Buitenland
Spanning stijgt aan
grens India-Pakistan
Democraat Harkin wint
voorverkiezing in Iowa
Spaanse justitie klaagt
Baskische politici aan
WNF: Olifant nog steeds
bedreigd door stroperij
Dreigement Quayle
valt slecht bij Navo
'Breng Hoop'-show maakt weinig indruk
Dinsdag 11 februari 1992
Redactie: 023-150225 RONALD FRISART (chef) ONNO HAVERMANS HANS JACOBS JOLANDA OUKES Vertalingen: MARGREET HESUNGA LUUTJE NIEMANTSVERDRIET Vormgeving: MARIANNE VERSCHUREN
6
Neo-nazileider gepakt in Oostenrijk
De Oostenrijkse politie heeft eind vorige week een van de leiders
van de neo-nazistische beweging, de 32-jarige Günther Reintha-
ler, gearresteerd. Reinthaler, die tot de engste kring van de al
eerder aangehouden Gottfried Küssel behoort, werd in Salzburg
gearresteerd. De politie heeft volgens het persbureau APA pro
pagandamateriaal en een lijst van namen en adressen in de wo
ning van Reinthaler aangetroffen. Hij wordt verantwoordelijk ge
houden voorde „ideologische training" van jonge neo-nazi's.
Joyrider stort neer met vliegtuig
Een 19-jarige leerling-piloot uit Fernandina Beach in de Vere
nigde Staten is afgelopen weekeinde in een lagune neergestort
met een vliegtuigje dat hii kort tevoren op een vliegveld in Flori
da had gestolen. De brokkenpiloot verkeerde gisteren buiten le
vensgevaar. Het vliegtuigje, een Piper Warrior van 30.000 dollar,
was total-loss.
Opening Kanaaltunnel uitgesteld
De Kanaaltunnel tussen Dover en Calais zal niet volgens plan op
15 juni 1993 in gebruik kunnen worden genomen, zo heeft het
bedrijf Eurotunnel gisteren meegedeeld. Volgens Eurotunnel is
de vertraging te wijten aan het gebrek aan vorderingen van het
aannemersconsortium Trans Manche Link (TML). TML wees de
beschuldiging echter van de hand. Het consortium verklaarde
dat het uitstel ten dele het gevolg sa van wijzigingen die de Brit
se overheid heeft voorgeschreven voor de treinen die in de 50 ki
lometer lange tunnel gaan rijden.
Bidden en seks garantie goed huwelijk
Veel bidden en regelmatig seks leiden tot een gelukkig huwelijk,
zo blijkt uit een onderzoek dat de rooms-katholieke priester An
drew Greeley op de universiteit van Chicago presenteerde. „Veel
mensen zijn geneigd te denken dat gelovige mensen star en
streng zijn", aldus Greeley. Zijn onderzoek toont echter het te
genovergestelde aan. Niet minder dan 70 procent van de men
sen die zeggen elke dag te bidden en die verschillende malen
per week seksuele gemeenschap hebben, omschrijven hun hu
welijk als zeer gelukkig.
Cholera-epidemie in Etiopië
In het oosten van Etiopië ziin 41 mensen overleden aan cholera
en nog eens 5.000 mensen hebben de ziekte onder de leden. Dit
heeft het Etiopische staatspersbureau ENA gisteren gemeld.
Naar uit kringen in de gezondheidszorg is vernomen, brak de
epidemie twee weken geleden uit in de regio Harraghe. De ziek
te treft vooral kinderen en bejaarden die door honger verzwakt
zijn.
Spanje's 'rode priester' overleden
De beroemde Spaanse 'rode priester' Jose Maria de Llanos is gis
teren overleden in een klooster in Alcala de Henares, zo'n 40 ki
lometer ten oosten van Madrid. De Llanos, die 85 jaar werd, ver
wierf grote bekendheid om zijn verzet tegen de Spaanse dictator
Franco. De Llanos was een jezuïetenpriester die zijn religieuze
leven combineerde met het lidmaatschap van de Spaanse Com
munistische Partij (PCE).
DE BRITSE REGERING stuurt 600 man
extra troepen naar Noord-lerland om het
escalerend geweld het hoo/d te bieden.
Daar bevinden zich al 18.000 geregelde
troepen en part-time-militairen om de or
de te handhaven. Dit jaar zijn bij geweld
dadigheden al 26 Noordieren gedood.
EEN GEWAPENDE MAN is vanmorgen het kantoor
van de Japanse premier Miyazawa binnengedrongen
en heeft geëist dat het kabinet aftreedt. Na een schot
te hebben afgevuurd en bijna zeven uur op de lege
vierde verdieping te zijn geweest, gaf de schutter zich
over. Niemand raakte gewond. Miyazawa was niet
aanwezig.
DE TWEE LIBIERS die ervan worden verdacht de
aanslag te hebben gepleegd op het Amerikaanse
vliegtuig dat in 1988 neerstortte boven het Schotse
Lockerbie, zijn uit de Libische hoofdstad Tripoli ver
dwenen Dat meldt het Amerikaanse dagblad Was
hington Post vandaag. De twee zijn mogelijk geëxe
cuteerd.
NIEUWSLIJN
De 52-jarige Democratische
senator Tom Harkin uit Iowa
heeft gisteren, zoals algemeen
was verwacht, in zijn thuisstaat
de eerste stemming in het kader
van de presidentsverkiezingen
%.met grote overmacht gewon
nen. Harkin kreeg 80 procent
van de Democratische stem
men, tegen enkele proconten
voor zijn concurrenten Kerrey,
Clinton, Brown en Tsongas.
Tien procent van de kiezers van
Iówa wilde zich gisteren nog
niet op een kandidaat vastleg-
gen.
Een overwinning in Iowa
heeft in het verleden nogal eens
de publiciteit opgeleverd, die
een kandidaat landelijke be
kendheid bracht. Maar omdat
vantevoren al zo duidelijk was,
dat Harkin in Iowa zou winnen,
geldt dat deze keer vrijwel zeker
niet. Amerika's landelijke media
hadden in Iowa bijna allemaal
verstek laten gaan, en Harkins
concurrenten hebben de afgelo
pen maanden niet eens de
moeite genomen, in Iowa cam
pagne te voeren.
Toch hield Harkin gister
avond een triomfantelijke rede,
waarin hij voorspelde dat de
ruime overwinning - „veel gro
ter dan ik zelf had verwacht" -
hem het zetje zou geven dat hij
voor overwinningen bij volgen
de voorverkiezingen nodig
heeft.
Bij gevechten tussen Armeniërs
en Azeri's in het noorden van de
omstreden enclave Nagomo-Kara-
bach, zijn de afgelopen dagen aan
beide zijden doden gevallen. De
berichten over het aantal doden
lopen uiteen. Het persbureau In
terfax meldde op gezag van het
hoofdkwartier van de Armeense
strijdkrachten dat bij gevechten bij
het dorp Kisjan vier Armeniërs zijn
gedood en drie gewond. Itar-Tass
meldde eveneens dat vier Arme
niërs waren omgekomen, maar
maakte ook gewag van 20 doden
aan Azerische zijde. Het conflict
om Nagorno-Karabach, een ge
bied dat onder Azerbajdjzan valt
maar voornamelijk door Arme
niërs wordt bewoond, heeft de af
gelopen vier jaar al aan meer dan
1.000 mensen het leven gekost.
Een aantal waarnemers van de
Conferentie over Veiligheid en Sa
menwerking in Europa (CVSE)
vertrekken morgen vanuit Praag
naar Azerbajdzjan, Armenië en
Nagorno-Karabach om zich ter
plekke op de hoogte te stellen van
de situatie en manieren aan te ge
ven waarop de spanning kan wor
den verminderd. De Armeense fa
milie op de foto waagt zich tussen
de gevechten door even buiten
hun ondergrondse woning, foto
epa gennady tamarin
MADRID AP
De Spaanse procureur-generaal
Leopoldo Torres heeft gisteren
enkele radicale Baskische politi
ci, aangesloten bij de partij Her
ri Batasuna, formeel in staat van
beschuldiging gesteld in ver
band met steun aan en het uit
lokken van terrorisme. Torres'
bureau zei dat de dagvaarding
vergezeld was gegaan van een
arrestatiebevel.
De aanklacht volgde slechts
enkele uren nadat in Murcia in
het zuidoosten van Spanje een
autobom een politieagent het
leven kostte. Aangenomen
wordt dat de aanslag het werk is
van de Baskische ^scheidings
beweging ETA. Herri Batasuna
(HB) wordt beschouwd als de
politieke arm van de ETA.
In de voor Spanje unieke aan
klacht dagvaardde Torres een
drietal vooraanstaande HB-
functionarissen, te weten: Jon
Cruz Idigoras, HB-afgevaardig-
de in het Spaanse parlement;
Florenz Aoiz, HB-afgevaardigde
in het regionale parlement van
de provincie Navarra; en Adolfo
Araiz, lid van het nationale HB-
bestuur. In de aanklacht wordt
gezegd dat de drie beklaagden
dreigementen hebben geuit te
genover de centrale regering, de
regionale Baskische regering,
een onderzoeksrechter en een
regionale Baskische functiona
ris. De Spaanse kranten meld
den dat Torres ook van plan is
HB-functionarissen Patxi Zaba-
leta en lose Maria Olarra te dag
vaarden.
Pakistan wil desnoods met geweld protestmars stoppen
Pakistaanse militairen hebben gisteren wegblokkades
opgericht, grondverschuivingen veroorzaakt en bruggen
onklaar gemaakt om een demonstratieve mars, georgani
seerd door het Bevrijdingsfront Jammu-Kashmir (JKLF),
tegen te houden. Het JKLF heeft voor vandaag een mars
aangekondigd naar de zwaar bewaakte bestandslijn tus
sen het Pakistaanse en het Indiase deel van Kashmir.
MUZAFFARABAD AP-IPS
De Pakistaanse regering heeft
laten weten desnoods met ge
weld de mars te stoppen. Vol
gens militaire bronnen in de
hoofdstad Islamabad zijn in
Muzaffarabad, de hoofdstad
van het Pakistaanse deel van
Kashmir, ruim 40.000 militairen
gelegerd. India heeft zijn leger
in verhoogde staat van paraat
heid gebracht en gezegd dat op
de demonstranten zal worden
geschoten als ze de bestandslijn
oversteken.
Een verslagggever van AP zag
gisteren hoe Pakistaanse para
militaire troepen grondver
schuivingen veroorzaakten om
de kronkelige bergwegen af te
sluiten, bruggen onklaar maak
ten en op ongeveer 35 kilometer
van Muzaffarabad barricades
oprichtten. De spanning in het
grensgebied is te snijden en
heeft gisteren aan de Pakistaan
se zijde van de grens geleid tot
botsingen tussen militairen en
demonstranten. Daarbij zijn
volgens de politie acht betogers
gewond geraakt. De politie ver
richtte zeker 40 arrestaties.
Het JKLF maakte bekend dat
duizenden ongewapende beto
gers zo rond het middaguur
(plaatselijke tijd) de grens, waar
VN-waarnemers toezicht hou
den, zullen overschrijden om
uitdrukking te geven aan hun
solidariteit met Kashmirse be
vrijdingsbewegingen die ijveren
voor een onafhankelijk Kashmir
of aansluiting bij het Pakistaan;
se deel van Kashmir.
JKLF-leider Amanullah Khan
riep gisteren zijn aanhangers op
zich niet te laten intimideren en
het plan ondanks de druk van
de autoriteiten uit te voeren.
„Wij willen geen botsing, maar
zij dwingen ons ertoe. Morgen
zal mijn dode lichaam bij de be
standslijn liggen", zei Amanul
lah. „Wanneer ik de kogel krijg,
zal dat de gelukkigste dag van
mijn leven zijn. Mijn dode li
chaam zal goed zijn voor de
zaak."
Het JKLF organiseert de mars
ter nagedachtenis aan zijn op
richter, Makhbool Butt, die op
11 februari 1980 door de Indiase
justitie werd opgehangen na
schuldig te zijn bevonden aan
vliegtuigkaping.
India en Pakistan maken bei
de aanspraken op Kashmir, dat
in 1947 tussen beide landen
werd verdeeld.' India heeft
Pakistan in het verleden her
haaldelijk beschuldigd van het
opleiden van Kashmirse ver
zetsstrijders. De regering in Isla
mabad ontkent dit en zegt dat
zij alleen het principiële recht
van de Kashmirse bevolking op
zelfbeschikking steunt. Beide
landen voerden in 1948 en 1965
oorlog over het omstreden ge
bied.
De Afrikaanse olifant dreigt aan
stroperij ten onder te gaan on
danks een adempauze die op
trad als gevolg van een in 1990
afgekondigd verbod op de han
del in ivoor. Dat heeft het We-
reldnatuurfonds vandaag mee-
De beëindiging van het slach
ten van de zoogdieren is recht
streeks afhankelijk van fondsen
die beschikbaar zijn voor het
ten uitvoer leggen van wetten
tegen stroperij, zo staat in een
rapport van de organisatie. Afri
ka is echter bijna geheel afhan
kelijk van buitenlandse donoren
om aan geld te komen voor de
strijd tegen stropers.
Het rapport van het WNF is
gebaseerd op een onderzoek
dat vorig jaar is gedaan in Zam
bia, Tanzania, Malawi, Came-
roun, Ivoorkust en Zaïre. „Het is
beangstigend om te zien dat in
vier van de zes bestudeerde lan
den op de fondsen is gekort
sinds het verbod in werking
trad", zo staat in het rapport.
Hulpverleners hebben niet de
dringend noodzakelijke fondsen
geleverd die wel aan deze lan
den waren beloofd.
In alle zes onderzochte lan
den trof het WNF bewijs aan
van illegale handel in ivoor,
maar echter op een lagere
schaal dan voordat het verbod
werd afgekondigd.
Binnen de Navo zijn grote
spanningen ontstaan na het
dreigement van de Amerikaanse
vice-president Dan Quayle dat
de Verenigde Staten militairen
uit Europa zullen terugtrekken,
als het wereldhandelsoverleg
(GATT) mislukt.
De opmerkingen die Quayle
dit weekeinde maakte op een
seminar over defensie- en vei
ligheidszaken in München zijn
bij de bondgenoten niet in goe
de aarde gevallen. Minister Van
den Broek (buitenlandse zaken)
noemde de opmerkingen van
de Amerikaanse vice-president
„overdreven" en stelde dat
bondgenoten niet zo met elkaar
omgaan. Duitse regeringsfunc
tionarissen zeiden de opmer
kingen van Quayle te beschou
wen als „uitlatingen van een
parlementariër" en niet van een
vice-president. De EG liet bij
monde van een woordvoerder
weten dat het optreden van
Quayle niet de bijdrage is die
moet leiden tot een succesvolle
afronding van de Uruguay-ron-
de, zoals de handelsbesprekin
gen heten. Het GATT-overleg zit
al meer dan een jaar vast op on
enigheid tussen VS en de EG
over belemmeringen voor de
handel in landbouwprodukten.
De Amerikaanse vice-presi
dent zag zich na de heftige reac
ties genoodzaakt zijn uitlatin
gen af te zwakken. Op een pers
conferentie in Genève zei hij
dat hij in München geen link
heeft willen leggen tussen het
GATT-overleg en de Ameri
kaanse militaire inspanningen
in de Navo.
Volgens waarnemers zijn
Quayles uitlatingen in München
een gevolg van het feit dat pre
sident George Bush en diens
'running mate' Quayle midden
in een verkiezingsjaar zitten.
Binnenlandse politieke onder
werpen zijn deze maanden van
veel groter belang dan zaken die
zich buiten de Amerikaanse
grenzen afspelen.
Ex-wapenexperts controleren voedseldistributie
VS: Cuba, Iran
en Irak weg uit
VN-commissie
MOSKOU HANS GELEUNSE
CORRESPONDENT
„We ziin hier om een klus op te knappen."
De lucntmachtkolonel die op het Moskouse
vliegveld Sjeremetjevo uit één van de Ga
laxy-transportvliegtuigen stapt, maakt het
niet veel uit. Golfoorlog, voedsel naar Rus
land, 'the job has to be done'.
De klus kreeg dit keer niet de naam
Woestijnstorm, maar Operatie Breng Hoop.
Een mini-invasie van westerse militaire
transportvliegtuigen tot in alle uithoeken
van het voormalige Sovjet-rijk. Ze brengen
binnen twee weken in totaal 2500 ton leger-
rantsoenen en medicijnen, voornamelijk
overblijvertjes van de Golfoorlog. De benar
de volkeren van wat nu het Gemenebest
van Onafhankelijke Staten (GOS) heet,
moeten weten dat het Westen hen niet ver
geet, solidair is.
Een employee van de Amerikaanse am
bassade maakte zich gistermiddag, als de
eerste van in totaal twaalf vliegtuigen is ge
land, dan ook zorgen of het tv nieuws die
avond 'nog wel wordt gehaald'. Dat lukt,
maar Operatie Breng Hoop is niet de ope
ning van het Russische en het nationale tv-
De reserves aan Russische kant over deze
glamour-actie, een Amerikaans initiatief
waar andere landen zich schoorvoetend bij
aansloten, zijn duidelijk aanwezig. Presi
dent Boris Jeltsin mag dan voor de televisie
camera's opmerken dat 'we niet moeten
oordelen, maar alleen dankbaarheid tonen',
zijn ondergeschikten die de hulp in ont
vangst nemen, hebben het daar moeilijk
Aleksandr Zjitnikov, onderminister van
sociale zaken en hulpcoördinator, laat de
laatste dagen in interviews het accent op de
dankbaarheid vallen. Maar hij vergeet nooit
te melden dat de transportkosten voor
Breng Hoop exorbitant zijn vergeleken met
vervoer over land of zee, en de hoeveelheid
hulp gering. De EG-zaakgelastigde in Mos
kou, Michael Emerson, merkte gisteren
zuurtjes op, dat één Jumbo-jet ongeveer
100 ton voorraden vervoert, terwijl de totale
EG-hulp de 150.000 ton overschrijdt.
De Amerikanen hebben aan alles ge
dacht, dus toont Operatie Breng Hoop ook
het wantrouwen van de gulle gevers. Met de
hulp worden twaalf ploegen van Ameri
kaanse controleurs meegevlogen. Het zijn,
leve de symboliek, wapenexperts die nor
maliter nagaan of Moskou zich wel aan de
wapenakkoorden houdt. Nu moeten ze rap
porteren of de onderwereld niet met de
hulp aan de haal gaat.
Het Amerikaanse publiek, toch al kritisch
over hulp aan een buitenland terwijl de ei
gen dak- en werklozen verkommeren, kan
dus gerust zijn. Amerika doet mee en zorgt
ervoor dat medicijnen en voedsel terecht
komen bij de waarlijk nooddruftigen: de be
jaarden, de kinderen, de zieken.
Met al die tv-camera's op hen gericht, lo
pen de hulpverleners van Breng Hoop ook
niet de risico's van 'gewone' hulptranspor
ten. In Tsjeljabinsk, waar Operatie Breng
Hoop gisteren ook arriveerde, werden vijf
Duitse vrachtwagenchauffeurs uit hun lij
den verlost. Ze warén na een duizenden ki
lometers lange rit vrijdag al aangekomen,
maar de lokale autoriteiten weigerden de
vrachtbrieven te stempelen, zo meldde het
staatspersbureau Tass treurig. Het is het
weekeinde, vandaar. Gisteren bood het gé-
meentebestuur hen excuses aan, belooft de
schuldigen te straffen en stelt voortaan een
weekeindedienst in voor belastingofficie
ren. Tass meldt de rest van de dag keurig
waar de vliegtuigen allemaal zijn geland.
St. Petersburg, Tver, Bisjkek, Kisjinov, een
rij van zestien steden. Het voormalige par
tijdagblad Pravda heeft 's morgens af te
gengif gegeven. Het meldt dat Washington
in 1991 maar vijf van de beloofde honderd
miljoen dollar heeft besteed aan voedsel
hulp. Sommige krachten in Washington ho
pen dat het vroegere rijk van de duivel nog
verder verzwakt dan nu al het geval is en
hebben dus geen haast met het sturen van
hulp, zo concludeert de Pravda.
De Japanse walvisvaarder Nisshin Maru haalt in het zee in actie te zijn geweest tegen de walvisvaart mo-
Zuidpoolgebied een walvis binnen. De internationale menteel in de haven van Fremantle. De Japanners
milieuorganisatie Greenpeace ligt na 81 dagen op waren daar blijkbaar van op de hoogte. foto epa
GENEVE AFP-EPD-DPA-Rtr
De Verenigde Staten eisen het
vertrek van Cuba, Irak en Iran
uit de mensenrechtencommis
sie van de Verenigde Naties. De
Amerikaanse vice-president
Quayle noemde het gisteren
„ondraaglijk" dat deze landen
deel uitmaken van de commis
sie en over anderen moeten
oordelen. „Staten die zelf wor
den beschuldigd van schendin
gen van de mensenrechten,
kunnen niet tegelijkertijd in de
jury zitten", zei hij in een toe
spraak tot de mensenrechten
commissie in het Zwitserse Ge
nève. Met Irak, Iran en Cuba
zijn drie van de „ergste schen
ders" vertegenwoordigd in de
commissie, aldus de vice-presi
dent. De vertegenwoordigers
van Cuba en Irak verlieten de
zaal voordat Quayle zijn toe
spraak begon. De Iraanse afge
vaardigde bleef rustig zitten.
Bij het begin van de 48e zit
ting van de commissie, twee
weken geleden, kritiseerden de
VS al de verkiezing van een Ira
niër, Cyrus Nasseri, tot vice-
voorzitter van de commissie.
