Kunst
'Leiden Gaat Vreemd'
staat in teken van seks
t
A.F.Th, van der Heijden op tournee
Eeuw Nederlandse
Penningkunst in beeld
Krabbé en Laseur in Leiden
Vrijdag 14 februari 1992 Redactie: 071-161400 CEES VAN HOORE ANNEMIEK RUYCROK JAN RUSDAM SASKIA STOELINGA Eindredactie: HANS SONDERS Vormgeving: HENK BUIS
NIEUWSLIJN
Expositie werk van Nelly Ruygrok
LEIDERDORP - In het gemeentehuis van Leiderdorp is tot en
met 12 maart werk te zien van de Leidse kunstenares Nelly
Ruygrok. Haar aquarellen en olieverven zijn vooral abstract met
soms duidelijke verwijzingen naar een herkenbare werkelijk
heid. Het onderwerp is dan ook vaak in een gestileerde vorm
weergegeven. Haar voorkeur voor blauw en groen is duidelijk te
zien, maar de laatste tijd zijn er ook rood-accenten in haar werk
aanwezig. Het gemeentehuis van Leiderdorp is op maandag tot
en met vrijdag geopend van 8.00 tot 17.00 uur en op woensdag
avond van 18.30 tot 20.00 uur.
Tom Petty geeft concert in Vorst
ROTTERDAM - Een concert op Nederlandse bodem zit er niet
in, maar Tom Petty komt wel naar Brussel. Met zijn band The
1 leartbreakers staat de Amerikaanse zanger-gitarist op woens
dag 1 april in het Brusselse de Vorst Nationaal Mojo Concerts
heeft ten behoeve van de Nederlandse fans beslag gelegd op
kaarten die vanaf morgen verkrijgbaar zijn op de bekende adres-
Veiling 17de eeuws Chinees porselein
AMSTERDAM - Het veilinghuis Christie's in Amsterdam brengt
op 7 en 8 april een bijzondere lading Chinees export-porselein
onder de hamer die afkomstig is van een Chinese jonk die drie
eeuwen geleden is gezonken voor de kust van Vietnam. Het gaat
in totaal om 28.000 voorwerpen, variërend van pronkgoed, ver-
bruiksgoed en goederen voor de bemanning. De opbrengst, die
naar verwachting tussen de drie en vijf miljoen gulden ligt, komt
ten goede aan de Vietnamese regering. Amerikanen mogen geen
bod uitbrengen op het porselein omdat sinds 1964 een handels
embargo tegen Vietnam van kracht is. Een deel van het porse
lein is in Vietnam gebleven, en wordt in een drietal musea on
dergebracht.
Christie's veilt schilderij Rembrandt
AMSTERDAM - Het veilinghuis Christie's in Londen veilt op 15
april het schilderij van Rembrandt 'Daniel en Cyrus voor de af
god Bel'. Het gaat om een klein werk uit 1633 dat zich nu in En
gels privé-bezit bevindt, aldus Christie's woensdag. Op 27 en 28
februari is het schilderij te zien bij de Amsterdamse vestiging
van het veilinghuis. Het Rembrandt Research Project, dat sinds
de jaren zestig onderzoek doet naar de echtheid van de schilde
rijen van de Nederlandse meester, heeft het schilderij omschre
ven als een „zeer goed geconserveerd en authentiek werk, be
trouwbaar gesigneerd en gedateerd 1633", aldus Christie's. In
1986 werd bij Christie's in Londen 23-,25 miljoen gulden betaald
voor 'Portret van meisje met een goudkleurige regenjas', een re
cordbedrag voor een schilderij van Rembrandt.
Drie miljoen voor Groninger Museum
GRONINGEN - Het ministerie van economische zaken heeft drie
miljoen gulden beschikbaar gesteld voor nieuwbouw van het
Groninger Museum, ontworpen door de Italiaanse architect A.
Mendini. Het geld is toegekend in het kader van het Integraal
Structuurplan Noorden des Lands (ISP). Overigens is nog steeds
niet duidelijk of de bouw door kan gaan. Het wachten is nog op
de uitspraak van de Raad van State en de Kroon in een procedu
re die was aangespannen door tegenstanders van de nieuw
bouw.
LEIDEN ERIC WENT
Van neo-classicisme naar een
hedendaagse combinatie van
traditie en experiment en van
herdenkingsobject naar de pen
ning als zelfstandig kunstwerk:
twee thema's die als een rode
draad door de expositie 'Neder
landse Penningkunst 1890-
1990' lopen.
Tot en met 25 oktober kan het
publiek in de expositieruimte Van deze school zijn ontwerpen
en N. Klaassen te zien.
Vanzelfsprekend is er veel
aandacht voor de 'School van
Bonner'. Als docent beeldhou
wen aan de Amsterdamse Rijks
academie heeft hij in de periode
van 1935 tot 1950 veel van zijn
leerlingen met de penningkunst
in contact gebracht. Vaak lieten
ze zich daarbij inspireren door
middeleeuwse zegels en Itali
aanse Renaissance-penningen.
het Koninklijk Penningkabi
net aan het Rapenburg kennis
maken met de ontwikkelingen
vaderlandse pen-
vitrines finitief 1
'Nederland te water en te land',
een zilveren penning in Art Deco
Art Deco stijl van Chris van der Hoef, te
de school zien in het Koninklijk Penningen-
foto p
Bronner kabinet,
gevoerd. Ver
volgens is er
aandacht voor de eerste vrijages
van de beeldhouwkunst met de
penningkunst. De expositie
wordt afgesloten met de voorlo
pige conclusie dat grafische
ontwerpers, vormgevers en
edelsmeden de rol van de tradi
tionele medailleurs hebben
overgenomen.
De stadia worden aanschou
welijk gemaakt met penningen
in alle soorten en maten. Het
ontwerp 'Labor et Ars' van Lam-
bertus Zijl is als vertrekpunt van
de expositie gekozen. Volgens
de samenstellers van de exposi
tie is dat één van de eerste pen
ningen die als zelfstandig kunst
werk gemaakt werd. Daarnaast
zijn er vroege ontwerpen van
J.C. Wienecke, Ch. van der Hoef vergaren.
A
Toon Walschots in het gezelschap van twee 'schattige' Leidse zangeresjes: „Wij prediken de algehele onthouding." fotc
Seks dat is het verbindende element bij de vijfde editie
van het 'Leiden Gaat Vreemd'-spektakel dat morgen
avond bij het LVC de lucht in gaat. Een kwartiertje speel
tijd krijgt ieder gelegenheidscombo en tenminste één
nummer moet worden gewijd aan het verbindende the
ma. Voor veel groepen is het de ideale mogelijkheid om
eens buiten de normale paden om popmuziek te bedrij
ven. Het gelegitimeerd rommelen blijkt tevens een mo
gelijkheid om eens een andere stijl uit te proberen of sa
men te spelen met nieuwe veelbelovende muzikanten.
van basisschool De Schakel uit
Leiderdorp, zal Walschots de le
vensstijl van volledige onthou
ding uit de doeken doen. Om de
zaal om 9 uur meteen al lekker
te vullen, mocht de Leidse zan
ger vrijkaarten verstrekken voor
tussen negen en tien.
Over het gekozen thema is Tea
van der Meer programmeur van
het organiserende LVC erg kort:
„De muzikanten kwamen zelf
met dit thema. Seks spreekt de
popmuzikanten nu eenmaal erg
aan." Toon Walschots bekend
van de groep Gratis Bier opent
Leiden gaat Vreemd met zijn
Solo's. Over het 'aansprekende'
thema: „Ik zag het al helemaal
voor me, met zo'n thema wordt
het natuurlijk een waardeloze,
voorspelbare avond met de be
kende opblaaspoppen en het
vooropgezette hanengedrag.
Wij prediken met de Solo's za
terdag de algehele onthouding."
Openingsnummer is het toe
passelijke 'Een nacht alleen' van
Henny Vrienten. Gerugge-
steund door 12 meisjes van 11,
Thuispubliek
De Leidse muzikanten geven
hoog op van het festival. Franci-
ne de Zanger van Lovecramps:
„De Leidse popscene kenmerkt
zich door de goede onderlinge
sfeer. In andere steden gunnen
bands elkaar het licht in de
ogen niet. 'Leiden gaat Vreemd'
is daarom extra leuk omdat al je
collega/vrienden bij elkaar zijn
en vanwege het ontbreken van
elke vorm van competitie."
Haar opvatting wordt onder
schreven door George de Mar-
velde."Met veel verschillende
bands op een kleine markt ben
je eigenlijk concurrent, maar
ook vaak fan van een band. Op
deze avond zijn we meer een
eenheid. Het werkt de reeds be
staande tolerantie nog meer in
de hand. Voor veel muzikanten
is het ook prachtig om eindelijk
eens op het grote podium van
het LVC te staan voor een echt
'thuispubliek'.
Een rondje langs andere Leid
se deelnemers levert een zeer
gevarieerd beeld op wat het pu
bliek zaterdag voorgeschoteld
krijgt. Jos Krijnen, volgens colle
gamuzikant Toon Walschots
een mooie jongen uit de model-
lenwereld, is door een hard-
rockgroep uitgenodigd om een
bluesset te spelen. In ieder geval
wordt in het kader van het ver
bindende thema 'Red House'
van Hendrix gespeeld en de set
wordt aangevuld met wat Wal
ter Troutnummers.
Afwisseling
Francine de Zanger van de
Lovecamps brengt met de Trio's
een overwegende semi akoesti
sche set met psychedelische in
vloeden. Leden van the Vibe en
onder andere Razende Roeland
vullen hun kwartiertje met wel
geteld één nummer. De metals-
tyle van Razende Roeland wordt
als basis gebruikt maar er zal
zeker ruimte zijn voor een zeke
re vorm van crossover. Volgens
zangeres Anja van Beelen moe
ten we de muziek van Living
Colour in gedachte houden.
Tussen de bedrijven door ver
zorgt de zangeres ook nog even
de leadvocals bij een pseudo-
countrygroep. Met een vette
knipoog zullen de melige coun-
trydeuntjes in de stijl van Tam
my Wynette worden gebracht.
Een deel van de entreegelden
van 'Leiden Gaat Vreemd' is be
stemd voor het Aids Fonds. Ge
zien de enorme afwisseling qua
speelstijlen en het bij iedere
deelnemer voelbare enthousias
me wordt het een veelbeloven
de en soms uiterst verrassende
muziekavond. Voor het ludieke
aspect zorgt in ieder geval Geor
ge de Marvelde. 'Foxy Lady' van
jimi Hendrix wordt al rappend
over het voetlicht gebracht. Of
Hendrix dit zelf nu allemaal zo
leuk zou vinden blijft natuurlijk
de vraag. Maar, bij 'Leiden Gaat
Vreemd' is met een vette knip
oog bijna alles geoorloofd.
'Leiden Gaat Vreemd'. Zater
dag 15 februari in het LVC,
Breestraat 66, te Leiden (aan
vang 21.000.
Boekhandels morren over te hoog honorarium voor signeersessies
M. Andressen - zelfportret -
en Bonner zelf te bezichtigen.
Na de school van Bonner is te
hoe veel beeldhouwers de-
de kunst
penningen ma
ken zijn ge
zwicht. Als
voorlopig eind
punt van de
ontwikkelingen
Nederlandse
penningkunst
wordt de 'nieu
we benadering'
beschouwd,
waarbij de pen
ningen vaak
driedimensio
naal zijn, zon
der duidelijke
voorstelling
met hoogstens
een inscriptie.
Edelsmeden,
schilders en
grafische ont
werpers hebben zich dan ook
vol enthousiasme op de pen
ningkunst gestort.
Al deze informatie wordt op
een bezoekersvriendelijke ma
nier gepresenteerd: de expositie
is overzichtelijk, compact en
nodigt uit. In het midden van
de expositieruimte liggen mun
ten die betast mogen worden.
Voor blinden en slechtzienden
is er zelfs een gedeeltelijke uit
leg in braille beschikbaar. De
kenner kan zijn hart ophalen
aan al die fraaie penningen,
maar ook de leek kan op de ex--
positie goed uit de voeten. Want
wie niets van penningkunst
weet kan toch op een snelle ma-
veel duidelijke informatie
Van der Heijden signeert een door hem geschreven boek. De tijd dat schrijvers, in ruil voor deze bezigheid,
genoegen namen met een reiskostenvergoeding, een fles drank of een mooi boek, behoort evenwel tot het
verleden. foto gpd
HAARLEM HOMME SIEBENGA
A.F.Th. Van der Heijden, schrij
ver van het boekenweekge
schenk 1992 getiteld Weerbor-
stels, stort zich de komende tijd
met volle overgave in de publi
citaire mallemolen. Tijdens de
boekenweek van 11 tot en met
21 maart maakt Van der Heij
den in een tijdsbestek van 11
dagen een slopende tournee
langs een literair café, enkele bi
bliotheken, maar vooral ook
veel boekhandels: hij verschijnt
19 maal in het openbaar. Uit
kringen van de boekhandelaren
stijgt enig gemor op over het
honorarium dat de topauteur
vraagt: hij rekent 500 gulden
voor een signeersessie en 1500
gulden voor een lezing of een
interview.
Een aantal boekwinkels op de
tournee-lijst betaalt het tarief
grif, omdat een schrijver van het
kaliber van Van der Heijden
daar recht op heeft. Anderen
hebben hun bedenkingen tegen
de hoogte van het gevraagde
honorarium en enkelen spreken
er zelfi; schande van, maar beta
len toch omdat ze de auteur
graag in huis willen hebben.
De ontevreden boekhandela
ren brengen verschillende argu
menten ter tafel: een schrijver
heeft de plicht om aan de pro
motie van zijn eigen werk bij te
dragen, hij spint daar zelf ook
garen bij. De promotiekosten
behoren eigenlijk door de uitge
verij te worden opgebracht. Van
der Heijden heeft voor het
schrijven van het boekenweek
geschenk al een fors bedrag ge
toucheerd en moet nu niet nog
eens extra bij willen schnabbe
len.
Begrip
Directeur Henk Kraima van de
Stichting Collectieve Propagan-
RECENSIE WUNAND ZEILSTRA
Semmelweis van Gerben Hetlinga d<
het ROTheater Spel Lou Landrè
Stefan de Walle Regie Peter de Baan
SemmelweisROTheater
is rampzalig saai stuk
zeurt het stuk nog eens vijfen
veertig minuten door. De posi
ties zijn dan inmiddels al lang
duidelijk. Semmelweis vecht
wanhopig voor zijn zienswijze
legen het onbegrip van zijn col
lega. Het stuk heeft niets nieuws
meer te melden en wordt ramp
zalig saai
Het ontstaan van weten
schappelijke inzichten kan in
principe een heel interessant
verhaal opleveren, al valt het
natuurlijk niet mee om daar een
geschikte theatervorm voor te
vinden: De oplossing van regis
seur Peter de Baan en van de
acteurs Lou Landré en Stefan de
Walle werkt in elk geval niet
Het debat tussen Semmelweis
en zijn opponent is in de vorm
van een 'tragikomische'act voor
twee heren' gegoten. Clowneske
koddigheid zou hier het karika
turale moeten onderstrepen,
maar versterkt slechte het
dramaloze zwart/wit karakter
van de voorstelling. Daarnaast
zou er nog een violiste in de
voorstelling optreden, hetgeen
gisteravond wegens ziekte niet
kon doorgaan.
Als Semmelweis ten einde
raad aanvoert dat het aantal
sterfgevallen tengevolge van
kraamvrouwenkoorts ('de
mortaüteitscoëfficiënt') in zijn
kliniek tot nul, komma, nul is
gedaald, roept zijn tegenstan
den 'dat is niet interessant, er
moeten bewijzen komen'. In
plaats van een brok in de keel te
krijgen over zoveel tragisch on
begrip, kun je alleen nog maar
denken: 'hou nou maar eens op,
't is wel duidelijk genoeg zo'.
Gezien 13/2
Als aan een voorstelling geen
touw valt vast te knopen, kan
dat soms bijzonder ergerlijk
zijn. Het omgekeerde blijkt even
vreselijk. Het toneelstuk 'Sem
melweis' van Gerben Hellinga
gaat aan spanningloze duide
lijkheid, ten onder.
De titel slaat op Dr. lgnaz
Semmelweis (1818 - 1865) die
ontdekte hoe kraamvrouwen
koorts voorkomen kon worden:
gewoon goed handen-wassen,
zo simpel en doeltreffend was
zijn remedie. Het belang van
die ontdekking valt vast en ze
ker niet te onderschatten. Wat
hier voor de hand lijkt te liggen,
is voor Semmelweis een moei
zaam en tragisch gevecht ge
weest. Pas na zijn dood heeft
men zijn inzichten geaccep
teerd.
In veertig minuten wordt
door middel van gesprekken
met zijn leermeester, Dr. Klein,
geschetst, hoe Semmelweis tot
zijn theorie is gekomen. Dat is
op zichzelf al weinig spannend,
want dit lijdt reeds aan een te
nadrukkelijk zwart/wit-schema.
De een verkondigt toentertijd
gangbare onzinhypothesen en
de ander zoekt via logische re
deneringen naar een oplossing.
Heeft Semmelweis zijn we
tenschappelijke veronderstellin
gen eenmaal geformuleerd,
da van het Nederlandse Boek
(CPNB) heeft alle begrip voor de
vraagprijs van Van der Heijden:
„Hij leeft van het schrijven en
komt door alle verplichtingen
een periode niet aan werken
toe. Als hij de derving van die
inkomsten direct zou verhalen
op de CPNB, dan zou dat uit
eindelijk toch door de boekhan
del moeten worden opgebracht.
Dat is lood om oud ijzer."
De uitgeverij van Van der
Heijdens boeken, Querido, co-
ordineert de tournee van de
schrijver. „Van der Heijden be
paalt echter zelf hoeveel hij
waard is", aldus een woord
voerder. Van de gedachte dat de
uitgever de signeersessies van
de auteur uit het eigen promo
tiebudget moet betalen, wil
Querido niets weten. „Wij bege
leiden de promotie al met ad
vertenties, posters en displays.
Boekhandels beginnen gelukkig
steeds meer in te zien dat ze het
bezoek van een schrijver als al
gemene promotie voor hun
winkel moeten beschouwen en
dat ie daar geld voor moet uit
trekken. Vooral kleine boekhan
dels zijn daarin heel actief. Het
zijn vaak de grote boekhandels
die deel uitmaken van een con
cern, die zeuren."
De morrende boekhandela
ren mijmeren over de tijd dat
schrijvers nog genoegen namen
met een reiskostenvergoeding,
een- fles drank of een mooi
boek. Alles wijst er echter op dat
zulke 'betalingen' steeds meer
tot het verleden gaan behoren.
Na overleg met Querido en de
CPNB heeft Van der Heijden
zelf afgezien van een reactie. 1 lij
acht het belang van de zaak te
gering om erop in te gaan.
we Van Dis nu bereid hebben
gevonden", aldus een woord
voerder.
Ariaan Van Dis, die ruime er
varing heeft in het voordragen
van teksten, gaat in september
en oktober samen met Laseur
aan de slag. In 'Liefdesbrieven
geschreven door
leroen Krabbé en Petra Laseur
zullen op vrijdag 28 februari de
voorstelling 'Liefdesbrieven' op
voeren in de Leidse Schouw
burg. Het gaat om een ingelaste
voorstelling die tevens de
laatste zal zijn waarin Krabbé
als tegenspeler van Laseur te
Adriaan van Dis gaat Jeroen
Krabbé opvolgen in de serie
voorstellingen van 'Liefdesbrie
ven', waarvan er door Laseur en
Krabbé inmiddels 26 zijn uitge
voerd. Krabbé gaat daarna weer
filmen, dus werd er een opvol
ger gezocht. „Iedereen ver
wachtte dat dit wel weer een ac
teur zou zijn. Het aardige is dat
y, lez
die el
•ijftiR ja,
hebben ges
briev
lang br
rd. elkaar die
loopt
De serie
goed. De laatste twee vc
lingen in Den Haag war
verkocht. Daarom is er i
een uitvoering gepland. In de
Verenigde Staten wordt het stuk
ook met wisselende acteurs uit
gevoerd, aldus Thierens.
i nog
(advertentie)
Mededeling voor
Completa gebruikers.
Een klein deel van de 400 grams potten Completa
met als uiterste houdbaarheidsdatum juni 1993 (06/93) kan
een lichte - wat kaasachtige - smaakafwijking hebben.
Ofschoon er alles aan gedaan is om deze partij uit dc
handel te nemen, kan het zijn dat u een 400 grams pol met dc
betreffende houdbaarheidsdatum (06/93) in huis heeft
Wij verzoeken u dc pot of het etiket waarop dc
bewuste houdbaarheidsdatum vermeld is (zie onderkant eti
ket), aan ons te retourneren.
Vergeet daarbij niet uw naam, adres, woonplaats, en
uw bank- of postbanknummcr te vermelden
U stuurt pot of etiket ongcfrankccrd naar
Completa, Antwoordnummer 442, 9700 WB GRONINGEN
Dan volgt zo spoedig mogelijk uw vergoeding. Voot
nadere informatie kunt u gratis bellen met: 06 - 0228031. Wij
bieden een ieder die hiervan ongemak heeft ondervonden,
onze verontschuldigingen aan.
Direktic Completa
