Beieren eert Gorbatsjov als een vorst ^rzoeSfmissie
r 'vpfwwiki wenouaT^
VEEL A106T6H ?0£Nr
[Z(HEEL IlL&qALL G,HAN67.ÊM AjjS
I flf. PIT FUEJN6 STUKJE VANMT 8&T
VUD£)\I61P AL 0BN -
JYllMOeMÊN /W)£T6K] HET PlE KjmiC
J \I/6T
Alles wat verboden is, bloeit in Algerije op
Feiten &Meningen
Jeltsin krijgt voordeel van de twijfel
DONDERDAG 12 MAART 1992
2
Ambteloos burger in Rus
land, held in Duitsland.
brauhaus e
bezoekje e
Beieren ademde deze week xhwanstein mocht er publici-
een sfeer die het sinds het
verscheiden van Franz Jo
sef Strauss node had ge
mist. Alsof het koningshuis
in ere was hersteld, zo liep
de deelstaat van de Leder-
hosen uit voor Michail Ser-
gejevitsj Gorbatsjov. De ge
vallen leider van een uit
eengespat imperium werd
ontvangen als een vorst.
AMSTERDAM ONNO HAVERMANS
Waar hij verscheen schreeuw
den duizenden hun kelen schor,
terwijl het fotografenvolk met
moeite op afstand kon worden
gehouden. Manhaftig duwend
tegen de zware eikenhouten
deur van diens Münchener resi- vertikte kanselier KoJil het c
tair gezien ook wezen. Char
mant gehakt als altijd, maakte
Haisa Gorbatsjova een lelijke
zwieper op de steile trappen
van het sprookjeskasteel dat de
fantasierijke koning Ludwig de
Tweede in de vorige eeuw liet
bouwen. „Tja, hier wisten ze al
vroeg hoe ze indringers konden
buiten houden", grapte haar
heer-gemaal.
CSU-toppers Streibl en Waigel
(partijleider en minister van fi
nanciën te Bonn) weken intus-
waarde van 100.000 D-mark, als
voorschot voor zijn derde boek
dat in de loop van april gaat
verschijnen.
Bij Bertelsmann natuurlijk, on*
der de titel 'Het verval van de
Sovjetunie. Mijn mening daar
over'. De voorgangers 'Perestro
jka' en 'De augustuscoup' en de
eerste twee pennevruchten van
de nieuwe columnist van La
Stampa en de New York Times
geven weinig hoop op een le
vendig epistel. Zoals ook 'Mijn
mening daarover' riekt naar de
gelijk maar gortdroog, al zal de
Nederlandse uitgever wel met
i geen moment van zijn zijde, een pakkender titel komen.
Trouwens, iedereen die een
beetje meetelt in het nieuwe
grote Duitsland leek te willen
'zonnen in de glans van een
groot staatsman', zoals de Süd-
deutsche Zeitung het om
schreef.
Bertelsmann heeft in elk geval
alle vertrouwen in een nieuwe
bestseller. En dat kan de arme
Misja best gebruiken. De geval
len leider van een uiteengespat
imperium klaagde op de Duitse
televisie dat hij tegenwoordig
Dat werd dus ellebogenwerk. Zo moet zien rond te komen v
dentie, wisten de medewerkers
van minister-president Max
Streibl de hoog gewaardeerde
gast bij zijn aankomst, vorige
week vrijdag, nog net uit han
den van de paperazzi te hou
den.
Maar uiteindelijk kregen z
Gorby's eigenlijke gastheer
pensioentje dat omgere
kend pakweg 38 gulden per
dagen darmkrampen bezorgde.
Mjam.
hem toch te pakken. In de fraaie Saumagen (varkensmaag)
rococo Wallfahrtskirche te Wies een lekkt
klommen de journalisten tij
dens de hoogmis 'als apen over
de kerkbanken'. En in het be
ruchte Hofbrauhaus, waar de
CSU, de Beierse zusterpartij van
I lelmut Kohls CDU, zondag
avond een Fischessen (vismaal-
tijd) had aangericht, was Misja
aan de wolven overgeleverd.
Nog wat onwennig met al die
Duitse drukte, poseerde de man
die vergeefs trachtte de Russen
van hun laatste hoop de
wodka af te helpen, met de
bekende Beierse bierpul.
Was het bierfeest in het Hof-
Mark Wössner, bestuursvoorzit- maand bedraagt. Voor veel Rus-
i uitgeversgigant Bertels- sen is dat een modaal inkomen,
maar de Gorbatsjovs zijn na
tuurlijk beter gewend,
heim in de Pfalz. Daar schotelde Toch heeft Michail Sergejevitsj,
de Duitse eerste burger zijn so- die vandaag weer naar Moskou
cialistische vriend zijn favoriete afreist, niet echt te klagen. Her
ernij die de fijngevoeli
ge Francois Mitterrand, gewend gesmeten na een democratische
i haute cuisine, ooit enkele omwenteling in hun land. Gor
batsjov kan zich in het buiten
land in de watten laten leggen.
Wössner haalde later in de week Oud-kanselier Helmut Schmidt
zijn gram. Die dikbuiken uit de maakte dinsdag in New York
politiek wilden al te graag pron- bekend dat Gorbatsjov is opge-
ken met de man die de Duitse nomen in de InterAction Coun-
eenheid mogelijk maakte, maar cel, de exclusieve club van voor-
ze hadden er geen groschen
voor over. De uitgever sprak
daarentegen wel de taal die
thans ook in Rusland het best
malige wereldleiders als Gerald
Ford, Valéry Giscard d'Estaing
en Pierre Trudeau. Ze zeggen
nog steeds 'Meneer de presi-
wordt verstaan. Hij overhandig- dent' tegen hem en hij laat zich
de de verbouwereerde G(
batsjov dinsdag een cheque ter
dat r
r al te graag aanleunen.
den-dertig in het Russische ka
binet van vice-premier Jegor
Gaidar zijn verbaasd dat ze hun
radicale economische hervor
mingen zo ver hebben kunnen
doorvoeren zonder massale
protesten van de bevolking.
Opiniepeilingen geven aan dat
v die nog bij bewustzijn de Russen Jeltsin een kans wil-
TBIUSI «TONY BARBER
THE INDEPENDENT
Na een afwezigheid van zeven
jaar terug aan de macht in zijn
geboortegrond Georgië, staan
Eduard Sjevardnadze twee doe
len voor ogen: een einde te ma
ken aan de internationale isola
tie van zijn republiek en de
wonden te helen die de conflic
ten hier sinds de ineenstorting
van de Sovjetunie hebben ge
slagen. Zijn eerste taak is rela
tief gemakkelijk, gegeven de
achting die hem ten deel valt
van buitenlandse regeringen.
De tweede is moeilijker, omdat
vele Georgiërs hem niet ver
trouwen en de tweedeling van
de republiek scherp verdeeld
blijft in klassen en etnische
groepen.
De voormalige minister van
buitenlandse zaken van de Sov
jetunie werd dinsdag benoemd
tot voorzitter van een Staats-
men van de uitdaging in Geor
gië.
Hij voelde ook een patriottische
plicht om een einde te maken
aan de politieke en economi
sche anarchie in zijn geboorte
land. Al in 1989 had hij gedreigd
met aftreden als zijn collega
Sovjet-leiders het doden van
twintig Georgiërs door Sovjet
troepen in Tbilisi niet zouden
afkeuren. Vorig jaar bood hij
zijn bemiddeling aan toen de
spanningen tussen Gamsa-
choerdia en zijn vijanden op
laaiden tot een burgeroorlog.
Hij maakte zich met name zor
gen over de pariastatus van Ge
orgië. De republiek sloot zich
niet aan bij het GOS, en door de
schendingen van de mensen
rechten vond het buitenland
Georgië als enige voormalige
Sovjet-republiek niet in aan
merking komen voor diploma
tieke erkenning. Sjevardnadze is
i plan zijn contacten met
raad die tot aan de verkiezingen vooraanstaande buitenlandse
later dit jaar zal regeren. Hij politici, zoals de Amerikaanse
werd slechts drie c
minister van buitenlandse z
i die vergeefs trachtte de Russen van hun laatste hoop de wodka af te helpen, met de bekende
Beierse bierpul. foto»dpa
THE INDEPENDENT
Het Russische weekblad Zjizn,
wat 'Lpven' betekent, beweert
het eerste sterftegeval door
honger op het spoor te zijn ge
komen. Het betreft een 73-jari-
was toen ze het ziekenhuis in
Perm werd binnengebracht. Ze
had bijna twee weken niet gege
ten, omdat haar pensioenboek
je was gestolen. En hoewel de
doktoren zeiden dat ze had
kunnen worden gered, beschik
ten ze niet over de benodigde
medicamenten.
In hetzelfde nummer van Zjizn
stond een bericht over een ge-
vangene ill ven werkkamp in
Novosibirsk, in oostelijk Siberië, Russen zegt
die een brief schreef aan presi- deel te
dent Jeltsin waarin hij toestem
ming vroeg om een voedselpak
ket naar zijn hongerende fami
lie te sturen. Blijkbaar zijn de
strafkampen beter bevoorraad
dan de levensmiddelenwinkels.
De vraag die Jeltsins regering
kopzorgen baart, is of dit het
hegin is van een golf van verha
len over ontberingen. Is het in
derdaad zo dat de voedselvoor
raden die de Russen vóór de
hadden gehamsterd langzamer
hand beginnen op te raken en
dat de bevolking nu begint te
verhongereh? Zullen de burgers,
die zich tot nog toe uiterst tole
rant hebben opgesteld, in op
stand komen?
De jonge economen van mid-
len geven. Ze geloven dat hij
hen de enige reële mogelijkheid
biedt om de Russische natie
weer op te bouwen. „Steeds
meer mensen zien in dat er
geen andere manier is, hoe
moeilijk de situatie ook is", legt
één van Gaidars economen uit.
„Maar we beseffen terdege dat
de mensen op een gegeven mo
ment resultaat willen zien."
Maar liefst 73 procent van de
bereid te zijn
in stakingen of
demonstraties tegen de scherp
gedaalde levensstandaard. Poli
tici verklaren de onverminderde
SteUD voor Jeltsin vanuit de
haast legendarische lijdzaam
heid van de Russische ziel. Ty
pisch Russische fenomenen,
zoals tolerantie en geduld, heb
ben de klap van de economi
sche recessie enigszins ver
zacht. Fabrieksdirecteuren die
hij in Georgië was teruggekeerd, ken James Baker en de Duitse
benoemd, maar hij had zich bondskanselier Helmut Kohl, te
grondig voorbereid. Sinds janu- gebruiken voor herstel van het
ari heeft hij nau
we contacten ge-
smeed met de
opstandelingen
die de Zviad
Gamsachoerdia
hebben verdre
ven, de gekozen
president die
zich volgens zijn
tegenstanders
ontpopte als dic
tator.
De 64-jarige Sje
vardnadze was
van .1972 tot
1985 leider van
de communisti
sche partij in Ge
orgië en werd
daarna Gor
batsjovs minister
van buitenlandse
zaken. Hij trad in
december 1990
af, maar keerde
eind vorig jaar in
dezelfde functie
terug in een
laatste poging
- Gorbatsjov te
helpen de Sov-
Jf jetunie overeind
tÉlg| te houden. Het
mislukken van
die poging
bracht hem ertoe
te overwegen op
nieuw in Georgië
in de politiek te gaan, wat an
ders wat beperkt zou hebben
geleken voor iemand met zijn
talenten.
De oprichting afgelopen de
cember van het Gemenebest
van Onafhankelijke Staten
(GOS) in de plaats van de Sov
jetunie betekende het verdwij
nen van de machtsbasis
Eduard Sjevardnadze hief direct na aankomst in
Tbilisi het glas op zijn terugkeer in Georgië, foto
ep a oleg nikisjin
imago van Georgië en voor het
aanmoedigen van investerin
gen.
Sjevardnadze wordt in het bui
tenland geëerd voor zijn rol in
het beëindigen van de Koude
Oorlog, maar thuis is hij minder
populair. Vele Georgiërs be
schouwen hem als een voorma-
e communist die boog voor
Sjevardnadze, het Sovjet-minis- de wil van zijn Russische n
terie van buitenlandse zaken,
en het einde van de autoriteit
Moskou over de republie-
ters. Hij is bekend om zijn po
ging Georgië binnen de Sovjetu-
te houden en om het onder
ken. Als Georgiër die verbonden drukken van nationalistische
is met Gorbatsjov, had hij wei- protesten in de jaren zeventig
nig uitzicht op een rol in het en tachtig.
Rusland van Boris Jeltsin. De
meeste kans op het herkrijgen VERTAUNC: LulmE NIEMANTSVtRDRIET
van invloed lag m het aanne-
r j Boris Jeltsin praat met arbeiders
worden geconfronteerd met een vakantie door in zijn datsja aan de Zwarte Zee, maar kan onderwijl het 'baden in de menigte' niet la-
theefabriek in Sotsji. De Russische president brengt officieel twee
gigantische teruggang in de
produktie en de hieruit voort
vloeiende noodzaak personeel
te ontslaan, hebben voor ande-
c oplossingen gekozen. Arbei-
Jeltsin heeft deze week de
broodprijzen volledig vrij gi
ven. In de komende weken zul-
snel verslechteren. De prijzen
zullen achterblijven en de werk- dend de straat op zuilen gaan. )/flA££C.HAUSSee Q)MT£01E6£T fflpiegeN IN <qHANA'
\f00£ NfcPWNP
roroafp WIM STEVENHAGEN
zullen blijven zitten, zoals de
ders worden voor een lager loon len de laatste staatssubsidies op loosheid zal grote vormen
of zelfs zonder loon aangehou
den, in afwachting van betere
tijden.
melk en stookolie worden a
schaft. Volgens sommige eco
nomen zal de situatie hierdoor
nemen. Massale desillusie zal
het gevolg zijn. De prangende
vraag blijft of de mensen thuis
VERTAUNG: MARGREET HESUNGA
ALGIERS PATRICK MCDOWELL
„De enige economische activiteit die
werkt is trabendo", zegt de arts Brahim
Elke dag na schooltijd gaat Faisal Hus
sein met een koffer vol goedkope Chine
se zonnebrillen of Franse schoenen de
voornaamste markt van de Algerijnse
hoofdstad af. Na enig onderhandelen
met de handelaren verkoopt hij zijn
•li als hij een slechte dag heeft gaat ganisatoren en aanhangers gearresteerd
„En het werkt alleen omdat het riment werd in januari door het leger be-
buiten het officiële systeem valt."
De militaire regering heeft het Islami
tische Reddingsfront (FIS) verboden e
sinds het schrappen van de verkiezingen Hoewel de overheid van plan is om en
tijen gelegaliseerd en markthervormin-
gen ingevoerd. Het democratische expe-
anderen zijn professionele smokkelaars
die werken voor grote zwarthandelaren.
In Algiers maakt de douane elke koffer
eindigd toen president Chadli Bendjedid open. Soms moeten invoerrechten v
uit zijn ambt werd gezet en de verkiezin- den betaald, maar er wordt bijna nie-
gen werden afgelast.
i januari, die de fundamentalisten
dreigden te winnen, zijn duizenden
de koffer terug naar zijn oudste broer,
zijn voornaamste leverancier.
„Ik moet per dag zeker 100 dinar (onge
veer 10 gulden) omzetten", zegt de 15-
jarige Hussein. „We doen het allemaal.
I Iet is de enige manier om te overleven.'
Net zoals de meeste bewoners van de
krottenwijken is de kleine zwarthande-
kele ondernemingen te privatiseren en
volgende maand de prijzen vrij te laten,
00___ is het onduidelijk of die hervormingen
Maar de zwarte markt is geen stroobreed enig effect zullen hebben op de verstik
de weg gelegd omdat de nieuwe lei
ders zich ervan bewust zijn hoe slecht
het met de economie is gesteld.
Het revolutionaire Nationale Bevrij
dingsfront FLN dat na een lange guerril
la-oorlog tegen Frankrijk in 1962 de on
afhankelijkheid van het land wist te be
mand gearresteerd.
In de smoezelige staatswinkel i
511 wordt duidelijk waarom de zwarte
handel bloeit. Denk de sluiers weg en de
huisvrouwen die hier in de rij staan zou-
_o Jüü den Moskovieten kunnen zijn. Zij heb-
kende bureaucratie, die invloed heeft op ben weinig uit te geven en hopen lams-
laar een overtuigd moslim-fundamenta- werkstelligcn nam het economische mo
de Sovjetunie over. Industriële
Zwarte handel en moslim-fundamenta-
lisme zijn twee bezigheden die in Alge
rije net zo hard verboden zijn als ze
bloeien. Omdat de economie zo slecht
draait zijn veel jongeren een illegaal
handeltje begonnen traltendo in de
volksmond en hebben zij zich aange
sloten bij een fundamentalistische orga
nisatie voor religieuze inspiratie.
ontwikkeling werd gesubsidieerd door
alle economische beslissingen in het
land.
Trabendo is de manier waarop gewone
Algerijnen om de bureaucratie heenko
men. Het is de enige manier waarop ze
aan een behoorlijke pen of eén net pak
kunnen komen. De vraag naar smokkel
waar is overduidelijk op Franse vliegvel
den, waar bij de incheckbalies hond
de verkoop van olie en gas. maar toen de den Algerijnen te zien zijn die proberen
olieprijs in de jaren '80 begon te dalen
stortte het inefficiënte systeem in
boord te r
stane 20 kilo bagage.
dan de toege-
slaagde de overheid er niet in om nieuwe Onder de ingevoerde artikelen zijn
banen te scheppen voor een groeiende ovens, broodroosters en koffers vol met
bevolking. jurken, koffiezetapparaten en luiers.
In 1988 gaf het FLN na voedselrellen toe Sommige passagiers zijn gewone reizi-
aan de volkswens en werden andere par- gers die iets bij willen verdienen, maar
vlees te kunnen kopen voor de lage, door
de overheid vastgestelde prijs.
Als de deuren opengaan rennen zij langs
de rekken met kleding van slechte kwali
teit naar de slagerij. Daar liggen slechts
acht half geplukte kippen van dubieuze
kwaliteit. De vrouwen vertrekken met le
ge handen. Nu kunnen zij nog slechts
naar de particuliere slagers, die hoge
prijzen vragen voor geïmporteerd lams
vlees. „De prijzen in de slagerijen zijn
sinds het begin van de ramadan (islami
tische vastenmaand) al drie keer geste
gen", zo klaagt Khalida Belkacem. „Dat
komt natuurlijk door de speculanten."
OfflKbfNMlE
I NEVEfllAW
rd/
