
van een naburig amfitheater te
verkopen. Dat heeft het Itali
aanse persbureau Ansa gisteren
gemeld. Het huis in de buurt
waarvan de kist werd gevonden
was ingericht als een soort cafe
taria of snackbar. Daar waren al
potten aangetroffen met sporen
van saus waarmee visgerechten
op smaak werden gebracht. Ook
werden potten gevonden met
stukjes gezouten sardines en
ansjovis. In Pompei, dat in 79
na Christus door een uitbarsting
van de Vesuvius onder lava
werd bedolven, worden nog al
tijd nieuwe vondsten gedaan.
Groenland in Europese Gemeenschap
nuuk» De regering van Groenland (een autonoom gebied onder
de Deense kroon in de Atlantische Oceaan) heeft in het week
einde haar eerste ambassadeur bij de Europese Gemeenschap in
Brussel benoemd. De diplomaat die door ae autoriteiten in
Nuuk benoemd is, Lars Vesterbirk, was tot dusver directeur van
de Groenlandse vertegenwoordiging in Denemarken.
Agnelli krijgt forse klap
parus De groep rond de Italiaanse familie Aghelli heeft gisteren
een forse klap te incasseren gekregen in het overname-gevecht
met Nestlé rond het mineraalwaterconcem Perrier. De onderne
mingskamer van de rechtbank in Parijs heeft de verkoop van
een belang van 13,8 procent verboden, dat de aan Agnelli geli-
eërde Groupé Saint Louis begin januari van Perrier overnam
voor 1,5 miljard frank (500 miljoen gulden)
Britse conservatieven beetje voor
londen De Britse conservatieven hebben volgens een opinie
peiling van de krant Daily Express een voorsprong van drie pro
cent genomen op de sociaal-democraten van oppositieleider
Neil Kinnock. Het is voor het eerst dat de conservatieven een
duidelijke voorsprong nemen. De Britten gaan op 9 appril naar
de stembus.
Wales voor onafhankelijkheid
Cardiff Welse nationalisten willen de grondwet zodanig veran
deren dat het voormalige prinsdom Wales meer zelfstandigheid
krijgt. De politieke partij Plaid Cymru begon gisteren in Cardiff
de verkiezingscampagne waarin de autonomie het belangrijkste
thema is. Al eerder kwam in Schotland de wens op voor onaf
hankelijkheid.
Het op twee na grootste Ameri
kaanse autoconcern, Chrysler,
krijgt een nieuwe topman. De
kleurrijke Lee Iacocca (67)
wordt opgevolgd door Robert
Eaton (52). Eaton leidt momen
teel de Europese divisie van Ge
neral Motors, de grootste auto
fabrikant van de Verenigde Sta
ten.
Eaton wordt met onmiddellij
ke ingang vice-voorzitter van de
raad van bestuur en gaat per
eind december de functie van
bestuursvoorzitter bekleden. Ia
cocca blijft na zijn aftreden deel
uitmaken van de raad van be
stuur.
Chrysler is van de drie Ameri
kaanse autofabrikanten de
zwakste en heeft, anders dan
General Motors (GM) en Ford,
geen winstgevende Europese
activiteiten. Chrysler heeft een
schuld van tien miljard dollar.
Eaton heeft de Europese divi
sie van GM met succes geleid.
In 1991 behaalde deze divisie
een winst van 1,8 miljard dollar,
terwijl de moedermaatschapij
in Chicago een totaal verlies van
4,5 miljard dollar leed.
Iacocca kwam in 1978 bij
Chrysler, na een jarenlange car
rière bij Ford. Chrysler balan
ceerde destijds op de rand van
de afgrond. In 1980 verloor het
1,7 miljard dollar, t#en het
grootste verlies uit de geschie
denis van het Amerikaanse be
drijfsleven. De overheid sprong
bij met garanties van ruim een
miljard dollar. In 1984 zat Chry
sler weer op een winst van 700
miljoen dollar.
Het concern heeft een jaar
nodig gehad om een nieuwe
topman te vinden. Iacocca
noemde het besluit om Eaton te
kiezen gisteren een „sensatio
nele beslissing". Eaton heeft al
les in zich om de goede weg die
Chrysler is ingeslagen te vervol
gen, aldus Iacocca.
