Binnenland
VNG: Geld voorwaarde
voor uitvoering besluit
'Buitenlandse winkels
wekken ergernissen op'
Dow zoekt oorzaak
kanker werknemers
Novïb in actie voor indianen
Lubbi verlaat bond
voor idealisme Novib
Kabinet wil toch hoger
arbeidskostenforfait
Wessanen over magische
grens van 100 miljoen
Vrijdag 6 maart 1992
Redactie: 023-150225 JANINE BOSMA ALTAN ERDOGAN RONALD FRJSART id*1) PATRICK VAN DEN HURK JAN PREENEN SJAAK SMAKMAN FRANS VISSER Vormgeving: CLARA KEMPER
Algemeen Nederlands
j (ANP), Gemeenschappelijke Persdienst (GPD), Inter Press Service (IPS).
NIEUWSLIJN
RDM gaat niet mee naar China
De Rotterdamsche Droogdok Maatschappij (RDM) gaat begin
april niet met minister Andriessen (Economische Zaken) mee op
zakenreis naar China. Het bedrijf verwacht geen opdrachten uit
China. Dat zei een woordvoerder van het bedrijf gisteren. Toen
de Tweede Kamer twee weken geleden een stokje stak voor de
levering van vier onderzeeërs door RDM aan Taiwan, nodigde
Andriessen de werf uit mee te reizen naar China. „Het gaat ons
er niet om dat we minder kans in Taiwan zouden hebben als we
mee naar China gaan. We beoordelen de kansen in China voor
RDM als klein", aldus de woordvoerder.
Akzo en bonden doen laatste poging
De vakbonden en de directie van het chemieconcern Akzo zijn
vandaag bijeengekomen in een laatste poging overeenstemming
te bereiken over het principe-akkoord voor de cao, dat eind ja
nuari werd gesloten. Het initiatief komt van de Industriebond
FNV. Volgens de bond bevat de brief die Akzo gisteren aan de
bonden stuurde 'openingen' voor oplossing van de problemen
rond de afschaffing van de vut en de loonsverhoging van 5,2
procent over vijftien maanden. Akzo gaat er vanuit dat het over
leg met de bonden „zal resulteren in een voldragen cao". Als die
uitblijft, zal de Industriebond vanaf maandag de actiebereidheid
onder haar leden peilen.
Heineken verrast met winststijging
Bierbrouwerij Heineken heeft vorig jaar een nettowinst behaald
van 409,7 miljoen gulden, 12 procent meer dan in 1990. Dat
heeft Heineken gisteren bekendgemaakt. De winststijging is ver
rassend. Al enkele weken gingen beursanalisten ervan uit dat
Heineken slechte cijfers zou publiceren. Vooral in het eerste
halfjaar vielen de resultaten tegen. Dat had onder meer te ma
ken met de Golfoorlog, waardoor luchtvaartmaatschappijen
minder bier afnamen. Ook het slechte weer speelde een rol.
Gemeenten willen voorzieningen gehandicapten niet zomaar overnemen
Het kabinet moet de gemeenten de komende vijf jaar 600
miljoen gulden extra uitkeren. Thuiswonende gehandi
capten, die al gebruik maken van subsidies voor voorzie
ningen, moeten daarmee worden beschermd tegen de
gevolgen van de voorgenomen halvering van die subsi
dies. Het kabinet moet daarnaast glashelder zeggen dat
de halvering het gevolg is van een beslissing in Den
Haag. Die twee hoofdvoorwaarden stelt de Vereniging
van Nederlandse Gemeenten (VNG) aan uitvoering van
het kabinetsbesluit.
Dat blijkt uit een brief aan de
gemeenten, die de VNG giste
ren heeft verstuurd. De overhe
veling van de awbz-voorzienin
gen en de woningaanpassingen
tot 45.000 gulden van het minis
terie van volkshuisvesting naar
de gemeenten, kan bovendien
niet op 1 januari 1993 ingaan.
De VNG eist een inwerkperiode
van tenminste een half jaar.
Met de operatie is in totaal
meer dan een miljard gulden
per jaar gemoeid. De gemeen
ten hebben er op zich niets op
tegen dat zij toekenning van ge
handicaptenvoorzieningen
overnemen, maar zij proteste
ren tegen het financiële keurslijf
waarin zij worden gedwongen,
zegt directeur F. Kerckhaert van
de VNG.
De halvering van de subsidie
op leef- en woonvoorzieningen
is noodzakelijk, omdat vanaf 1
januari 1993 ook mensen boven
de 65 die gehandicapt raken er
aanspraak op mogen maken.
Tot dusver moesten zij het heb
ben van de bijstand of waren zij
direct aangewezen op een ver
zorgingstehuis. „Daarmee is de
doelgroep met 100.000 perso
nen uitgebreid", zegt
Kerckhaert. „Meer geld heeft
het kabinet er echter niet voor
over. De gemeenten worden ge
bonden aan vaste budgetten."
„Het is een pijnlijke keuze en
een markering in het denken
over de verzorgingsstaat", aldus
de VNG-directeur. Tot dusver
hadden gehandicapten recht op
hulp krachtens de aaw, waar
voor werknemerspremies wor
den betaald. Van dat verzeke
ringsrecht wordt nu volledig af
gestapt.
Een groot probleem zit in de
korting van 25 procent die
staatssecretaris Heerma (volks
huisvesting) doorvoert op de
vergoeding voor woningaanpas
singen. Die 25 procent moeten
de gehandicapten zelf opbren
gen door middel van huurver
hogingen. Vorig jaar erkende
Heerma dat hij dan ook wat rui
mer zou moeten omspringen
met huursubsidie voor gehandi
capten. Daarvan is niets terecht
gekomen. Bovendien zou dat
gehandicapten met een eigen
huis niet hebben geholpen.
„Het gaat niet aan dit soort
problemen te verontachtza-
men". waarschuwt Kerckhaert.
„Als het kabinet er echter geen
geld voor over heeft, komt de
rekening bij de gemeenten te
liggen. Die moeten dan extra
(bijzondere) bijstandsuitkerin
gen moeten gaan betalen aan
gedupeerden." Daarnaast dreigt
er volgens Kerckhaert een extra
toeloop op de verzorgingstehui
zen van gehandicapten die
voortaan geen recht meer heb
ben op w
die tot dusver gev
vergoed.
Bewoners Haagse wijk na aanslag op Turkse supermarkt:
DEN HAAG CARINE NEEFJES
„Buitenlanders kunnen hier te
gemakkelijk een winkel openen.
Zij hebben kennelijk geen pa
pieren nodig. Daarom worden
hier achter elkaar buitenlandse
winkels uit de grond gestampt.
Dat wekt bij de Nederlanders in
deze buurt bijzonder veel irrita
tie op." Dat zegt W. Sienot, be
woner van het Haagse Regen-
tessekwartier, de buurt waar
gisteren een Turkse supermarkt
in brand werd gestokendoor
het 'Actiefront Nationalistisch
Librium'.
De brandstichting is de vierde
aanslag in Den Haag in korte
tijd, waarbij migranten het
doelwit zijn. Hef Actiefront Na
tionalistisch Librium heeft in ja
nuari van dit jaar ook al de
brand in een Turks restaurant
in Kijkduin opgeëist. Bij de Mi-
grantenomroepstichting en het
Migrantenkantoor in Den Haag
zijn aanslagen gepleegd, die
werden opgeëist door de groe
pering Rechts Extremistische
Commando's en het Aktiefront
Nationalistisch Nederland.
Terwijl Arie Schagen, voorzit
ter van de bewonersorganisatie,
voor het geblakerde pand hard
op betoogt dat „dit'geen racisti
sche buurt is", klinken uit de
monden van buurtbewoners
heel andere geluiden. De
brandstichting keuren ze welis
waar massaal af, want „het is
een laffe streek waarmee je
niets oplost". Maar het irriteert
de bewoners dat buitenlandse
winkels hier „als paddestoelen
uit de grond schieten".
„Eigenlijk kunnen ze er zelf
niets aan doen", zegt Sienot iets
genuanceerder. „Het is de ge
meente die hen in deze wijk
vergunningen geeft, zodat je
hier een grote concentratie
krijgt van allochtonen. Dat geeft
gewoon irritatie."
Volgens voorzitter Schagen
zijn de leden van het Actiefront
Nationalistisch Librium, die de
brandstichting heeft opgeëist,
niet afkomstig uit de buurt. „Er
heerst onvrede, maar geweldda
dige acties tegen buitenlanders
hebben we nog niet meege
maakt. Tot nog toe bleef het bij
discriminerende opmerkingen
in de koffieshop.
Voorheen was het Regentes-
sekwartier een statige buurt,
waar voornamelijk welgestelde
mensen woonden. De laatste
tien jaar is de allochtone bevol
king er behoorlijk toegenomen.
„Dan is het ook logisch dat er
meer buitenlandse winkels ko
men. Maar ook migranten mo
gen zonder diploma's geen win
kel openen. De gemeente kiest
niet voor concentratie van bui
tenlanders in deze wijk", vertelt
gemeente-voorlichter Maarten
Brakkei.
De allochtone bevolking is
vooral toegenomen, omdat de
huizen in het Regentessekwar-
tier relatief goedkoop zijn. De
wijk staat op de lijst voor stads
vernieuwing, omdat woningen
hier en daar zijn verpauperd.
Maar de regering bezuinigt op
de uitgaven voor stadsvernieu
wing. Panden die eigenlijk
moesten worden gerenoveerd,
staan nu leeg. Daardoor ziet de
buurt er niet meer zo aantrek
kelijk uit.
„En zoals in veel wijken waar
onvrede heerst, krijgen ook hier
de buitenlanders de schuld. Het
aantal mensen dat in deze wijk
op de Centrum Democraten
stemt, is de laatste jaren toege
nomen", vertelt voorzitter Scha
gen van de bewonersorganisa
tie.
Eigenaar R. Sorgu^u kijkt wat
beteuterd naar zijn zwart gebla
kerde supermarkt. Op de stoep
voor zijn winkel liggen verbran
de pampers, tafelkleden met
brandgaten en verpulverde
aardappelschilmesjes.
Sorgu<;u heeft zich nooit eer
der bedreigd gevoeld. „Zowel
Nederlanders en buitenlanders
kwamen graag in de Turkse Al-
bert Heijn, zoals sommigen
mijn zaak noemen." De eige
naar gaat er dan ook niet vanuit
dat de brandstichting een racis
tische actie is. Volgens hem kan
het net zo goed gedaan zijn
door allochtonen, die jaloers
zijn op zijn goed draaiende
zaak.
Toch voelen andere buiten
landse ondernemers zich
angstig na de aanslag. Een
vrouw van Surinaamse afkomst,
die naast de afgebrande super
markt een stoflenwinkel heeft,
is bang. „Morgen kan het bij mij
gebeuren."
Mogelijk relatie met produktie polystyreen
Dow Chemical in Terneuzen
onderzoekt een mogelijk ver
band tussen de produktie van
de kunststof polystyreen en een
bepaalde vorm van nierkanker.
Aanleiding hiervoor zijn vier ge
vallen van het zogenaamde
Adeno-carcinoom, dat in de af
gelopen jaren bij (voormalige)
werknemers van het bedrijf is
aangetroffen. Ardeno-car-
cinoom is een zich langzaam
ontwikkelende, kwaadaardige
vorm van nierkanker.
Bij het onderzoek worden on
der anderen driehonderd (voor
malige) werknemers van de be
treffende produktie-afdeling
door middel van een scanner
onderzocht. 4n 1989 en 1990
werden bij de medische dienst
van Dow twee gevallen van
Adeno-carcinoom bij werkne
mers gerapporteerd. Een onder
zoek door het bedrijf in 1990 le
verde echter geen relatie op tus
sen het werk en de ziekte.
Eind vorige maand werden
echter opnieuw twee gevallen
van Adeno-carcinoom bekend.
De vier patiënten variëren in
leeftijd van 49 tot 55 jaar. en
werkten 5 tot 28 jaar in de poly-
styreenfabriek. Specialisten van
Dow willen nu door middel van
een epidemiologisch onderzoek
bekijken of er verband bestaat
tussen deze vorm van kanker en
de werkomgeving. Het bedrijf
hoopt dat de resultaten binnen
drie maanden bekend zullen
zijn.
Polystyreen is een plastic
soort, die wordt gebruikt voor
de produktie van diverse ge
bruiksvoorwerpen. Dow heeft in
Europa zes polystyreenfabrie-
ken. Daarnaast produceren ook
andere bedrijven deze soort
plastic. Volgens de woordvoer
der van Dow is er in deze fa
brieken nooit aanleiding ge
weest een relatie met nierkan
ker te vermoeden.
HAARLEM JOLANDA OUKES
Zo'n 150 hardlopers gaan zondag op pad om de
indianen in Latijns-Amerika te helpen. Vanuit
acht steden in Nederland Amsterdam, Breda.
Den Bosch, Hilversum, Middelburg, Leiden, Rot
terdam en Utrecht lopen ze in estafette naar
Den Haag. De loop is het startsein van de Novib-
campagneweek 'Help de indianen' die van 8 tot
14 maart wordt gehouden.
De speciale betekenis van 1992 mag algemeen
bekend zijn. Dag- en weekbladen hebben volge-
staan met artikelen die de ontdekking van Ameri
ka door Columbus, precies 500 jaar geleden, me
moreerden. In deze stukken kwam niet alleen het
verhaal van de ontdekking naar voren, maar ook
wat die heeft betekend voor de oorspronkelijke
bewoners.
Sinds 1492 zijn de indianen stelselmatig hun
rechten kwijtgeraakt en zijn zij verworden tot
tweederangsburgers. Een kansloze minderheid
waarop wordt neergekeken en die verpaupert.
Maar de indianen zijn niet van plan zich over te
geven. Steeds vaker slaan de Latijnsamerikaanse
indianen de handen ineen om te strijden voor
een rechtvaardiger behandeling.
De indiaanse organisaties die Novib onder
steunt, eisen onder meer verdediging van culture
le en materiële waarden van alle indiaanse vol
ken, vermindering of kwijtschelding van de bui
tenlandse schuld, toewijzing van grond voor de
landbouw, betere salarissen voor de indiaanse
landarbeiders op de grote plantages en naleving
van de mensenrechten.
In de actieweek vraagt Novib aandacht voor 26
projecten die ze samen met indiaanse organisa
ties in Latijns-Amerika uitvoert. Via tv-spotjes en -
programma's, de estafetteloop en de film At play
in the fields of the Lord zamelt de Novib geld in
voor die projecten.
De campagne begint eigenlijk vandaag al met
de premiere van At play in the fields of the Lord.
De film laat zien hoe westerlingen onder de in
druk raken van het leven van de indianen in het
regenwoud. De Novib zal in bioscopen aanwezig
zijn en de bezoekers steun vragen voor de in
standhouding van de cultuur van de indianen.
De estafetteloop van zondag is gebaseerd op
een indiaans gebruik. De Inca's in Peni gaven op
deze manier boodschappen door. De lopers
-fchasqui) droegen een knopentouw (quipi) waar
uit de ontvanger de boodschap kon aflezen. De
lopers nemen zo'n touw mee.
Daarnaast staan tv-programma's als 'Oppassen'
(Vara) en 'KRO's Ver van m'n bed strijd' in het te
ken van de actie, l^ter dit jaar zal in het familie
park l.and van Ooit in het Brabantse Drunen een
speciaal Inca-spektakel worden gehouden. Vanaf
juni kunnen kinderen een door henzelf verzamel
de zilvervloot terugbrengen naar de indianen.
Recordwinst
bij Polygram
LONDEN ANP
Greetje Lubbi: 'Ik wil wel eens wat anders dan de bond. als het maar
maatschappelijk betrokken werk Is.' foto gpo aMNHTE viug
UTRECHT GPD
Greetje l ubbi, voorzitter .m de
Voedingsbond FNV. stapt m
mei over naar de organisatie
voor ontwikkelingssamenwer
king Novib. Zij wordt daar be
leidsmedewerker. met de porte
feuilles internationale schul
denproblematiek. Wereldbank
en consumentenzaken.
Al eerder was bekend dat de
nu 37-jarige Lubbi zich na acht
jaar niet opnieuw beschikbaar
zou stellen voor het voorzitter
schap. „Na dertien jaar bij de
bond wilde ik wel eens wat an
ders, maar wel met de voor
waarde dat het maatschappelijk
betrokken werk zou zijn'zei
Lubbi gisteren.
„Dat het ontwikkelingswerk is
geworden, komt doordat ik tot
de ontdekking ben gekomen dat
de problemen in de wereld zich
niet meer beperken tot een re-
naar mondiaal effect heb-
Denk eens aan de milieu
vervuiling. aan het kanpen van
de regenwouden, aan het gat in
de ozonlaag."
„Ik ben ervan overtuigd dat
de oplossing voor de huidige
wereldproblemen alleen te vin
den is in een andere verhouding
tussen Noord en Zuid en een
andere verdeling van rijkdom
en armoede. Die vraagstukken
moeten weer op de politieke
agenda komen. Bij organisaties
als de Novib kan ik me daarvoor
inzetten". akhit i ubbl
„De Novib weet bovendien
op een bijzonder originele ma
nier aandacht te vragen voor de
problematiek van de Derde We'
reld. Niet alleen door collectes
maai ook dooi in Ie hakt n od
allerlei gebeurtenissen. Dit jaar
is het 500 jaar geleden dat Co*
lumbus Amerika ontdekte. No
vib pakt dat op door campagne
te voeren voor het lot van de In
dianen in Zuid-Amerika", zegt
Lubbi.
Eigenaar Sorgu^u (met snor) kijkt naar wat er over is van de handelswaar in zjin supermarkt. De aanslag heeft
zijn zaak zwaar beschadigd. foto gpd
Polygram, volgens eigen zeggen
het grootste muziekbedrijf ter
wereld en voor bijna 80 procent
eigendom van Philips, heeft vo
rig jaar een recordwinst van 446
miljoen gulden geboekt. Dat is
ruim 24 procent mear dan In
1990. De omzet steeg met 20
procent tot 6,3 miljard gulden.
De cijfers zijn gunstig, on
danks het feit dat de belangrijk
ste afzetmarkten (de Verenigde
Staten en Groot-Brittannië) met
een recessie kampen. De jaar
cijfers van het muziek en film
concern werden gisteren in
Londen bekendgemaakt.
Door de recordwinst krijgt
Philips in totaal 82 miljoen gul
den aan dividend (winstuitke
ring per aandeel) uitgekeerd. In
1991 groekle hel aandeel van
Polygram op de muziekmarkt
mei een procent tot 18.5 pro
cent. Dat moet dit jaar nog
meer worden, aldus topman Le
vy. Vooral in de VS wil Polygram
groeien. Daar komt het concern
nu nae op de derde plaats, na
Som Musu en Wamer.
DEN HAAG GPD
Het kabinet wil volgend jaar de
belastingaftrek voor arbcidskos
ten (het arbeidskostenforfait)
verder verhogen. Zo moet de af
stand tussen netto-uitkering en
netto-minimumloon worden
vergroot. Het zal mensen met
een uitkering aanzetten om ac
tiever naar werk te zoeken. Dit
blijkt uit een brief aan de Kamer
van de ministers De Vries (soci
ale zaken) en d'Ancona (wvc)
Ook staatssecretaris Ter Veld
van sociale zaken ondertekende
hel stuk.
Onlangs bepleitte CDA-frac-"
tieleidcr Bnnkman in het kader
van de beji
verhoging
tenforfait. als vorm van lasten
verlichting voor werkenden. Mi
nister Kok (financiën) liet echter
meteen weten dat er voor een
substantiële verhoging geen
geld was
De drie schrijven nu echter in
relatie tot het arbeidskosten-
forfait en de verhoging daarvan:
„Voor 1993 en volgende jaren
streeft het kabinet ernaar deze
bdddtdMtoHIng verder m te
vullen." Het kabinet heeft defi-
verlaging -
gen wordt
nitief besloten af te zjen van een
verlaging van het wettelijk mini
mumloon om zo meer hanen
voor laaggeschoolden en 'kans
cheppen Ook een
n sociale uitkerin
gen wordt afgewezen.
De Vries, d'Ancona en Ier
Véld kerrn ZI< h hpo Ml bl'i
vende verhoging van uitkerin
gen. De luuopEfllI van
laagstbetaalden wil men hand
haven via de koppeling, mits
aan de voorwaarden die daar
voor staan wordt voldaan. Die
zijn een gematigde loonont
wikkeling en geen verdere ver
slechtering van de verhouding
tussen het aantal werkenden en
niet-werkenden
De drie bewindslieden geven
aan dat het kabinet ernaar
streeft om. als de koppeling niet
kan, „via andere wegen een
evenwichtige inkomensontwik
keling te realiseren". Minimum
loners en uitkeringstrekkers
moeten daardoor „dezelfde
ontwikkeling in koopkracht"
doormaken als werkenden, ex
clusief de effecten van een ho
ger arbeidskostenforfait voor de
werkenden.
AM5THVEIN GRD
Het voedingsconcern Wessanen
heeft voor het eerst in zijn ge-
•Chu-druis mm dn 100 mil
joen gulden winst geboekt. 20
procent meer dan het jaar daar
voor. De omzet steeg met 200
miljoen gulden naar 3,9 miljard
gulden. Ook voor dit jaar wordt
een sterke winstverbetering ver
wacht. Dat heeft de directie gis
teren bekendgemaakt bij de
presentatie van de jaarcijfers.
De halfjaarcijfers gaven al aan
dat 1991 voor Wessanen een re
cordjaar zou worden, maar de
DMBM ba na van 100 miljoen
gulden leek toen nog ver weg
Dat de uiteindelijke nettowinst
op 105,6 miljoen gulden uit
komt. is te danken aan sterke
verbetering van de effic ienc bi|
de doch ter-bedrijven in Amen-
ka en de gestegen verkoop van
merkartikelen.
Het van oorsprong Zaanie
concern legt zich sinds de jaren
e op de pr
iddelen, or
duktie van levensml
dat deze markt nauwelijks ge
vodig is voor economische
schommelingen. Op dit mo
ment bestaat ongcvecT 90 pro
cent van alle om/et uit consu
mentenartikelen. Meer dan de
helft van de omzet wordt be
haald in de Verenigde 8M n
