Cultuur
Bleek wonderkind
mag niet biljarten
Indianencultuur als exotische omlijsting
Waarom zingen mensen onder de douche?
FILM
Insulinde in LAK-theater
SQNDERDAG 5 MAART 1992
2L
Little Man Tate: Sympathiek regiedebuut van Jodie Foster
BIOSCOPEN
AMSTERDAM
ALFA Hel. 6278806
Raise the red lantern 16 j. dag. i -1
18.45.21 30. U rol 3. 1530.
18 45.21 30
ALFA 2
Dead again 16). dag. 14, 19 30.
22. M ro 13 30. 16. 19.30.22
ALFA 3
Barton Finka l dag. 14. 18 45,
21 30. ra 20 13. 15.30. 18 45.
21 30
ALFA 4
Les amants du pont neuf 12 j dag
14, 18 45, 21.30; raro 13. 15 30.
18 45, 21 30
ALHAMBRA 1 tel. 6233192
At Play in the Fields of the Lord a
dag 20. ma di do ook 13 30
Babara l vrrarowo 13 45
ALHAMBRA 2
Thelmat Louise 12) dag 18.45
21 30. ma d' dooo* 14
Fievel in het wilde westen a I vr ra
ro wo 14
BELLEVUE CINERAMA tel 6234876
The Prince of Tides 12 j.. dag
1345. 1845.21 30. rarolS.
1845.21 30
CINERAMA
Frankie Johnny a I dag 13 45.
18 45. 21.30.ro 13 15. 16. 18 45.
21 30
CALYPSO 1 tel 6266227
At Play in the Fields of the Lord a l
dag. 14, 20
CALYPSO 2
Shattered a I dag 14. 19 15.22;
ro 13 30. 16 15. 19 15 22
CINECENTER-CINEMA CORALINE
lel 6236615
Europa 16 j dag 14 30. 17. 19 30.
22 15
CINECENTER-C. PEPPE-NAPPA
La double vie de Veronique 16 j.,
dag 14 30. 17 15. 18 45. 22
CINECENTIR-PIERROT
Delicatessen a l dag. 14.30. 17.
19 30. 22.15
CINECENTER-CINEMA JEAN VIGO
Proof 16) .dag 14,30. 17. 19 30.
22
CINEMA 1 INTERN, tel 6151243
The prince of tides 12 j dag 18.45,
21 30, raroook 14 30
CINEMA 2 INTERNATIONAL
De Johnsons 12 dag 19 30. 22
De Reddert)e in Kangoeroeland a i
ra ro 13 30. 16
CINEMA OSCAR
Ellne Vere a lvrrawo20
Unbelievable truth 16 jma di 20
CITY 1 tel. 6234579
De Johnsons 12).. dag. 14. 19.
21 30.ro 13.15. 15.45. 19.21.30
CITY 2
Deceived 12 j .dag 13 45. 19.
21 30.ro 13 15. 15 45, 19. 21 30
CITY 3
Don't tell mom a I dag 14 15. 19.
21.30. ro 13.15,15.45. 19.21 30
CITY 4
A kiss betore dying 16 j dag 14.15,
19. 21.30.ro 13.15.15 45. 19.
21.30
CITY 5
Billy Bathgate 12 dag 19,
21.30,ma di do ook 14,15
Babaral ,vr ra wo 14 15.ro 13 15.
15 45
CITY 6
Ricochet 16 idag 19. 21.30. ma
d. do oo* 13 45
De redderdes in Kangoeroeland a l
vrrawol5.ro 13 15. 1545
CITY 7
The Addams Family a I dag 14.15,
19. ro 13 15. 15 45. 19
Silence of the lambs 16 j. dag 21 30
DESMET tel 6273434
La belle rtoiseuse. dag 19 45. roook
12
Ik. de slechtste aller vrouwen, dag
19.21
Late night movie, dag. 23. ro 14
KRITERION 1 tel 6231708
La grande bouffe. dag 1 7 30
Viaggio In Italia, dag 20
Roma, citta apcrta t
Pippl ret de boel op stelten a I vr ra
ro wo 15
Siakie en de chocoladefabriek a I vr
■■M 15
De wolf en de reven gert)es a I vr ra
ro 13
Vakantie met Silvester vr ra ro 13
RIALTOl tei 6623488
Tokyo Story dag 17 45
La vie de Bohème, dag 20. 22 15.
roook 15 15
RIAL TO 2
Dat schreckliche Made ben dag 18.
20.22.ro ook 13 15
Poison dag. 20, 21 45
THE MOVIES 1 tel 6245790
Raise the red lantern, dag 17.
21 30, 22. roook 14 45
THE MOVIES 2
Indian Runner dag 17. 19 30. 22.
roook 1445
THE MOVIES 3
Delicatessen, dag 17 45, roook 15
Europa dag 19 45. 21 45
TUSCMINSKI 1 tel 6262633
JFK 12) dag 14.20
TUSCHINSKI 2
Little man tate a ldag 14.18 45.
21 30. ro 13 15. 16. 18 45.21 30
TUSCHINSKI 3
Dead again 6 j dag 14 1845,
21.30.ro 13.15". 16. 18 45.21 30
TUSCHINSKI 4
Hot Shots a I .dag 14. 18 45.
21 30 ro 13 15. 16. 1845.21 30
TUSCHINSKI 5
Rambling Rote a I dag 18 45.
21 30. mj di do OOk 14
TUSCHINSKI 6
The commitments a ldag 14.
18 45.21 30 rol3 15/16. 18 45.
21 30
TUSCHINSKI CINEAC
Robin Hood dag 18 45. 21 30.
ma d- do ook 14
De notek/aker a L. vr ra wo 14. ro
13 15. 16
DE UITKIJK tel 6237460
The ad/utter 16 jdag 18 30.
21 15
Jungle book al, vr re ro wo 15
Het programma van Leidse en
Haagse bioscopen staat op de
pagina 'Info'.
Jodie Foster is een fenomeen. Als dertienjarige kreeg ze
haar eerste Oscarnominatie voor haar ongelooflijke ver
tolking van het tienerhoertje in Taxi Driver. In de jaren
daarna bleef ze een intrigerende verschijning, onder
meer in The Accused en The Silence of the Lambs. Al die
tijd ging ze door het leven als een wonderkind (ze stu
deerde ook nog cum laude af aan de Yale-universiteit),
en nu regisseert ze, net 29, haar eerste speelfilm; juist ja,
over een wonderkind.
Hoofdpersoon van Little Man
Tate is de zevenjarige Fred, die
diepzinnige gedichten schrijft,
Mozart speelt en razendsnel
wiskundige vergelijkingen op
lost. Hoogbegaafd, kortom, wat
er toe leidt dat een kinderpsy
chologe (Diane Wiest) hem on
der haar hoede neemt. Zij heeft
grootse plannen met Fred en
daarin is maar weinig plaats
voor zijn moeder, een hardwer
kende alleenstaande jonge
vrouw (gespeeld door Jodie Fos
ter).
Foster's visie op al het theater
rond het wonderkind is duide
lijk; de psychologe is heel trots
wanneer Fredje voor een ver
bijsterde collegezaal met een
schuchter stemmetje tiende
/nachtswortels en complexe de
cimaalvergelijkingen oplost,
maar ze is niet in staat het jo
chie te geven waar hij recht op
heeft: een leven met vriendjes
en ouderlijk begrip. In plaats
van een colaatje moet hij ma
crobiotisch stijfsel drinken,
nachtmerries blijven onbegre
pen en een potje biljarten is al
helemaal uit den boze. Al die
tijd blijft het contact met moe
ders beperkt tot wat telefoon
tjes. Het conflict tussen de psy
chologe en de moeder is na
tuurlijk te schematisch, en ook
de 'boodschap' van Little Man
Tate ligt erg voor de hand. Dat
neemt niet weg dat Jodie Fos
ters regiedebuut erg sympathiek
is, vooral dankzij de intrigeren
de Adam Hann-Byrd als Fred.
Het jochie heeft een peinzende
blik, die achter het bleke sproe
tengezichtje en het zachte
stemgeluid een vroegrijpe wijs
heid verraadt. En Jodie Foster
geeft blijk een heus gevoel voor
de opbouw van scènes te bezit
ten, een zeldzaamheid in de he
dendaagse filmindustrie, die be
heerst wordt door montage-ef
fecten.
Moeder Jodie Foster draagt wonderkind Adam Hann-Byrd over aan psychologe.
FILMS IN LEIDEN
Mini-festival met vrouwenfilms in LVC
FILM
OVERZICHT WILFRED SIMONS
Die Jungfrauenmaschine. Te zien van
avond: LVC, Leiden. Het land van mijn
ouders. Te zien op dinsdag 10 maart:
LAK-theater, Leiden. New York-Batavia.
Te zien op dinsdag 10 maart: LAK-theater,
Leiden
Aan de Boekenweek, die op 11
maart begint, wordt ook in Lei
den uitgebreid aandacht be
steed. Het thema is dit jaar het
voormalige Nederlands-Indië
en u kunt er in deze krant uitge
breid over lezen. Het LAK-thea-
ter heeft dit evenement aange
grepen door op dinsdag 10
maart twee films te program
meren rondom het thema Van
verre kusten: Oost-Indië', te we
ten Het land vanmijn ouders
van Marion Bloem en New
York-Batavia van Rien Hagen.
Het land van mijn ouders is
geschreven naar aanleiding van
Bloems bekende boek Geen ge
woon Indisch meisje. In zowel
het boek als de film probeert zij
uit te zoeken wat haar nu pre
cies tot 'Indische' maakt en
waarin dat 'Indische' verschilt
van het 'Nederlandse'. We zien
gesprekken van Marion Bloem
met haar ouders en met haar fa
milieleden, waarin zij ze vraagt
om te vertellen over de kolonia
le tijd, de Indonesische vrij
heidsstrijd en de aanpassing
aan het letterlijk en figuurlijk als
kil ervaren Nederland.
Marion Bloem heeft met deze
tedere en geheel eigen film, die
in 1983 in première ging, een
expliciete bedoeling gehad. Ze
wilde er de tolerantie van de au
tochtone Nederlanders tegen
over de minderheidsgroepen
mee bevorderen.
New York-Batavia van regis
seur Rien Hagen is gewijd aan
de periode 1945-1947, toen de
Indonesische bevolking zich
probeerde los te maken van het
moederland. De film kreeg in
1987 het Gouden Kalf voor de
Beste Documentaire.
New York-Batavia is geba
seerd op waar gebeurde gege
vens. Een bestuursamtenaar
(Jon Hagen) is door de Neder
landse regering naar Batavia ge
stuurd om Nederlands-Indië,
dat door de oorlog is verwoest,
weer op te bouwen. Gaandeweg
twijfelt hij echter steeds meer
aan de toekomst van het land
onder Nederlands bestuur. Hij
uit die twijfel in brieven aan zijn
vrouw (Karin van der Werf), die
in New York is achtergebleven.
Zijn vrouw is zelf echter beïn
vloed door het optimistische
Amerika, dat blaakt van zelfver
trouwen. De brieven vormen de
basis van deze schitterende
film, waarin ook uniek histo
risch beeldmateriaal is ver
werkt.
Het LVC houdt van donder
dag tot en met zondag een klein
festival in het kader van de In
ternationale Vrouwendag en
vertoont in dit kader vier films
van Monika Treut, Jane Cam
pion, Margarethe von Trotta en
Lizzie Borden.
Een van de interessantste
films van dit vierluik is Die
jungfrauenmaschine van Moni
ka Treut. De film is bedoeld als
een erotische, zelfs soft-pomo-
film die nu eens niet een man
nelijk, maar een vrouwelijk pu
bliek wil behagen. Treuts bena
dering wordt gekenmerkt/door
geestigheid en humor, waarbij
de mannen het moeten ontgel
den.
De Hamburgse journaliste
Dorothee Müller (Ina Blum)
doet onderzoek naar 'de ro
mantische liefde', maar wordt
daarbij gehinderd door haar ex-
vriend Heinz. Zij vindt het ant
woord in Duitsland niet, maar
heeft in Califomië meer succes.
In San Fransisco ontmoet ze be
vrijde vrouwen, die haar inwij
den in de lesbische liefde. Uit
eindelijk mislukt het onderzoek,
maar Dorothee heeft de ware
liefde ontdekt en is daardoor
een ander mens geworden.
FILMTIPS VOOR VOLGENDE WEEK
oslecht oomatig oooredelijk oooogoed ooooouitstekend
JFK LUXOR, EURO 1 OOOOO
Jim Garrison (Kevin Costner) vertrouwt de officiële versie van de moord op president
John F. Kennedy niet en besluit tot een justitieel onderzoek. Hij toont aan dat de of
ficiële versie van de toedracht twijfelachtig is en dat er in werkelijkheid sprake is van
een complot. Razend knappe en dwingende film van Oliver Stone.
DEAD AGAIN LIDO 2 OOOO
Plezierige film van de Britse regisseur Kenneth Branagh, die ook de hoofdrol speelt.
Een detective krijgt te maken met een verwarde vrouw (Emma Thompson) en neemt
haar op in zijn huis. Na hypnose blijkt dat zij in een vorig leven door een componist
is vermoord. Vanaf dat moment beginnen feiten en fantasie op griezelige wijze door
elkaar te lopen.
TEXASVILE KIJKHUIS OOO
Vervolg op The Last Picture Show uit 1971 van Peter Bogdanovich. De personages
uit die film zijn. nu vele jaren ouder en wijzer. Hoofdpersoon Jeff Bridges speelt een
oliemiljonair die ondanks een dreigend faillissement niet kan stoppen met geld uit
geven. Bogdanovich is niet in vorm, maar de film is toch onderhoudend.
DE PROVINCIE KIJKHUIS OOO
De journalist Frank (Thorn Hoffman) keert terug naar zijn geboortedorp m de Hoekse
Waard, waar hij zijn jeugdvrienden en hun gemeenschappelijke liefde Lili (Tamar
van den Dop) weerziet. Daarmee leidt hij de ontknoping in van een gruwelijke moord.
De film geeft echter ook een mooi en subtiel portret van een provinciaalse samenle
ving.
DE NOTENKRAKER LIDO 4 OOO
Tekenfilm, gebaseerd op het bekende sprookje van E.T.A. Hoffmann en het ballet
van Tsjaikovsky. Een meisje krijgt een notenkraker m de vorm van een speelgoedsol
daatje. die in werkelijkheid een betoverde prins is. Samen nemen ze het op tegen
een gemene muizenkoning. Keurig verfilmd en met de muziek van Tsjaikovsky op de
achtergrond, maar wel opvallend een Disney-imitatie.
Regisseur Hector Babenco speelt in op trends
Atom Egoyan meldt weinig nieuws in 'The Adjuster'
Marketing-managers in alle sec
toren constateren een trend
waarbij de dingen die 'echt' zijn
aan populariteit winnen. Er
wordt meer geld uitgegeven aan
een fles goede wijn, kwaliteits-
kleren, alles wat met gezond
heid en huiselijkheid samen
hangt. In Hollywood, waar de
voelsprieten op het terrein van
de trends zeer ontwikkeld zijn,
kennen ze die ontwikkeling
sinds Dances with Wolves.
Vanuit die achtergrond valt een
megaproduktie als At Play in
the Fields of the Lord van Hector
Babenco te verklaren, want het
is cfndenkbaar dat Hollywood
enkel een politiek-ecölogische
overtuiging zou financieren.
De film duurt maar liefst ruim
drie uur en is op locatie in het
Amazonegebied opgenomen.
De publiciteitscampagne rond
de produktie legt er de nadruk
op dat we authentieke Indiaan
se rituelen te zien krijgen, van
de tot voor kort onontdekte Ni-
aruna-stam. Wie verwacht hier
een serieuze observatie van de
indianencultuur te treffen, komt
toch bedrogen uit. De Niaruna-
stam is niet veel meer dan de
exotische omlijsting van een
Hollywood-verhaal. Hoofdper
sonen zijn twee protestantse
zendelingen en hun echtgeno-
At Play in the Fields of the Lord: Botsing tussen indiaanse en westerse cultuur.
tes, die op een voorpost in de
Amazone de indianen willen
bekeren. Daarmee zijn ze te
vens marionetten van de rege
ring, die de indianen wil 'tem
men' om hen verder het regen
woud in te sturen, zodat er hout
gekapt kan worden. Bekeren of
bombarderen, is het devies.
In een dorpje aan de rand van
onbekend gebied krijgt een zeer
rechtlijnige zendeling (John Li-
thgow) bezoek van zijn opvol
ger (Aidan Quinn) en diens
vrouw (Kathy Bates). De ver
schillen tussen de twee mannen
worden snel duidelijk en zullen
leiden tot voorspelbare conflic
ten over hun houding jegens de
indianen. Net zo voorspelbaar is
het inzicht dat Quinn krijgt in
de relativiteit van zijn overtui
gingen, wanneer hij geconfron
teerd wordt met indiaanse rites,
zijn zoontje vervolgens sterft en
zijn vrouw krankzinnig wordt.
Om het verhaal nog wat meer
conflictstof te geven (dat is im
mers een eerste vereiste om een
film in Hollywood te kunnen
maken) introduceert Babenco
nog twee Amerikanen. Het gaat
om ruige vrijbuiters, die met
hun vliegtuigje gestrand zijn in
het dorp. Ze mogen van de le
gercommandant pas weer ver
trekken wanneer ze eerst de in
dianen in het oerwoud bombar
deren. Eén van de twee. ge
speeld door Tom Berenger, is
zelf een indiaan en dat voert
vanzelfsprekend tot het inzicht
dat hij de bijl niet tegen zijn ei
gen mensen kan opnemen. Hij
begint op z'n eentje een zoek
tocht naar de stam om hen te
waarschuwen, maar is onbe
doeld juist de brenger van de
totale catastrofe.
Dat laatste gegeven is door Ba
benco sterk uitgespeeld, maar
het kan niet verhullen dat de
film toch teveel volgens het
marketing-principe is gemaakt.
De film gaat gebukt onder een
overdaad aan trendy ingrediën
ten: religieuze twijfels, mystieke
verbondenheid tussen een
Amerikaanse indiaan en de
Amazone, een krakkemikkige
love-story waarbij Daryl Han
nah met de billen bloot moet en
zwaar aangezette synthesizers
bij beelden van het regenwoud.
Zijn al die elementen nu werke
lijk noodzakelijk om op een in
dringende manier te vertellen
dat we bezig zijn hele culturen
naar de verdommenis te hel
pen?
De Canadese filmmaker Atom
Egoyan stelde in zijn eerste
twee films Family Viewing en
Speaking Parts essentiële vra
gen over menselijke verhoudin-.
gen in een maatschappij waarin
alles beeld is geworden. Vanwe
ge die thematiek wordt Egoyan
wel de moralist van de postmo
derniteit genoemd. Een filmma
ker wiens achterdocht ten op
zichte van beelden dient als
motivatie om zelf beelden te
maken.
In zijn nieuwste film, The Adjus
ter, is de thematiek onveran
derd. We maken kennis met
drie personages. Een verzeke
ringsagent regelt de schade voor
mensen die door brand dakloos
zijn geworden, hij 'vertaalt' het
verlies van emoties en herinne
ringen in lijsten met objecten.
Zijn echtgenote werkt bij de
filmcensuur, ze classificeert de
manieren waarop de porno-in
dustrie zich meester maakt van
het menselijk lichaam. Een man
doet zich voor als filmprodu
cent, hij probeert in een film tot
stand te brengen wat hij in z'n
tussen mensen. Het duidelijkst
komt dat tot uiting in het werk
van de vrouw, die pornofilms
beoordeelt en tijdens dat werk
stiekem video opnames maakt.
Die speelt ze thuis af voor haar
vereenzaamde zuster, terwijl
haar echtgenoot doorlopend
gebruik maakt van vrouwen die
van hem afhankelijk zijn gewor
den voor hun schadeclaims.
Ook de filmproducent is totaal
vervreemd .van zijn gevoelens.
Hij huurt het huis varl de verze
keringsagent het enige be
woonde huis in een nieuw
bouwwijk waar de bouwactivi
teiten langgeleden ziin gestopt
om een film te maken. Het
blijkt om iets heel eenvoudigs te
gaan: een parti|tje voor kinde
ren, vastgelegd met de camera,
want daar wordt zijn vrouw op
gewonden van.
Hoewel sommige scènes nog
wel intrigerend zijn (vooral die
wanneer het filmechtpaar naar
het antwoord zoekt op de vraag
waarom mensen zingen onder
de douche), zal de kenner van
Egoyans eerdere films niets
nieuws ontdekken. Het lijkt als
of Egoyan zelf gebukt begint te
gaan onder de beeldinflartc die
nij overal om zich heen consta
teert.
Elias Koteas in The Adjuster.
leven mist.
„The Adjuster gaal over syste
men, over processen die te ma
ken hebben met rubriceren, ca-
Rotterdam. Net als in zijn eerste
films heeft de alomtegenwoor
digheid van beelden de plaats
ingenomen van echte gevoelens
talogiseren, en de effecten die
dat heeft op gevoelens,"' ver
klaarde Egoyan toen ik hem on
langs sprak op het festival van
