'Bij ons geen geklets
en ook geen dominee'
Rtv show
De terreur van geheim
netwerk in Zuid-Afrika
Reclame centraal
in 'De Verleiding'
Nederland bezorgt Antilliaanse
jongeren een flinke koude douche
Een 'rolstoeler' kan gemakkelijk op reis
DINSDAG 17 MAART 1992
10 meest bekeken programma's/
van de afgelopen week
1% kijkdichtheid is ca. 133.000 kijkers van 6 jaar en ouder
f71
dag
zo.
programma
Journaal 20.00 uur
omroep
NOS
•kdh
28%
kijkers
11000
3.680
|2-
zo.
Ook dat nog
KRO
26%
3.470
<3.|
do.
Surpriseshow
RTL-4
22%
2.880
1 4-
do.
Goede tijden
RTL-4
18%
2.450
l5l
za.
Flying doctors
VARA
18%
2380
TH
zo
Studio Sport
NOS
17%
2.310
vr.
TV-Show
TROS
17%
2.300
l8-l
za.
Oppassen
VARA
16%
2.160
I9-1
zo.
Keek op de Week
VPRO
16%
2.120
vr.
Wie ben ik
RTL-4
16%
2.110
bezocht slachtoffers in het
zwarte woonoord Khayelitsha
bij Kaapstad. Daar is het huis
van een ANC-leider in de as ge
legd, waarbij zijn vrouw en vier
kinderen om het leven kwamen.
„De brandstichters hadden met
draad mijn deur dichtgebonden
zodat ik niet kon helpen", ver
telt een buurman. Een vrouw:
„Op een dag hoorden wij scho
ten. De politie was weer bezig.
Ik zag voor mijn ogen hoe zij
met een bijl mijn broer dood
den."
De reportage van Jos van
Beurden is te beluisteren in het
programma 'Aktuele Zaken',
waarin verder aandacht wordt
besteed aan het referendum.
(Uitzending: woensdag 18
maart, 13.10 uur, Radio 5)
De Zuidafrikaanse president De
Klerk vraagt vandaag aan zijn
blanke landgenoten of hij mag
doorgaan met zijn hervormin
gen. Ongeacht de uitslag van dit
referendum zal de zogenoemde
'derde macht' die in het land
actief is, aan kracht winnen. Die
derde macht is een nog niet
ontrafeld geheim netwerk bin
nen leger, politie en veiligheids
diensten, dat zich verzet tegen
meer zeggenschap voor de
zwarten.
De namen De Werk en ANC-
leider Nelson Mandela staan op
de zwarte lijst. Verder lijkt de
organisatie het vooral te hebben
gemunt op plaatselijke bestuur
ders van het ANC.
Verslaggever Jos van Beurden
Presentatie in handen van Astrid Joosten
'De Verleiding' heet het
programma van Astrid Joosten,
waarin zestien weken lang de
reclame centraal staat. „Recla
me verleidt ons tot het kopen
van allerlei zaken. Wij laten zien
hoe dat wordt aangepakt", al
dus Joosten. Bedenkers, makers
en ontvangers van reclame ver
tellen over het vak en reageren
op spots uit binnen- en buiten
land.
De grootste studio van Hilver
sum is voor 'De Verleiding' om
gebouwd tot een levensgroot re
clamebureau. Er is een design
studio, filmstudio, vergaderzaal,
receptie, archief, vip- en viewin-
groom en zelfs een teststudio.
Allerlei zaken die in een heden
daags reclamebureau te vinden
zijn. Astrid Joosten leidt de kij
kers rond en maakt een praatje
met de reclamedeskundigen.
Iedere uitzending heeft een
eigen thema. In de eerste afle
vering gaat het over beroemd
heden en hun rol in commer
cials. Zo is de huidige minister
van WVC, Hedy d'Ancona, terug
te zien een oud reclamespotje.
Mevrouw Van der Meulen,
voorzitster van de Coma-ver
eniging Nederland, reageert op
een Spaanse spot over euthana
sie. Eveneens uit Spanje komt
de keiharde commercial met Jo-
han Cruyff tegen het roken. De
Barcelona-trainer vertelt hoe
het filmje tot stand kwam.
Verder hebben twee Neder
landse reclamebureaus in op
dracht van 'De Verleiding' een
spot gemaakt over Wim Kok,
naar het voorbeeld van Ameri
kaanse verkiezingsspots. Het
bureau 'Wave' maakte een re
clamefilmpje pro-Kok. terwijl
collega 'Result' probeert Kok
neer te sabelen.
Behalve Joosten zijn er meer
bekende namen aan het pro
gramma verbonden: eindredac
teur Helix Meurders en regisseur
Bob Rooyens.
('De Verleiding': vanavond,
20.40 uur, Nederland 2)
STRIPS
BOLLEBOOM
AMSTERDAM
Het eerste beeld toont de wijk. De camera glijdt
van de ene flat naar de andere en blijft hangen op
het gezicht van een Antilliaanse jongen. „Ik
dacht, ik ga naar Nederland, naar het paradijs",
vertelt hij.
'E Paraiso is geen paradijs' heet de documen
taire die de VARA vanavond uitzendt over de pro
blemen rond de honderden werkloze Antilliaanse
jongeren in de Amsterdamse Bijlmer. Maker Cees
Overgaauw kwam op het'idee na de publiciteits
golf over de moord op een beveiligingsbeambte
door een Antilliaanse jongen, ledereen kwam aan
het woord, behalve de Antilliaanse gemeenschap
zelf.
In de Bijlmer wonen ongeveer 7.000 Antillia-
nen, onder wie 500 jongeren. Het werkloosheids
percentage bedraagt ongeveer 70 procent. Veel
jongeren vervallen in criminaliteit.
Hoe extreem geïsoleerd de groep inmiddels is
geworden, bleek toen Overgaauw probeerde con
tact met hen te zoeken. Bij zijn eerste bezoek aan
een kraakpand anderhalve maand geleden werd
hij ronduit vijandig bejegend. „Ik heb er een paar
uur gezeten, zonder een woord met iemand te
wisselen. Weken achter elkaar." Na verloop van
tijd had Overgaauw in zoverre het vertrouwen ge
wonnen dat de camera tevoorschijn kon worden
gehaald. In totaal filmde hij negen dagen, waar
van uiteindelijk drie kwartier is overgebleven.
Eén van de hoofdpersonen in de documentaire
is David. Op Curasao had hij op zijn zeventiende
al een crimineel verleden opgebouwd. Zijn moe
der kocht voor hem een enkele reis Schiphol, in
de hoop dat hij in Nederland een opleiding zou
kunnen volgen. Op Schiphol werd hij bij toeval
opgevangen door een religieuze organisatie. Nu
volgt David een opleiding voor metaalbewerker.
Ook de Antilliaan Stanley Minguel komt in de
documentaire in beeld. Hij werkt bij de politie in
de Bijlmer en doet verwoede pogingen om goede
contacten met de jongeren op te bouwen. Hij
weet als geen ander hoe moeilijk ze het hebben.
Misschien is hij daarom zo streng. De Antilliaanse
jongeren moeten zich gewoon aan de regels hou
den. vindt hij. „Crimineel gedrag tolereer ik niet."
Sommige Antillianen halen hun schouders op
over de krachtige taal van de autoriteiten in Ne
derland. „Als je op de Antillianen iemand ver
moordt, krijg je 20 jaar. Hier misschien 4. We voe
len ons hier gewoon in luilekkerland, begrijp je?"
ir, VARA
Er zit handel in Handel en muziek in Radio 10
STERDAM GERARD VAN PUTTEN
AMSTERDAM GERARD
1
r zit handel in Handel. Zakelijker geredeneerd in Concert
I Radio, een kabelstation dat dagelijks 24 uur non-stop
klassieke muziek uitzendt. De horizontale programme
ring behaagt niet alleen een almaar groeiende groep liefhebbers
van klassieke muziek, ook tal van ondernemers laten hun reclame
boodschap blijkbaar gaarne gedistingeerd toonzetten op de melo
dieuze klanken van Chopin en Debussy. Maar ook in klinkend goud
waar je radio van houdt zit muziek. En in de heetste hits evenzeer.
De commerciële radiostations Radio 10 Gold, Power FM en Con
cert Radio worden goed beluisterd en de adverteerders hebben in
middels ook vertrouwen gekregen in de overkoepelende onderne
ming Radio 10. „Hoe meer luisteraars, hoe meer inkomsten je ge
nereert. Maar niet eens zo lang geleden hadden we de grootste
moeite om de salarissen uit te betalen."
Jeroen Soer, mede-oprichter aannemelijk te maken dat onze
i directeur van de Radio 10-
Groep, weet wat het is om radio
te maken in mineurstemming.
Een jaar lang hebben ze dat vol
moeten houden, daar in dat
krap bemeten herenhuis in de
Amsterdamse Honthorststraat.
Het waren maanden waarin de
medewerkers de zaak draaiende
moesten houden, zonder te we
ten wat er met hen ging gebeu
ren. De reclame-inkomsten lie
pen dramatisch terug, uitgere
kend na een begin waarin de
toon voor een financieel gezon
de huishouding leek gezet.
Juridische haarkloverij
uitzendingen plaats hadden
der auspiciën van het in Milaan
gevestigde Rete Zero."
Als discjockey bij KRO, VARA
en TROS leerde Soer de ins en
outs van Hilversum kennen. Hij
gruwde van de Gooise bureau
cratie, bij uitstek stoorzender in
het radioverkeer met de luiste
raars.
Door de Mediawet die op 1
januari 1988 in werking trad
voelde Soer zich legaal gesteund
in zijn streven een offensief te
openen op Hilversum, dat hij de
rug had toegekeerd. Niet uit
rancune, maar om naar Ameri
kaans model commerciële doel
groepradio op de kabel te bren-
„Moet je nagaan, in 1989, een gen. „Zou Nederland
voortvarend
zijn bekabeld,
zonder twijfel
hadden we er
veel langer
over gedaan
nen te verwe
zenlijken."
Financieel
hebben Soer
en de mede
oprichters van
de Radio 10-
Groep, Paul
Blomberg en
Foppe Jan
Smit, hun nek
behoorlijk uit
gestoken. De
verdwijnen, heren schroomden niet aan te
TV 10 haalde het ook niet. De kloppen bij een venture capital-
adverteerders werden door die maatschappij, zeg maar een
ontwikkelingen afgeschrikt. Jul- bankier die bereid is meer risico
lie, zeiden ze, jullie zullen ook te dragen dan normale geldver-
wel verdwijnen. Fijnzinnige ju- strekkers. „Aanvankelijk ging
ridische haarkloverij was er voor het om een paar ton. nader-
nodig om bij de Raad van State hand is het in de miljoenen
jaar
oprichting,
draaiden we
met winst.
Maar daar
na brak voor
termate
moeilijke
periode aan.
De NOS
spande pro
cessen aan
om ons en
andere sta
tions van de
kabel te krij
gen. Cable
One van
Willem van
Kooten moest
nsw
gaan lopen. Inmiddels is alles
terugbetaald."
Via de Milanese omweg, in
stand gehouden door de satel
liet ASTRA IA, ging in april 1988
de eerste uitzending van Radio
10 de Nederlandse kabel op. De
doelgroep: liefhebbers van gou
we ouwen. Medio februari vorig
jaar werden voor het eerst de
fans van de hotste hits op hun
wenken bediend met Power
FM. En Radio 10 ging ook op de
klassieke toer; eerst onder de
naam Radio 10 Klassiek, bij na
der inzien werd aan Concert
Radio de voorkeur gegeven.
„Radio 10 Klassiek was ons te
Nederlands verduidelijkt pr-
manager Mark Out, „Concert
Radio klinkt veel Europeser en
dat kan in verband met de aan
staande Europese eenwording
geen kwaad. Er bestaan plan
nen het programma van Con
cert Radio in meerdere Europe
se landen te distribueren."
Goedkoop
Out geeft toe dat Concert Radio
niet in de eerste plaats in het le
ven is geroepen om met name
die klassieke liefhebbers te ge
rieven, die zich gegriefd voelden
door de programmatische lap
pendeken van Radio 4. Out: „De
waarheid is dat op de satelliet
nog een soundcarrier was te ge
bruiken. En dat een klassiek
muziekstation goedkoop kan
draaien op een non-stop pro
grammering met cd's." „Er
komt geen presentator aan te
pas en ook geen technicus", be
aamt Soer, „alles is bij Concert
Radio geautomatiseerd."
Concert Radio onderscheidt
zich qua opzet nadrukkelijk van
Radio 10 Gold en Power FM
(„Daar zijn wel disc jockeys no
dig, niet voor niets wordt hier
~°n cett
Lang niet alle enquêtegege-
vens zijn verwerkt. Maar zoveel
is wel duidelijk: de luisteraars
hebben de wens uitgesproken
dat de muziekstukken op Con
cert Radio voortaan worden af
gekondigd.
Nieuwsstation
De Radio 10-groep staat dus
voor doelgroepradio, maar naar
de zin van Jeroen Soer wordt
nog niet iedere doelgroep be
diend. Op termijn wil hij met
een nieuwsstation („Radio 1 is
een verloren zaak") komen. An
dere plannen waarmee hij
rondloopt: zodra het kan van de
Radio 10-groep een Nederland
se onderneming („Dat zou alles
aanzienlijk vergemakkelijken")
maken en met zijn stations wil
Soer ook de ether in. Wat dat
betreft heeft hij een succesje ge
boekt. Radio 10 is door het mi
nisterie van wvc in elk geval tot
1 januari 1993 drie FM-frequen-
ties (Wieringermeer, Imsum en
Hoogezand) toegewezen. Fi
nancieel gaat het ook crescendo
met de onderneming. „De con
currentie hoeft niet alles te we
ten, vandaar dat ik geen exacte
cijfers geef. Maar de totale om
zet loopt in de miljoenen."
Vooral Radio 10-Gold blijkt
een commercieel succes, maar
menige adverteerder heeft in
tussen ook ontdekt dat er han
del zit in Handel. Er zijn onder
nemers die zich uitsluitend en
alleen richten tot de doelgroep
van Concert Radio, volgens
Jeroen Soer hoger welstandige,
hoger opgeleide mensen. Een
reclameboodschap op deze
klassieke zender moet passen in
de programmering: op Concert
Radio geen schreeuwerige jingle
tussen twee sonaten van
Beethoven.
Jeroen Soer: „Als we iets heb
ben aangetoond is dat Radio 4
in de oude vorm geen enkel be
staansrecht meer heeft. In Hil
versum gaan ze nu een zender
redactie formeren. Of daarmee
het bestaan van Concert Radio
wordt ondermijnd? Absoluut
niet. We zijn er trouwens niet
op uit Hilversum voorgoed het
zwijgen op te leggen. We zijn
juist gebaat bij concurrentie,
dat komt de luisteraars ten goe
de. "Wanneer programmama
kers op hun tenen moeten lo
pen leveren ze de beste presta-
TROS-serie geeft tips rond organisatie vakantie
het gebied van cultuur, leuke eettentjes en
gezellige winkelstraten, zodat mensen zin
krijgen om op pad te gaan. Het idee voor de
serie ontstond bij producer Hans van Zijl,
die zelf al vanaf zijn vierde jaar in een rol
stoel zit.
In de eerste aflevering gaat de 29-jarige
gehandicapte Jolanda Kroes een weekje
naar Londen. In de volgende afleveringen
wordt aandacht besteed aan de faciliteiten
voor gehandicapten in Zweden, Frankrijk,
België en Spanje. Het laatste deel behandelt
de wintersport in Oostenrijk.
Ixmden is een stad waar mensen in een
rolstoel weinig hindemissen ondervinden.
De helft van de taxi's heeft ruimte om men
sen met een rolstoel te vervoeren, zonder
dat er iets extra's voor wordt gerekend. Ook
treinvervoer vormt geen probleem. Wan
neer gehandicapten het van tevoren laten
weten, staat er iemand van de spoorwegen
klaar om de gehandicapte in de trein te hel
pen. Dat geldt öok voor het busvervoer (de
traditionele dubbeldekker).
Het hotel waar Jolanda Kroes logeert
blijkt aan alle eisen te voldoen. Een verstel
baar bed, douchesteunen, een opgehoogde
toiletpot en alle andere noodzakelijke voor
zieningen. In de Londense straten zijn er
speciaal op invaliden afgestemde openbare
toiletten, waarvoor wel eerst een sleutel
moet worden aangevraagd.
Helaas komt J.olanda zelf amper aan het
woord. Ook wordt niet verteld hoe veel het
weekje Londen kost. Bij de TROS kan een
gratis informatiebulletin over de serie wor
den aangevraagd.
(Uitzending: 20 maart, 17.35 uur, Ne
derland 2.
Een rolstoel hoeft geen belemmering te zijn
voor een vakantie. Als een lichamelijk ge
handicapte van tevoren alles goed regelt
kan hij plezierig reizen. In veel landen blij
ken voldoende faciliteiten voor gehandicap
ten aanwezig te zijn.
Dat blijkt uit de serie 'Zomaar een vakan
tie', waarvan de eerste aflevering vrijdag 20
maart door de TROS wordt uitgezonden.
Nergens in de serie is de invalide-op-reis
'zielig'. De makers van het programma wil
len duidelijk maken dat een gehandicapte
net als ieder ander een individuele en be
taalbare (buitenlandse) reis kan maken.
De serie geeft informatie over wat er bij
de organisatie van zo'n reis komt kijken.
Ook worden er toeristische tips gegeven op
grappenderwijs gesproken van
Saai-Radio als we het over het
non-stop draaiende Sky Radio
hebben"), maar detoneert abso
luut binnen de Radio 10-groep.
Integendeel, onderzoek heeft
uitgewezen dat dagelijks ten
minste 200.000 mensen afstem
men op de kabelfrequentie van
Concert Radio. Mark Out: „Bij
ons geen geklets over een pas
verschenen cd, bij ons geen oe
verloze discussies over een mu
ziekstuk dat ergens is gevonden
en bij ons ook geen dominee op
zondagmorgen. Dat spreekt de
mensen aan."
Wie veronderstelt dat het sa
menstellen van" Concert Hadio-
uitzendingen simpelweg een
kwestie is van een aantal klas
sieke cd's lukraak achter elkaar
zetten, doet geen recht aan de
programmasamenstellers. Ach
ter de horizontale, volgens een
vast en daardoor herkenbaar
stramien samengestelde pro
grammering zit wel degelijk een
gedachte. Eens in de maand
overleggen de programmama
kers met de leden van de pro
grammaraad onder wie Theo
Olof over de inhoud van de
uitzendingen. En alsof dat niet
genoeg was vroeg de leiding van
de Radio 10-groep de lezers van
het maandblad Luister opla
ge rond de 25.000 onlangs
naar hun mening over Concert
Radio. Soer „De respons was
enorm, daar zijrr 9000 reacties
op binnengekomen."
Mark Out en Jeroen Soer (rechts): „Niet eens zo lang geleden hadden
we de grootste moeite om de salarissen uit te betalen."
FOTO GEORGE VERBERNE
