Forse tegenvaller
sociale zekerheid
Eigen Huis wil contract
voor kwaliteit in bouw
Binnenland
Leeuwarden
krijgt bos
Superbarrio in Amsterdam
Plan-Stevens kan maar beter worden afgeblazen
Onderwijsbonden: Nog
dit jaar betere beloning
Kritiek Stevens op kabinet
Eis 12 jaar voor moord
op invalide in tehuis
DINSDAG 17 MAART 1992
n Nederlands Persbureau GPD GemeenscHappebVc Perv*enst
Minder aanhang voor monarchie
Hilversum» Het aantal Nederlanders dat voor een monarchie is,
loopt terug. Een onderzoek dat de NOS hield voor het Veronica-
programma Berg van gisteravond leverde 67,5 procent aanhan
gers op voor het koninkrijk. In 1990 was nog 79 procent voor een
monarchie. De NOS ondervroeg 615 mensen vanaf 15 jaar. Van
hen sprak 17,2 procent zich uit voor een republiek. Bijna 10 pro
cent heeft helemaal geen voorkeur.
Geslaagde noodlanding tijdens examen
budel» Een sportvliegtuigje heeft gistermiddag vlak bij het vlieg
veld van Budel een geslaagde noodlanding gemaakt. De twee in
zittenden liepen geen verwondingen op. Het vliegtuig liep aan
beide vleugels een schade op van 15.000 gulden. Het vliegtuigje
voerde een examenvlucht uit. Onderdeel daarvan was onder an
dere het nabootsen van een motorstoring. Na die oefening sloeg
de motor bij het gasgeven af. Een poging om de motor opnieuw
te starten mislukte. Daarop zette de piloot het vliegtuigje aan de
grond. De vleugels raakten daarbij enkele borden in de berm. De
leerling-vlieger, een 54-jarige Eindhovenaar, is
zijn
Ontucht met zeeverkennertjes
amsterdam De Amsterdamse rechtbank heeft gisteren een 41-
jarige man veroordeeld tot zes maanden voorwaardelijk wegens
het meerdere malen plegen van ontucht met een aantal zeever
kennertjes over wie hij destijds de leiding had. Gedurende een
proeftijd van twee jaar mag de man geen leiding geven aan een
groep minderjarigen in een vereniging. Ook moet de man een
van de benadeelden 1500 gulden betalen. De officier had tegen
hem acht maanden, waarvan drie voorwaardelijk, geëist. Vier
jongens deden in 1989 aangifte. Zij verklaarden dat ze op kamp
in Vinkeveen, België, Zweden en Denemarken hun groepsleider
naakt in hun slaapzak hadden moeten dulden, dat hij hen vast
bond op het stafschip en hen sloeg met een touw of een riem.
Uitgaven vallen 1 a 1,5 miljard hoger uit
den haag gpd
De uitgaven in de sociale zekerheid vallen dit jaar 1 a 1,5
miljard gulden hoger uit dan voorzien. Minister De Vries
(sociale zaken) meldt dit in de zogenoemde Voortgangs
rapportage Sociale Zaken.
bovengenoemde maatregelen
uitgegaan van een besparing
van 1.085 miljoen gulden. Tot
nu toe is daar echter nog niets
van terechtgekomen. In voor dit
jaar afgesloten cao's staat het in
elk geval niet.
De derde tegenvaller betreft
het besluit om voorlopig af te
zien van bezuinigingen op de
voorzieningen voor gehandi
capten en de overheveling daar
van naar gemeenten een jaar uit
te stellen. Dat scheelt een be
zuiniging van zo'n 300 miljoen
gulden.
Naast de tegenvaller van bijna
twee miljard zijn er meevallers
op terreinen waar die in voor
gaande jaren ook optraden: de
De tegenvaller wordt onder
meer veroorzaakt door de stij
ging van de werkloosheid dit
jaar met 26.000 ten opzichte
van 1991. Dit betekent dat er
ongeveer 500 miljoen gulden
extra moet worden uitgegeven
aan ww-uitkeringen.
Daarnaast blijkt een aantal
bezuinigingen op het terrein
van de Ziektewet en de wao niet
haalbaar. Het gaat dan vooral
om het beperken van de ver
plichting bij ziekte meer loon
door te betalen dan 70 procent,
en het plan vakantiedagen in te
leveren bij ziekte.
Het kabinet was op basis van
bijstand, de regeling voor
schoolverlaters en de Wet socia
le werkvoorziening. Bovendien
is door ingrepen in Ziektewet en
wao, geen sprake van extra toe
stroom naar de werkloosheids
wet. Al met al blijft dan een te
genvaller van 1 tot 1,5 miljard
gulden over.
In zijn stuk aan het kabinet
doet De Vries geen voorstellen
de tegenvaller op te vangen.
Daarover moet het kabinet
maar beslissen, meent de be
windsman. Dat moet gebeuren
in het totale proces rond de op
stelling van de begroting 1993
dat uiterlijk in augustus wordt
afgerond.
De Vries is overigens op basis
van bij de start van het kabinet
gemaakte afspraken verplicht
de tegenvaller zelf via bezuini
gingen op te vangen, bij voor
keur binnen de sector waar die
is ontstaan.
Acties dreigen
in supermarkt
cisie wordt de laatste hand ge
legd aan een wit bestelbusje, dat
met 70 andere voertuigen zal
worden gebruikt door de vredes
macht van de Verenigde Naties
in Joegoslavië. Vandaag zijn op
nieuw 22 dienstplichtigen samen
met 8 beroepsmilitairen vertrok
ken naar Joegoslavië. Nederland
levert bijna 300 man verbin
dingstroepen voor Unprofor,
zoals de VN-macht van 14.000
man voor Joegoslavië heet. Zij
moeten de verbindingen onder
houden tussen het VN-hoofd-
kwartier in Sarajevo (Bosnië-Her-
zegovina) en de regionale kwar
tieren en moeten aanwezig zijn
voordat de hoofdmacht arriveert
Defensie houdt er rekening mee
dat de resterende 247 militairen
eind maart, begin april vertrek
ken. foto anp paul stqlk
utrecht o anp
De dienstenbonden van FNV en
CNV gaan volgende week hun
leden raadplegen over acties in
de supermarkten. De onderhan
delingen over een nieuwe cao
voor deze branche (170.000
werknemers) zijn gisteren vast
gelopen. Volgens een woord
voerder van de Dienstenbond
FNV lagen tijdens de derde on-w
derhandelingsronde de stand
punten van werkgevers en bon
den op hoofdpunten „mijlen
ver" uit elkaar.
De Dienstenbond FNV, die
aanvankelijk inclusief prijscom
pensatie een looneis van 8 pro
cent stelde, had gisteren zijn
looneis iets afgezwakt tot in to
taal 6,5 procent. Het gaat daar
bij om een prijscompensatie
van naar schatting 3 procent en
een „reële" loonsverhoging van
3,5 procent per 1 april '92. De
werkgevers boden een loonsver
hoging van 2 procent, maar dan
pas per 1 oktober '92, en nog
eens 2 procent per 1 april '93,
bij de afloop van de contractpe
riode.
De vakbonden vinden het
laatste bod van de werkgevers
veel te mager. „Wij hebben vrij
forse eisen gesteld om de forse
loonachterstand van de werk
nemers in de supermarkten een
beetje in te lopen. Ze verdienen
globaal 10 procent minder dan
hun collega's elders." Ook lig
gen bonden en werkgevers nog
met elkaar in de clinch over de
extra beloning voor het werken
na zessen op doordeweekse
avonden en op zaterdagoch
tend.
Aanvankelijk wilden de werk
gevers op het gebied van het
ziekteverzuim ook sancties (ne
gatieve prikkels) invoeren in de
vorm van bijvoorbeeld wacht-
dagen bij ziekte of het niet op
bouwen van vakantiedagen bij
ziekte. Die prikkels verdwenen
echter van tafel.
Volgens onderhandelaar R.
Jacobs van de VGL lopen de lo
nen van het supermarkt-perso
neel niet achter en worden door
de bonden appels met peren
vergeleken. De supermarkt-cao
is een minimumregeling. Veel
werkgevers (Edah, Albert Heijn)
betalen hun personeel meer uit
dan het cao-loon. De super
markt-cao valt volgens Jacobs
niet te vergelijken met collectie
ve arbeidsovereenkomsten,
waarbij de lonen wel op het ge
stelde cao-niveau liggen.
leeuwarden anp
Voorzitter E. Nijp'els van de
Stichting Face heeft gisteren de
eerste boom geplant van het
Leeuwarder bos. Het bos bij de
Friese hoofdstad krijgt een op
pervlakte van 130 hectare. De
aanleg kost negen miljoen gul
den. Dat bedrag wordt opge
bracht door de gemeente
Leeuwarden, de stichting Face,
het ministerie van landbouw,
natuurbeheer en visserij, de
provincie Friesland en de EG.
Leden van de Agrarische Jon
geren Friesland boden hem een
petitie aan waarin ze proteste
ren tegen de aanleg van bos op
landbouwgrond. Een hectare
bieten produceert vier maal zo
veel zuurstof als een hectare
bos, aldus de agrarische jonge-
Amsterdam In 1987 werd in
Mexico-Stad de Asamblea de
Barrios opgericht, de Raad van
Wijken. Twee maanden na de
oprichting verscheen een opval
lende figuur in de raad: Supèrbar-
rio. Superbarrio is inmiddels uit
gegroeid tot het symbool van de
volksstrijd in de stad. Niemand
weet wie Superbarrio in werke
lijkheid is. Superbarrio is op dit
moment in Nederland om in het
Tropenmuseum in Amsterdam
deel te nemen aan het symposi
um 'Mexico-Stad en de toekomst
van Latijnsamerikaanse megaste
den'. Superbarrio nam gistermid
dag een kijkje op de Dappermarkt
die achter het museum ligt foto
nieuw anefo rob bogaerts
De Vereniging Eigen Huis wil in
overleg met de aannemersbe
drijven een standaardcontract
opstellen voor de aanneming,
uitvoering en afhandeling van
bouw- en verbouwopdrachten.
Daarmee moeten meningsver
schillen tussen huiseigenaren
en aannemers worden voorko
men. Het Garantie-instituut
voor de Woningbouw (GIW)
maakte gisteren bekend dat
aannemers die in een bindend
adviesprocedure aan het kortste
eind trekken, de proceskosten
zullen moeten betalen.
Volgens directeur H. van Her
wijnen van Eigen Huis variëren
deze proceskosten van 3000 tot
5000 gulden, waarbij de bedra
gen wat hem betreft naar boven
mogen worden afgerond. „Het
gaat om een stok achter de deur
om de bouwer die een slecht
produkt levert tot de orde te
kunnen roepen", aldus Van
Herwijnen.
„De aannemerij heeft weinig
boodschap aan zogenoemde af
ter sales-service. Een autoverko
per hoopt dat hij zijn klant over
vijf jaar opnieuw een wagen kan
leveren. Een aannemer zal de
gene voor wie hij een huis
bouwt niet meer tegenkomen.
Misschien koopt iemand drie
keer in zijn leven een huis, maar
de kans dat hij dat door dezelf
de aannemer laat bouwen is ni
hil. Vandaar dat het geen ramp
wordt gevonden als de koper
ontevreden achterblijft", aldus
Van Herwijnen.
Het probleem van ontevre
denheid bij huizenkopers moet
worden tegengegaan door 5
procent van de koopsom achter
te houden tot het huis naar be
horen is opgeleverd. De aanne
mersbedrijven hebben zich tot
dusver tegenstander van een
dergelijke maatregel getoond,
omdat zij vrezen dat kopers niet
met het restant van de koopsom
over de brug zullen komen.
„Onzin", zegt Van Herwijnen.
„Die 5 procent wordt in een de
pot gestort, dat wordt beheerd
door een notaris. Dat geld komt
er heus wel uit als het moment
daar is."
Waar het verbouwingen aan
huizen betreft, is de prijsrege
ling tussen aannemer en parti
culier een probleem apart. ..Im
mers, degene die bijvoorbeeld
een dakkapel wil laten plaatsen,
mag maar bij één aannemer
een prijsopgave vragen. Pas als
de opdrachtgever met die partij
niet tot zaken komt, mag hij
naar de volgende aannemer
stappen. Zo kun je nooit tot een
goede vergelijking komen, ter
wijl het afwegen van meerdere
aanbiedingen toch een elemen
taire vrijheid van de consument
is", aldus Van Herwijnen. Hij
wil ook dat probleem met hel
standaardcontract uit de wereld
helpen.
Eerste manifestatie op 8 april
tot 1,65 miljard gulden nodig.
den haag anp De vier bonden, de Abop. de
KOV. de PCO en het NGL wil
len dat de aanvangssalarissen
hoger worden. Ook willen ze dat
leerkrachten eerder in hun
maximumsalarisschaal terecht
komen. Verder eisen ze dat in
vallers niet langer 90, maar 100
procent van de gewone salaris
sen verdienen.
De bonden hebben gister
avond tijdens een vergadering
besloten om de druk op de ketel
te houden in de besprekingen
met de bewindslieden Ritzen en
Wallage van onderwijs. Als het
kabinet onvoldoende aan de ei
sen van de bonden tegemoet
komt, dan komen er acties, zo
dreigen ze.
den haag»carel goseung
„De maatschappelijke krachten zullen
nu moeten gaan uitmaken wat ermee
gaat gebeuren." Een citaat van mr. Wil
lem Stevens. Uitgesproken op de dag (3
juli 1991) dat 'zijn' commissie advies uit
bracht over verdere belastingvereenvou
diging en -verlaging. Een stuk met de ti
tel 'Graag of niet'.
Stevens en de zijnen stelden het kabi
net voor 10,6 miljard gulden te besteden
aan belastingplannen, vooral op te bren
gen door het schrappen van een aantal
aftrekposten met als belangrijkste het
niet langer aftrekbaar laten zijn van pre
mies werknemersverzekeringen. Volgens
de commissie moest het laagste belas
tingtarief 33,6 procent worden, het hoog
ste 55 procent.
Volgens de adviseurs moesten de
voorstellen in hun geheel worden door
gevoerd. Het was immers een samen
hangend bouwwerk. Gelukkig was Ste
vens wel zo realistisch om te erkennen
dat de tijden voor dit soort grootscheep
se operaties slecht waren. „Het kabinet
moet ingrijpen via bezuinigingen of las
tenverzwaringen", orakelde hij op 3 juli
1991.
Inmiddels zijn we zo'n acht maanden
verder en enige stations gepasseerd. Ten
eerste hebben we de reacties van de ver
schillende kamerfracties die direct na het
uitkomen van het advies-Stevens werden
afgegeven. Een ruime kamermeerder
heid van PvdA, WD en D66 betwijfelde
toen al of de plannen allemaal wel kon
den doorgaan. Het CDA reageerde toen
niet.
Ten tweede ligt er een pakket advies
aanvragen van Sociale Zaken bij diverse
instanties waarin talrijke problemen
rond doorvoering van 'Stevens' zijn op
gesomd. Ten derde is er het gedraai van
het kabinet. Werd in de Troonrede nog
gemeld dat de plannen-Stevens 'inte
graal' moesten worden doorgevoerd, dat
standpunt is later aanmerkelijk veran
derd.
Zo somde staatssecretaris Van Amels-
voort (financiën) eind december in de
Senaat een aantal 'pijnpunten' op. Tege
lijk wees hij op een nog ontbrekend Ser-
advies. Dat was vertraagd en zou pas te
gen de zomer van 1992 komen. De be
windsman sloot vervolgens niet uit dat
het kabinet zelf een standpunt over on
derdelen van 'Stevens' zou innemen.
Van Amelsvoort schoot die optie meteen
ook weer af door erop te wijzen dat bij
de vorige belastingplannen (de operatie-
Oort) de adviezen van doorslaggevende
betekenis waren bij de
vormgeving. En vorige
week berichtte hij de
Kamer nog dat de in
diening van wetsvoor
stellen, voorzien voor
eind dit jaar, 'wellicht'
werd verschoven.
Nu is reeds bekend
dat de Ser over enkele
maanden een negatief
advies over de ideeën-
Stevens zal uitbren
gen. Even speelde de
raad nog met de ge
dachte een spoedad-
vies uit te brengen om
het kabinet te helpen
bij de begrotingsvoor
bereiding van 1993,
maar daar is van af ge
zien. De bewindslie
den wachten rustig af.
Desondanks is het
uitlekken van de nega
tieve Ser-houding al
genoeg om verdere
stappen met 'Stevens' te blokkeren. Ze
ker in de wetenschap dat een kamer
meerderheid al forse bedenkingen had
en het CDA nu ook dwars ligt. Op Texel
verklaarde fractieleider Brinkman begin
februari immers dat Stevens alleen
mocht als het belastingstelsel eenvoudi
ger werd, de veranderingen goed waren
voor werkenden en er echt sprake was
van belastingverlaging.
Tegelijk waarschuwde de CDA'er voor
het op elkaar stapelen van te veel grote
operaties: Stevens, de stelselherziening
gezondheidszorg (het plan-Simons) en
plannen voor een energieheffing (de
voorstellen-Wolfson). De lastendruk voor
de burger mocht hoe dan ook niet om
hoog gaan, meende de CDA'er, en daar
de drie
den haag» gpd
De commissie-Stevens die het kabinet vorig jaar adviseerde over
een vergaande belastinghervorming en -verlaging, houdt niet lan
ger onverkort vast aan haar plan. Commissievoorzitter Stevens liet
dit gisteravond weten. Hij re-ageerde daarmee op de toenemende
kritiek op zijn plan en de kans dat het kabinet alleen enkele ele
menten uit het advies zal overnemen.
Over de kans dat een 'uitgeklede' vorm van het advies wordt
doorgevoerd, zei Stevens: „Ik wacht af waar het kabinet mee
komt." Hij gaf aan daarna pas te willen reageren en aan te geven of
de gekozen oplossingen kunnen. Tot nu toe had Stevens altijd be
toogd dat het advies van zijn commissie helemaal en onverkort
frioest worden overgenomen. Het kabinet beloofde dat ook nog in
de Troonrede van september 1991.
Voor de TROS-radio uitte Stevens wel kritiek op het kabinet. Vol
gens hem had het kabinet het advies met een eigen standpunt aan
een aantal adviesorganen, moeten voorleggen, in plaats daarvan
stuurde men het advies zo door, om vervolgens af te wachten hoe
de maatschappij erop zou reageren. Deze procedure zei Stevens te
betreuren.
moest bij een samenloop
goed op worden gelet.
Begin maart kwam de fiscaal specialist
van de CDA-fractie, Vreugdenhil, met
een soortgelijk betoog. De drie zaken
mochten niet door elkaar gaan lopen.
Vervolgens gaf de CDA'er aan dat de
plannen-Stevens niet helemaal konden
doorgaan en dat ze de werkgelegenheid
niet erg bevorderden. Dit laatste punt is
inmiddels ook door coalitiegenoot PvdA
onderkend.
Nu wil het kabinet juist wel de werkge
legenheid bevorderen. Dus moet je 'Ste
vens' niet doen. Er komt echter nog
meer bij. Stevens ging nog uit van een op
dat moment bestaand laagste belasting
tarief van 35,75 procent. Nu is dat 38,55
procent. Er is dus veel meer
geld nodig om het plan uit te
voeren. Aan de andere kant
heeft het kabinet al enkele
geldbronnen van Stevens (af
trekposten) gebruikt.
Als we dan ook nog weten dat
'Stevens' leidt tot inkomensda
lingen van maximaal 5 procent,
met name bij alleenstaanden,
lagere inkomensgroepen en
ambtenaren, dan lijkt het beeld
duidelijk. Slecht voor werkgele
genheid en koopkracht tegen
hogere kosten dan voorzien. In
een tijd van meer werkloos
heid, onder druk staande inko
mens en financiële nood bij de
overheid. Een parlement met
forse bedenkingen en grote
weerstand bij vakbonden en
De onderwijsbonden luiden
met een manifestatie voor hun
kaderleden op 8 april de acties
in die ze in petto hebben om de
achterstand op hun salaris weg
te werken. De bonden willen
nog dit jaar afspraken maken
met het kabinet.
De bonden baseren hun eis
op een rapport van het Leidse
bureau Research voor Beleid.
Dat bekeek de salarisverschillen
tussen leerkrachten en ambte
naren en kwam tot de conclusie
dat de salarissen in het onder
wijs gemiddeld 10 procent ach
terlopen bij die van ambtena
ren. Om dat verschil weg te
werken is een bedrag van 1,37
'Hoge straf zeker hier gepast
Alles bij elkaar genoeg stof om
het geheel maar af te blazen.
amsterdam anf
In een bejaardenhuis een oude
invalide man ombrengen door
verstikking is zo'n ernstig mis
drijf dat een hoge straf is gepast,
zei officier van justitie Goes gis
teren voor de Amsterdamse
rechtbank. Hij voegde de daad
bij het woord en eiste twaalf
jaar tegen een 22 jarige man die
op 3 december in een bejaar
denhuis in Amsterdam-West
een 76-jarige bewoner van het
leven zou hebben beroofd door
een sok in zijn mond te prop
pen en een kussensloop over
zijn hoofd te trekken.
De polsen van het slachtpffer
waren geboeid Eerst werd ge
dacht aan roofmoord, maar de
dader had zelfs de 650 gulden
uil een opengebroken kistje la
ten liggen. De zaak trok veel pu
bliciteit vanwege de gruwelijk
heid. Het slachtoffer neeft zich
nauwelijks kunnen verweren
omdat hij in een rolstoel zat na
dat zijn benen waren afgezet.
Bij de eis heeft de officier reke
ning gehouden met de onrust
die onder bejaarden is ontstaan.
„De moord heeft behoorlijk op
hen ineehakt. Juist in een be
jaardenhuis is een gevoel van
veiligheid van groot belang."
Vingerafdrukken op een
koektrommel brachten de poli
tic op het spoor van de man, die
al eerder was veroordeeld we
gens afpersing en diefstal met
geweld-In de week tussen de
moord en de arrestatie had de
verdachte zich meermalen tc-
f;enover kennissen en vrienden
aten ontvallen dat hij de man
had omgebracht. Zodoende kon
een kennis een gedetailleerde
beschrijving geven van het ge
beurde De man zou op het idee
zijn gekomen na een tin van
een bevriend personeelslid in
het bejaardenhuis dat de man
veel geld in zijn kamer had De
politie heeft dit personeelslid
niet kunnen opsporen.
De bejaarde zou binnen en
kele minuten ziin gestorven.
Dat was niet de bedoeling ge
weest. Volgens de kennis praat
te de verdachte over de roof
„omdat hij dit niet op zijn hart
kon dragen Het is te erg Maar
de verdachte bleef alles hard
nekkig ontkennen.
Uitspraak op 30 maart.
