Feiten
Uit Cuba nog steeds geen nieuws
Stieren hebben iets meer kans in de arena
Als de denk-erwt werkt
zit kabinet de rit uit
Lubavitische sekte klaar om 'messias' te begroeten
Vrijdag 6 maart 1992
Redactie: 023-150225 JANINE BOSMA ALTAN ERDOCAN RONALD FRISART (chef) ONNO HAVERMANS PATRICK VAN DEN HURK HANS JACOBS JOLANDA OUKES JAN PREENEN SJAAK SMAKMAN
Vertalingen: MARGREET HESUNGA LUUTJE NIEMANTSVERDRIET Vormgeving: RUUD BLOKHUIZEN
2
JERUZALEM DAVID HOROVÏT2
THE INDEPENDENT
Voor een man van wie tienduizenden
volgelingen over de hele wereld geloven
dat hij niets minder is dan de messias,
toont de 89 jarige rabbi Menachem
Mendel Schneerson verontrustende te
kenen van sterfelijkheid. Tijdens een van
zijn routinebezoeken aan het graf van
zijn schoonvader stortte de leider van de
ultra-orthodoxe Lubavitische Chassidi
sche beweging die zijn basis heeft in
Brooklyn, New York. plotseling in en
moest haastig worden weggebracht voor
medische hulp. Hij zou nu thuis rust-
houden, met een dokter aan zijn zijde.
De ziekte van de rabbi heeft echter niets
afgedaan aan de stemming van eufori
sche verwachting die de afgelopen
maanden binnen de Lubavitische ge
meenschap is gerezen, het voorgevoel
dat rabbi Schneerson zich nu iedere dag
bekend kan maken als de Joodse Messi
as, verlosser en redder van de mensheid,
wiens komst een gouden tijdperk zal in
luiden van vrede tussen de naties, de
herbouw van de joodse tempel in Jeru
zalem en de uiteindelijke opstanding
van de doden.
Toegewijde volgelingen beweren al jaren
dat als er binnen de/r generatie een In
dividu is die de rol van messias waardig
is, het rabbi Schneerson moet zijn. Het
niet-religieuze Israëlische publiek
koestert echter nogal tegenstrijdige ge
voelens ten aanzien van de Lubavitische
beweging en haar leider. Veel Israëli's
keuren rabbi Schneersons bemoeienis-
op-afstand met de Israëlische politiek af.
Toen Shimon Peres twee jaar geleden
een gematigde, door de Arbeiderspartij
geleide coalitie probeerde te vormen, be
val rabbi Schneerson twee van zijn ge
trouwen in de Knesset weg te blijven en
drong er bij hen op aan zich in plaats
daarvan aan te sluiten bij Yitzhak Sha
mir, de Likudleider, die aldus in staat
was om zijn eigen coalitie te vormen.
Een paar weken geleden zei rabbi Sch
neerson tegen een bezoekende minister
uit het Likud-kabinet dat de Israëlische
regering onmiddellijk de onderhandelin
gen met de Palestijnen over autonomie
op de Westelijke Jordaanoever en de Ga-
zastrook zou moeten opschorten. „Dit
soort gesprekken is niets anders dan een
schending van het strikte verbod op het
overgeven van het Land van Israël aan
de naties van de wereld", zo zei hij. En in
een waarschuwing die tegen de achter
grond van de messiaanse aanspraken
onheilspellend moet hebben geklonken
in de oren van de Israëlische premier,
voegde hij daaraan toe: „Ik heb gevoch
ten voor een regering van Shamir. Maar
als zij doorgaan in de huidige richting,
dan zal ik. Menachem Mendel, de eerste
zijn om met al mijn kracht tegen Shamir
te vechten."
VERTAUNG LUUTJE NIEMANTSVERDRIET
EN MENINGEN
Internationale pers wacht geduldig op val Castro
marktaandeel gedwongen zijn
en de persoonlijke professionele
wedijver om de grote primeur.
Dat is op zichzelf al een spel,
want hoe krijg je van de ander
een maximum aan informatie,
terwijl je zelf zo weinig mogelijk
prijsgeeft. Maar intussen weet je
dat de ander hetzelfde probeert,
kortom, er ontstaat een schaak
spel waarbij het meest exclusie
ve nieuws de inzet is.
Niets te doen
Toch kan dit alles niet verber
gen dat de meeste journalisten
gewoon niets te doen hebben.
Een Europese collega merkte op
dat veel journalisten in de spe
ciale winkels voor buitenlanders
boodschappen doen op tijden
dat ze normaal gesproken aan
het werk behoren te zijn. Zelf
zegt hij: „Ik heb al verschillende
artikelen gemaakt over de rijen
voor de winkels, de schaarste
aan levensmiddelen, de ver
voersproblemen, het gebrek aan
medicijnen en de energie-
schaarste, maar ondanks alles
gaat het dagelijks leven gewoon
door."
Ook de telefoontjes die ze dage
lijks moeten plegen is een bron
van ellende voor de correspon
denten. Bellen in Havana is te
genwoordig even moeilijk als
een bus proberen te krijgen. De
meesten proberen al niet eens
meer te bellen, maar lopen een
paar straten of pakken de (Chi
nese 'For Ever') fiets.
Zelfs begint het erop te lijken
dat de kleine groepjes dissiden
ten hun nieuwswaarde aan het
verliezen zijn. Daarvoor gebeurt
er niet alleen te weinig, maar
ook hebben de groepen de nei
ging elkaar te verketteren. Bo
vendien kunnen ze niet aanto
nen hoe groot hun steun onder
de bevolking is, waardoor, vol
gens sommige corresponden
ten, je je begint af te vragen hoe
representatief hun kritische
stellingname eigenlijk is.
Maar de journalisten hebben
geen andere keus dan hun ritu
elen dag in dag uit te herhalen,
de partijkrant Granma letter
voor letter uit te spellen, de ra
diostations af te luisteren en
maar blijven hopen dat op een
dag, zeer binnenkort, de aan
dacht van de hele wereld zich
op Cuba zal richten. Tot zolang
zitten ze zich te verbijten, want
het leven van alledag in Cuba is
al lang geen nieuws meer.
Meer dan honderd buiten
landse journalisten zijn
naar Cuba gekomen in de
hoop wereldnieuws te ma
ken. Na de val van het
Oostblok zou Cuba wel
gauw volgen, was de ge
dachte. Maar hun geduld
wordt danig op de proef
gesteld: de ontwikkelingen
blijven uit. Er is totaal geen
nieuws.
HAVANA CARLOS BATISTA
IPS
Vooral voor de vertegenwoordi
gers van de internationale pers-
bureau's is het gebrek aan
nieuws bijna ondraaglijk. Elke
morgen spitten ze de krant
door, luisteren ze de radiosta
tions af of bellen met enkele
'doorgaans goed ingelichte
bronnen' in de hoop iets tegen
te komen dat ook internationaal
interessant is.
Aan hun verhalen over het le
ven van de Cubaanse bevolking
kunnen ze bijna niets nieuws
toevoegen. De ellende wordt
voor de gemiddelde Cubaan
weliswaar dagelijks groter, maar
de verslechtering gaat zo gelei
delijk dat er nauwelijks iets op
merkelijks over te berichten
valt.
Sommige redacties In het bui
tenland beseffen de netelige po
sitie van hun collega's aan het
'front'. In het dagelijks overleg
proberen ze de eenzame corres
pondent nieuwe ideeën aan de
hand te doen om de nieuws-
stroom op gang te houden.
Soms bereiken de correspon
dent opeens spoedverzoeken, of
hij niet met die en die schrijver
een interview wil maken, want
die heeft, zo weet men in Parijs
of in Berlijn, iets belangrijks te
vertellen. De correspondent
moet even later dan meedelen
dat de veelbesproken auteur al
tien jaar geleden gestorven is.
lammer, geen interview.
Toch blijven de corresponden
ten op hun post, want al is de
BARCELONA RUUO DE WIT
CORRESPONDENT
Ruim voor het begin van het
stierenvechten-seizoen heeft de
minister van binnenlandse za
ken, lose Luis Corcuera, zijn
lang verwachte wet op de lidia
('het gevecht') door de minister
raad weten te krijgen. Omdat de
socialistische partij van minister
Corcuera over een ruime meer
derheid in het parlement be-
K hikt, houdt dat in dat de
Spaanse stieren vanaf 10 maart
volgens deze nieuwe Ley Tauri
na een bloederige, maar vol
gens de Spanjaarden eervolle
dood zullen sterven.
Ruim drie jaar heeft Corcuera,
die als de grootste fan van het
stierenvechten in de minister
raad geldt, er over gedaan om
zijn wet aangenomen te krijgen.
In die perioae is nagenoeg ie
dereen die de corrida een warm
hul toedraagt en dat zijn bij
na alle Spanjaarden over
hem heen gevallen. Al in het
voorjaar van 1990 liet Corcuera
weten, dat de nieuwe wet nog
datzelfde jaar van kracht zou
worden, maar dat is hem niet
gelukt. Want hoe belangrijk het
stierenvechten ook is in Spanje,
de minister had het druk met
andere zaken, zoals het voorbe
reiden van een minstens zo om
streden wet op de openbare or
de.
Toevallig of niet, maar zo kon
het gebeuren, dat in een en de
zelfde week twee 'wetten Cor
cuera' in de staatscourant ver
schenen: één die probeert frau
duleuze handelingen met stie
ren, vlak voordat ze de arena in
worden gejaagd, aan banden te
leggen. En één die het voortaan
aan iedereen verplicht om een
legitimatie bij zich te dragen.
Met zijn ley taurina heeft Cor
cuera een heel klein beetje ge
probeerd de negatieve aspecten
van het 'nationale feest' te be
perken. Zo zal er scherper wor
den gecontroleerd of de horens
van de stieren zijn doorgezaagd.
Het komt namelijk nogal eens
voor dat de horens van stieren
worden ingezaagd, zodat de to
rero minder kans loopt tijdens
een corrida levensgevaarlijk ge
wond te raken. Ook wordt de
scherpe punt van de lans van de
picador korter gemaakt en mag
er nog maar twee keer worden
toegestoken in plaats van drie
keer. Verder krijgt het paard van
de picador een betere bescher
ming en zijn er beperkingen op
gelegd aan het gewicht van de
edele viervoeter.
Misschien is het belangrijkste
van de, overigens in veel op
zichten nog altijd vage wet op
het stierenvechten, dat de toro
bravo een betere kans wordt ge
boden om een corrida levend te
beëindigen. Stieren werden tot
nu toe hoe dan ook gedood.
Hoewel de wet op het stieren
vechten van Corcuera op dit
punt niet uitblinkt door duide
lijkheid, zullen voortaan veel
meer stieren door een speciale
arena-commissie kunnen wor
den gespaard als hun optreden
daar reaenen toe geeft. Zo'n
stier mag dan zijn wonden lik
ken buiten de arena, maar zal
vervolgens toch in een abattoir
belanden, vrees ik.
Voor de ley taurina heeft Cor
cuera nagenoeg met iedereen
die iets betekent in de stieren-
vechtwereld gesproken, wat ook
de verklaring is Waarom de uit
eindelijke wetgeving zo lang op
zich heeft laten wachten. Het
spreekt haast voor zich dat het
door Corcuera geformuleerde
wettelijke compromis voor bij
na niemand aanvaardbaar is.
En al helemaal niet voor de rest
van Europa, dat stierenvechten
dierenmishandeling vindt,
waartegen maar op één manier
kan worden opgetreden: door
een wet die het verbiedt.
De nieuwe wet bepaalt dat de lans van de picador korter moet zijn en
dat maar twee keer mag worden gestoken. Daardoor is het mogelijk dat
de stier de arena levend verlaat foto gpd
AMSTERDAM WOUTER GORTZAK
MEDEWERKER
Het is weer wat rustiger in par
lementair Den Haag; het uit
zicht op een spoedige kabinets
crisis is enigszins geweken. Wel
blijven woordvoerders van CDA
en PvdA het op allerlei punten
met elkaar oneens, maar aan
die meningsverschillen wordt
niet langer de conclusie verbon
den dat het dus wel voortijdig
mis zal gaan.
De PvdA-fractievoorzitter in de
Tweede Kamer, Thijs Wöltgens,
wekt trouwens de indruk dat
ook eerdere opwinding over de
mogelijke val van het kabinet
niet gerechtvaardigd was. „Als
ik de ketelmuziek buiten be
schouwing laat", zei hij tegen
verslaggevers van De Volskrant,
„en ik kijk naar de praktische
samenwerking in de Tweede
Kamer, dan hoor je mij niet kla
gen". En de eisen die CDA-lei-
der Brinkman aan het kabinet
had gesteld, waren in Wöltgens'
ogen vooral kalmeringspillen
voor een nerveuze CDA-achter-
ban, geen gifpijlen tegen voort
gezette regeringssamenwerking.
Wöltgens sussende kantteke
ningen bij de gebeurtenissen
van de afgelopen weken zijn
weinig verrassend, al was het
maar omdat hij daarmee z'n ei
gen optreden rechtvaardigde:
wel was hij een beetje boos ge
worden toen CDA-senator Ka-
land het kabinet de wacht aan
zegde, maar na Brinkmans uit
barsting op Texel had hij ge
daan of z'n neus bloedde. Bo
vendien past zijn gedrag bij z'n
rol. AJs PvdA-fractievoorzitter
moet Wöltgens proberen het
kabinet bijeen te houden. 'Lub-
bers-3' heeft de PvdA tot nu toe
uitsluitend schade berokkend
die bij een kabinetscrisis en ver- -
vroegde verkiezingen aan het
licht komt. „Slechter dan nu
kan het niet worden", denkt
Wöltgens voor het slapengaan,
om weer op te staan in de hoop
dat het er voor de PvdA over
een paar jaar wat beter uitziet.
Hoe slecht de PvdA een kabi
netscrisis ook uitkomt, ze blijft
alleszins tot de mogelijkheden
behoren. Want wie al rekenend
een regering overeind hoopt te
houden, veronachtzaamt dat
ook emoties in de politiek hun
tol eisen. Een vorige crisis in
een kabinet van CDA en PvdA,
die in 1977 van het kabinet-Den
Uyl, werd vooral veroorzaakt
door botsende humeuren, min
der door rekensommen of in
houdelijke geschillen. Het kabi
net viel toen op een menings
verschil over de grondpolitiek.
Het pikante daarbij was dat vrij
wel tezelfdertijd daarover een
rapport verscheen van de Wiar-
di Beekman Stichting, het we
tenschappelijk bureau van de
Partij van de Arbeid. Naast an
dere overwegingen lag aan dat
rapport een comprómis over de
grondpolitiek ten grondslag tus
sen deskundigen van PvdA en
CDA. Als daarvan gebruik was
gemaakt had de crisis voorko
men kunnen worden. Maar de
onderlinge betrekkingen waren
inmiddels zo slecht dat die kans
niet werd gegrepen.
Dit keer lijken ministers en
staatssecretarissen van beide
partijen nog wel met elkaar uit
de voeten te kunnen. Ook heeft
fractieleider Wöltgens zijn te
vredenheid betuigd over zijn
betrekkingen met CDA-collega
Brinkman. Maar in toenemende
mate moppert het parlementai
re voetvolk van de PvdA over de
houding op de werkvloer, van
de CDA-kamerleden. Sommige
waarnemers menen dat zich
daarin vooral de angst manifes
teert voor de nieuw te verkiezen
PvdA-voorzitter. Hebben niet
de voorzitterskandidaten Rot
tenberg en Suurhoff, zij het op
verschillende toonhoogten, de
PvdA-fractie gebrek aan profiel
verweten? Blijkbaar reageren de
sociaaldemocratische parle
mentariërs daarop, zo wordt
wel verondersteld, door zich te
beklagen over christendemo
cratisch wangedrag! Misschien
is dat de oorzaak, wellicht ge
dragen de CDA-kamerleden
zich inderdaad kinderachtig te
gen hun PvdA-collega's. Wat
ook de waarheid is, er komen
voortdurend nieuwe aanwijzin
gen voor een verslechtering van
de onderlinge betrekkingen. En
dat weer kan tot zó n opeenho
ping van wederzijdse ergernis
leiden, dat een breuk tussen
beide partijen onontkoombaar
wordt.
Eén belangrijk gegeven voor
een oordeel over de mogelijk
heid van een kabinetscrisis ont
breekt ons jammer genoeg. Hoe
het er in de opiniepeilingen
voorstaat met de kansen van de
verschillende partijen („Als er
vandaag verkiezingen waren
zou ik stemmen op...") is rede
lijk bekend. Zeker politieke lei
ders echter weten veel meer,
omdat ze de opiniepeilers heb
ben opgedragen hen voortdu
rend op de hoogte te houden
van kiezersvoorkeur of - tegen
zin jegens allerlei aspecten van
het kabinetsbeleid. Die gege
vens houden ze zorgvuldig voor
zich omdat ze hun gedrag daar
mede op baseren; maar een en
kele keer wordt voor ons bui
tenstaanders een tipje van die
sluier opgelicht Dat gebeurt bij
voorbeeld als partijen, omdat ze
dat zo uitkomt, zulke gegevens
laten uitlekken of als een van de
media (een krant, een omroep
organisatie) zo'n meer specifiek
opinie-onderzoek laat verrich
ten.
Zo werden jongstleden zondag
bij RTL4 de resultaten bekend
gemaakt van een peiling naar
de mening van Nederlanders
omtrent het asielbeleid. De be
langrijkste uitkomst van dat on
derzoek leek me dat zich, al
thans in deze kwestie, een twee
deling heeft voltrokken in de
Nederlandse politiek. Terwijl
een overweldigende meerder
heid van Groen-Linksaanhan-
gers zich uiterst gastvrij tegen
over asielzoekers wil opstellen,
gaf de kiezersaanhang van alle
andere regerings- en oppositie
partijen een veel gevarieerder
beeld te zien.
Minder ondubbelzinnig was
een andere uitkomst, maar de
richting ervan leek niettemin
duidelijk. Wanneer men de opi
nies van de aanhang van CDA,
PvdA en WD met elkaar verge
leek, stonden WD en CDA op
een aantal punten wat dichter
bij elkaar dan de regeringspart
ners PvdA en CDA. Mogelijk
doet dit beeld zich versterkt
voor als men de opinies van de
kiezers op meer punten naast
elkaar zet. Althans vroeger
kwam het wel voor dat terwijl
het CDA met de PvdA regeerde,
de CDA-aanhang een sterke
voorkeur had voor regeren met
de WD. Of dat nu het geval is
weet ik niet, maar het is niet
uitgesloten.
Komt er een kabinetscrisis? Wie
zijn denk-erwt laat ratelen acht
het weinig waarschijnlijk. Lub
bers kan, op weg naar Brussel,
zo'n crisis niet gebruiken.
Brinkman kan er alleen garen
bij spinnen als de CDA-aanhang
véél liever met de WD regeert.
Is dat niet het geval dan wordt
hem, als hij het kabinet ten val
brengt, verweten Koningsmoor
denaar te zijn. En op dat verwijt
valt moelijk een loopbaan te
bouwen. En voor de PvdA valt
aan een crisis geen droog brood
te verdienen, zelfs niet als de
overgebleven PvdA-kiezers hun
partij liever in de oppositie zien.
Geen crisis dus als het verstand
regeert. Maar over wat er ge
beurt als zich de emoties mel
den valt niets zinnigs te melden.
Dit is het laatste deel van een
serie van vier over de kans op
een kabinetscrisis. De eerste
drie delen werden gepubliceerd
op 29 februari, 3 maart en 4
maart
Cuba aan echt 'hard' nieuws te
komen. Het aantal publicaties is
door de papierschaarste ernstig
beperkt. Ook de televisie zendt
door de energieschaarste min
der uren per dag uit en de bul
letins van verschillende minis
teries, vroeger altijd goed voor
een paar informatieve telefoon
tjes, zijn opgehouden te ver
schijnen. De journalisten zijn
steeds meer op elkaar aangewe
zen, ondanks de concurrentie
waartoe ze in de slag om het
Inwoners van Havana In de rij voor levensmiddelen. Een onderwerp dat door de buitenlandse pers in Cuba bij gebrek aan echt nieuws al helemaal
is uitgemolken. foto afp rafael perez
val van Fidel Castro al duizend
maal voorspeld, een keer zal de
voorspelling toch uit moeten
komen; sterker nog, de kans
wordt steeds groter dat zij be
waarheid wordt. Hoe lang
houdt het veelgeplaagde Cuba
nog stand tegen de onvermijde
lijke loop der geschiedenis. Een
heel Oostblok, inclusief het va
derland van de socialistische re
volutie moest zich gewonnen
geven. Hoe lang kan dit kleine
eiland dat nu volledig is versto
ken van de onmisbaar geachte
Sovjethulp nog voortbestaan.
Een week, twee weken, een
maand misschien, maar veel
langer toch niet.
Natuurlijk, af en toe begint het
aftellen weer van voren af aan.
Er heeft zich een kleine gebeur
tenis voorgedaan die de specu
laties opeens nieuw voedsel
geeft. „Dit overleeft Fidel niet",
zeggen de correspondenten te
gen elkaar. Het feit dat het enige
nog verschijnende nationale
dagblad onverstoorbaar blijft
publiceren over de successen
die zijn behaald bij het binnen
halen van de rietsuikeroogst, de
laatste ontdekkingen van de
Cubaanse medische weten
schap, uitslagen van de honk
balwedstrijden en portretten
van voorbeeldige arbeiders lijkt
in het klimaat van valkuilen en
slangenesten eerder verdacht
dan de bevestiging dat alles zijn
dagelijkse gang gaat.
Maar het valt niet mee om nu in
