Regio
Leiden krijgt meer
condoomautomaten - S
Praten over seksprobleem:
De schroom lijkt afgeschud
ÏU
rieter zeeman in
Florida overleden Ziekenhuis zeer ingrijpend voor kind
Xé
Fusie van
MEOB niet
noodzakelijk
Nieuw hoofd
Air Holland
Bustaxi's rond Alphen op daluren
FNV-leden boos uit
vergadering KLM-OR
Vrijdag 14 februari 1992 Redactie: 071-161400 WILLEM SPIERDUK MEINDERT VAN DER KAAU CAROLINE VAN OVERBEEKE JAN WESTERLAKEN MONICA WESSELINC Eindredactie: KEES VAN HERPEN Vormgeving: RUTCER J HOOCERDUK
19
Initiatief Basisgezondheidsdienst beloond
Polikliniek Psycho-somatiso'
Gynaecologie en Sek
FOTO HENK BOUWMAN
Kees de Bruijn en Philomeen Weijenborg: 'Seksulaiteit heeft niet alleen met het doen te maken.'
AZL-polikliniek seksuologie grootste in Nederland
De gemeente Leiden krijgt aanzienlijk meer condoomau
tomaten dan er nu in de stad hangen. Zij steunt het ini
tiatief van de Basisgezondheidsdienst (BaGD) dat 'op el
ke hoek' van de straat en in zoveel mogelijk openbare ge
legenheden (cafés, station, bioscoop, discotheken, sport
kantines) condoomautomaten moeten komen. Ze moe
ten 24 uur toegankelijk zijn. Met het plaatsen ervan
wordt halverwege dit jaar een begin gemaakt.
LEIDEN JAN WESTERLAKEN
Sandra Wijnands (arts bij de
BaGD) vertelt dat er maar een
paar automaten in cafés han
gen, bij enkele studentenvereni
gingen en bij het COC. „Wie
condooms wil kopen moet naar
de supermarkt, drogist of apo
theek.
Ze zijn dus maar voor een
deel van de dag te koop. Dat
willen we veranderen. Boven
dien willen we dat de con
dooms vooral voor jongeren te
bereiken zijn. Dus willen we die
automaten daar hebben waar
veel jeugd komt. Ik kan me
voorstellen dat ze in toiletten
worden opgehangen. Daar kan
anoniem een pakje worden ge
trokken."
Wie er uiteindelijk voor de
kosten van de condoomauto-
VELSEN PIET HOETJES
Na een zeer actief leven is Pieter
Zeeman op 7 februari op 77-ja-
rige leeftijd overleden op zijn
vakantieadres in Florida, waar
hij de laatste jaren gedurende
de winter verbleef. Hij was de
grondlegger van het gelijknami
ge textielconcem. Het bedrijf
heeft inmiddels meer dan 300
vestigingen in Nederland; zoals
in Leiden, Katwijk, Noordwijk,
Leiderdorp, Sassenheim en
Wassenaar. Het hoofdkantoor
staat in Alphen aan den Rijn.
De oorsprong van zijn textiel
handel in het populaire gen
re ligt in IJmuiden. Met de
start van een textielsupermarkt
eind jaren vijftig sloeg Pieter
Zeeman pas echt zijn vleugels
uit. Toen hij eind jaren zestig de
zakelijke activitêiten overdeed
aan zijn zoons Jan en Wijnand
bezat hij 36 zaken.
Grondlegger Pieter werd op
AMSTELVEEN ANP
De FNV-leden in de onderne
mingsraad van de KLM zijn
woensdag boos opgestapt uit
een vergadering met de directie
van het bedrijf. Zij stapten op
nadat de directie de FNV'ers
had verweten vertrouwelijke in
formatie voortdurend naar de
pers te laten uitlekken. Volgens
de secretaris van de OR, die dit
gisteren meedeelde, voelden de
FNV'ers zich dermate in hun
wiek geschoten door de opmer
king van directiezijde dat zij
wegliepen voor onmiddellijk
overleg met hun bondsbestuur-
ders.
Onlangs zou via de FNV een
conceptbrief van de OR aan de
maten opdraait weet de BaGD
niet. Sandra Wijnands zegt dat
sommige leveranciers ze gratis
beschikbaar stellen tenzij het
om hele dure gaat. Die moeten
worden gehuurd. „Misschien
steekt de gemeente Leiden er
wel wat geld in", denkt ze. „Zij
heeft in elk geval heel enthou
siast op ons voorstel gerea
geerd.
Daarom kunnen we het nu
naar buiten brengen en zeggen
dat we binnen een half jaar op
weg zijn met het plaatsen er
van."
Veilig
De BaGD heeft het initiatief niet
voor niets genomen. Elk jaar
worden 100.000 jongeren met
14 februari 1914 geboren in de
Noordhollandse plaats 't Zand.
Als tweede zoon in een groot
boerengezin koos hij in de cri
sisjaren voor het textielvak na
dat zijn vader jong was overle
den. Er moest brood op de
plank komen. De broers gingen
letterlijk de boer op als marsk
ramer beladen met de 'poepe-
zak'.
Tijdens de oorlog werd het
gezin Zeeman geëvacueerd
naar Drenthe. Vanuit IJmuiden
ging een treinwagon vol markt-
goed mee om als ruilmiddel te
dienen voor voedsel. Aan geld
had men weinig tijdens de oor
logsjaren. Na de bevrijding wer
den de activiteiten op beschei
den schaal hervat. Textiel was
een schaars artikel. Het weinige
dat er was, werd verkocht tegen
textielpunten.
Het Zeemanconcern is nu in
handen van zoon Jan die aan
vankelijk los van zijn vader in
de branche actief was.
directie zijn uitgelekt waarin
verontrusting werd uitgespro
ken over verliezen die de KLM
lijdt door deelnemingen in an
dere luchtvaartmaatschappijen.
Het concept bevatte aannames
die volgens de secretaris niet
klopten en daarom in de uitein
delijke versie niet meer voor
kwamen.
De relatie tussen de FNV en
de KLM-directie raakte ver
stoord toen de FNV op 19 no
vember van het vorig jaar een
fax verstuurde waarin zij stelde
uit betrouwbare bron te hebben
vernomen dat de KLM zou wor
den overgenomen door British
Airways en dit duizenden ar
beidsplaatsen zou gaan kosten.
een geslachtsziekte besmet
Landelijk loopt één op de zes
jongeren voor zijn of haar 25ste
jaar een seksueel overdraagbare
aandoening (soa) op. Leiden en
omgeving wijken hiervan niet
af, merkt Jacky Voskuil, ver
pleegkundige bij de BaGD, op.
Er zit nog steeds een stijgende
lijn in, zegt ze. „Kijk je naar alle
campagnes die zijn gevoerd en
nog worden gevoerd, dan kun je
geen andere conclusie trekken
dan dat dit cijfer veel en veel te
hoog is. We krijgen ook steeds
meer mensen die zich laten tes
ten op de aanwezigheid van het
hiv-virus. In 1989 hadden we er
51, in 1990 117 en in 1991 150.
Maar twee mensen waren tot
nu toe seropositief."
Sandra Wijnands: „We hame
ren er maar op dat er veilig
wordt gevrijd. Op scholen leg
gen we uit hoe er met een con
doom moet worden omgegaan.
Maar ja, als iemand het voor de
eerste keer doet dan willen ze
dat condoom nogal eens verge
ten. Bovendien zijn er mensen
die het gebruik van een con
doom als een basis van wan
trouwen zien."
LEIDERDORP
CAROLINE VAN OVERBEEKE
Een kind in een ziekenhuis:
voor kind èn ouders vaak geen
pretje. Wat staat je daar te
wachten? En hoe kun je kinde
ren daar op voorbereiden? Be
langrijke vragen waarop een
nieuwe voorlichtingsfilm ant
woord geeft. De videofilm, 'Een
hele ingreep', is gemaakt in het
Leiderdorpse Elizabeth Zieken
huis (EZL). De film wordt bin
nenkort over alle ziekenhuizen
verspreid, waar ouders hem
kunnen lenen.
Wiea Kikkert is verpleegkun
dige op de kinderafdeling van
het EZL Ze vertelt: „Een opera
tie is een hele emotionele ge
beurtenis. Je moet daar als ou
der goed op voorbereid zijn.
Want als ouders goed weten wat
hen te wachten staat, brengen
ze het ook goed over op hun
kind. De film helpt bij die voor
bereiding."
Vier dagen lang heeft een
filmploeg in het ziekenhuis
twee gezinnen gevolgd. De ou
ders gaven toestemming voor
de filmopnames van hun kinde
ren: een jongetje van 1,5 jaar
dat enkele dagen in het zieken
huis verbleef en een 7-jarig
meisje dat poliklinisch is be
handeld.
Waren die draaiende came
ra's geen extra belasting voor
ouders en kinderen? Filmregis
seur Martin Uitvlugt: „We heb
ben de gezinnen van tevoren
gewaarschuwd en ze ziin heel
goed opgevangen door het zie
kenhuis. Maar eigenlijk is het
allemaal voortreffelijk gegaan.
Al na een uur waren de kinde
ren de camera vergeten. Met
beide gezinnen hebben we het
hele proces in het ziekenhuis
van het begin tot het einde van
heel dichtbij kunnen volgen. En
dat heeft geleid tot hele mooie
filmopnames." Wiea Kikkert:
„Ze hebben met veel respect
voor de gezinnen gefilmd."
LEIDEN JAN WESTERLAKEN
De schroom lijkt afgeschud. Op
praten over seksproblemen rust
geen groot taboe meer. De AZL-
polikliniek waarin dit kan, heeft
het nu al zo druk, dat er een
wachtlijst is aangelegd. En dan
te bedenken dat de poli nog niet
eens echt draait. Anders gezegd:
veel mannen en vrouwen heb
ben een probleem met seks.
Een onderzoek onder echtparen
in de jaren zeventig liet zien dat
40 procent van de vrouwen en
20 procent van de mannen niet
tevreden was over de seksuele
relatie. Vijftien procent van de
consulten bij huisartsen gaat
over een seksueel probleem.
De poli met zes hulpverleners,
drie artsen en evenzoveel psy
chotherapeuten, is nieuw in
Leiden. Staatssecretaris Simons
(volksgezondheid) opent de poli
op 19 maart officieel. De Polikli-
Ook emotionele momenten
zijn op de videoband vastge
legd. Uitvlugt: „Je voelt zelf aan
wanneer je niet meer moet fil
men: als een moeder staat te
huilen, hoef je dat niet voortdu
rend in beeld te brengen. Maar
zo'n ziekenhuisopname is na
tuurlijk een ingrijpende gebeur
tenis. Ouders die met hun kind
naar de narcose gaan, bijvoor
beeld. Zo'n kind verdwijnt in de
armen van zijn ouders in een
soort schijnwerkelijkheid, dat is
een waanzinnig emotioneel
niek Psychosomatische Gynae
cologie en Seksuologie, zoals de
juiste naam is, is, voor wat de
samenstelling betreft, de groot
ste op dit gebied in ons land.
Over het waarom daarvan
zegt hulpverlener Kees de
Bruijn: „De poli is groot, maar
de behoefte eraan ook. Anders
zouden we geen wachtlijst heb
ben. We zijn net een maand
open. Natuurlijk, we krijgen nu
een enorme hausse te verwer
ken. Een soort inhaaleffect, om
dat er weinig op het gebied van
de hulpverlening was. De grote
stroom die op ons afkomt,
wordt niet groter, verwacht ik-
."Een ander punt dat de grootte
van de poli heeft bepaald is het
feit dat er onderwijs aan stu
denten wordt gegeven, onder
zoek wordt gedaan en het ge
bied dat wordt bediend uitge
breid is.
Met wat voor klachten komen
moment. Je staat als ouder
machteloos en bept overgele
verd aan het ziekenhuis. Dat
hebben we wel gefilmd."
Kikkert: „Ook alles wat aan de
operatie voorafgaat, kan ingrij
pend zijn. Voor een kind is
bloedprikken bijvoorbeeld een
afschuwelijke ervaring. Een wit
te jas wordt al snel een bedrei
ging. en bijna bloot op een
weegschaal staan, is ook niet zo
leuk. Dat zijn allemaal dingen
die kinderen niet gewend zijn.
Het ene kind is zenuwachtiger
mannen en vrouwen zo al?
Philomeen Weijenborg (zij leidt
de poli) zegt er dit over: „De
klachten waarmee wij tot nu toe
te maken hebben gehad lopen
uiteen van pijn bij het vrijen,
geen zin in vrijen tot klachten
over impotentie. Daarnaast zien
we patiënten die een sekspro
bleem hebben door een ziekte,
bij voorbeeld, suikerziekte of
multiple sclerose (een aandoe
ning die het zenuwstelsel aan
tast)."
Kees de Bruijn voegt eraan
toe dat je kunt proberen men
sen met hun ziekte te leren le
ven. „Zonder dat je daadwerke
lijk iets aan de ziekte kunt doen,
kun je de patiënt begeleiden
een plezierig seksleven te heb
ben." Philomeen Weijenborg:
„Seksualiteit heeft niet alleen
met het doen te maken, maar
ook hoe je je er zelf over voelt
en tegenaan kijkt."
dan het andere en dat geldt ook
voor ouders. Daarom is die
voorbereiding zo belangrijk. Als
je na het zien van de videofilm
in het ziekenhuis komt, is alles
wat daar gebeurt tenminste
herkenbaar voor ouders en
kind."
De filmploeg volgt de zieken
huis-opname van de kinderen
en alles wm rtmtrtj komt Upon
Van gesprekken met de kinder
arts, de anesthesist, de verple
gers, de spelleidster tot de gang
naar de operatiekamer. De re-
Het is niet de bedoeling van
de polikliniek dat zij patiënten
tot in lengte van dagen aan zich
bindt. „Integendeel", zegt Kees
de Bruijn, „we willen zo kort
mogelijk behandelen. Na een
eerste gesprek met de patiënt
wordt in het team het probleem
besproken. Elke keer stellen we
ons de vraag of de patiënt bij
ons aan het juiste adres is."
„Want", vult Philomeen Weij
enborg aan, „we houden ons in
de poli tevens bezig met de
vraag welke gevolgen een medi
sche klacht op de seksualiteit
heeft. Bepaalde operaties kun
nen van invloed zijn op de
seksualiteit van patiënten. Te
vens is bekend dat een vrouw
een gynaecologische klacht kan
uiten terwijl er een seksueel
probleem of een negatieve
seksuele ervaring uit het verle
den aan ten grondslag ligt."
gisseur heeft bij de selectie van
zijn filmploeg rekening gehou
den met de gevoeliglu kI MD
het onderwerp. „Ik heb bewust
gezocht naar mensen die zelf
Kinderen hebben. Ik had abso
luut niet met een cameraman
willen draaien die geen gevoel
voor kinderen zou hebben."
De voorlichtingsfilm is een
initiatief van de t>eidse lunior-
kamer die het idee in samen
werking niet de I ei.Ke M i< hting
Kind en Ziekenhuis heeft uitge
werkt.
OEGSTGEEST/DEN HAAG
PAUL VAN DER KOOU
Het Marine Electronisch- en
Optisch Bedrijf (MEOB) in
Oegstgeest wordt de komende
jaren niet samengevoegd met
elektronische bedrijven van
landmacht en luchtmacht tot
een Elektronisch en Optronisch
Onderhoudsbedrijf (EOO).
De staatssecretaris van defen
sie. Van Voorst tot Voorst, is het
met de ambtelijke stuurgroep
doelmatigheidsonderzoek eens
dat daar voorlopig teveel haken
en ogen aan zitten. „Op korte
termijn is dan ook geen ingrij
pende verplaatsing van perso
neel te verwachten tussen de
betrokken gemeenten Den Hel
der, Oegstgeest. Dongen en
Rheden", schrijft hij aan de
Tweede Kamer.
Voorlopig venvacht de staats
secretaris het meeste van verbe
teringen van de doelmatigheid
binnen de afzonderlijke krijgs-
machtonderdelen
Volgens eerdere schattingen
zou samenvoeging van de
MEOB in Oegstgeest 100 banen
kosten; in de brief van de staats
secretaris wordt daarover niet
meer gerept. Bij het MEOB wer
ken nu ongeveer 1000 mensen.
Zij houden zich bezig met de
produktie en het onderhoud
van hoogwaardige optische en
elektronische aparatuur.
Wassenaar in
stadsgewest
Haaglanden
DEN HAAG ANP
Zeven gemeenten in de regio
Den Haag hebben overeen
stemming bereikt over de vor
ming van het stadsgewest
Haaglanden. In juni wordt een
gemeenschappelijke regeling
voorgelegd aan de gemeen tera
den, zodat na de zomer het
stadsgewest een feit kan zijn.
De verwachting is dat het ge
west in januari 1993 aan het
werk kan.
„We lopen in Nederland
voorop met deze regeling", al
dus Durgemeester A. Haver-
mans van Den Haag die de
overeenstemming gisteren be
kend maakte. „Er worden taken
overgedragen en een nieuw or
gaan gecreëerd van waaruit za
ken gezamenlijk worden aange
pakt."
De gemeenten Den Haag.
Icidschendam, Zoetermeer.
Nootdorp, Rijswijk, Voorburg en
Wassenaar zullen bepaalde ta
ken overdragen aan het alge
meen bestuur van het stadsge
west. Dat zal de hoofdlijnen
vaststellen op het gebied van
ruimtelijke ordening, volkshuis
vesting. milieu, VUKUr en Wt
voer, grondbeleid, economische
ontwikkelingen en werkgele
genheidsbeleid.
Het bestuur, bestaande uit 45
leden, wordt gekozen uit de ge
meenteraden. In het bestuur
worden beslissingen genomen
op basis van meerderheid.
Mochten er onderlinge conflic
ten ontstaan, dan moet de pro
vincie uitsluitsel bieden. Hoe de
toekomst van het stadsgewest
er uit zal zien is nog onduide
lijk. Diverse gemeenten vinden
de afspraken zoals die nu zijn
gemaakt ver genoeg gaan. Den
Haag is voorstander van een
rechtstreeks gekozen bestuur.
SCHIPHOL BILL MEYER
Ir. IJ-P. Moelker (55) is be
noemd tot hoofd vliegdienst
van Air Holland. Moelker is
sinds 1985 gezagvoerder bij de
maatschappi). Moelker volgt
Sharps op die om gezonds-
heidsredenen moest vertrekken.
De nieuwe chef is van 1968 tot
1982 als ingenieur «AMI Ifl
dienst geweest bij het Natio
naal. lucht- en Ruimtevaart Ia
horatonum. Verder was hij lid
van de Raad voor de Luchtvaart
en van een aantal Europese
luchtvaartorganisaties. Hoofd
vliegdienst is een belangrijke
functie aangezien de Rijkslucht
vaartdienst het al dan niet ver
lenen van vliegvergunningen af
hankelijk stelt van de kwalifica
ties van deze functionaris.
MONICA WESSEUNG
De vervoersmaatschappij Westnederland zet
vanaf eind mei bustaxi's in op slecht bezette lij
nen. De NZH heeft in de omgeving van Alkmaar
nu al een taxiproject, maar breidt dit vooralsnog
niet uit naar deze regio. Doel van het inzetten
van kleine busjes is de efficiëntie te verbeteren.
Voor de passagier verandert er niets: hij wordt
alleen op een andere stoel vervoerd.
Westnederland gaat met ingang van de nieu
we dienstregeling busjes (van achtpersoons tot
achttienpersoons) inzetten in de avonduren en
op zondag. Tussen Bodegraven en Alphen aan
den Rijn (lijn 178), Alphen aan den Rijn en Zoe
termeer (lijn 166), Woubrugge en Alphen (167)
en Hazerswoude en Alphen aan den Rijn (168)
worden de bussen ingezet.
Over een jaar wordt bekeken of de kleine bus
jes bevallen. Uitbreiding van het aantal lijnen
waarop van deze auto's gebruik wordt gemaakt,
is volgens een woordvoerder van Westnederland
niet nodig.
Voorlichter L Jacobs verwacht dat in 1993 ook
in deze regio op slecht bezette lijnen kleine bus
jes worden ingezet om kosten te besparen.
Rondom Alkmaar is het busvervoer uitbesteed
aan een particulier bedrijf.
Unieke voorlichtingsfilm voorouders gemaakt in EZL
Als ouders weten wat kinderen in het ziekenhuis te wachten staat kunnen ze hun kind beter voorbereiden.
FOTO HIELCO KUIPERS
