Binnenland
Meerderheid
Senaat tegen
wao-ingreep
Hema enV &D nog vier jaar
Ik geef de
Lubbers zet druk
op CDA in Senaat
De Telegraaf weigert
advertentie van NVSH
'NS in fout met terugsturen
Groningse supporterstrein'
'Veehouders
gaan failliet
door milieu'
Ronnie Tober bedreigt
agenten met aids-virus
Woensdag 26 februari 1992
Redactie: 023-150225 JANINE BOSMA ALT AN ERDOGAN RONALD FR) SART (dief) PATRJCK VAN DEN HURK JAN PREENEN SJAAK SMAKMAN FRANS VISSER Vormgeving: HENK GEtST
3
Algemeen Nederlands Persbureau (ANP), Gemeenschappelijke Persdienst (GPD), Inter Press Service (IPS).
NIEUWSLIJN
'Geld voorlichting voor taallessen'
Op de uitgaven van de overheid voor publieksvoorlichting vallen
volgens de PvdA-fractie in de Tweede Kamer nog enkele tiental
len miljoenen guldens te besparen. Dat geld kan worden ge
bruikt voor taallessen aan mensen uit etnische minderheden.
PvdA-kamerlid Van der Vaart deed deze suggestie gisteren tij
dens een commissievergadering in de Tweede Kamer over de
overheidsvoorlichting. Premier Lubbers, aanwezig als minister
van algemene zaken, wees Van der Vaart erop dat het kabinet
voor de komende jaren al zo n 60 miljoen bezuinigt op de ruim
400 miljoen die in de overheidsvoorlichting omgaan.
Redactieraad Nieuwsblad staakt strijd
De redactieraad van het Nieuwsblad in Tilburg heeft de strijd
voor het behoud van de eigen krant opgegegeven. Besloten is
om mee te werken aan het door de directie en hoofdredacties
van Brabant Pers uitgestippelde beleid. Dat komt neer op een
versnelde samenwerking tussen het Nieuwsblad en het Bossche
Brabants Dagblad, die uiteindelijk tot fusie zal leiden. De redac
tieraad heeft langdurig actie gevoerd voor behoud van de eigen
zelfstandigheid. De raad ging „met de rug tegen de muur" over
stag, omdat het fusiebesluit niet meer terug te draaien zou zijh.
Ook een bemiddelaar kwam na onderzoek tot de conclusie dat
fusie onontkoombaar zal zijn.
Zware straf geëist voor hasjhandel
De Alkmaarse officier van justitie heeft gisteren tegen een 36-ja-
rige Alkmaarder zes jaar en acht maanden cel geëist wegens mil-
joenenhandel in hasj en deelname aan een criminele organisa
tie. Daarnaast eiste hij verbeurdverklaring van 's mans bezittin
gen ter waarde van bijna zes miljoen gulden. Daarna resteert
nog ongeveer 2.3 miljoen gulden aan winst die hij met zijn han
del verdiende, en die hij moet terugbetalend. De financiële straf
fen behoren tot de hoogste die ooit voor de rechtbank tegen een
particuliere verdachte zijn geëist. De officier achtte bewezen dat
de AJkmaarder een internationaal opererend 'hasjbedrijf leidde
en in vijf jaar circa tienduizend kilo hasj van Spanje naar Neder
land smokkelde.
Studie naar ondergronds vervoer
Het ministerie van verkeer en waterstaat bekijkt of het financieel
en technisch mogelijk is om spoorlijnen en autosnelwegen on
dergronds aan te leggen. De situatie in Japan, waar al veel on
dergrondse verbindingen bestaan, dient daarbij als voorbeeld.
Het plan heeft volgens de woordvoerder oiets te maken met de
suggestie om de nieuwe Betuwe-spoorlijn naar Duitsland deels
ondergronds aan te leggen. Het gaat volgens een woordvoerder
om een serieuze studie, al verwacht hij dat het nog jaren zal du
ren voor er resultaten verwacht mogen worden. De studie staat
los van een plan van het Algemeen Verbond Bouwbedrijf om
goederen via een ondergronds buizennet te gaan vervoeren. Ook
dit plan wordt door Verkeer en Waterstaat bestudeerd.
Nederland wil
via EG eind aan
Griekse boycot
In een poging een einde te ma
ken aan de Griekse boycot van
Nederlandse produkten, heeft
Nederland Portugal gevraagd
om als EG-voorzitter precies uit
te leggen hoe de 'Joegoslavië-
verklaring' tot stand is gekomen
die na het EG-ministersoverleg
van vorige week werd gepubli
ceerd.
Nederland verwacht boven
dien van de Griekse regering dat
zij verklaart dat de suggestie als
zou met deze verklaring zijn ge
knoeid elke grond mist. aldus
een woordvoerder van Buiten
landse Zaken
Volgens hem is het bovendien
'volstrekt onjuist' dat minister
Van den Broek over de erken
ning van Macedonië een andere
opvatting heeft dan zijn tien
collega's (Griekenland is als
twaalfde EG-lid tegen). In Lissa
bon heeft hij nauwelijks over
Macedonië gesproken. Na af
loop van de vergadering ver
klaarde Van den Broek slechts
te hopen dat Macedonië en
Bosnië-Hercegovina gelijktijdig
zullen worden erkend.
Die verklaring is door twee
Atheense radio-stations aange
grepen om op te roepen tot de
boycot. Als de Grieken massaal
besluiten geen Nederlandse
waar meer te kopen, kan dat
voor ons land een miljarden-
schade betekenen.
Premier Lubbers heeft gisteren
de CDA-fractie in de I MMt K.i
mer onder druk gezet zich lo
yaler tegenover het kabinet op
te stellen. In een ongebruike
lijk bezoek van de premier aan
de wekelijkse fractievergade
ring, waarbij hij zelfs een bos
bloemen voor fractievoorzitter
Kaland meenam, kreeg hij
echter weinig gehoor voor zijn
oproep.
Lubbers kapittelde Kaland
vorige week om diens uitspra
ken dat het kabinet beter kan
opstappen als het zo blijft
'doormodderen'. Kaland heeft
zich weinig van die schrobbe
ring aangetrokken. Dat was
een van de redenen voor l-ub-
bers om nu zelf naar de Se
naatsfractie te stappen.
De CDA-senatoren zijn de
laatste jaren vaak met het ka
binet in aanvaring gekomen.
Zo moeten ze weinig hebben
van de plannen van staatsse
cretaris Simons (volksgezond
heid) voor een nieuwe ziekte
kostenverzekering. Ook de
door staatssecretaris Wallage
(onderwijs) voorgestelde basis
vorming valt slecht bij de I
fractie. Het CDA heeft met de
WD in de Senaat net MB
meerderheid. Samen kunnen
zij wetsvoorstellen daarom te
genhouden.
Dagblad de Telegraaf weigert een advertentietekst van een 06 in
formatielijn van de NVSH (Nederlandse Vereniging voor Seksuele
Hervorming) te plaatsen omdat daar het woord masturbatie in
voorkomt. Voorzitter Willems van de NVSH verwijt de Telegraaf hy
pocrisie. „Want kijk eens wat er allemaal op die pagina s vol 06 ad
vertenties wél staat Volgens Telegraaf woordvoerster Allegro gaan
woorden als 'masturberen' de Telegraaf te ver ..We hebben ge
woon bepaalde criteria en daar houden we ons strikt aan Het kost
ons anders te veel abonnees."
De Nederlandse Spoorwegen
hadden vorige maand een trein
met voetbalsupporters halver
wege de reis niet mogen terug
sturen naar Groningen. Met de
ze 'onjuiste beslissing' heeft de
NS naar de mening van de poli
tieministers Dales (binnenland
se zaken) en Hirsch Ballin (jus-
titi'- t<-glOle risico's genomen'
Het besluit van de officier van
justitie in Groningen de suppor
ters niet aan te houden, nadat
zij uit woede voor ruim een ton
schade in de trein hadden aan
gencht, was daarentegen geheel
juist. Dales en Hirsch Ballin
schrijven dit in antwoord op
vragen van D66- en PvdA-ka
merleden. De ministers baseren
zich op een onderzoek van het
gerechtshof in Leeuwarden.
De volksvertegenwoordigers
vroegen de ministers om onhel
dering over de ongeregeldhe
den rond de bewuste suppor
terstrein. De NS onderbrak de
treinreis van M Groningen
fans, die op weg waren naar de
wedstrijd tegen FC Twente in
Enschede. Zij vertelden de sup
porters echter niet dat de reis
naar Enschede niet doorging.
Toen de supporters merkten dat
ze omkeerder, werden zij zo
kwaad dat ze het interieur van
de trein sloopten
De officier van justitie in Gro
ningen weigerde de verniel
zuchtige supporters aan te hou
den. ondanks een verzoek van
de Spoorwegpolitie. De minis
ters noemen dit 'een wijs be
sluit', omdat er te weinig poli
tiemensen aanwezig waren voor
een succesvolle actie. Ook is het
moeilijk in een grote groep
schuldigen aan te wijzen In
middels Is de Spoorwegpolitie
zelf een onderzoek beennnen
Minister Hirsch Ballin bekijkt
naar aanleiding van het inci
dent* of er een wetteli|ke rege
ling mogelijk is om leden van
een groep, die zelf geen aan
toonbaar geweld gebruiken,
toch strafrechtelijk te vervolgen.
DEN HAAG ANP
Tussen de drie- en vierduizend
veehouderijbedrijven leggen de
komende jaren het loodje als
gevolg van de gestegen milieu
kosten. Dat verwacht het Land-
bouw-Economisch Instituut
(LEI) in Den Haag.
Veehouders moeten in de ko
mende jaren extra kosten ma
ken om aan de doelstellingen
van de overheid te kunnen vol
doen. Het instituut schat dat de
boeren, afhankelijk van grootte
en soort van het bedrijf, moeten
rekenen op extra milieukosten
van tien- tot tachtigduizend
gulden per jaar.
Groen Links
daagt VVD uit
tot islam-debat
DEN HAAG ANP
Het kamerlid Lankhorst van
Groen Links heeft zijn WD-col-
lega Franssen gisteren in een
open brief uitgedaagd tot het
voeren van een openbaar debat
over de opkomst van islami
tische scholen in Nederland.
Lankhorst vindt dat Franssen,
de onderwijsspecialist van de
WD, zich onttrekt aan een der
gelijke discussie, terwijl zijn
partij het onderwerp juist op de
politieke agenda heeft gezet.
De WD is tegen islamitische
scholen in Nederland, omdat zij
denkt dat de jeugd niet goed
kan opgaan in de samenleving
door zich alleen onder 'soortge
noten' te begeven. Groen Links
vindt dat onzin. Volgens Lank
horst kunnen dan met hetzelfde
argument alle andere vormen
van bijzonder onderwijs, zoals
katholieke en gereformeerde
scholen, worden afgeschaft.
Duizenden mensen hebben gistermiddag opnieuw de Februaristaking uit 1941 herdacht bij het verzetsmonu-
ment de Dokwerker op het Jonas Daniël Meijerplein in Amsterdam. De herdenking stond dit jaar in het teken
van de vreemdelingenhaat, die in verschillende Europese landen de kop opsteekt. De Februaristaking van
1941 gold als eerste protest tegen de vervolging van joden door de nazi's. De staking brak op 25 februari uit,
toen Amsterdams trampersoneel weigerde uit te rijden. Om dat te herdenken, rijdt tot 28 februari de zoge
noemde verzetstram een tramstel uit 1941 door Amsterdam. foto nieuw anefo rob c croes
Ter Veld: 'Cao's worden niet aangepakt'
Een meerderheid van de Eerste Kamer, bestaande uit
PvdA. WD, D66 en Groen Links, is tegen het kabinets
voorstel om de duur en hoogte van vvao-uitkeringen aan
te pakken. Dit bleek gisteren tijdens een debat in de Se
naat over ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid.
DEN HAAG GPD
Hoewel de zaak niet op de
agenda stond het kabinet
kwam afgelopen vrijdag pas
met een ontwerp-wetsvoorstel
gingen sprekers namens de
vier fracties toch op de zaak in.
De houding van de Eerste Ka
mer is uiteindelijk doorslagge
vend voor het kabinetsbeleid.
PvdA-senator Van de Zand-
schulp betoogde dat het verla
gen van de wao-uitkering het
maatschappelijk draagvlak van
het kabinet aantast. Hij droeg
een aantal alternatieven aan.
waaronder een verlaging van
het ziektegeld in ruil voor het
ongemoeid laten van de wao-
uitkering. Ook stelde hij voor de
ingreep niet te laten doorgaan
als er op 1 juli 1994 een bepaald
aantal wao'ers minder is.
Senator Heijmans (WD)
noemde het 'onaanvaardbaar'
dat de wao-uitkering voor be
staande arbeidsongeschikten
wordt aangetast. De liberaal zei
dat het 'niet aangaat' mensen
eerst jarenlang premie te laten
betalen en aan de uitkering
zonder meer te verlagen. Ook
senator Gelderblom (D66) gaf te
kennen dat haar fractie tomen
aan bestaande uitkeringen niet
accepteert.
Haar collega Bolding (Groen
Links) keerde zich tegen het on
aantrekkelijk maken van wao-
uitkeringen. Het terugdringen
van het aantal arbeidsonge
schikten moet gebeuren door
werk voor hen te scheppen, niet
door lagere uitkeringen.
Staatssecretaris Ter Veld (so
ciale zaken) wilde niets van de
voorstellen weten. Ze erkende
wel dat er meevallers zitten in
de ontwikkeling van het aantal
wao'ers. Voorts verwees zij naar
uitspraken van premier Lubbers
en minister De Vries (sociale za
ken). Die hebben aangegeven
dat het kabinet niet blind moet
zijn voor de praktijk en dat in
grepen kunnen vervallen als
eerder gestelde doelen zijn ge
haald.
Ter Veld vertelde de Eerste
Kamer verder dat het kabinet
niet zal ingrijpen in cao's waar
in geen maatregelen ter beper
king van het ziekteverzuim
staan. Dat zou moeten door een
geringere aanvulling op het
ziektegeld, of het inlevereri van
vakantiedagen. Volgend jaar
zullen eerst de dit jaar afgeslo
ten cao's worden geëvalueerd.
Pas dan kunnen maatregelen
worden overwogen, aldus Ter
Veld. De Vnes zei onlangs te
overwegen om de betrokken
cao's niet algemeen verbindend
te verklaren.
DEN HAAG STELLA LEENDERS
De Bijenkorf heeft het op tijd gemerkt,
net als Albert Heijn. Maar de Hema en V
D hebben zitten slapen toen de spe
ciaalzaken als paddestoelen uit de grond
schoten. Inmiddels kent Nederland
aparte winkels voor sportschoenen,
stropdassen, condooms, verjaardags
kaarten en noem maar op. En zij doen
goede zaken.
„Shoppen is 'fun' geworden", legt pro
fessor Jan Bunt, hoogleraar Commerciële
Beleidsvorming aan de Rotterdamse
Erasmus Universiteit, uit. „Het gaat
mensen tegenwoordig niet meer zozeer
om de prijs, als wel om de kwaliteit en
een ruime keus."
Vroeger waren de verhoudingen in wa-
renhuisland glashelder. De Hema was er
voor mensen met een smalle beurs, V
D richtte zich meer op de middenklas
se, en de Bijenkorf was voor de rijken.
Maar de laatste jaren laat het winkelend
publiek zich niet meer zo makkelijk in
een hokje stoppen. Bunt geeft warenhui
zen als de Hema en de V D daarom
nog hooguit vier jaar.
De traditionele warenhuizen 'scoren'
niet meer. V D draait al een paar jaar
met verlies, ondanks een paar ingrijpen
de reorganisaties. De winsten van de He
ma dalen, en ook hier wordt stevig gere
organiseerd. In de afgelopen weken werd
bekend dat er ongeveer 400 banen gaan
verdwijnen. De grote vraag is hoe het nu
verder moet.
„Ja, het zou leuk zijn als die twee in de
krant konden lezen wat de oplossing is",
lacht Bunt. Over V D wil hij het volgen
de kwijt: „Ik denk dat zij de kant van de
Bijenkorf op moeten gaan. Sinds dat een
soort speciaalzaak is geworden, gaan de
zaken erg goed. Maar het is de vraag of
er wel plaats is voor nóg een soort Bijen
korf. V D zal dan met nieuwe, andere
produkten moeten komen."
Volgens Bunt kan V D het best
voortborduren op de reeds ingeslagen
weg: „Het zou het mooiste ziin als het
een winkel wordt met allemaal speciaal-
zaakjes onder een dak. In het midden
moet dan de kernzaak komen, en daar
omheen komen een paar echte speciaal
zaken, die niet per sé onderdeel hoeven
te zijn van V D. Ik heb dat in Parijs ge
zien. het is heel toegankelijk", zegt hij
enthousiast.
„Wat in ons land toch een succesvol
fenomeen is geworden, zijn de ABC-za-
ken (Albert Heijn. Blokker en C& A on
der één dak)", vindt Bunt. „Die drie za
ken hebben elkaar gevonden, en maken
gezamenlijk een winkelconcept. V D
zou dat ook kunnen gaan doen. Ze kun
nen de stijgende populariteit van spe
ciaalzaken geweldig uitbuiten op de fan
tastische verkooppunten die ze hebben."
Vers-afdelingen
Voor de Hema voorziet Bunt geen toe
komst als duurdere speciaalzaak. „De
Hema is in de afgelopen jaren afge
dwaald van haar oorspronkelijke geloof.
Jaren achter elkaar bracht zij een beperkt
aantal produkten, van een goede kwali
teit. voor een lage prijs en voor een
breed publiek. Dat idee is een beetje ver
waterd, waardoor de Hema van alles wat
is gaan doen. Ze hebben eigenlijk een
beetje gezichtsverlies geleden."
En dat is te merken. Voor onderbroe
ken gaan mensen nu naar Zeeman, voor
een pollepel naar Xenos. De koffiebeker
wordt uitgezocht bij Blokker. Verf is te
koop bij Gamma. Een nieuwe fietsband
kan worden gehaald bij Halfords. „Het
winkelend publiek is er ondertussen
achter gekomen dat er ook andere type
winkels met een grotere keus is", aldus
Bunt.
Het lijkt hem een goed idee als de He
ma zich weer gaat concentreren op haar
belangrijkste produkten. Bunt maakt een
vergelijking met de supermarkten. „Je
ziet het bijvoorbeeld aan de Aldi. Die
winkel houdt consequent vast aan het
discount-principe (stunten met prijzen).
Alhoewel er minder mensen zijn die al
leen maar op de prijs letten, is deze doel
groep nog groot genoeg voor de Aldi. De
Hema kan ook weer een echte discoun
ter worden."
Naast de traditionele 'warenhuizen,
hebben ook de supermarkten de laatste
jaren te maken met consumenten die
meer keus en kwaliteit willen. Winkels
als de Super en Albert Heijn hebben hier
een paar jaar geleden op ingespeeld met
vers-afdelingen. Maar de Edah heeft
hiervoor niet genoeg vloeroppervlak.
Bunt: „Je ziet dat het met de Edah op het
moment dan ook niet *o goed gaat."
Heineken
Het is duidelijk dat de Hema en V D te
laat hebben ingespeeld op de nieuwe
wensen van het publiek. Ook hebben zij
volgens Bunt niet voldoende in de gaten
gehouden wat de concurrentie doet.
„Het is heel moeilijk om oplettend te
blijven als je succesvol bent. Om dingen
die om je heen gebeuren te zien, en daar
wat mee te doen. Kijk nu ook naar Hei
neken, dat bedrijf heeft al die 'kleine bie
ren' die opkwamen ook niet in de gaten
gehouden."
In de loop der jaren zijn aan de top
van de Hema en V D behoorlijk wat
mensen opgestapt. Bunt: „Er is daar na
tuurlijk een boel onenigheid tussen
mensen die radicaal het beleid willen
veranderen, en mensen die dat nog niet
aandurven."
Die laatste groep zit er volgens de
hoogleraar behoorlijk naast. „Er moet in
ieder geval iets gebeuren. De speciaalza
ken zullen toenemen, en de Blokkers
gaan niet failliet. Ook kun je niet zeggen
dat de klanten wel weer zullen verande
ren. Want dat gebeurt dus niet. Als de
Hema en V D niet binnen drie vier
jaar met een spectaculaire verandering
komen, dan zie ik het somber in."
Zanger ontkent aantijgingen politie
TWELLO GPD
Zanger Ronnie Tober (46)
heeft volgens de politie zater
dagnacht in Twello twee agen
ten met aids bedreigd. De zan
ger zat in de auto van zijn
partner en manager, die werd
aangehouden voor een drank-
controle.
De bestuurder verzette zich
daartegen. Toen de agenten
hem geboeid wilden afvoeren,
kwam Tober in actie. Hij raak
te door het dolle heen en sloeg
met zijn vuist tegen een muur.
Direct hierop besmeurde hij de
agenten met bloed, terwijl hij
geroepen zou hebben dat hij
met aids was besmet.
Tober, die zich maandagoch
tend zelf meldde bij de politie,
ontkent dit echter. „Dat zou ik
nooit roepen. De opbrengsten
van mijn laatste cd zijn nota
bene bestemd voor de bestrij
ding van de ziekte", aldus de
zanger. Volgens Tober had hij
een stevige borrel op, maar
zou zijn partner niets hebben
gedronken.
Tober zegt dat hij een bloed
proef wil om een einde te ma
ken aan het verhaal dat hij
aids heeft „Ik weet zeker dat
ik geen drager ben van het vi
rus. Niettemin heb ik mijn ex
cuses aangeboden", aldus de
zanger.
Het Openbaar Ministerie in
Zutphen wil Tober vervolgen
wegens bedreiging en het hin
deren van agenten bij de uitoe
fening van hun functie. Eerder
zijn diverse personen veroor
deeld tot enkele weken cel
straf, nadat ze agenten hadden
bedreigd met aids-besmetting.
Werknemers van de Rotterdamse werf Wilton-Feijenoord genoten gisteren in de zon van een kopje koffie in
schafttijd. Zij toonden hoegenaamd geen belangstelling voor Pieter van Vollenhoven, die een werkbezoek
aan de werf bracht in het leader van de bedrijfsveiligheid. foto anp paul stolk
