'Kantoren nog bron
van veel klachten'
Kamerlid pleit voor
bouw in Bollenstreek
Regio
NZH organiseert eerste nationale busdag
'Droog brood, maar wel op wintersport'
Provincie wil ander taxibeleid
DINSDAG 17 MAART 1992
Nog steeds klachten over werken met beeldscherm:
Centrale typekamers moeten worden afschaft. Het is
eentonig werk, er is geen enkele uitdaging en de mensen
zijn totaal niet betrokken bij hun werk. Daardoor worden
er veel meer fouten gemaakt. Dat stelt prof. F. Pot van
het Nederlands Instituut voor Praeventieve Gezond
heidszorg (NIPG) in Leiden. In 1986 deed hij samen met
ir. M. Berndsen onderzoek naar de effecten van het wer
ken met beeldschermen. Sindsdien adviseren zij bedrij
ven hoe ze de werkomstandigheden van met name
beeldschermwerkers, kunnen verbeteren.
Jarenlang was de laaggeschool
de arbeider het slachtoffer van
slechte werkommstandigheden
doordat die met schadelijke
stoffen werkte of te zwaar moest
tillen in de bouw. Tegenwoordig
zijn het ook de beeldscherm
werkers die geteisterd worden
met lichamelijke klachten. De
meesten klagen over vermoeide
ogen, hoofdpijn, pijn in nek en
schouders en spanningen.
„Vaak vinden mensen dat nogal
vreemd", vertelt Bemdsen.
„Kantoren hebben vaak zo'n
'cleane' omgeving en dan zijn er
toch klachten. Het probleem is
niet de computer of het beeld
scherm op zich, maar het wer
ken mét de computer, het soort
werk en de omgeving waar dat
gebeurt, zijn de boosdoeners".
Vaak weten mensen ook niet
hoe ze met de apparatuur om
moeten gaan. Bemdsen deed
onderzoek bij een ziekenfonds,
waar ze prima meubilair had
den staan, maar niet wisten hoe
ze er mee om moesten gaan.
"Ze wisten bijvoorbeeld niet dat
ze met de verschillende knop
pen de rugleuning, het zitvlak
en de hoogte konden verstellen.
De meeste mensen zaten veel te
hoog, omdat dat gevoelsmatig
meer overzicht geeft, maar
meestal was de hoogte totaal
verkeerd ten opzichte van de li
chaamslengte". Ook de knop
pen op de beeldschermen orrf
de helderheid mee af te stem
men werden nooit gebruikt,
volgens Berndsen. "Eigenlijk
moet iedereen die met een
beeldscherm gaat werken, eerst
instructies krijgen. Je kunt het
vergelijken met een draaier aan
een draaibank. Die krijgt van te
voren ook instructies over hoe
hij met het apparaat moet om
gaan. Dat zou met computers
ook moeten gebeuren", aldus
Berndsen.
Sinds de tijd van het onder
zoek is er wel wat veranderd. De
meeste mensen weten inmid
dels dat het belangrijk is om een
goede stoel te hebben die de
rug steunt en dat je niet een he
le dag lang continu naar een
beeldscherm moet staren. De
computers zijn aangepast aan
de ergonomische eisen, wat wil
zeggen dat de werkplek zoveel
mogelijk op de werknemer
wordt afgestemd.
Hetzelfde werk
Bovendien moet er in de toe
komst nog het nodige gebeuren
op het gebied van de organisa
tie, vindt Pot. Zo kan het werk
veel interessanter worden ge
maakt. „Typistes maken nog
steeds lange dagen met hetzelf
de werk. Zij moeten gewoon
aan de afdeling worden toege
voegd, zodat gegevens ook
meteen kunnen worden inge
voerd. Bovendien kunnen ze
daarnaast ook ander werk doen.
Door ze meer betrokken te ma
ken bij het werk, zullen ze min
der fouten maken."
Juist de combinatie van lang
durig eentonig werk doen met
weinig perspectief leidde vol
gens het onderzoek tot de
meeste klachten. Pot pleit daar
om nog steeds voor een structu
rele verandering van het werk.
Hij wordt hierin gesteund door
de Europese richtlijn voor het
werken met beeldschermen en
het concept Arbo-besluit dat op
dit moment bij de Arbo-Raad
ligt voor advies. Vanaf 1993 zijn
werkgevers verplicht maatrege
len te treffen voor afwisselend
werk en moet monotone arbeid
voorkomen worden. Daarnaast
krijgen ze twee jaar de tijd om
meubilair, software en verlich
ting aan te passen.
Werkplekonderzoek
Bij de Sociale Dienst in Leiden
is inmiddels een begin gemaaki
met die veranderingen. Afgelo
pen jaar vond een 'automatise
ringsslag' plaats en werd doo
de GGD een praktisch werkple
konderzoek gedaan. Per werk
plek werd gekeken of de bu
reaus groot genoeg waren om
terminis op te plaatsen, of de
plaats van de computer wel
goed was ten opzichte van het
daglicht en of de verlichting in
de ruimte niet voor spiegeling
op het scherm zorgde. Een aan
tal mensen kreeg grotere bu
reaus, er kwam nieuwe verlich
ting en er werd zonwering ge
plaatst.
Deze preventieve aanpak is
volgens Pot en Bemdsen hoogst
noodzakelijk wanneer met
beeldschermen wordt gewerkt.
Toch moet er in de toekomst op
het gebied van de organisatie
nog meer veranderen volgens
Pot. „Het bewustzijn van de
werkgevers groeit wel, maar
langzaam."
De busmaatschappij NZH houdt op He
melvaartsdag (28 mei) voor het eerst de
nationale busdag. Chauffeurs van alle
streekvervoersbedrijven in Nederland
wordt gevraagd mee te doen met de be
hendigheidswedstrijd voor buschauffeurs
die op het circuit van Zandvoort wordt ge
houden. De busdag wordt georganiseerd
in het kader van het 111 -jarig bestaan de
de NZH.
Het is de bedoeling dat elk streekver-
voersbedrijf een team van vier mannen en
twee vrouwen afvaardigt. De chauffeurs
moeten een parcours afleggen waarbij
vooral het kunnen manoeuvreren met de
gigantische bussen belangrijk is. De NZH
verwacht zeker twaalf teams.
De busdag is voor iedereen gratis toe
gankelijk. Om het extra leuk te maken is er
ook een wedstrijdparcours uitgezet voor
personenauto's en voor trapauto's voor
kinderen. Elke maatschappij neemt haar
mooiste streekbus mee en de NZH laat de
hele 'stal' zien. Ook hele oude bussen wor
den tentoongesteld.
Rondkomen van de studiebturs: „Alleen nog maar macaroni met saus, maar wel naar de kroeg."
Studenten en hun 'magere' inkomsten
De gemiddelde Leidse itudent staat voor
zo'n 1000 tot 2000 gulden in het rood, maar
kan verder wel redelijk rondkomen. Zo rea
geren Leidse studenten h het algemeen op
berichten over de krapppe studiebeurs. Zij
zijn het niet eens met het onderzoek van de
Universiteit van Nijmegen waaruit blijkt dat
het armoe troef is onder deze jongeren.
Alle uitwonende stucenten krijgen een
basisbeurs van 570 gulden. Uit een kleine
Leidse enquête blijkt dal daarvan een groot
deel daarnaast nog eeis 500 gulden per
maand van hun ouders ontvangt. Aan huur
zijn ze tussen de 350 giiden en 425 gulden
per maand kwijt.
Een enkeling geeft aai dat het inderdaad
'armoe troef is, zoals P. van Helsdingen. Hij
heeft 900 gulden te besteden, zijn huur is
405 gulden en hij moet daarnaast ook zijn
collegegeld, boeken en verzekering betalen
en in zijn levensonderhoud voorzien. „Eten
lukt nog net wel, maar meer kan er niet van
af aldus Van Helsdingen.
De meeste studenten verdienen er af en
toe wat bij om redelijk te kunnen leven.
"Bijverdienen is wel noodzakelijk", zegt E.'
Flores die, naast haar basisbeurs, 250 gul
den van haar ouders krijgt. "Ik heb mini
maal 100 gulden per week nodig voor m'n
levensonderhoud. Verder kan ik me niet
veel veroorloven."
Armoe troef is volgens de meesten over
dreven. 'Het gaat wel', 'ik kan er wel van le
ven' en 'het valt wel mee' zijn de meeste re
acties op de vraag of er wel rond te komen
valt. S. Rietbroek, studente rechten, geeft
toe: „Studenten willen vaak veel leuke en
dure dingen doen, ook omdat je redelijk
wat vrije tijd hebt. Daardoor komen de
meesten niet rond. Maar als je sober leeft, is
het goed te doen."
Bijna alle Leidse studenten hechten veel
belang aan vakantie. Aan het eind van het
schooljaar is het collegeld afgeschreven en
als er dan nog een paar weekjes gewerkt
wordt, kan de student op vakantie. Winter
sport valt ook in de smaak. Sommigen zijn
zelfs twee keer geweest, maar die eten aan
het eind van de maand dan alleen nog
maar brood in plaats van een warme maal
tijd.
Ook E. Toorenvliet bezuinigt op het eind
van de maand op eten. „Als er niet veel geld
meer over is, wordt er hier in huis alleen
nog maar macaroni met saus gegeten. Maar
we gaan nog wel naar de kroeg!
Leidse psycholoog promoveert op kiezen
N. Metaal: „Kiezen is een lust, maar ook een last De maatschappij verwacht dat we doordachte en gefundeerde keuzes maken. We makrn de ver
wachting niet waar". «>roloek:uyderduin
LEIDEN MONICA WESSELING
We kopen bijna nooit artikelen
nadat daarovetj goed is nage
dacht. Het zijn juist redenen die
weinig ter zake doen, die ons
aanzetten tot de aanschaf van
produkten. Het partijprogram
doet minder ter zake dan de
kop van de lijsttrekker, het cow
boy-imago is belangrijker dan
de smaak van de sigaret en de
auto van de buurman bepaalt in
hoge mate de keuze voor de ei
gen auto. We zijn in onze keu
zes, bepaald niet zelfstandig te
noemen.
Dat signaleert theoretisch
psycholoog N. Metaal in zijn
proefschrift 'Persoonlijke auto
nomie. Een psychologische stu
die naar allerdaagse verklarin
gen' waarop hij donderdag
hoopt te promoveren aan de
Leidse universiteit. Metaal heeft
bekeken hoe we kiezen en wat
de maatschappij wat dat betreft
van ons verwacht.
We moeten tegenwoordig
steeds meer keuzes maken,
constateert Metaal. „Een van de
vele voorbeelden is de positie
van de vrouw. Vroeger was alles
vanzelfsprekend. Vrouwen
trouwden, bleven dan thuis en
kregen kinderen. Nu moeten
vrouwen kiezen of ze willen
trouwen, of ze willen werken en
of ze wel kinderen willen. Wel
licht kunnen ze binnenkort zelfs
kiezen of ze een jongen of een
meisje willen".
Met het stijgen van de wel
vaart kwamen ook vragen als
wat doen we met onze vrije tijd?
Hoe besteden we ons geld? Wel
ke opleiding volgen we? En naar
welk goed doel gaat de gift? „De
enorme keuzevrijheid is duide
lijk een van de verworvenheden
van de westerse democratie. We
worden echter ook gedwongen
te kiezen en die keuzes nog
eens fatsoenlijk te verantwoor
den ook."
„Geen mens accepteert het
als je zegt op de PvdA te stem
men omdat Kok zulke leuke
lachrimpels heeft of als je zegt
deze auto te kiezen omdat de
kleur je aanstaat. We moeten al
tijd van die mooie redenen heb
ben. PvdA vanwege de sociale
vernieuwing, de auto vanwege
het aantal cilinders."
Ideaal
Autonome mensen worden
door de reclame, de media
maar ook door onszelf als ideaal
afgeschilderd. We denken dat
we aan dat ideaal beantwoor
den, maar is dat ook zo? Metaal
heeft onderzocht op welke ma
nier adolescenten een keuze
maken. longeren tussen 12 en
16 jaar oud zijn heel erg bezig
met het ontwikkelen van zelf
standigheid. Ze beroepen zich
heel sterk op 'beter weten en
zelf kiezen'.
Metaal heeft jongeren de
vraag voorgelegd wat zij tegen
hun ouders zouden zeggen als
deze hen betrapten op het al
leen laten van hun zusje, terwijl
zij daarop zouden passen. Echt
zelfstandig denkende mensen
zouden volgens Metaal als argu
ment voor het verbreken van de
belofte een verklaring geven in
de trant van: ze sliep en ik vind
dat een kind van zeven best
even alleen kan blijven. Dat ge
tuigt volgens Metaal van het ne
men van eigen verantwoorde
lijkheid en is dus een autonome
keuze. Uitgaande van het idee
dat mensen autonome wezens
zijn, zou het merendeel van de
jongeren dus een deigelijk ver
klaring moeten geven
„Niks blijkt mindei waar. De
jongeren blijken te zceken naar
een reden die van buienaf is in
gegeven. De jongere voert bij
voorbeeld als argumeit aan dat
er vrienden aan de deur kwa
men en dat die het net zouden
accepteren als de jongere niet
meeging. De verantwoordelijk
heid leggen ze dus bi anderen
aldus Metaal.
van Zuid-
Holland moet ophouden 'onge
breideld' taxivergunningen af te
geven. Dat verwijt maakten gis
teren Haagse taxichauffeurs tij
dens een hoorzitting in hun
woonplaats. Provinciebestuur
der T. Jansen (verkeer en ver
voer) zegde strengere richtlijnen
toe. Vandaag vergadert het pro-
DEN HAAG PAUL VAN DER KOOU
In de Duin- en Bollenstreek
moeten zo'n 5 tot 10.000 wo
ningen komen voor woningzoe
kenden uit het Groene Hart, het
gebied tussen de vier grote ste
den. Dat idee lanceert PvdA-Ka-
merlid en oud-gedeputeerde
ivan Zuid-Holland, Peter van
Heemst een dag voordat een
provinciale statencommissie
praat over structuurschetsen
van de regio Leiden en de
Duin- en Bollenstreek.
Volgens deze laatste schets
heeft de Duin- en Bollenstreek
tot het jaar 2015 behoefte aan
15.500 woningen, maar ont
breekt de ruimte om ook voor
mensen uit de Leidse regio te
bouwen. Kamerlid Van Heemst
ziet dat anders. Bij de 15.500 'ei
gen' woningen, telt hij zonder
aarzelen de 5 tot 10.000 wonin
gen op voor mensen uit het
Groene Hart en een nog onbe
kend aantal huizen voor men
sen uit de regio Leiden.
Van Heemst kiest voor extra
bouwen in de Bollenstreek om
dat de verbeterde spoorverbin
ding voor een goede bereik-
vinciebestuur over de kwestie.
Volgens de taxichauffeurs kan
iedereen met een auto en een
rijbewijs een vergunning krij
gen. Dit leidt tot oneerlijke con
currentie, waardoor in het re
cente verleden al verschillende
malen onrust ontstond onder
de chauffeurs. Jansen erkende
gisteren de problemen, maar
kon nog geen concrete toezeg
gingen doen. Volgens de gede-
baarheid zorgt en de woon-
-werklocaties 'zeer hoogwaar
dig kunnen worden, met kust,
duin en recreatiemogelijkheden
in de buurt'.
Juist doordat het gebied zo
aantrekkelijk is, verwacht het
Kamerlid dat particuliere finan
ciers brood zien in de bouw: „In
goed overleg is dan best een
goede spreiding mogelijk van
koop- en huurprijzen".
Over de plek van de extra wo
ningen, laat de oud-gedepu
teerde zich niet uit. Wel vindt
hij dat vopral op kassen- en
bollengrond gebouwd moet
worden: „Ecologisch en land
schappelijk zijn die gronden
van minder gewicht dan weide
gronden. Die weidegronden
moet je dan ook in stand hou
den, ook om de bouwlocaties
aantrekkelijker te maken".
In zijn algemeenheid vindt
Van Heemst dat de dichtbevolk
te Randstad zich geen uitge
breid bollencomplex kan ver
oorloven en acht hij 'wonen be
langrijker dan bollenteelt'.
De PvdA'er weet dat de Duin
en Bollenstreek zijn boodschap
niet met gejuich zal binnenha-
puteerde moet de branche zelf
vraag en aanbod kunnnen rege
len. Hij gaf echter toe dat dat in
de huidige gespannen situatie
niet mogelijk is.
Het Zuidhollandse provincie
bestuur is niet het enige dat
problemen heeft met het taxi
beleid. Ook andere provincies
hebben moeilijkheden met ver
gunningen, sinds zij in 1989 de
bevoegdheid kregen deze te
verstrekken.
len, maar acht het zijn taak als
Kamerlid om over de regiogren-
zen te kijken. En dan ziet hij een
Groen Hart dat van rijk en pro
vincies groen moet blijven en
nog maar 15.500 woningen mag
bouwen tussen 1995 en 2005;
grote bouwlocaties bij de steden
die nooit voldoende Groene
Harters kunnen opvangen en
een gebied daar vlak omheen
dat extra bouwmogelijkheden
biedt: de Duin- en Bollenstreek.
„Als het provinciebestuur
niks doet, verlaten mensen de
provincie, verdienen ze elders
hun boterham en kom je in een
neerwaartse spiraal terecht. Het
beste is zo snel mogelijk de
knoop door te hakken. Mensen
die bestuurlijk en economisch
gebonden zijn aan de bollen
streek, weten dan waar ze zich
op moeten instellen. Onzeker
heid zorgt altijd voor extra el
lende".
Maar is bollengrond niet te
duur? „Ik weet dat niet", zegt
Van Heemst. „Bovendien vind
ik niet dat je om financiële re
denen moet afzien van een keu
ze die planologisch gezien aan
trekkelijk is".
Verscherpte controle op illegaal landbouwgif
Het aantal controles bij boeren en tuinders wordt
per jaar met 5000 uitgebreid naar 16.000. In on
der meer de graanteelt wordt naar schatting nu al
De Algemene Inspectie Dienst van het ministerie tien procent van de bestrijdingsmiddelen die in
van landbouw gaat de controle op het gebruik Nederland verboden zijn, illegaal uit het buiten
van illegale bestrijdingsmiddelen verscherpen, land gehaald.
